IAN i\ES VISSER,
50 JAAR ACHTER
HET TONEEL EN
IN FILMCABINE
Wekelijjks in Schiedam
I
Flauto Dolce Trio met
barok in de Teerstoof
Cultureel gebeuren in 1972:
Schiedam over dode punt heen
Prof. dr. J. Bruyn
over Titiaans
laatste werk
Museum geeft
verslag van
belevingslessen
,,Veel liefs uit
Moskou" in
Theater
JUBILARIS VERGROEID MET PASSAGE THEATER
De Appel strijdt
op leven en dood
SCHIEDAMSCHE COURANT DONDERDAG 28 DECEMBER 1972
'prof. dr. J. Bruyn, hoogle
raar in de algemene kunst
geschiedenis aan de Ge
meente Universiteit in Ara.
sterdam, houdt maandag
15 januari in het Stedelijk
Museum een causerie over
het werk uit de laatste
jaar van de Italikan
tiaan (overleden in 1576),
die door zijn ongekend
vrije verfbehandeüng van
groot belang is geworden
voor de verdere ontwikke
ling van de schilderkunst.
Als voorbeeld geldt de Piëta
in de Academie in Venetië,
die de schilder bedoeld
heeft voor zijn grafkapel in
de kerk van Frari, maar
die bij zijn dood onvoltooid
is achtergebleven. Het
blijkt, dat Titiaan er jaren
lang aan heeft gewerkt en
dat hij de grote compositie
aanvankelijk kleiner had
opgezet. Het werk groeide
uit tot een hoogst ongebrüi-
kelijke compositie, waarin
herinneringen van Titiaan
aan 2ijn oude leermeester
Bèllini zijn verwerkt.
BOEKENWEEK
In samenwerking met de
Schiedamse boekhandela
ren en de Vereniging
Vrienden van het Stedelijk
Museum heeft het museum
in het kader van de Boe
kenweek 1973 de Haagse
voordrachtskunstenares
mevrouw Nel Oosthout
voor vrijdag 2 maart ge
contracteerd.
oen avondvullend pro
gramma zal zij het verhaal
van Belcampo „De langste
dag" brengen. Het Stede
lijk wil in het bijzonder de
leerlingen van het voortge
zet onderwijs op deze
avond attenderen. Een spe
ciale toegangsprijs wordt,
tezijnertijd via de scholen
bekendgemaakt.
In januari 1973 verschijnt een
door Hans van der Sloot
geschreven verslag van de
belevingslessen „om de
kleur, de vorm, de ruim
te". die,in 1S71 in .het mu
seum zijn gegeven voor
een dwarsdoorsnede van
de Schiedamse school
jeugd.
Het verslag is samengesteld
aan de hand van gegevens
van de psycholoog drs. Bas
The mans en educatief staf
medewerker van het mu
seum Jan de Grauw. Ook
de belevingsobservatie van
de kinderen, die aan de les
sen hebben deelgenomen,
wordt in het verslag behan
deld.
Het is de bedoeling, dat aan
belangstellenden een
exemplaar van het verslag
wordt toegestuurd met de
vraag, hierop hun kritiek
te leveren.
Het museum wil in januari
beginnen met de voorberei
dingen voor het project
textiele handvaardigheid
voor de scholen. De hier
aan verbonden lessen zul
len worden gegeven door
de Rotterdamse kunste
naar Harry Boom. Deze
activiteit wordt ontplooid
ht het kader van dö musi
sche vorming voor het on
derwijs in Schiedam.
Heeds eerder nam het onder
wijs deel aan een project
grafische technieken in het
museum.
In Passage Theater komt een
oude bekende terug op het
witte doek: Sean Connery
valt er uiteraard omringd
door diverse schonen te be
wonderen als held James
Bond in „"Veel liefs uit
Moskou". Vanavond wordt
de eerste voorstelling van
dezefilm gegeven. Toe
gang 18 jaar, aanvang 8
uur. Op het programma
van het Passage Theater
staat verder een film die
op woensdagmiddag 3 ja-
nuri om twee uur begint.
„De zotte wereld van Lau
rel en Hardy".
Schiedam Hannes Visser,
Een naam, die Vele Schiedam
mers bekend in de oren
klinkt. En terecht, want hij is
het mede geweest, die Schie
dam na de oorlog opnieuw
cultureel leven heeft ingebla
zen, nadat dat in de oorlog als
een nachtkaars was uitge
gaan. Een verdienste, die
hem in 1958 de erepenning
van de Schiedamse Gemeen
schap bezorgde.
Boeiend kan hij vertellen over
zijn kleurrijke loopbaan, die
hij begon als pendelaar tussen
twee Rotterdamse bioscopen,
die van dezelfde films gebruik
maakten. Aan de toen 16-jari-
ge Hannes was dan de taak
als de gesmeerde bliksem op
zijn fiets te springen en door
het overbrengen van de film
trommels te zorgen, dat de
bioscoopbezoekers op tijd
waar voor hun geld kregen.
Meestal lukte dat wel. In die
rol werd hij ook een goede be
kende bij de politie, die het
verkeer vaak zó regelde, dat
Hannes zijn sprint van het ene
naar het andere theater niet
behoefde te onderbreken.
In 1970 zag het ernaar uit, dat
Hannes, zoals hij in zijn uitge
breide kennissenkring bekend
is, zijn carrière vroegtijdig
moest beëindigen, niet wegens
zijn gezondheid, want die had
hem juist aan zijn vak gehol
pen Hannes' huisarts acht
te pendelaar de enige geschik
te baan voor hem wegens zijn
zwakke gesteldheid manr
wegens het besluit van Tu-
schinski, het theater-concern
en eigenaar van het Passage
Theater het gebouw wegens -e
geringe belangstelling voor
goed op "slot te doen. Een an
dere baan wilde Tusehinski de
Wimii
filmoperateur en toneelmees
ter, die het concern toen al -18
jaar trouw was, wel aanbie-
den, maar hij weigerde elke
andere betrekking. Voor hem
was er maar één bioscoop:
het Passage Theater. Hij
mocht blijven. Om er op toe
te zien, dat het theater tijdens
zijn een-jarige non-actieve
periode niet al te zeer zou
worden verwaarloosd. Het
was een pak van Hannes'
hart.
Nu is de heer Visser, weer in het
nieuws, omdat hij er 50 jaar
heeftopzitten in het theater,
waarvan 39 in Schiedam. Bur
gemeester H« Roelfsema was
de eerste, die de.gouden jubi
laris vorige week donderdag
de hand kwam schud den.Dit
lot grote verbazing van de
heer Visser, die het bereiken
van deze mijlpaal vóór ieder
een had verzwegen en zelfs
niet eens precies wist,wan
neer hij zou jubileren. Zéér
verguld ontving hij uit handen
van de burgervader een boèk
over Schiedam.
Een rekensommetje leert, dat
Hannes Visser nu bijna twee
jaar als 65-plusser werkzaam
is. Een bewijs, dat hij voor
zijn plezier zijn taak uitoe
fent, wat echter niet inhoudt,
dat het einde nog ver weg is.
Voorzïchzeif heeft- hij reeds
bepaald, wanneer hij er een
streep onder zet. „Ik wacht,
tot het. theater in 1975 is ver
bouwd, dat wil ik absoluut
meemaken'^ vertelt Hannes.
Voor theatermensen is Hannes
een oude bekende. Sn het klei
ne wereldje van acteurs staat
hij bekend als de man,, onder
wiens gezag een vlekkeloos
verloop van de voorstelling
gegarandeerd is, want alles is
bij Hannes mogelijk. „Kan
niet, dat komt nietin mijn
woordenboek voor", zegt hij.
Ook het bioscoop-publiek heeft
hij nooit behoeven te teleur
stellen ondanks de strubbelin
gen met de honderden meter
celluloid in de cabine. „Het
gebeurde vroeger wel eens,
dat er brand uitbrak onderhet
draaien, dan was «r natuur
lijk gelijk paniek, maar Ik
wist het altijd wel zo te rege
len, dat het publiek er niets
van merkte".
Vele filmhelden heeft de heer
Visser op het witte doek mo
gen aanschouwen, maar geen-
één kent hij er meer van
naam. „Ja, er ligt me nog iets
bij van ene Clark Gable,
HH
Hannes Visser met zijn vrouw
ken van het Passage Theater
maar de rest ben ik verge
ten". Hij doet tevergeefs
moeite om nog een naam te
kunnen noemen.
Hoewel hij altijd met veel ple
zier de vele films door de pro
jector heeft laten gaan, in die
halve eeuw mischien wel mil
joenen kilometers wekt hij toch
de indruk liever toneelmees
ter te zijn. Want dat is het
face Ivan zijn vak, waarin hij
zich organisatorisch helemaal
kan uitleven. Enthousiast
vertelt hij over de vele arties
ten, die dankbaar van zijn
hulp gebruik hebben gemaakt-
Hannes raakt pas in zijn ele~
en kleinkinderen op de plan-
In De Teerstoof:
De toneelgroep De Appel
brengt zaterdagavond „Op
léven en dood" op de plan
ken van het Zolder theater,
in De Teerstoof, Nieuw--
straat 12.
,,Op leven en dood" bestaat
uit een reeks schijnbaar
los van eikaar staande
beelden, scènes en gebeur
tenissen," aldus een van de-
acteurs, Peter van der Lin
den, „het een is geen di
rect gevolg van het an
der."
Toch vormt „Op leven en
dood" wel een geheel, aan
gezien het een aaneenscha
keling is van confrontaties
tussen wezens, die elkaar
bestrijden, kwellen, el-,
kaars ondergang bewerk-;
stelligen, elkaar zoeken,-
zich van elkaar verwijde
ren, als in een strijd op le
ven en dood.
Van der Linden en Carol;
Linssen van. De Appel heb
ben met dit stuk getracht,
een reeks emoties in pure
beweging te vatten in- vol-,
strekte stilte. Zij achten de;
stilte een belangrijk deel
van het programma, dat'
volgens de bedoeling het-
begin is van een weg, die.
De Appel in de toekomst
verder wil inslaan.
„Op leven en dood" kreeg;
uitstekende kritiek, waarin;
o.a. werd gezegd dat Lins-'
sen en Van der Linden be:*
horen tot de bitter weinige
acteurs, die zoiets als in;
„Op leven en dood" kun-:,
nen presteren.
Het programma begint om'
negen uur.
Samenstelling:
Ton Huijssoon
Bijdragen: Bernadete Elias;
Samalina Hoom
Vormgeving:
Marijke Uilenbroek
ment, wanneer hij de toneel
planken onder zijn schoenen
voelt, zelfs op zijn jubileum
dag. De fotograaf, die hem op
de gevoelige plaat wïL vastleg
gen, ziet dan ook als meest
geschikt decor het podium
van het Passage Theater. De
toneelbaas neemt ons mee
achter de coulissen en vertelt
over de vele successen, die hij
er ,,getrokken"heeft, het ene
open doekje na het andere,
lange voor grote artiesten,
kleintj es voor m ind er goede
lieden uit de showbusiness.
Geen moete is hem te veel om
voor de juiste hoeveelheid licht
te zorgen, die de fotograaf nó
dig heeft. Op de planken voelt
hij zich thuis, een duidelijk»
zaak.
Nog enkele jaren en dan zal hel
Passage Theater het zonder
de tot volledige Schiedammer
omgeturnde ex-pendelaar uit
Rotterdam moeten doen. Han
nes Visser blijft echter In
Schledam.Dat is de stad waar
hij zijn hart aan heeft ver
pand, ook al vreesde hij In het
begin, dat hij er moeilijk in'*
zou komen. Het is hem toch ge
lukt. Vanavond is hij weer ae-
tïef in het Passage Theater,
en draait hjj voor de zoveelste
keer de spoelen film voor het
publiek al. J
Elly Baghuis: „Toevallig in
het vak terechtgekomen".
Alleen de barokmuziek heeft de voorkeur van de falokfluitiste
van het Flauto Dolce Trio.
In de Teerstoof speelt vrijdagavond het Flauto Dolce
Trio. Het trio, bestaande uit Elly Baghuis. Jan Alt
hof en Lidewij Scheffers, geeft dan een uitvoering
van barokmuziek, de muziek waarin het trio zich
heeft gespecialiseerd. Deze muziek Is favoriet bjj
de leden van Flauto Dolce, van wie we Elly Bag
huis, de bïokfluitiste aan het woord laten.
Haar voorkeur vroor de barokmuziek houdt tevens in,
dat ze niet veel weet van andere soorten, muziek,
al heeft ze er wel belangstelling voor:
„Ik ben te Iaat met mijn muziekstudie begonnen, om
me nog met andere dingen bezig te houden, lk moet
studeren, ik moet mijn dochtertje verzorgen en ik
ben verder druk bezig om het huis op te knappen.
Ik durf gewoon over een ander muziek dan de barok
geen oordeel te vellen, omdat ik daar te weinig van
af weet".
Elly Baghuis speelt al meer dan tien. jaar samen
met Jan Altbof. „We hebben samen op het conser
vatorium gezeten.'Hij nam mij eind-examen af en
thuis had hij toondertijd een kamerorkest. Ik ben
daar ingekomen en we zijn verder gaan spelen, la
ter kwam Lidewij erbij.
Zij is de jongste en was nog leerlinge aan de muziek
school. Pas dan zijn we eigenlijk echt begonnen.
Voor Elly Baghuis „hoeven" al dlc optredens niet.
Zij is meer op de muziek zelf en het maken ervan
Ingesteld dan op het publiek: „Het hoeft vóór mij
niet zo. Het belangrijkste is: als we maar wat te
studeren hebben. Ik wil het echt niet zo razend
druk hebben. De anderen in het gezelschap zijn
echte artiesten. Lldewlj speelt in het Nederlands
Ballet Orkest en als je die met de cello ziet, dan
zijn ze gewoon één. Jan is ook een echte musicus
en zij houdt zich ook met alles in de muziek be
zig."
Elly Baghuis zi als-gezegd pas Iaat begonnen met de
muziekstudie: „Ik was toen 25 jaar. We mochten
•van thuis geen muziek maken, want we moesten
eerst de school afmaken. Mijn vader had klarinet:
gespeeif! en daardoor was zijn studie er aan ge
gaan. Pas toen ik 18 jaar was, heb lk mijn eerste
pianoles .gehad. Ik -kreeg toen verkering met da
pianoleraar. Ik had altijd wei graag piano willen
spelen. Op een gegeven moment moet faij in dienst
en ik nam zijn leerlingen over. Hoe ik het gedurfd
heb weet ik nog steeds niet. Later is de verkering
uitgeraakt, ik was echt bezeten van de gedachte
„Ik zal je eens laten zien wat ik kan" en toen ben
iik op het conservatorium gegaan. Ik moest wel.
eerst voor halve dagen werken en in de weekein
den studeren. Die baan moest ik aanhouden." Ze'Is
dus eigenlijk heel toevallig „in het vak" tereentge-
komen. En: „Hoe langer je 'het doet, hoe leuker j#
het vindt".
Het Flauto Dolce Trio geelt vrijdagavond om negen
uur een uitvoering in de Teerstoof van werken van
Telemann, Handel, Bach, Vivaldi en andere Ita
liaanse componisten uit de tijd van de barok
Cultureel gezien is 1972 voor
Schiedam een jaar van veran
deringen geworden, Het lijkt
alsof men over het dode punt
dat twee, drié jaar geleden
werd toereikt, heen ïs en dat
Schiedam langzaam maar ze
ker metveel vallen en op
staan weer een eigen cultu
reel leven .gaat krijgen. Een
leven, dat zich afspeelde en
voor een deel nog steeds af
speelt, over de gemeentegrens
in Vlaardingen en met name
in. Rotterdam.
De stijgende belangstelling voor
het Passage Theater, de ver
richtingen in het zoldertheater
De Teerstoof en bijvoorbeeld
uitvoeringen als die van
het Weihnachtsoratorium
in de Gmte kerk door het
Toonkunstkoor wijzen er op,
dat er schot in zit Ook het
Stedelijk Museum heeft in
1972 weer goed gefunctioneerd
en een uitstékende bijdrage
geleverd tot het weer op
bloeien van het plaatselijk
culturele leven.
Toch lijkt het te vroeg om mi al
te juichen, over .wat irt 1972
werd bereikt. De exploitatie
van het aoldertheater kan zor
gelijk worden, de verbou-
wingsplannen voor het Passa
ge Theater zullen nog heel
wat problemen opleveren en
aan een gericht cultureel be
leid moet nog heel wat wor
den gesleuteld.
In 1972 is Schiedams cultureie-
raad-iruwording, de Schie
damse Gemeenschap, met
praten over zijn taken heel
wat verder gekomen, maar
ook nu weer is weinig con
creets van de grond gekomen.
Wellicht komt het er in 1973
van. De belangstelling om lid
te worden van de stichtings-
raad van de S.G. lijkt de laat
ste tijd groter te worden. De
vergaderingen van de Stich-
t'ingsraad werden veelal ma
tig bezocht en hebben niet tot
veel concrete resultaten ge
leid.
Een culturele raad als functio
nele raad zal het in Schiedam
niet gemakkelijk hebben, ge
zien de veelheid van taken die
zal moeten worden verricht
en zal in 1973 waarschijnlijk
slechts een -bescheiden begin
van zijn werkzaamheden kun
nen verrichten. De beleidslij
nen en prioriteiten liggen in
grote lijnen vast, maar er
moet nog uitgebreid worden
vergaderd voordat de Schie
damse Gemeenschap een or-
gaèn is geworden, dat valt te
v-engèlijken met reeds wer
kende functionele raden als de
Schiedamse raad voor jeugd
en jongeren en de Schiedamse
sportraad.
De belangstelling voor.het Pas
sage Theater is in 1972 duide
lijk groter geworden. Toch
stelde de gemeenteraad zich
in eerste instantie duidelijk
gereserveerd op tegen het
voorstel, in J973 een geheel
verbouwd theater als blijvend
geschenk ter gelegenheid van
de viering van het 7Ó0-jarig
bestaan van de stad aan de
bevolking aan te bieden. Door
de schenking van de Stichting
Opbouw Schiedam kan wei.
een verbouwingsplan alvast
worden ontworpen.
Er zijn dus wel redenen om wat
somber te blijven over het
culturele leven in Schiedam,
maar er staat wel tegenover
dat' lanzamerhand weer over
„iets eigena" kan worden be
schikt, zoals nabuurgemeen
ten dat ook hebben. Ook 5n
1973 zal blijken dat met name
Rotterdam een trekpleister-ïs,
waartegen niet valt op te wer
ken. In die zin zou wat in
Sdhiedam wordt geboden 'du»
eigenlijk tevens een aanvui*
ling op het Rotterdamse pro-
gramma moeten zijn, al beeft
natuurlijk het zoldertheater
een duidelijk, regionale func- I
tie.
Samenvattend over 1972: er 'is
een begin gemaakt met het
-herstel van een. cultureel le
ven, maar niet meer dan dat.
Er zal nog heel wat moeten
gebeuren voor de zaak weer
„normaal" is. Interessant i$1
het om af te wachten, wélk»
beleidslijnen de culturele raad j|
in het nieuwe jaar gaat; uit:
stippelen. Na veel praten zou
men mogen veronderstellen,
dat de stlehtingsraad tot da
den komt, die dagelijks tie-;
stuur en de directeur van de
S.G. in staat stellen, zich mot
een werkelijk cultureel beleid
te gaan bezighouden.
T.IL
