Zonder
stotteren
en rood
op podium
in Pasage
m
a
Eiiy Kikkert Poppenspel voor kinderen
Wekelijks in Schiedam
geven
muzikale avond
y\
Doel cursus
dramatische expressie:
pa
IBlSi
„Turks Fruit" (vrij
naar Jan Wolkers)
thans in Passage
Andere
vorm van
beeldende
kunst
Concert
Gloria
Toonkunst
o O
O o
SCHIEDAMS CHE COURANT DONDERDAG 18 OKTOBER 1973
3
In het kadsr van het door de directie van het Passage Theater gepre
senteerde „elck was wils" programma, verzorgt de toneelgroep
„Groeten" volgende week vrijdag 26 oktober het onderdeel toneel.
Opgevoerd wordt het toneelspel van Tennessee Williams, „Als een
kat op een heet zinken dak", uit het Amerikaans vertaeW door
Elise Hoomans.
Door Bernadette Elias
Negen mensen op een koude zolder in de Vrije Academ'e
aan de Vlaardingse Stationsstraat. Acht van de negen
doen aan dramatische expressie. Een, de regisseur, be
perkt zich meestal tot aanwijzingen en doet soms ook
mee.
Dramatische expressie is een term die de meeste mensen
niet zo erg zal aanspreken. In het verleden zijn deze cur
sussen dramatische expressie aan de Vrije Academie dan
tok niet zo'n groot succes geweest. Nu echter mede dank
zij de Amerikaanse regisseur Lyle Pelton en dankzij een
nieuwe vorm van presenteren van deze cursussen, loopt
het gesmeerd.
Ted van der Veer, directeur van
de Vrije Academie, van beroep
haveninspecteur en verder ook
nog schrijver, Is eigenlijk de
uitvinder van de nieuwe presen
tatievorm van deze cursussen.
„Dankzij mijn volkomen onwe
tendheid op het gebied van de
dramatische expressie zijn we
tot een andere vorm van pre
senteren gekomen. Ik weet er
namelijk weinig van, maar ik
dacht er aan, hoe moet je het
verkopen.
Vorige keren liep het aantal deel
nemers terug. Je moet namelijk
teveel doen in het verloop van.
de cursus. Het werd een fiasco.
Ik heb toen gezegd, je moet dui
delijk zeggen wat ga ik doen.
De bedoeling van die cursussen
is iemand zijn schroom te laten
overwinnen. Dat geldt voor een
heleboel gebieden. Bijvoorbeeld
dat mensen op hun werk zonder
stotteren en rood te worden met
hun baas kunnen praten, of zich
op straat of in gezelschap vrij
kunnen bewegen.
Je moet iemand die niet praat of
niet uit zijn woorden kan komen
ook helpen, zijn verlegenheid te
overwinnen". De cursus drama
tische expressie wordt omschre
ven, als een experimentele cur
sus in houding, gebaar en
woord, gaat men hier verder op
in dan kan men nog stellen dat
de cursus ook de bedoeling
heeft de communicatie te bevor
deren tussen de mensen onder
ling.
Regisseur Lyle Pelton zegt tijdens
de les tegen de deelnemers:
„Als je zelf open staat om te
ontvangen of te geven, is ie
mand anders dat ook". De
avond begint eerst met een ge
woon praatje. Daarna gaan aJle
deelnemers op de grond liggen
en ontspannen. Pelton loopt tus
sen de mensen door en probeert
hen op hun gemak te stellen.
Dan komt men aan het expressie
ve gedeelte van de cursus.
„Probeer te voelen, hoe het zou
zijn als je een boom was". De
acht deelnemers spannen zich
in om zich te voelen als eik, po
pulier of kerstboom. Van enige
verlegenheid geven de deelne
mers nauwelijks meer blijk.
Qók bij het stukje mime dat ze
moeten opvoeren (er moet zon
der woorden een dagelijkse be
handeling uitgebeeld worden)
lijken de „spelers" zicb vrij te
voelen.
Over een deelnemer aan de cur
sus 2egt Pelton, nadat hij wat
uitgebeeld heeft: „Hij was eerst
de meest verlegen jongen hier,
maar nu is hij onze grootste ac
teur". Lyle Pelton probeert de
mensen zich vrij te laten voe
len. Ze moeten zeggen wat hun
voor de mond komt en niet
eerst denken wat moet ik doen
of zeggen. Alles moet spontaan
zijn!
Pelton is zeven jaar geleden uit
de Verenigde Staten naar Ne
derland gekomen. In de States
heeft hij al geregisseerd en hier
in Nederland regisseert hij to
neelgroepen en voor de televi
sie. Momenteel is hij bezig met
een kinderserie voor de EO.
Volgens hem heeft deze cursus, in
zes lessen, al zijn vruchten af
geworpen. „De -mensen vertel
len nu dingen en doen ook din
gen die ze, toen ze de eerste
keer hier kwamen niet gedaan
zouden hebben. Ze zijn al veel
vrijer geworden". Lyle Pelton,
zelf ogenschijnlijk vrij van com
plexen, is iemand die zelf op de
kleinste dingetjes let. „Ik heb
me nog nooit verveeld.
Als je op de mensen let-en. Op ge
wone dingen, blijf je bezig. Dan
hoef je je niet te vervelen. Ik
begrijp die mensen ook niet die
tot twee uur 's middags in bed
kunnen blijven liggen. Ik moet
altijd opstaan. Ik denk dan, er
is weer een nieuwe dag en ik
kan dan, dat en dat doen. Het
hoeft natuurlijk niet allemaal
goed te gaan, ik maak ook Wel
eens fouten. Maar dat is eigen
lijk niet zo belangrijk".
De eerste cursus dramatische ex
pressie is dinsdagavond voor
het laatst gehouden in de Vrije
Academie. Gisteravond is in het
ontmoetingscentrum Westwij k
nog een les gegeven, de laatste
les wordt hier volgende week
woensdag gegeven. Deze experi
mentele cursus heeft zes weken
geduurd.
In november wil men echter weer
starten met een nieuwe cursus
in de Westwijk en in de Vrije
Academie. In principe zal deze
ook weer geregisseerd worden
door Lyle Pelton, maar dan zal
ook zijn vrouw regisseren. De
cursus kan dan bijvoorbeeld uit
monden in het spelen van rollen
of het Improviseren.
Over de nieuwe aanpak van de
cursus dramatische expressie
wil Ted van der Veer nog kwijt:
„Ik zat hfer met acht mensen
en vroeg hem om de volgende
- week een uitleg te geven-vair?
dramatische expressie. Toen ze
die volgende keer kwamen, had
niemand een uitleg. We zijn ons
toen af gaan vragen waarom
moeten de mensen er heen. Nu
hebben we dus concreet gesteld
dat het gaat om het verbeteren
van de houding van de mens in
gezelschap".
De deelnemers aan de cursus
dramatische expressie op de
zolder van de vrije academie,
waar zij ingespannen demime-
verrichtingen volgen van een
van hun „collega's"..
Het is een episode uit het leven
van een katoenplantersfamilie
ergens in de Mississippi-Délta.
Een vaak schokkend relaas vol
menselijke hartstochten gericht
op bezit en menselijk falen.
Waar de eerlijkheid gebiedt te
spreken wordt een leugenachtig
zwijgen geplaatst. Zelfs in de
liefde krijgt chantage de over
hand bij het bereiken van een
beetje geluk. Het enige positieve
wat tevoorschijn komt uit wat
een tragisch familiedebScle ge
noemd moet worden.
De auteur is gekomen tot een
scherpe karakterontleding in
zijn dramatisch gegeven. Het
haalde het filmdoek en kwam
op het repertoire van het grote
toneel waar de schokeffecten in
die tijd vrij hard aankwamen.
Nu echter achterhaald door kei
harde feiten van de dag.
De toneelgroep „Groeten" heeft
het aangedurfd dit spel, dat ge
dragen wordt door boeiende
dialogen, op de planken te zet
ten. Onder de bekwame regie
van Simon Coens heeft het een
goede kans van slagen. De
groep heeft zijn sporen, in het
amateurtoneel trouwens ai
ruimschoots verdiend. Het met
succes opvoeren van de thrillers
„De Bemoeial" en „Beau Riva-
ge" alsmede van het karakter-
spel „Het Huis van ons Leven"
legden hiervoor de grondslag.
'IIEDAM „Turks Fruit" van Jan Wolkers vertelt in
dringend een zeer aards verbaal. Tussen tedere poëzie en onge
polijst rauwe levensdrift gaat de schrijver aan niets voorbij om
en wanhopige liefde te onthuIlenS Victoriaanse preutsheid staat
hem verre. Het is een ik-roman, die met spijt en een berustende,
droge humor terugkijkt op een afgesloten periode. De diepe in
ruk, die „Turks Fruit" achterlaat wordt in niet geringe mate
bereikt door een afstand nemen, waarmee er ook nog een melan
cholieke dimensie aan gegeven wordt.
zijn scenarist Gerard Soete-
man dit boek uitkoos beteken
de dat een zware uitdaging,
om niet te zeggen een heidens
karwei, waar juist sterke pij
lers uit de roman in een film
wel weg moesten vallen. Maar
men moet' zeggen, dat de
transformatie met intelligen
tie, gevoel voor de wezenlijke
inhoud is verricht, waardoor
„Turks Fruit" een voldragen
Nederlandse speelfilm (nu te
rug te zien. in PASSAGE) is
geworden.
Voor de maker van „Wat zien
ik?" heeft het gelegenheid ver
schaft te laten blijken, dat hij
tot meer in staat is dan een
filmklucht bekwaam in elkaar
te spijkeren, hoe moeilijk dat
op zichzelf ook is.
In het boek staat het voorwerp
van des beeldhouwers liefde in
het middelpunt, de filmers
stelden hemzelf in het cen
trum uit noodzaak de direct
heid van de filmtaal te laten
spreken, in elk geval de twee
hoofdpersonen voluit te laten
zien. Rutger Hauer, de ex-Flö-
ris- kon en opmerkelijke film
entree maken als de beeld
houwer, die in zijn erotische
dadendrang het ene avontuur
na het andere beleeft, maar in
een vervoerende passie aan
het „mistige rooie beest" Olga
blijft hangen. Kort en hevig,
want hij blijft de ongebonden,
onaangepaste toeschouwer, die
stuitend op een, muur van bur
gerdom geen verweer heeft.
Hij verliest de strijd met zijn
bazige schoonmoeder. Maar
meer nog, hij vindt geen aan-
Ruiger Hauer met Monique
van de Ven achterop fiet
send door Amsterdam in Paul
Verhoevens verfilming van
Jan Wolkers' roman „Turks
Fruit".
sluiting op een ander soort
vrijheidsgevoel, dat Olga te
kent en op dat moment is
beeldhouwer Erik eigenlijk net
zo'n burgerlijke conformist.
Die mysterieuze telkens weer
verbroken balans is in de film
knap teruggebracht. Hauer ac
teert bekwaam een terughou
dende scepsis, Monique van de
Ven is heel levend het zinnelij
ke object dat hem rusteloos
maakt.
In filmtechnisch opzicht behoeft
men zich als kijker naar een
produkt van eigen bodem niet
meer gefrustreerd te voelen.
Jan de Bont schoot meestal le
vendige kleurenbeelden, die
door Jan Bosdriesz gaaf wer
den samengesmeed. Rogier
van Otterloo lijkt een geboren
filmcomponist, die onder ande
re via het mondorgel van
Toots Thtelemans een bruikba
re melancholieke stemming de
film binnenloodste. En dan
mag niet vergeten worden dat
er een reeks karakteristieke
bijrollen valt te noteren, zoals
van Wim van den Brink, Ton-
ny Huurdeman en Dolf de
Vries.
Boekillustraties
In het Schledamse Stedelijk
Museum wordt momenteel de
tentoonstelling Slowakse Boek
illustraties gehouden. De ex
positie is vorige wreek ge-
opend door de Tjechi6Che
ambassadeur in Nederland
en duurt tot 12 november.
Het is de eerste keer dat er
in Nederland een tentoonstel
ling is van e«n dergelijke
kunststroming uit Tsjechoslo-
wakije.
Het maken van boekillustraties
wordt steeds meer gezien als
een belangrijk onderdeel van
de beeldende kunst in *t alge
meen. Internationale tentoon
stellingen en symposia wor
den op dit gebied gehouden
en men wordt geconfronteerd
met de onderlinge samenhang
van de persoonlijke visies
van de verschillende kunste
naars terwijl men ook naar
traditie zoekt.
De voortschrijdende ontwikke
ling in. de samenhang illu
stratie-boek, wordt op de
voet gevolgd. De psychische
en psychologische waarde
van illustraties als vormge
vende begeleiding van boek-
teksten is een belangrijke
zaak geworden voor theoreti
ci
Niet in de laatste plaats wor
den, door alle aandacht aan
dit onderwerp besteed, de
de het illustreren opgeroe
pen: moet men onderscheid
maken tussen illustraties, die
als afbeelding gelden en illu
straties, die als symbool gel
den? Op het gebied van
vormgeven en aanschouwe
lijk maken komt eveneens de
algemene positie en ontwikr
keling van de beeldende
kunst naar voren, die zonder
aantasting van haar culture
le traditie, door internationa
le contacten vernieuwingen
ondergaat.
Het Schiedamse koor Gloria
Toonkunst geeft zaterdag
27 oktober onder leiding
van Aad van der Hoeven
een najaarsuitvoering In
de Grote Kerk in Viaar-
dingen. Gezongen worden
de Messe Solenne van
Gounod en het Te Deum
van Bruckner.
Medewerking aan het con
cert verlenen de sopraan
Rita van Harmeien, de te
nor Jan Waayer, de alt
Frieda van Engelenburg,
de bas Hans Zomer en
Addie de Jong, organist.
De begeleiding is in handen
van het Gewestelijk Or
kest van Zuid-Holland.
Het concert begint om
kwart over acht, de toe
gangsprijs is 7,50 gulden,
inclusief tekstboekje. Hou
ders van het cultureel
Jeugdpaspoort en 65-plus-
sers betalen vier gulden.
Otto van der Mieden is zaterdag- rig seizoen heeft hij ook a! her- ter, dat typisch eigen trekken mltieve spullen aangegeven,
middag weer in het Zolderthea- haalde malen in het theatertje vertoont. De mensen en dingen maar daarom is dit poppenthea
ter In de Teerstoof te zien. Vo- opgetreden met zijn poppenthea- worden namelijk met zeer pri- ter juist zo leuk en begrijpelijk
Eily Kikkert treden zaterdagavond op in het Zoldertheater in de
Teerstoof. Aangezien zij een groot arsenaal Instrumenten zullen
meebrengen, belooft het een muzikale avond te worden. Behalve de
gitaar bespelen zij de mandoline, autoharp, vlier, baglama, bou-
zouki (een Grieks instrument) en nog veel andere instrumenten.
Zij zullen een aantal Nederlandse liedjes brengen die zij zelf gemaakt
hebben, zij proberen met mensen in contact te komen, niet door ie
mand te zijn, maar door zichzelf te zijn. Naast het bekende singel
tje „De Kauwgombalienboom" zijn er al 3 Ip's van dit zingende
echtpaar uitgebracht, namelijk De draad van Ariadne, Maarten en
het Witte paard en Parsifal. Begin november komt hun nieuwe lp
uit.
Zaterdagavond, half negen, Zoldertheater in de Teerstoof, Nieuw-
straat 12, Schiedam, Elly Rikkert
O
o O
voor kinderen en eigenlijk ook
voor volwassenen.
De poppenspeler Van der Mieden
zal zaterdag het poppenspel
„Puum en de reis naar Wit-
land" spelen. Puum, de poppen-
kastpop, maakt een reis door
verschillende kleurlanden en be
landt uiteindelijk in Witiand en
Paarsland. Hier beëindigt hij.
zijn spannende avonturen,
Otto van der Mieden heeft het
verhaal en zijn theater zo gé-
maakt (hij speelt eigenlijk in
een koker) dat de kinderen vol
op kunnen meedoen en Puum
moeten helpen om alles tot een
goed einde te brengen. Door
deze manier van werken is geen
voorstelling dezelfde. Het spel is
op de eerste plaats bedoeld voor
kinderen van vier tot tien jaar.
Zaterdagmiddag, half drie, Zob
dertheater in de Teerstoof,
Nieuwstraat 12, Schiedam. Pop-
pentejater Qtto van. der Mieden,
„Puum en de reis naar Wit
iand", t
