Tegen wil van gemeente:
m
I
Eeuwen
neer
17erkgro j: zet m
loulerij
ep monumentenïij
st
M
3
B
i
SCHIEDAMS CHE COURANT - VRIJDAG 20 JULI J973
Jongeren vechten voor behoud van
historische mouterij
Schiedam Het doordrin
gende geklop van hamers
in de voormalige mouterij
op de hoek van de Sint An-
nazusterstraat/Noordvest
overstemt elk ander geluid.
Slechts af en toe wordt het
onderbroken door het mo
notone gedreun van drilbo
ren.
In het donkere gewelf met een on
verwacht laag plafond zie je ze
ploeteren. Urenlang. Dikken,
blikken en nog eens bikken. Tu
rend kijken ze met een welover
wogen Mik naar dat ene stukje
steen, één van de veie tiemJua-
zenctob om vooral toch maar
een Met te grote laag van de
stenen af te hakken.
De leden van de werkgroep „De
Goudsbloem" of liever gezegd
(sinds efiige weken) Stichting
„De Goudsbloem" zijn zo hard
als een bikkel. En dat moet dan
ook wel, als je bloedeigen ge
meente in de persoon van
wethouder en „stadsreforma-
tor" Bolmers (PvdA) in alle
opzichten geen medewerking
verleend.
Toegegeven, het is niet allemaal
gebeurd, zoals het hoort. De
werkgroep heeft zoals de
wethouder het uitdrukt „grof
misbruik gemaakt van vertrou
wen". Want wat was het geval?
Een groep Schiedamse jongeren
heeft begin maart aan wethou
der Bolmers de sleutel van het
niet meer in gebruik zijnde en
sterk verwaarloosde pand van
de mouterij gevraagd en gekre
gen. Om de hele boei op te me
ten (Bolmers: „Ik hen zo goed
gelovig geweest om te denken,
dat ze daar iets van konden le
ren").
Maar de jongeren - meest scho
lieren, studenten en een enkele
werkende zijn terstond be
gonnen met het opknappen - van
het pand.
VERPAUPERING
Waarom? Heel eenvoudig: „Een
paar mensen kwam op het
idee de verpaupering van deze
buurt tegen te gaan. Deze mou
terij is zonder meer een fantas
tisch gebouw. Wij vonden, dat
dit gewoon moest worden opge
knapt en verbeterd".
„Bovendien zijn we met de res
tauratie begonnen, omdat wij
het stedelijk beeld dat wordt ge
vormd door de voormalige mou
terij en de gerestaureerde
Noordmolen willen bewaren. Er
is at te veel verloren gegaan in
Schiedam". Aldus een woord
voerder van de werkgroep.
De jongeren willen dan ook zo
gauw mogelijk, dat de gemeente
het pand op de monumentenlijst
zet. „Dat is één van onze eerste
taken". En dat is het gebouw
warempel wel waard. Maar vol
gens Bolmers is het pand voor
een heel andere bestemming no
dig.
„Bij de reconstructie' van de bin
nenstad zal de mouterij „De
Goudsbloem" moeten dienen
voor het opvangen van bedrij
ven die uit de binnenstad weg
moeten. Wij hebben met de ei
genaar van het pand (Gist-Bro-
cades) een voorlopige koopacte
gesloten. Daarbij is door de ge
meenteraad bepaald dat het ge
bouw zijn bedrijfsbestemming
zal houden".
Het complex panden, waaronder
dus de mouterij, wordt voor een
bedrag van 1.2 miljoen aange
kocht.
Hei conflict rond de, mouterij liep
zelfs zo hoog op, dat burge
meester H. Roelfsema zich per-
sooniüjk met de zaak bemoeide.
En bediende zich. volgens de
jongeren zeilfs van intimida
tie daarbij.
Carl van Meerendonk, één van de
leden van de groep: ,,De burge
meester heeft één van onze
vrouwelijke leden op het matje
geroepen. Zij werkt op het
Stadskantoor. Bij dat gesprek
waren ook wethouder Bolmers
_en gemeente-secretaris Blok
aanwezig".
Lrrrks: 'De opslag rdrmfe, woarm
rechts d-e oude eestoven nog
zichtbaar is.
Rechts: Bikken, bikken en nog
eens bikken.
Onder: Leden van de werk
groep aan de slag mett de
g ee end e d rïtbo re n.
ONZINDELIJK
„Zij weid daar 'n uur l ang geïnti
mideerd door de heren, waarbij
zij ondermeer werd verantwoor
delijk gesteld voor de gang van
zaken. "Wij vinden dat van de
toevalligheid dat ze op het
Stadskantoor werkt op onzinde
lijke wijze misbruik is ge
maakt".
Inmiddels beeft de werkgroep een
schrijven van Gedeputeerde Sta
ten ontvangen (deze moeten de
gemeente nog toestemming ver
lenen voor de aankoop van ,,De
Goudsbloem" en de andere pan
den), dat zij inlichtingen zuilen
gaan inwinnen over de ontstane
- situatie.
Pgenschïjnlijk is het hele conflict
op het ogenblik op een laag pit
je komen te staan. Niettemin
geeft de gemeente nog steeds
geen toestemming om. electrici-
teit in het gebouw te laten aan
leggen. De oude leidingen en
meters zijn namelijk niet meer
te gebruiken. Maar er zijn men
sen die de hele bedrading in het
pand willen vernieuwen. Nor
maal zou dat vier k vijfduizend
gulden kosten.
Wel is er water. „Maar dat komt
alleen omdat het moest van de
brandweer. Het is hier namelijk
verschrikkelijk droog. De leidin
gen zijn. weliswaar verroest,
maar we kunnen het toch wei
als drinkwater gebruiken, We
hebben het laten onderzoeken"
Geen electriciteit dus. Een handi
cap natuurlijk, omdat er 's
avends niet al te lang door kan
worden gewerkt. En in de win
ter zal de kou hen wel eens op
kunnen breken. Er wordt ge
dacht aan het installeren van
een potkachel of iets dergelijks
om de ergste kou door te ko
men.
Tot nu toe hebben de harde wer
kers zo'n zestig man sterk
drie wagens vol met afval en
vuil laten weghalen. Met eigen
gemaakte stofmaskers en witte
stofjassen gaan ze met pneuma
tische hamers de „rotzooi" te
lijf. Iedereen helpt dapper mee.
Kinderen van twaalf, dertien
jaar zijn geen uitsondering.
Maar alles moet wel serieus ge
beuren.
BEWUST
.Iedereen moet echt wel bewust
werken" vertelt één van hen.
„Dat is erg belangrijk. Je ziet
het dan ook aan de kwaliteit
van de steen of het goed is ge
beurd. Er zijn wel stenen waar
twintig minuten aan moet wor
den gewerkt. Dat betekent dan
dat je zes k zevenhonderd keer
op die steen, moet slaan met je
hamer. Maar het geeft wel vol
doening als je het resultaat
ziet".
p-'fcV- p;
De onderste verdieping (er zijn er
vier) hoopt men eind augustus
klaar le hebben. Wat het bikken
betreft. De totale restauratie
zou volgens één der ingewijden
wel eens vijf tot zes jaar in be
slag kunnen nemen. Maar wat
a's die tijdsduur vergeleken met
de rijke historie van het ge
bouw?
SCHATTING
De juiste datuni van de bouw van
de mouterij „De Goudsbloem"
-is met bekend. Het gemeente-ar
chief kan wei een schatting ge
ven. Ergens tussen de jaren
1770 en 1830 moet het gebouw
als mouterij in gebruik zijn ge-
sield. De bouw van het pand
zou nog wel eens eerder ge
weest kunnen zijn. Volgens een
deskundige is er in het gebouw
een meer dan twintig meter lan
ge balk aanwezig, die om
streeks 16 00 is gekapt. Wat na
tuurlijk niet de mogelijkheid
wegneemt dat deze balk secun
dair is verwerkt.
De Beis-fabrieken, die eens eige
naars van het pand zijn ge
weest, zijn od het ogenblik bezig
ouue tekeningen van het gebouw
cp te diepen, die misschien
meer licht m deze zaak kunnen
brengen.
De bloeitijd van de mouterij was
aan het eind van de 18e eeuw.
Het is een bedrijf, waarin de
voor de branderijen bestemde
gerst werd verwerkt tot gerste-
rncut. De gerst werd er ge
kweekt en tot gedeeltelijke ont
kieming gebracht. Door drogen,
het eesten; werd dit ontkie-
.xungsproces vervolgens weer
gestopt. De gedeeltelijke ont-
kirmde gerst werd mout ge
noemd. Deze gerstmout werd in
de moutmolens gemalen en
diende dan samen met gemalen
rogge als grondstof voor de
mout wijnber ei ding. De mout
wijn werd als grondstof ge
bruikt voor de fabricage van
(oude) jenever,
In 1865 waren er In Soiedam 55
mouterijen. Naar schatting kost
te een vat moutwijn elf tot
twaalf gulden. De verdiensten
voor de werknemer in de ver
schillende takken van 't bedrijf
vaneerden var. dri„ tot tien gul
den per week. Qric vrouwen
hielpen te het bedrijf: ze kregen
er zo'n zestig cent tot 1 gulden
per week voor.
De laatste bloeitijd van de moute
rij was rond 1875. De mouthan-
del werd toen voornamelijk ge
dreven in het fraaie gebouw
aan de Lange Haven, de Koren
beurs. Dit gebouw verraadt
dc-ot zijn grootte en allure hoe
welvarend Schiedam toen was.
Dit brokje historie verdient te
blijven, bestaan, vindt de.groep
„De Goudsbloem". Daarom zijn
ze intensief aan de slag gegaan.
Met zelf aangeschaft gereed
schap blijven ze voor het be
houd van de mouterij vachten.
HULP
Enkele (bedrijven uit Schiedam
hebben hen sl hulp verleend.
Het aannemersbedrijf Kreuger.
NV stelde drie pneumatische
hamers beschikbaar. Zeilmake
rij Bingham g&f een groot dek
zeil in bruikleen, om in. de grote
tuin met stalen buizen een ver
gadertent neer te zetten. Daar.
worden alle verdere plannen
„gesmeed". Koffiezetten doen
ze in een speciale koffiewagen,
die ook wear door sympathi
santen is aangeboden.
De uiteindelijke bestemming van
de mouterij is ook bij de jonge
ren nog dubieus. De één wij er
bijvoorbeeld een café-restaurant
in laten vestigen een ander
komt met her voorstel dat het
een uitermate geschikte plaats
zou zijn voor het onderbrengen
het Nationaal Gedistilleerd Mu
seum. Ook ideeën een pottébak-
kerij en een broodbakkerij pas
seren de revue
In ieder geval zal er binnenkort
een bestemmingsplan van de
werkgroep „De Goudsbloem"
verschijnen, waarin alles uitvoe
rig wordt bekeken.
STICHTING
Om sterker tegenover de gemeen
te te staan, is enkele weken ge
leden een stichting opgericht.
De nsdan diait dat Ss gebeurd fs
dat de jongeren het pand van
de gemeente willen huren. Ook
kan men dan niet één persoon
verantwoordelijk stellen, als *cr
iets gebeurt.
De jongeren trekken veel belang
stelling van voorbijgangers. Ge
regeld komt iemand toforma-
rni, wat ze nu eigenlijk aan het
doen zijn. Ook mensen, die nog
een persoonlijke binding hebben
met het pand komen in de hun
vertrouwde omgeving terug.
Mensen, die hun broers en va
ders invalide hebben zien wor
den in de keiharde job in de
mouterij.
Maar ook mensen met negatieve
reacties komen langs. „Het ia
vechten tegen de bierkaai" ho
ren de werkers dam Niet dat
dat hen ontmoedigd. „We blij
ven vechten voor het behoud
van dit uniek stukje Schiedam"
antwoorden ze dan met een ver
beten trek op hun gezicht
En dan gaan ze de oude balken
en stenen weer te lij fMidden
tussen emmers, vol met gruis
werken ze met tin gezicht vb!
zweetdruppels, hun haar .volk
■met kalk en de handen met bla
ren aan.'de totstandkoming vsan
het ideaal
Op een deur verzakt en aangetast
door de eeuwen staat met krijt
geschreven „Ik wil wel hraien".
Ze zouden het wel willen doen,
om het voortdurende onbegrip
van de gemeente. Maar'-het
werk wacht. Bikken, bikken, en
nog eens bikken. Dat is de mo
notone arbeid, die geen stagna*
lie mag ondervinden.
Een schriel hondje loopt naar birw
ne. Niemand merkt het, Géhypi
notiseerd door dat ene, eeuwen-
- oude steentje zijn ze nfet nveea.
bereikbaar voor de buitenwe
reld. De mouterij moet voor dl
gemeenschap bewaard blijven
Dat is het enige waar ze aaj
denken.
