NIEUWJAARSRECEPTIES:
'DE FRANJE VAN 'T LEVEN'
VAN GOGHS BRIEVEN
IN SOLOPRODUCTIE
VAN JULES CROISET
Misdaad en romantiek in
Peckinpah's The Getaway
ONDANKS VERSOBERINGSMAATREGELEN IN SOMMIGE GEMEENTEN
mmmm
|||1||
„EEN ZEKERE VINCENT" IN DE TEERSTOOF
SCHIEDAMSCHE COURANT DONDERDAG 20 DECEMBER 1973
door Reina ten Bruggenbate.
In het kader van de energie
besparing hebben enkele
Nederlandse gemeenten in
de afgelopen weken beslo
ten om de traditionele
nieuwjaarsreceptie niet
door te laten gaan. Als nog
meer particuliere bedrij
ven en verenigingen ons
voorbeeld volgen, redene
ren ze, bespaart dat-mil-,
joenen aan geld en ener
gie.
Niettemin zijn de meeste
burgemeesters te zeer
verknocht aan de nieuw-
jaarsontmoeting om die zo
maar te laten schieten.
Niet zo zeer voor zich zelf,
zeggen ze, maar in de eer
ste plaats omdat het de
mensen onderling de gele
genheid geeft om elkaar
een gelukkig nieuwjaar te
wensen.
De meest uitgesproken mening
hierover komt van burgemees
ter dr. ïr. A.P. Oele van Delft.
Hij zegt: „In deze welvaarts
staat is het sociaal contact erg
belangrijk. Als er een schaar-
ste-teestand is Is dit het laatste
wat mijns inziens moet worden
afgeschaft. Het is een van die Zijn buur-collega in Vlaardingen.
dingen die het leven gelukkiger Mr. J. Heusdens houdt daaren-
maken,
Hoe zeer de 'recepties in een be
hoefte voorzien blijkt wel in
Schiedam waar men voor de re
ceptie naar een ruimere locali-
teit moest zoeken omdat de
mensen te lang in de rij moes
ten staan. Een alternatief is ge
vonden in een toneelvoorstelling
op de avond van de eerste ja
nuari en een receptie op de
tweede januari. Burgemeester
H. Roelfsema van Schiedam
hoopt daarmee tevens een bre
der en meer gemêleerd publiek
aan te trekken, „Mijn indruk is,
dat de recepties de laatste jaren
door een wat te eenzijdige pu
bliek zijn bezocht. Door de to
neelvoorstelling hopen we een
wat grotere doorsnee van het
publiek te krijgen", zegt hij.
juist in deze tijd. Het is
leuk stukje franje aan het
Ik zie het als mijn socia
le verantwoordelijkheid om die
gelegenheid te bieden". Toch
vindt burgemeester Oele niet
dat zijn college hierover het
laatste woord moet hebben. Op
dc receptie op nieuwjaarsdag
wordt daarom een enquête on
der dc aanwezigen gehouden.
Moet deze traditie gehandhaafd,
en zo ja, op nieuwjaarsdag of
op een later datum.
tegen deze jaarwisseling geen
receptie. In het kader ,van de
energiebesparing. Niettemin
acht Vlaardings eerste burger
de traditie rond het handen
schudden en het uiten van wen
sen toch zinvol. Volgend jaar
(„mijn laatste jaar als burge
meester hier") hoopt hij in eik
geval wel te recipiëren. Over
de normale kosten, verbonden
aan een dergelijke meeting
maakt hij zich weinig zorgen:
„Alles is betrekkelijk, je moet
wol eens kosten maken", zegt
hij. Het beantwoorden van de
nieuwjaarswensen vanuit da
burgerij (sommige zelfs in
dichtvorm) gaat in elk geval
wèl door.
Een soortgelijke mening houdt
Zoctermeers eerste burger de
heer J. W. Wegstapel er op na.
Hij zegt de hele energiecrisis
wat overtrokken te vinden. „Het
normale leven moet door
draaien. We moeten niet zo pa- T h f w.tHs
nielcenV doen", «et-fail-„Het het Westland gooit de versobe-
nngsgedachte geen roet m het
eten. „Ik vraag me af", zegt
burgemeester mr. J. H. J. Da-
niëls van Monster, „of je op
zo'n manier wel zo enorm .veel
uitspaart. Bij ons is het in elk
geval geen punt van overweging
geweest. Het hoort er gewoon
bij. Het is nuttig, niet zo zeer
omdat de mensen de hand kun
nen schudden van het gemeen
tebestuur, maar om de ontmoe
ting .van de hele burgerij. Da
opkomst is altijd flink groot ge
weest en groeit nog".
Burgemeester
H. Roelfsemar
„Door een
toneelvoorstelling
hopen we een
wot breder
publiek aan te
trekken".
niefcerig doen", zegt hij- „Het
accent ligt bij ons op het con
tact van de mensen onderling,
het uitwisselen van de wensen
en dat is ook in deze tijd nog
steeds zinvol".
Ook in Berkel en Rodenrijs wordt
op de dagna de jaarswisseling
de gelegenheid gegeven om han
den. te schudden. De energiecri
sis speelt hier geen rol omdat de
receptie in gebouw De Ark
wordt gegeven, waar de hele
dag al activiteiten plaats vin
den. Extra stookkosten hoeven
er dus niet gemaakt te worden.
Ook hier geldt: zolang het een
nuttige functie vervult niet af
schaffen.
„Zinvol voor geraeenschapsvor
ming", noemt burgemeesterJ
dra. F. K. Langemeijer het. De
Wateringse burgemeester heeft
nog weinig ervaring met de re- nieuwjaarstraditie meegemaakt
cepties omdat hij nog niet zo er. hij zegt daarover: „Ze weten
lang geleden uit Warmond ver- niet vat ze mjssen daar in War-
trok waar rijn wethouders er mond".
niet aan wilden. Eén maal nu Drie jaar geleden zette ÏFjA-'h^
heeft de heer Langemeijer de veen een streep onder ife, ge
meentelijke receptie op nieuw
jaarsdag. De hoge kosten, bur
gemeester C. A. van der Hoof
"sehat het op zo'n tweeduizend
gulden, waren te bezwaarlijk.
De heer Van der Hooft, nu een
kwarteeuw burgervader, rede
neert: „Vroeger gaf je de men
sen dp gelegenheid om elkaar te
ontmoeten op een neutraal ter
rein. Voor sommigen was het
nodig omdat men elkaar in be
paalde beroepen of branches
niet meer aan keek en dat dan
op zo'n dag weer wat kon bij
leggen. De verhoudingen liggen
nu anders; men ziet elkaar va
ker, op vergaderingen en ande
re bijeenkomsten.
Ik zelf heb de nieuwjaarsrecepties
altijd erg gezellig gevonden,
maar in deze tljl, je dwingt ten
slotte om ontvangstambtenaren
en schoonmakers te werken,
hebben we besloten er mee
te stoppen. Ikzelf vind: als je er
eenmaal mee gestopt bent, moet
je er niet meer aan beginnen,
maar mocht later blijken dat de
bevolking er toch behoefte aan
heeft dan kan Ik me voorstellen
dat het toch weer In ere wordt
hersteld".
Ondanks deze bezuiniging wil
Waddinxveens burgemeester
zijn stadsgenoten niet zonder de
beste wensen het nieuwe jaar in
sturen. Hij en zijn echtgenote
ontvangen, vertelt hij, normaal
gesproken zo'n zeshonderd felici
taties. De wenskaarten worden
allemaal persoonlijk beantwoord.
Vorige week al stuurde het bur-
gemeesterspaar talloze kaarten
naar die mensen die hen vorig
jaar bedachten in hun beste
wensen. „We wilden nu eens
eerder zijn dan zij", aldus ds
heer Van der Hooft.
PRINCIPIEEL TEGEN
Zeer principieel en geargumen
teerd wordt er in Boskoop be
sloot daartoe als eerste Neder
landse gemeente. De anders zo
goedbezochte receptie is van de
begroting geschrapt uit versobe
ringsoverwegingen. Boskoop is
daar trots op. Vooral nu enkele
gemeenten zijn voorbeeld vol
gen.
Gemeente-secretaris P. Q. Groot:
„In het algehele beeld van de
versobering past dit. We vinden
her niet gepast dat we in een
periode van energieschaarste
lichten laten branden, de ver
warming stoken en mensen van
hun auto gebruik laten maken.
Ik geloof dat de mensen daar
begrip voor op kunnen brengen.
Als iedereen een dergelijke
maatregel nam zou dat miljoe
nen scheien".
Wat betreft de energiecrisis; Bos
koop heeft het allemaal flink en
drastisch aangepakt. Nog voor
dat maatregelen vanuit Den
Haag waren gesuggereerd legde
het gemeentebestuur de feest
verlichting aan banden, vroeg
d* winkeliers om een uur na
sluitingstijd alle verlchting te
doven en besloot om geen bran
dende kerstbomen buiten te dul
den. „Toen wij alles al weken
op halve kracht hadden staan
kwamen de berichten uit andere
gemeenten pas", aldus de ge
meente-secretaris.
Maar ook Intern is men aan het
bezuinigen geslagen. Op de ge
meentesecretarie en in vergade
ringen wordt geen rokerij aan
geboden, de verwarming staat
lager en zelfs burgemeester Ba
ron van Dedem ruilde zijn dure
en grote BMW auto in voor een
veel kleinere. Hij berekende dat
dat ten minste vierduizend liter
per jaar zou schelen. Zeer prin
cipieel wordt daarom ook geen
receptie gehouden, al krijgen
nieuwjaarwensers wèl een kaart
je terug.
BESPAREND
Minstens even principieel en gear
gumenteerd laat Maassluis bur
gemeester at K. van Dïjke zijn
receptie wèl doorgaan. „Juist
het houden van een gemeentelij
ke receptie werkt energie-bespa
rend. Honderden mensen hoeven
immers thuis geen licht en ver
warming te laten branden, en
het spaart heel wat bezoekjes
en telefoontjes uit", en rede
neert Maassluis nieuwe bur
gervader, „Wat die kosten be
treft: Ik vind niet dat we alle
tradities overboord moeten
gooien. Ik ben weliswaar niet
zo'n traditioneel man, maar iets
wat de band tussen de burgerij
kan verstevigen moet blijven".
Persoonlijk riet de heer Van Dij-
ke de receptie met veel genoe
gen tegemoet. Hij beschouwt
het als een soort kennisma
kingsbijeenkomst, aangezien de
allereerste ontmoeting met zijn
burgers, nu drie maanden gele
den, juist in de rustige vakan
tiemaanden viel. Alle verenigin
gen, relaties en instanties krij
gen een uitnodiging.
„Waardevol" is het woord dat
burgemeester Van Dijke ge
bruikt. „Als we dit soort dingen,
die nu eenmaal geld kosten,
achterwege laters maak je een.
eind aan. een stuk plezierig met
elkaar omgaan. Het geld dat we
op zo'n dag uitgeven, och, daar
moeten anderen weer van le
ven. Het is waar: bet is iets dat
je achterwege zou kunnen laten,
maar als we over de hele linie
dit soort tradities zouden
schrappen, vervallen we in een
al te grote versobering. Een
stuk verarming wordt het dan".
Sieve McQueen en Aii McGraw, hel criminele en kibbelende echtpaar in Peckinpah's „The Geta
way".
Door J. A. Frenkel
Schiedam Het brute geweld
liegt er weer niet om in Sam
Peckinpah's „The Getaway", nu
in PASSAGE. De maker van
„The wild Bunch" en „Straw-
dogs" gebruikt het geweld ech
ter ditmaal niet als doel, „The
Getaway" is geen Bonnie and
Clyde, al gaat het ook hier om
een echtpaar, dat van bankover
vallen beter denkt te worden. Al
het bloedvergieten komt voort
uit onverwachte situaties, die
zich aan het duo opdringen en
de irritatie in hun onderlinge
verhouding maakt hen rijp voor
definitieve afrekeningen: moord
In koelen bloede op iedereen,
die hen in de weg staat. Toch is
hij er nu op uit geweest het ge
weld af te zwakken door een
soort humor die eerder vertede
rend dan morbide werkt. Ver
schillende malen laat hij kinde
ren vergenoegd een vuurgevecht
gadeslaan, alsof het een spelle
tje van grote mensen is. Daarop
wordt trouweni ergens in de
film op gezinspeeld. Het eindigt
overeenkomstig Peckinpah's op
vattingen, deels crimonofiel,
deels romantisch: dus ontkomt
het echtpaar, nu gloeiend aan
eengesmeed, met de poet...
Als Doc McCoy begint Steve
McQueen met de afstuiting van
vier jaar in de cel; hij krijgt na
vele afwijzingen eindelijk vrijla
ting op parool door tussenkomst
van een corrupte politicus. Hij
moet er een tegenprestatie voor
leveren: een bankkraak, waar
van zijn weldoener de helft
hoopt op te strijken. Doc's
vrouw Carol CAK McGraw van
„Love Story", tegenwoordig
mrs. McQueen, in een heel wat
harder rol) blijkt al spoedig
haar echtelijke trouw in de
waagschaal "te hebben gelegd
om haar man vrij te krijgen en
dat schept een basis voor aller
lei kleine conflicten. Na de ge
slaagde bankoverval waarbij te
gen de bedoeling in een. politie
man wordt neergeschoten, gaat
alles anders dan gepland was.
De opdrachtgever legt het lood
je en het echtpaar gaat er met
de heie buk, 75000 dollar, van
door, achtervolgd door een
doodgewaande collega-overval
ler.
Die vlucht naar de Mexicaanse
grens, onderbroken door talloze
incidenten, vormt de hoofdscho
tel van de film, waarin Peckln-
peh vaak een maximum aan
suspense bereikt. Vooral de
diefstal van de tas met geld uit
een bagagekiuis op een station
is een adembenemend intermez
zo. Als voortdurend afleidende
manoeuvre last Peckinpah het
gescharrel van de achtervolger
met de vrouw van een door
hem gegijzelde dokter in, die 's
avonds stevig aan zijn stoel
vastgebonden, mag toez en met
hoeveel overgave zijn eega
overroei pleegt...
Schiedam ,,De poëzie omringt ons overal, maar er uit
drukking aan geven is iets dat niet zo grif gaat als het
kijken". Deze zin, afkomstig uit één van de brieven van
Vincent van Gogh aan zijn broer Theo, is karakteristiek
voor het werk van de auteur *ran Gogh. Auteur Van
Gogh, want niet de schilder, maar de literator staat mo
menteel voloo in de belangstelling. Acteur Jules Croiset
heeft namelijk een toneeJportret van de wereldberoemde
kunstenaar uit de negentiende eeuw gemaakt, dat op za
terdag zal worden vertoond in De Teerstoof in de Nieuw-
straat. Het stuk heet „Een zekere Vincent" en is een solo
productie de derde van Croiset.
„Het gaat me eigenlijk niet om
de schilder Vincent van Gogh,
wel om de vent die grandioze
brieven, geweldige literatuur
heeft geschreven", aldus Jules
Croiset. „Alhoewel Van Gogh
altijd beweerde niet te kunnen
schrijven, hij liet dat in al zijn
brieven duidelijk blijken, wil ik
de mensen toch confronteren
met zijn unieke vorm van
literatuur. De manier waarop
hij de taal gebruikt, de zinscon
structie die hij maakt, zo uniek,
zo eigen, dat hij er werelden
mee weet op te roepen van poë
zie, van liefdeleven, van de na-
tuur ook van zijn schilderij
en, maar dat Iaat ik weg".
Het gaat Croiset om de intense
manier waarop Van Gogh alles
beleefde en om diens grandioze
vermogen om dat op papier te
zetten. Croiset loopt al jaren
rond met het idee om iets met
het werk van Van Gogh te doen.
„Het viel echter niet mee om er
een goede vorm aan te geven",
zegt Croiset.
„Toen kwam ik plotseling een to
neelstuk tegen over Van Gogh,
van de Schotse schrijver Gor
don Smith. Het heette „Vin
cent" en was geschreven voor
één man met een decor dat is
gebaseerd op de ree lts zelfpor
tretten van Van Gogh. Toen ik
het goed had gelezen bleek het
echter een ordinaire keukenro-
man te zijn. Als ik op een ge
makkelijke manjer een groot
publiek zou willen bereiken, zou
ik dat kunnen gaan spelen. Het
maakt Van Gogh wel populair".
MACHTIG
,Maar het is niet mijn bedoeling
om het publiek het zo gemakke
lijk te maken. In de brieven,
die zijn gebundeld tot vier boe
ken, heb ik een geweldig litera
tor ontdekt, een machtig brok
literatuur -vil slechts als be
middelaar treden om het aan
de mensen over te brengen, op
dat 2ij ook zijn boeken gaan le
zen. Daarvoor vraag ik vee!
geestelijke activiteit van de toe
schouwer. Iedere man en vrouw
uit mijn publiek moet er z'jn
gen Van Gogh uit oobouwen. Ik
weet dat ik me a!a enge ac:wi*
£Lr°hUTwT1wa'£5 CroïSBt, ..PubBek moet eigen Van Goflh opbouwen
naar de middengrond terugwijk,
dan naar de achtergrond, en het helemaal ben vergeten en alleen zijn woorden en gedachten over-
mooiste zou zijn als ik ten slotte di$ man overblijft, dat alleen komen".
De periode die Jules Croiset be
handelt in zijn programma
„Een zekere Vincent" begint In
187J In de Borlnage, de tijd dat
Van Gogh optrad als zendeling
bij de mijnwerkers In die
streek. Een poging om de men
sen t« helpen, die door het stot
teren van de schilder volkomen
mistakte. Via da eveneens op
mislukkingen uitgelopen liefdes
avonturen eindigt het toneel
stuk op de Drentse bel, waar
Van Gogh zijn teleurstellingen
te boven kwam door het compo
neren van taal symfonieën van
natuurbeschrijvingen.
ONGELUKKIG
De dood van Vincent van Gogh,
op 29 juli 1890, na een ongeluk
kig leven, betekende ook het
einde van het leven van zijn
broer Theo, die voor Vincent al
tijd de onmisbare kracht was
geweest en die hem steun ver
leende, niet alleen met bedra
gen uit zijn eigen niet grote ia-
komen, maar ook sis de bemid
delaar, die het leven voor Vla
cent „dragelijk" maakte. Zes
maanden later stierf Theo, vol
komen uitgeput en gebroken.
Het is van Croiset bijzonder goed
aangevoeld dat hij deze broer,
die Vincent togen de wereld be
schermde maar door de gewel
dige kracht welke van de schil
der uitging op de achtergrond
bleef, zijn zwijgende rol laat be
houden. Het legendarische ka
rakter van de vriendschap tus
sen de twee broers, maakt de
bevrijd'ng die Theo altijd heeft
gezocht voor Vincent op deze
wijze des te tragischer.
„Een zekere Vincent" begint om
21.00 uur In De Teerstoof.
