DE PLANNEN ZOUDEN
Verval van
Lange Haven
tegengaan,
maar hoe?
STAMPPOT MAAKT PLAATS VOOR
LUXE GERECHTEN
m
Weekmarkt inbinnenhaven en cultureelplein
S
3
door
Ton
Huijssoon
Schiedam Een „plei
nenplan" voor de Lan
ge Haven zal het aanzien
van een stukje typisch
Schiedams stadsbeeld dras
tisch veranderen. Immers,
waar nu nog een vertrouw
de aanblik is van een bin
nenhaven, die is omringd
door een historische omge
ving, zouden straks twee
pleinen liggen en zou een
groot deel van de haven /vX*
zijn verdwenen. De samen
stellers van het Lange Ha-
vcnplan willen dit stukje
Schiedam behoeden voor
verval en opnieuw tot le
ven brengen. Hun ingrij
pende aanpak wordt in het
plan nauwkeurig uiteenge
zet.
Het belangrijkste gedeelte
van- het Lange Havenplan
vormen uiteraard twee
pleinen van respectievelijk
250 en 100 meter lengte,
die in de Lange Haven
worden gelegd en die aller
lei functies zouden moeten
krijgen. Het plein van 250
meter lengte en 35 meter
breedte komt in het stuk.
- van de Lange Jlavenpussen
Ap;;-rimarkt- en Koemarkt-
brug en heeft de lichte
kromming, die de Lange
Haven ter plaatse maakt.
Zo zou de aanblik van de Lange Haven zijn. als er een plein
kwam tussen Appelmarktbrug en Korte Havenbrug.
Het is de bedoeling, dat dit
plein een levendig karakter
krijgt. Een sierlijke béstra-
ting en een goede groenvoor
ziening zullen dit ondersteu
nen, menen de samenstellers,
evenals kleine, vaste bebou
wingen zoals een kiosk, koffie-
huisje, een vestiging van de
VW en deijgelijke met aan de
zonzijde een café, een restau
rant en een bistro ter hoogte
van de panden van Visser en
De Vink. Ook de weekmarkt
zou uitstekend' tot zijn recht
kunnen komen in dit gedeelte.
De Lange Haven is vroeger cen
trum geweest waar vele distil.
Ieerderijen in werking waren.
De samenstellers willen graag
■devestiging van een werken
de branderij, met proeflokaal,
waarin zou kunnen worden op
genomen het Nationaal Ge
destilleerd Museum. Dit zou
tevens een toeristische attrac
tie zijn en de produktie van de
destilleerderij zou eventuele
subsidie wellicht onnodig ma
ken.
De, Havenkerk wordt een onmis
bare „voortand" van de Lan
ge Haven genoemd en moet
worden gehandhaafd. „De sa
menstellers, nog niet op de
hoogte van de recente ontwik
kelingen rond deze kerk, wil
len in ieder gevel voorkomen
dat er eenzelfde gat ontstaat
als op de plaats waar vroeger
de Frankelandsekerk aan de
Nieuwe Haven heeft gestaan.
Ze haken in op de plannen
voor het middenstandswaren
huis in de panden van Daniel
Visser, waar aan de zijde van
de Lange. Haven vrijgezellen-
woningen zullen worden ge-
'bouwd,
Het grootste plein zal volgens
„hen goed bereikbaar zijn voor
de voetganger vanaf de Koe
markt, de Appelmarkt en de
Griffioenstraat, welke laatste
i straat .ook als bevoorradings-
straat voor de omliggende be
drijven kan worden gebruüct.
De parkeergarage die in de
toekomst in de omgeving van
de Lange Haven zal verrijzen
moet ook de auto's aan de
Koem arkt maar opvangen,
menen de samenstellers,
Ten aanzien van hert „tweede"
plein tussen Appelmarkt én
Korte Havenbrug merken ze
op dat dit door zijn ruimte en
zeer grote beslotenheid grote
mogelijkheden zal bieden. Het
plein heeft een rustig en rust
gevend karakter en zou met
name een functie hebben als
speel-, zit- en wandelplein en
plein voor een sociaal-culture
le functie. Gedacht wordt aan
een muziektent, sierbestra
ting, groenvoorziening, ban
ken, een kleine waterpartij
enzovoorts. Ouderen zouden
er rustig moeten kunnen zit
ten, jongeren zouden er rustig
moeten kunnen spelen of le-
zen.
De stille omgeving heeft nog en
kele leegstaande panden en de
samenstellers van het rapport
zouden gaarne zien dat ook de
Schiedamse Muziekschool
zich weer aan dé Lange, Ha
ven zou vestigen in het voor-
maiige muzïekschoölgèbouw,
dat dan wel zou moeten wor
den gerestaureerd.
Het gebouw Musis Sacrum, wat
nu een ruïne is, zou moeten
worden omgezet in een voor
Schiedam doelmatig theater
of. bioseoopgebouw, Van de
achter Musis gelegen terrei
nen zou een kleine stadstuin
met speei mogelijkheid ge
maakt kunnen worden met in
gangen vanaf de W-alvissteeg
en de Wèstmolenstraat. Het
plein, dat goed bereikbaar is
voor de voetganger, dient'dan
ook uitsluitend voor de voet
ganger fe worden bestemd, al
dus de samenstellers.
Tenslotte geven zij in het plan
nog enkele -andere belangrijke
facetten, aan, die hieronder
puntsgewijze volgen:
Appelmarktbrug: krijgt een
„eigen" plaats in het ruime
water. In dit water zouden bo
ten met koopwaar moeten ko
men, zoals bloemen;
Vismarkt: deze moet auto
vrij gemaakt worden en wor
den ingericht voor kleinere
marktvormen, zoals postze-
gelmarkt, kunstmarkt, antiek
markt, rommelmarkt, folklo
ristische markt enzovoorts.
Een al dan niet op te bergen
overkapping is wenselijk
Sluis: De omgeving van de
binnensluis hehoeft volgens de
heren Notënboom en De Bui
ter nauwelijks enige wijzi
ging, maar voor het pand op
de hoek van Korte Dam en.
Nieuwe Sluisstraat zou een
betere bestemming moeten
worden gevonden. Koopmans
beurs, brug en Nieuwe Sluis
straat sluiten goed aan bij de
Lange Haven;
Verdere omgeving: de sa
menstellers menen dat Noord
molen, molen De Walvisch, de.
NPB-kerk, museum en Grote
Kerk een onmiskenbare wer
king op het havenbeeld zullen
vervullen;
Kunst: Beelden en objecten
zouden een plaats moeten
krijgen in bet Lange Haven
plan, terwijl ook kunstenaars
atelierruimte, moeten, krijgen;
Verlichting; Een uitgebalan-
ceerde verlichting van. de ge
hele Lange Haven wordt on
misbaar geacht, liefst door
originele lantaarns.
In een overzicht delen de sa
menstellers nog mee dat van
de 143 panden die Lange, Ha
ven en Vismarkt tellen er 58
als woning, 55 als bedrijf, 9
als winkels, 18 als openbare
gebouwen en kantoren worden
gébruikt en dat 4 woonhuizen,
3 openbare gebouwen en 11 be
drijven leeg staan.
DE SAMENSTELLERS van
het Lange Havenplan kun
nen nu al op één ding reke
nen:1 hun plan, dat twee
pleinen in de haven voor
staat, zal de nodige discus
sies losmaken. Vrijwel ie
dereen zal ze gelijk geven
als ze vaststellen dat de
Lange Haven steeds meer
in verval raakt. Van.de 143
panden staan er bijvoor
beeld al 18 leeg en dat is
zeker vreemd voor een
stuk binnenstad, dat een
toch. zo hoge waardering
heeft.
B; en w. de stedebouwkundï-
ge en enkele raadsleden
hebben in de afgelopen ja
ren steeds gewezen op de
bijzondere - betékenis van
de Lange Kaven voor het
stadsgezicht. Hoezeer men
daar aan gehecht is, blijkt
op het ogenblik, nu de Ha
venkerk even dreigde te
worden gesloopt. Het kerk
gebouw, jarenlang ver
waarloosd, was opeens een
monument dat niet weg
■mocht.
De heren Notenboom de De
Ruiter en al die voorstan
ders van een verbetering
van de Lange Haven den
ken tot dit punt hetzelfde:
de huidige situatie moet
verbeterd worden. Alleen:
zullen het gemeentebe
stuur, de stedebouwkundi-
ge en de andere geïnteres
seerden of belanghebben
den, zoals bedrijven en be-
woiiers ter plaatse, wei zo
voor het aanleggen van'
twee pleinen zijn?
De kernvraag is namelijk
wat men onder het behouden
van dit stukje .Schiedam
verstaat. Dat kan zijn het
opknappen van,de panden
op zichzelf en. er nieuwe
functies voor te zoeken, het
kan ook op de manier van
dc samenstellers van het
plan, hetgeen In feite neer
komt op dempen van een
aantal gedeelten.
In het verleden riep alleen
dat woord al schrikreacties.;
op, al werd er toen een3
een voorstel gedaan om de
zaak maar dicht te gooien
voor de betere doorstro
ming van het verkeer. „Als
dat zou gebeuren, zou men
ons later van misdadig
rentmeesterschap beschul
digen", reageerde stede-
bouwkundige B. C. van
Gent toen fel uit zijn diver
se publicaties bekend als
een warm voorstander
van het behoud van dit
stukje Schiedam.
Het is een verdienste van
beide samenstellers, dat ze
zich zo intensief hebben be
ziggehouden met het plan,
dat ze voorlopig alleen nog
als uitgangspunt willen be
schouwen. Ze hebben de
moeite genomen mee te
willen denken en hebben
een degelijk werkstuk gele
verd. Een deel van de raad
en deskundigen op het ge-,
bied van de stedebouw zul
len misschien moeite heb
ben met dit planj dat wel
heel erg in de bestaande
structuur ingrijpt.
Men moet de samenstellers
toegeven, dat er aHe reden
bestaat voor hun. bezorgd
heid, want de verkrotting
van de Lange Haven vor
dert met de dag. In eerste
instantie is het voorkomen,
van verdere verkrotting
een zaak van de particulie-.
re eigenaars. Dat dat niet
altijd even eenvoudig is,;.''
bewijst het geval Haven-
kerk, waar zelfs een Haag
se evangelist aan te pas,
moet komen om" een mis»
schien niet mooi, maar.'
toch monumentaal gebouw':,
te redden. 'L:!;'-/
Het zal overigens nog wel
even duren, voordat hef
plan helemaalia doorge
praat en doorgelicht. Met
name de kosten er is 4
miljoen geraamd zullen
een moeilijk punt zijn. Wat
de samenstellers van het
Lange Havenplan in ieder
geval wel is gelukt, is het
ap. gang brengen van een.
discussie en bet nog cms
benadrukken van de slech
te situatie ter plaatse op
dit moment. En vooral dat
laatste mocht best nog
eens, of het plan ooit zal
worden uitgevoerd of niet.
De Vismarkt jou autovrij moetan worden gemaakt en bijvoorbeeld ruimte moeten bieden
aan een folkloristische markt.
Schiedam „Wat de boer niet
kent, dat vreet-ie jiiet, zo was
dat vroeger in Schiedam. Nu
gaat dat niet meer op, er zijn
andere Eactorèn, die bepalen
of de mensen al of geen deli
catessen-afnemers zijn", al
dus fijnproever WïIIebrord
Hosman, die sinds een tiental
jaren zijn beroep als hobby
uitoefent.
Buitenlandse reizen, de televisie
en niet te vergeten de dames-
bladen hebben ertoe bijgedra
gen, dat men zich steeds meer
als gastronoom ontpopt.
„Vooral de tijdschriften heb
ben een grote invloed op het
publiek", aldus Hosman, „een
tijdje geleden was er plotse
ling een. grote, vraag naar ro
zemarijn, een kruid dat wei
nig over de toonbank gaat.
Het raadsel was gauw opge
lost, toen bleek dat een van de
bladen daar een. artikel aan
gewijd had".
„Slakken, alleen het idee al, die
slijmerige dingen op je bord",
zo werd vroeger geredeneerd,
nu komen de mensen langza
merhand steeds meer „in"
voor gerechten, die ze niet
•kenen, vooral mannen. Ik
krijg sterk de indruk, dat de
liefde van de man nog steeds
voor een groot deel door de
maag gaat", vertelt de heer
Hosman, zelf een smulpaap
van de eerste orde, wat hem
wel is aan te zien, „Vrouwen,
gaan minder makkelijk op
iets onbekends over dan hun
wederhelften, die schrikken er
niet van terug om eens een
blikje kikkerbllietjes te probe-
-ren".
CLUB
De heer Hosman zelf is nog
steeds niet uitgeproefd. Eens
in de zoveel tijd schaart hij
met zeven andere smullers
rond de tafel om de nieuwste
ontdekkingen, óp gastronio-
misch gebied te proberen.
Twee maal inhet jaar gaat
deze „club des gourmets",
zoals de acht zich noemen,
naar een nauwkeurig uitge
zocht restaurant in den lande,
waar het meest onbekende ge
recht op de spijskaart wordt
uitgekozen.
Met vreugde ziet de heer Hos
man de belangstelling voor
delicatessen toenemen.. „Er is
de laatste jaren heel wat ver
anderd; als je nagaat, dat er
van 1955 tot '65 speciale va
kantiepakketten verkocht
WïIIebrord Hosman (30), wijnkenner bij uitstek.
werden met Hollandse kost,
zodat men zich niet aan de
buitenlandse keuken hoefde te
wagen. Sommige mensen aten
dan rustig boerekool met
wordt midden in de zomer
aan de Franse Rivièra. Nu zijn
er goed gesorteerde kampwin-
kels, zodat er geen vraag
meer ds naar Hollandse mond
voorraad voor op reis".
Als gastronomisch deskundige
en delicatessenhandelaar
maakt de heer Hosman met
zijn broer,, die zich op hetzelf
de terrein heeft gespeciali
seerd, vaak reizen naar het
buitenland, bj voorkeur haar
Frankrijk. De heren staan
daar te boek als uitstekende
wijnkenners. Regelmatig wor
den ze dan ook uitgenodigd
om aan het wijnproeven deel
te nemen.
WIJÏV
In hun winkels Ir. Schiedam en
Vlaardingen neemt de wijn
een belangrijke plaats in.
Hosman was ook de eerste
Nederlandse firma, die de pri
meurwijn van 1972, nauwe
lijks. een maand oud, in de
etalage had staan.
Smulpapen worden niet alleen
geboren, maar ook gemaakt,
tot deze conclusie is WïIIe
brord Hosman gekomen. „Dat
merk je het beste met wijn",
vertelt hij. „Ik ken mensen,
die begonnen met zoete
Spaanse, maar al gauw kreeg
ik te horen, dat die niet meer
bevredigde. Langzaam maar
zeker gingen ze over op droge
wijnen, waarvan ze aanvanke
lijk n i ets wilden we ten'
Hetzelfde geldt voor Franse ka
zen. Die moet jé werkelijk le
ren eten. Toen ik klein was,
stopte mijn vader me eens
twee crackertjes op elkaar
met wat er tussenin mijn
handen. Ik vond het erg lek
ker, maar toen ik later de
kaas zag, die er tussen had ge-
zeten, begreep ik niet, hoe me
dat had kunnen smaken".
DUUR
Lekker eten is ook een kwestie
van geld. Niet iedereen kan
het zich permitteren om voor
een hoop geld even wat lek-,
kers te eten. Het zijn dan ook
vaak mensen met een redelijk
gevulde portemonnee, die zich
op de specialiteiten van bui
tenlandse keukens werpen.
Bi jna iede re en houdt van lek
ker eten", meent de delica-,
tessenhandelaar, „toch ge
beurt het nog niet bepaald op
grot" schaal, er zijn mensen,
die het kunnen betalen, maar
drempelvrees hebben of bang
zijn, dal ze vrat kopen, wat ze
helemaal niet lusten, anderen
komen er bij gebrek aan fi
nanciële middelen niet toe,
om van die buitenissige ge
rechten te kopen, vaak hen
nen ze die niet eens".
De heer Hosman. vtndt 't moei
lijk, de mensen te adviseren*
wat ze eens moeten proberen-
„Ik weet graag, in welke
richting men het zoekt, in ze
kere zin moet ik toch altijd
van mijn eigen smaak uit-
gaan. Marmelade met runt
bijvoorbeeld raak je niet aan
mij kwijt, maar een ander j
vindt dat zalig.
'RATELSLANG
Nu Is het wel zo, dat Ik negen- I
tig procent van wat ik ver-3
koop, lust. Tot ratelslangen-1
vlees toe. Dat zat in een setje,:
samen met tijger- en olifante-
vlees.
Twaalf van die setjes had ik, j
ze kostten 45,-— per stuk.
en hoop geld natuurlijk, maar j
ja, je mo etnatuurlijk ook re-
kenign houden met de schaar- S
ste ervan en de bescherming 4®|
van het wild". 'r.
„Het is onze taak, vreemde arti
kelen erin te brengen, en op
lange termijn lukt dat wel .De
Pinard-wijn, die een bekende f
levensmiddelenfirma nu op|
grote schaal tegen geringe
prijs verkoopt, hadden wij 1
tien jaar geleden al in de han-
del voor nog geen twee gulden
per fles. Dat was ook het ge- -|
val met de spaghetti-pakket-
ten, waar nu zoveel reclame
voor wordt gemaakt".
Momenteel Is er veel vraag
naar paté, dat in diverse sopr- I
ten ie vinden Is, paté van wild
zwijn, ganze-, herte- en haze-
paté. Ook in de verkoop van
delicatessen is in de loop der f
jaren een ommekeer geko-f
men. Toen de grootvader van
de heer Hosman er in 1896 in f
Schiedam mee begon, was, de f
verkoop vooral gericht óp
„koloniale" waren. Deze ne*
men nu nog maar een klëirièf
plaats In.
Veel artikelen zijn erbij geko-1
men, niet alleen uit de FranséJ
fijne keuken, maar ook uit,dgJ
Scandinavische, zoals allerleii
soorten vis in zeer smakelijke.
sauzen, exotische vruchten op I
sap, tientallen soepen, salades
en vele vleesyariaties*
„En toch ze Ik nog steeds neu-1
we dingen als ik in het buiten-1
land ben" zegt de heer Hos-;
man. „in Parijs zijn er een I
paar zaakjes, die ik regelma-1
tig bezoek, wat ik daar steeds f
weer voor lekkernijen tegen
kom, dat is niet te geloven".