Straks begint enorm karwei 'in
Dordt saneert al negen jaar
MONUMENTENZORG
FOUTEN GEMAAKT
PLAN VEROUDERD
SCHIEDAMSCHE COURANT ZATERDAG 24 APRIL 1971
Schtedaitt/Döi^ifccht Óp 6 «ttiéi néémt 4e
gemeenteraad van Schiedam eeii ibijaoti-
def belangrijke beslissing.' in zeven
hoofdpunten «preekt hij zicli -uit 'voor dc
toekomst van de binnenstad. Naar deze
hoofdpunten zal vvorden gewerkt aan (het
definitieve bestemmingsplan, dat zoals
bekend in. bet begin van 1972 kan wor
den aangeboden aan de araad. Dan kan
een gigantisch karwei een aanvang ne
men (en 'heeft Schiedam tdch bij de ste
den geschaard, waar reeds eerder een be
sluit tot sanerin g is genomen.
Al is ten vergelijking met ideze 'steden óp
veel punten moeilijk, itoch hebben ge
meentebesturen van veel steden onk
eens aangekeken tegen de moeilijkheid,
dié 'het saneren van een verkrotte bin
nenstad met zich bracht. De consequen
tie 'is het verschijnen van allerlei nar»
lege plekken in -een stad als bet proces
van sanering eenmaal op gang is geko
men.
In de Schiedamsché Courant van vandaag
eèn verhaal over de stadssanering van
Dordrecht. Weliswaar qua bebouwing
niet helemaal vergelijkbaar met Schie
dam. maar qua saneringsproblemen wel.
Uitgangspunt is in ieder geval dat in
19G2 de verkrotting in Dordt en de daar
mee gepaard gaande moeilijkheden even
groot waren als die van Schiedam nu.
liet kon niet uitblijven, dat men ?n Dor
drecht fouten maakte bij de sanering.
Ter ontsluiting van de binnenstad wer
den iniemve straten en pleinen gescha
pen, waarvan bijvoorbeeld De Grote
Markt erbij het publiek niet „inging".
fn 1962 is een plan voor 1de gehele sanering
opgesteld en wilde men niet fase-gewijs
te werk gaan. In :de tekst van bel verhaal
hieronder staat, dat dit wel eens tot
moeilijkheden heeft geleid, omdat som
mige dingen achterhaald waren 2net liet
voortschrijden van de jaren.
Gelukkig is men nu al van plan, om in
Schiedam fase-gewijs te werk te gaan.
Vanaf het begin is via <de commissie voer
stadsontwikkeling inspraak mogelijk
over de totstandkoming ven het bestem
mingsplan, dat de raad vroeg in 2972 zal
kunnen goedkeuren. Aan de hand van
zeven hoofdpunten neemt de raad muan-
saass
dag een principebesluit, terwijl het niet
onmogelijk is tk-t deze hoofdpunten van
uit de raad worden aangevuld.
Enigszins optimistisch kan men venvacb-
tcn, dat -de sanering na hef vaststellen
van liet bestemmingsplan snel ter hand
kan w orden genomen. Dan begmt. oen
project van jaren. In Dordrecht weet
men er van mee te praten. :-:oant bet Do*:-
zaam lijkt In onderstaand artikel eens
vrat meer htltommfic te geven over een
Ptod met con v.\ ve.t vcnlergcvon'ord sa-
neringsptuccs.
Dordrecht Saneren is een moeilijke zaak. In Dordrecht kan
men daar over meepraten. Negen jaar is men nu al bezig met
de sanering van het oude stadscentrum. Dordrecht, de oudste
stad van Holland en ook wel de meest verkrotte Oudhol
landse stad genoemd. De geïsoleerde ligging op een eiland
heeft de stad vooral de laatste honderd jaar parten gespeeld.
Wat was het probleem? De
hele binnenstad zat verstopt
en was nauwelijks bereik
baar voor het bedienend ver
keer en het kopend publiek.
De breedste winkelstraat
van toen is nu één van do
smalste winkelstraten in het
centrum. De binnenstad was
stervende...
Er moest wat gebeuren en er ge
beurde wat. Op 17 januari 1962
stelde de toenmalige burge
meester, mr. J, A. H. J. van
der Dussen, vast, dat het plan
voor de sanering van de bin
nenstad van Dordrecht door de
gemeenteraad was aanvaard.
Twee middag- en twee avond
zittingen had de raad aan het
saneringsplan gewijd.
De gedachte achter het plan was,
dat het sociaal-economische le
ven in het centrum van Dordt
weer op gang moest worden ge
bracht. Die kerngedachte is
nooit veranderd. Alle ingrepen,
die in de loop des tijds zijn ge
daan, zijn daar van afgeleid,
In het saneringsplan, gemaakt
door een team onder leiding
van Ir. S. J, vun Embden. werd
een aantal doorbraken en plei
nen geprojecteerd om de ver
stopte binnenstad wat lucht te
.gaven. Toch wilde men het v
vraagstuk van de sanering niet
alleen benaderen vanuit de be- ue
hóeften vap het verkeer. Zou
rpen het in die richting zoeken,
dat zou er' van het oude Dordt,
■met zijn' achthonderd monu
menten. maar weinig overblij
ven. Het woord „sanering"
mocht stellig niet in de beteke
nis van „opruimen" worden ge
bruikt, maar moest strikt let
terlijk worden genomen.
Het enige doel zou moeten zijn
„gezondmaking" van de oude
binnenstad met zijn intieme
stratenplan, zijn vele monu
menten, zijn belangrijke histo
rische betekenis, zijn bijzonde
re schoonheid en zijn typische
sfeer.
Saneren is duur. Het in I960 uit
gestippelde tienjarenplan zou al
38 miljoen gaan kosten en dat
betreft nog maar een-vijfde
deel van. het totale .sanerings
plan, düt iqi hectare omvat.
Men wil van de Dordtse binnen
stad niet alleen een zakencen
trum maken. De woonfunctie
van de pinnenstad en de 19e-
eeuwse schil wil men in de
vorm van mogelijkheden tot
uitgesproken „stedelijk wonen"
handhaven en "waar mogelijk
intensiveren. Men gaat er van
uit, dat in de binnenstad een
ment richt men zich vooral op
de middengroep. Er zullen pre-
micwoüinKCn en duurdere wo
ningwetwoningen worden ge
bouwd. Ën dit niet in een
nieuwbouwwijk, maar in één
van de oudste stadswijken.
Daarbij mag déze wijk niet zijn
eigen karakter verliezen. Het
plan Bqogjes omvat een woon
gebied in do omgeving van de
bekende Grote Kerk. Ook hier
moet men er voor waken de
sfeer van dit historisch stads
deel verloren te laten gaan.
Men zal het hier zoeken in lage
woonvormen, om niet de domi
nerende functie van de Grote
Kerk aan to tasten.
In het gebied rond de oude ha
vens, met de vele historische
■koopmanshuizen en pakhuizen
wordt de sanering weer anders
aangepakt. Hier gooit men het
op de rehabilitatie en de restau
ratie. Veel panden vallen hier
onder Monumentenzorg. Toch
wil men de panden niet zonder
•meer in de oude staat terug
brengen. Ze zullon worden aan
gepast aan de eisen van de mo
derne tijd, zelfs al moet daar
toe het uiterlijk worden gewij
zigd. Men gaat ervan uit. dat
de panden in de Iood des tijds
meermalen zijn.veranderd. Het
gaat niét om één pand maar
om het geheel.
functie vun hot verkeer is
onderwerp van een aparte stu
die. De oude binnenstad is voor
tweederde door water omge
ven. Hei, resterende deel wordt
afgebakend door een soort
rondweg, met daarlangs par
keergarages en andere par-
keermogelijkheden. Hierdoor
wordt het verkeer in dc binnen
stad ontlast. In de toekomst wil
men alleen nog bedienend ver
keer toelaten in de binnenstad.
Ook nu al heeft men een aantal
winkel-wandelstraten in de
Dordtse binnenstad.
De huidige planologen betreuren
het. dat men niet eerst met die
rondweg is begonnen. Dan had
men van de grote lijnen naar
het detail gewerkt. Nu betekent
de uitvoering van elk detail een
wijziging van het juridische
plan.
belangrijke woondichtheid nood- Natuurlijk worden bij zo'rt veel-
Een bijna Schiedams fcfereeltje: overerf lege plekken in de binnenstad.
zakelijk is ter ondersteuning
van de cityfuncties in en rond
het centrum, niet a2ieen als
voedingsbodem voor een stuk
detailhandel, maar nog meer
ter vérbetering van de leef
baarheid en de sfeer van de
binnenstad. Zonder merkbare
aanwezigheid van een redelijk
aantal inwoners dreigt het cen
trumgebied, vooral in de avond
uren te vervallen tot een
doodsheid en leegheid, die af
breuk doen aan. 'de betekenis
vap de city als sociaal ontmoe
tingscentrum. Ook uit een oog
punt van keuzemogelijkheid ia
een aanbod van typisch binnen
stedelijke woonvormen noodza
kelijk.
Eêt is duidelijk, dat het in 1962
vastgestelde saneringsplan ten
dele is verouderd. Het oude sa
neringsplan wordt gehandhaafd
als een juridisch plan. Men wil
geen nieuw plan ontwerpen.
Toch stellen de gemeentelijke
Planologen dat ze, als ze op
nieuw zouden beginnen, anders
te werk zouden gaan. Ze zouden
dan 'niet volgens een vastom
lijnd plan, maar volgens een
bepaalde programmering de
problemen aanpakken.
Men werkt nu trouwens al vol
gens een bepaalde programme
ring. in de nabije toekomst zul
len twee experimenten worden
gerealiseerd in het kader van
de woonfunctie van de binnen
stad, de plannen Boogjes" en
Bleyenhoek, Het plan Bleyen-
hoek, dat wordt ontworpen door
de Delftse hoogleraar Karei
Weber, wordt uniek voor Ne
derland. Mét dit woQiiexperi-
omvattend project als de sane
ring van een heel stadscen
trum fouten en misrekeningen
gemaakt. Een voorbeeld is de
Grote Markt, één van de twee
pleinen, die werden gecreëerd
om de binnenstad open te bre
ken. Dit plein, voorbestemd een
levendig markt- en winkelplein
te worden, ligt er nog steeds
zielig en verlaten bij. De winke
liers op dit plein hebben het
moeilijk. Men parkeert voor hun
deur, maar doet zijn inkopen
elders. De reden voor deze
treurige toestand is het ontbre
ken van een goede doergang
naar het plein. Ook de geplande
overdekte markthal is nog niet
van «le grond gekomc-.n.
Het andere nieuwe winkelploin
voldoet wel goed. al is men niet
gelukkig met de architectuur
van de gewild historisch gehou
den winkelpanden.
Er wordt hard gewerkt aan de
sanering in Dordrecht. En dat
is goed te zier.. Overal vallen
de gaten in do oude stadsdelen.
Veel mensen klagen over die
braakliggende, stoffige open
plekken. Ze vinden dat er in
een te hoog tempo wordt afge
broken en in een te laag tempo
wordt gebouwd. Misschien heb
ben ze wel gelijk. Saneren is nu
eenmaal een moeilijke zaak.
Dordrecht is een streekcentrum,
het heeft zich tenminste als zo
danig opgeworpen. Om dat
waar te maken moet Dordrecht
een door en door gezond koop
centrum hebben. Nu is het nog
zo, dat een aantal Dordtenaren
zelf naar elders gaat om grote
inkopen te doen. Rotterdam is
een grote trekpleister, ook voor
de inwoners van Dordt.
Zo zijn enkele pandies er na een grondige renovatie gaan uitzien: een graof verschil met het
pandje links ervandat nog in de oude situatie verkeert.
Overal v/ordt aan de sanering van .oude woningen. gewerW,
waarb/f overigens- cfrenf te worden opgemerkt, dat Dordt vecf
huizen kent die onder Monumentenzorg vollen.
