„De bevolking ActiefiTOepen:
kan niet zonder 1
ons" zegt CAR zill of OHzill?:
Actie
voerders
zorgen
voor
méér
informatie
AMNESTYINTERNAT1QNAL
SCHIEDAMS CHE 'COURANT WOENSDAG 17 OKTOBER 1973
3
We» -SHt~
koop". g
vijf pak-
familie
Arie van Dijk:
„Wij geven
informatie".
Hebben actiegroepen zin? Of is al hun activiteit alleen
maar „onzin"? Zonder enig effect? Ondergraving van de
democratie? Arie van Dijk van het Centraal Actiecomité
Rijnmond zal zeggen dat het duidelijk zichtbare, sneilc
effect van het werk van het CAR hem eigenlijk maar ma
tig interesseert. Goed, dankzij het CAR konden de Hoog
ovens niet meer zo gemakkelijk naar de Maasvlakte,
doofde Gulf zijn vlam en komt de pijpleidingstraat dooi
Vcorne er (op het ogenblik tenminste) niet. Dat is natuur
lijk leuk, maar morgen duikt er weer een nieuwe bron
van overlast en ellende op en kan het Centraal Actiecomi
té weer van voren af aan beginnen met de bestrijding
van het kwaad.
Arie van Dijk ziet hot einde nog
niet en hij maakt zich daar
als iemand die door tegenslagen
een olifantshuid heeft gekregen
niet druk over. Het CAR
heeft voor hem een ander doel
dan een stokje steken voor on
gewenste Industriële bezigheden.
„Wij zijn als actiegroep functio
neel omdat wij gegevens bij de
bevolking brengen die ze anders
niet krijgt. Het CAR vindt dat
de bevolking een zeer zwaar
wegende stem moet hebben in
allerlei beslissingen, andere krij
gen we nooit een beter milieu.
We proberen daarom die bevol
king te mobiliseren en. we pro
beren haar duidelijk te maken
dat ze macht heeft".
„Actiegroepen: zin of onzin? De
Delftse Sanetus Virgilius-studen-
ten stelden de vraag wat ge
nuanceerder. Leveren de actie
groepen (op het ogenblik be
staan er in Nederland 4000) met
hun bezigheden eert waardevolle
bijdrage aan het functioneren
van de democratie? Cf onder-
graven ze die alleen maar,
doordat ze ais minderheid
hun ideeën willen doordrukken
en een stagvaardig bestuursbe
leid in de weg zitten.
Het antwoord op die vragen -in
Delft moest tijdens een discus
siedag onder anderen van Arie
van Dijk komen.
Hij vertelde hoe het CAR in 1970
is ontstaan uit groepen die los
van elkaar in allerlei Rijnmond-
gemeenten {Hoek van Holland,
Maassluis) tegen de komst van
Hoogovens ageerden.
Lijsten
Niemand moest misverstaan: het
Centraal Actiecomité is niet te
gen een industriële ontwikke
ling. Wel tegen een ontwikkeling
van een industrie die zijn lusten
(winsten) binnenshuis houdt,
maar zijn lasten naar bulten
brengt, naar de buren.
..Daarom zijn wij voor een socia
lisering van de winst. Dan kun
je tenminste met zijn allen be
slissen of de lusten opwegen te
gen de lasten", zegt Van Dijk.
Over de noodzaak van het CAR-
werk: „Dat wonen in Pernis ge
vaarlijk is, zal door de overheid
of door het bedrijfsleven niet
worden gezegd. Zij willen geen
onrust. Daarom brengen wij dat
gegeven in de openbaarheid".
Het gesjacher met hinderwetver
gunningen levert een ander
voorbeeld. „In het geval met
Gulf kreeg het CAR gelijk van
De Kroon, maar toen die uit
spraak werd gedaan, kon Gulf
al verder werken met een nieu
we vergunning".
Klucht
Arie van Dijk praat over het
Rijnmondleven alsof het een
trieste klucht is: er gebeuren
zulke onbegrijpelijke dingen dat
je erom zou kunnen lachen.
Een letterlijk explosief bedrijf,
dat. in de VS na een ongeluk
met 116 doden tot dertig kni
buiten de bebouwde kom werd
verbannen staat in Rijnmond op
1 km. van Heenvliet... Eén door
het CAR ontdekte fenolopslag
plaats" is nu weg. Alleen: de fe
nol komt nu in de Botlek te
recht, „want je mag vervuilen,
als je maar betaalt en over die
prijs valt te praten", aldus Arie
van Dijk.
Er was op de Delftse congresdag
geen Industrieel die hem kwam
tegenspreken, of een Rotter
damse gemeentebestuurder die
hem „uitholling van de demo
cratie" kwam verwijten.
Op dit congres was iedereen over
tuigd van het nut van actiegroe
pen in een samenleving, waarin
burger en bestuur ver van el
kaar staan.
Vooral bestuurders blijken actie
groepen als een welkome bron
van informatie te beschouwen.
PPR-kamerlid Coppes: „Je
moet naar Hun argumenten luis
teren, ze afwegen, je niet laten
intimideren". Amsterdamse
wethouder Han Lammers: „Ae-
ties verhinderen de bestuur
baarheid zeker niet meer dan
bijvoorbeeld de multl-nationale
ondernemingen".
Buiten
Maar Wenteler, voorzitter van
DS'70-Zuid-HoIiand (in Delft
present omdat de WD-kamerle-
den het te druk hadden) vindt
dat actiegroepen beslissingen te
veel in een richting dwingen: in
de hunne. Eti de Amsterdamse
officier van justitie Ab&poel
vraagt zich af of de democratie
niet bedreigd wordt door men
sen die zich willen bemoeien
met allerleidetails, waar ze
Noodkreten
opplakkem ook
actie.
Actie betekent:
de straat op,
aandacht vragen.
geen verstand' van hebben.
Zijn actiegroepen, dus toch een be
dreiging voor de democratie?
Van Putten, lector politicologie
aan de Vrije Universiteit in Am
sterdam is ervan overtuigd dat
actiegroepen zullen blijven be
staan en een nuttige functie
hebben zolang de burgers het
gevoel hebben overal buiten te
worden gehouden.
Hij vindt dat niet de meest ideale
situatie, „want ik zie liever
geen conflicten". Hij gelooft dat
■het anders kan, in tegenstelling
totAbspoel, die constateert:
„Er verandert pas iets na een
conflict".
Van Putten geeft een. verklaring
voor de situatie waarin het de
mocratisch bestel in Nederland
nu verkeert: de grondtrekken
ervan dateren van de vorige
eeuw, toen de burgers hun zaak
jes zoveel mogelijk zelf dienden
te regelen. Ook hun werkloos
heid. Intussen heeft de overheid
zich bekeerd, maar de invloed
van de volksvertegenwoordiging
op 't beleid is niet groter gewor
den. Ook buiten de politiek
neemt het gevoel van onmacht
toe. Bedrijven zijn niet gedemo
cratiseerd: „Massaal ontslag Is
nog even reëel als een eeuw ge
leden".
Daarom is het bestaan van actie
groepen voor Van Putten zeer
begrijpelijk. Alleen: over hun
effect is hij zeer pessimistisch.
„Er zijn een paar resultaten.
De Leidsebaan kwam niet,
Enka ging niet dicht. Maar dat
is uitzondering, geen regel. De
meeste groepen bereiken niet
wat ze wBlen, Ze beïnvloeden
hooguit een incidentele beslis
sing. Structureel verandert er
niets".
Ondememingsraadslid Sellier van
Ervka kwam later vertellen dat
een groep als de Enka-hezetters
niet op structurele veranderin
gen uit was. Het ging om het
behouden van het bedrijf, niet
meer, niet minder.
Een standpunt dat Han Lanraers
moet aanspreken: „Actiegroepen
moeten geen politiek bedrij
ven", zei hij, „daar zijn politie
ke partijen voor..."
Zou het nodig zijn „tien geboden"
voor actiegroepen op te stellen?
De Amsterdamse poliüepsycho-
loog Frits kan daar in ieder ge
val bij helpen. Hij had nog een
aardige raadgeving: „Een ac
tiegroep werkt beter als de le
den nlef van beiderlei kunne
zijn..."
Het Is maar een weet.
Mevrouw E. M. Marcus-
Spring: „Ik lees die rnar-
telverholen niet meer".
Door Els Kamper
Door Reina ten Bruggenkate
Schiedam/Rotterdam De poster op het raam van haar
woning aan de Schiedamseweg verraadt dat mevrouw E-
M. Marcus-Spring in 't Veld een hartstochtelijk aanhang
ster van Amnesty International moet zijn. Een van die
strijdlustige doordouwers waar deze wereldwijde organi
satie het van moet hebben.
plan om zich uit het veld te la
ten slaan door een nietszeggend
brieffje en een misleidend ant
woord op haar vragen. „Je kan
er fot je nek induiken", zegt
ze, „echt in je eentje kan je nog
heel wat werk verzetten. Hoofd
zaak ïs, dat ze weten dat men
sen ïn het buitenland op de
hoogte rijn van de misstanden
In gevangenissen en kampen.
Wat het resultaat van onze ac
ties is, valt moeilijk te wegen,
maar dat het succes heeft, daar
twijfel ik niet aan".
De leden en adoptiegroepen van
Amnesty International (een der
de van alle leden zit in Neder
land) schrijven brieven en kaar
ten aan regeringen, ambassades
en direkiies van gevangenissen.
Ze sturen kaarten, brieven, ca
deautjes en kleren aan hun gea
dopteerde gevangenen en hun
familie, Morele en financiële
steun van iemand heel ver weg,
die zich bekommert om het lot
van een ten onrechte gevangen
genomen man of vrouw. De ent-
ge voorwaarde is, dat de door
Amnesty geadopteerde gevange
nen alleen om hun politieke, re
ligieuze of sociale overtuiging of
opvatting in de gevangenis te
recht zijn gekomen. Zodra er
geweld is gepleegd of geweld is
gepropageerd, trekt Amnesty
haar handen er van af. „Maar
dan nog blijft er voldoende
werk over", aldus deze interna
tionale organisatie.
Een actief en overtuigd lid van
Amnesty zorgt voor een con
stante toevoer van brieven en
vragen. Mevrouw Marcus uit
Schiedam Is zo Iemand. Een
pionnetje in het uitgebreid net
werk. Een organisatie die er
van uitgaat dat ieder mens een
verantwoordelijkheidsgevoel zou
moeten hebben ten opzichte van
de naaste.
De adoptiegroep van mevrouw
Marcus (er zijn er in Schiedam
twee) heeft thans twee gevange
nen geadopteerd. De groep
zorgt voor een levendige corres
pondentie met (en als dat niet
lukt) over de gevangene. „Het
leuke is, dat zo'n gevangene op
d|n duur toch te horen krijgt
d&t er steeds post voor hem is,
De poster „Martelingen? Denk er
over na", Is slechts een onder
deel van de internationale anti-
martelcarr.pagne van Amnesty,
de organisatie die iedere vorm
van vervolging bestrijdt en de
vrijheid van meningsuiting be
schermt. Achter een map vol
gegevens vertelt mevrouw Mar
cus uit Schiedam: „Al die ellen
de over martelingen hoef ik niet
meer te lezen. Ik weet dat het
gebeurt, dat het verschikkelijk
is Hoe het precies wordt ge
daan, daar ben ik niet nieuws
gierig naar. 'k Kan er beter iets
aan doen. Daar rijn ze eerder
mee geholpen".
Kortgeleden schreef de Schiedam-
se daarom een ingezonden brief
aan kranten waarin ze iedereen
opriep om te protesteren tegen
de martel-praktijken in het bui
tenland- Tegen iedere menson
waardige behandeling van ge
vangenen. De tekst die ze daar
voor opstelde luidt: „Over de
hele wereld worden mensen on
der onverdraaglijke omstandig
heden gevangen gehouden en
gemarteld. Je hoeft er de krant
maar op na te slaan en je komt
bijna dagelijks zulke berichten
tegen. Vaak geeft het lezen van
dergelijke berichten een ont
moedigend en machteloos ge
voel. Toch kunt U proberen om
hier iets tegen te doen". Haar
publieke voorstel: Protesteer bij
de betreffende autoriteiten. Laat
ze weten dat wij van hun optre
den op de hoogte zijn.
„Uit ervaring is namelijk geble
ken dat veel regeringen gevoelig
zijn voor de publieke opinie in
het buitenland. Knip daarom be
richten over martelingen uit en
stuur ze cp met een begeleidend
briefje in de trant van: is set
werkelijk waar en wat vindt u
er van? Dit lezen we bij ons in
de krant". „Blijf echter a;tijd
beleefd, zegt ze verder, want
brieven in grove- bewoordingen
hebben een averechts effect".
Haar kast puilt uit van de afge
ronde Amnesty-aetlviteitesi. Uit
gebreide correspondentie met
ambassades en regeringen,
maar mevrouw Marcus blijkt
niet bereid zich onder de tafel
ïfe laten praten. Ze is niet van
ook al krijgt hij dat misschien
r.ooit te z;en", aldus mevrouw
Marcus. „Je verzint de gekste
dingen. Laatst heb ik een ge
vangen gencmen Russin een
stuk zeep gestuurd. Aangete
kend. Ze weten daar natuurlijk
geen raad mee. Ontvangt ze het
niet, en raakt het zogenaamd
zoek, dan zijn zc verplicht om
me schadeloos te stellen. Kijk,
dat is geen pesterijtje, maar al
leen maar een poging om te la
ten merken dat we hier in Ne
derland helemaal weten dat ze
gevangen zit.
Het heeft me. met al die verpak
kingen en portokosten, heel wat
geld gekost, maar ik geef m'n
geld liever hier aan uit, dat dat
ik cr, laat ik zeggen... een
tiek lidmaatschap voor
Onlangs ook stuurde ze
ketten kleding naar de
van een Rhodesischp gevange
ne, opgepakt omdat hij lid was
van de oppositiepartij. Zonder
ooit te zijn veroordeeld.
Er is zoveel onrechtvaardigheid
in de wereld, pik er iets uit en
doe er wat aan. Dat is het de
vies van de Schiedamse me
vrouw Marcus. „Je helpt er ie
mand mee, je voelt je nuttig en
het kost je niet meer dan een
paar uurtjes in de maand. Echt,
een mens kan in z'n eentje heel
wat werk verzetten. Gewoon,
kleine dingetjes in dat grote ge
heel, Je rolt trouwens van 't
een in 't ander. Overal Is hulp,
financiële en morele sulp nodig.
Laat mensen alsjeblieft niet al
les weggooien, wat ze zelf niet
meer nodig hebben. Oud, maar
nog te repareren speelgoed,
oude lakens, kleding, ik weet er
wel een bestemming voor. Ook
op die manier kan je mensen
gélukkig maken".
Terug naar de anti-martelcam
pagne, beland bij de public-rela-
ti om vrouwe van Amnesty. De
stem van Ruth Breunis-Cohen
klinkt sarcastisch als ze zegt:
„Het is geen gunst die we vra
gen, het Is de plicht van Ieder
een om er tegen te protesteren.
Het staat In de Universele ver
klaring van de rechten van de
Mens, dat niemand onderwor
pen zal worden aan marteling
of aan wrede, onmenselijke of
vernederende behandeling of be
straffing. Roch zien we het da
gelijks op de televisie. We ver
zuchten dan: wat verschrikke
lijk he? cn vragen dan: wie wil
er nog koffie?"
Ruth Breunls, persagente voor
Nederland, klinkt verbitterd als
.ze¥' vertelt van apathie. Van
mensen die de martelingen in
Perzië en Brazilië, in Rusland
en Portugal, in Ulster en neg
veel meer landen, te ver van
hun bed vinden. Van mensen
die daar toch zelf op vakantie
zijn. geweest, niets hebben ge
zien, en de hele publiciteit over
martelingen een opgeblazen
zaak vinden.
Het is nu precies een kwart eeuw
geleden dat de universele ver
klaring van de rechten van de
mens werd opgesteld. Resulta
ten zijn er echter nauwelijks. Re
den voor Amnesty om een we
reldwijde campagne tegen het
martelen op te zetten. Een actie
met onder andere een interna
tionale petitie aan de voorzitter
van'de Verenigde Naties, waar
in mensen uit alle landen een
beroep doen op de VN om on
middellijk het martelen van ge
vangenen in de wereld te ver
bieden.
Ruth Breunis-Cohen: „Het treuri
ge van dc zaak Is, dat de mar
telingen hand over hand toene
men, waardoor het een soort
vastgesteld systeem van rege
ren is geworden. Ik ben er van
overtuigd dat onze actie succes
zal hebben. Natuurlijk. Je doet
in de eerste plaats aan mentali-
teitsvonning, bewustmaking.
Want, het is onvoorstelbaar hoe
veel mensen er gewoon niet aan
willen. Ze geloven het gewoon
niet. Ze denken dat het allemaal
zwaar overtrokken is en willen
pas serieus gaan nadenken over
al die toestanden als je met
overduidelijke voorbeelden aan
komt. Aan de andere kant oefen
je door zo'n internationale actie
pressie uit op regeringen en
ambassades. Geen enkel land
vindt het prettig om bekriti
seerd te worden. Hoe meer kri
tiek, des te groter de invloed.
Als je maar lang genoeg blijft
aanhouden bij een ambassadeur
In Je eigen land, zal hij dat
heus wel doorspelen aan zijn re
gering".
Iedereen is. persoonlijk verant
woordelijk voor martelingen.
Degenen die ze uitvoert en de
gene die er opdracht voor geeft.
Dat is een van de belangrijkste
conclusies van annesty na de re
gionale Benelux-conferentie,
waarin ondermeer de sociale,
economische en politieke achter
gronden van het martelen wer
den besproken. Maar Amnesty
International vindt dat daarmee
de kous nog niet af is. „Het Is
je plicht om te ageren en te
protesteren net zolang tot er
iets gebeurt", zegt Ruth Breu
nis-Cohen. „Iedere vorm van iiïr
timldatie moet' worden onder
drukt. Ook al lijken het exces-
sen, want daar begint het name
lijk mee".
Martelingen? Denk er over na.
De poster hangt uitdagend op ra
men en aanplakborden, ,,'t Be
langrijkste is dat mensen aan
het denken gezet worden", zegt
Amnesty, „wie denkt dat het al
lemaal overtrokken Is, komt bij
ons maar om de bewijzen". Het
centraal adres is: Roetersstr^at
34' In Amsterdam.
