van
m
m
I
Proef en
probleem
Gelukkig
komt
de
pers
Tegenvaller
Succes
Groeiproces
VRIJDAG 25 JANUARI 1974
Door Eb Kemper
Een noodkreet uil Pijnaeker: ..Gezien de grote aandrang
die ten aanzien van de openbaarheid van commissiever
gaderingen is uitgeoefend, achten wij dit een teleurstel
ler.d resultaat".
Zn Pijnaeker zijn burgemeester en wethouders bedroefd.
Het publiek laat het afweten. Het komt niet naar de ver
gaderingen van de raadscommissies, die speciaal voor al
die geïnteresseerde burgers een openbaar karakter heb
ben gekregen. Pijnaeker beschouwt die openbaarheid nog
als een experiment. Nu acht maanden aan de gang. Aan
het eind van die proefperiode, in mei '74, zal het gemeen
tebestuur laten weten of het de openbaarheid wil doorzet
ten. En de kans zit erin. dat.de openbare vergaderingen
worden afgeschaft. Want als er zo weinig mensen ko
men....
De meeste ar.öere gemeenten it:
de zuid-westelijke hoek van
Zuid-Holland denken er anders
over. Ze kampen overigens wel
rr.et hetzelfde probleem. Vrij wel
óveral bijna .lege tribunes, ais'
de raadsleden hun adviezen ge
ven over zaken, waarover iaier
tijdens de raadsvergaderingen
definitieve beslissingen worden
genomen.
Maar er is geen enkele gemeente-
die erover denkt om de openba
re commissievergaderingen
weer af te schaffen, alleen om
dat ze het stiefkindje van het
grote publiek zijn.
Rijnmond heelt zelfs onlangs een
nota gepubliceerd, die er vanuit
gaat, dat openbaarheid iets is.'
waar het publiek recht op heelt.'
Of het van dat recht gebruik wil
maken, moet het zelf weten..
Dat is ook niet zo belangrijk.;
Ket gaat erom. dat zo'r. recht'
wordt vastgelegd, het liefst in
een verordening.
Een verordening die dan toch u-el
heel wal gemeenten in verlegen-'
beid zou brengen, want zo alge-
f meen aanvaard is de openbaar-
v' ireid nu ook weer niet. „Het
aantal gemeenten met openbare
cojnnasslö-vögaderi jg-en is neg
vC steeds in de mii»d«rr-
hejctV. -taal «ie Vereniging van-
.Nederlandse Genieenten (VNp)
V weten. Bij du VNG heeft men
daar wel begrip voor.
„In kleine gemeenten is die zaak
niet zo urgent. Daar is de kloof
tussen burger en bestuurder
niet zo groot. Die liegint pas als
jc zo'n pakweg 25.000 inwoners
helit. In een dorp komen ze el
kaar wel in de kroeg legen en
vragen ze de wethouder:,,Koos,
hoc was het gisteravond op <lc
vergadering".
Dé VNG heeft de ervaringen met
de openbaarheid van commis
sievergaderingen niet geinver.ta-,
riseerd. maar er druppelt af en
toe wel informatie over dat on-
devverp binnen. „Ook wij horen
wel, dat de belangstelling tegen
valt. De mensen komen alleen
naar heel belangrijke, actuele
onderwerpen, die ze aanspre
ker.. Of ze komen cp „wijkgc-
bonden" onderwerpen af. dingen
waar zc direct mee te maken,
hebben omdat die zich bij wijze
van spreken voor hun neus op
straat afspelen
Er js bij de VNG echter geen en
kele gemeente bekend, die een
punt zet achter de openbare
commissievergadering, omdat
de interesse zo klein is. „Men
zegt: het is jammer, maar
waarom zouden we die vergade
ring niet vcor hel publiek toe
gankelijk laten? Het kost ons
r.ieis".
In Schiedam Is - na een
proefperiode van meer dan
een jaar de openbaarheid
van commissievergaderingen
een feit. Op vijf uitzonderin
gen na. zal elke commissie
voortaan zijn zaakjes in de
.aanwezigheid van publiek
moeten bepraten.
De; gemeenteraad heeft daar
toe besloten, nadat een en
quête onder de raadscom
missies was gehouden. De
i:< uitslag daarvan maakte dui
delijk dat er in de commis-!
sies zeer verschillend over
werd gedacht. Begrijpelijk-;
was bijvoorbeeld dat de ver-!
kcersconimissie voor was en
de commissiegrondbedrijf
en financiën tegen. Verba
zing wekteechter de tegen
stand van de VROM-commis
sie en de iportcommissie,
waar nu. over hel o-lgerjeen
ffeert geheimen worden be
sproken.
Overigens, zelfs als er open-
baar wordt vergaderd, dan
willen' er tochwel- eeris pro-
blemen ;Zijri. Dat ondervond
een persfotograaf, in Pa pen-
drecht, clie van de burge-
meester te horen kreeg dat
hij. maar ééri plaatje mocht
maken. Omdat de fotograaf
vond'dat hij op die manier
zijn- werk;niet kon doen,'liep
Hij de raadszaal. - uit.
"Barst", zei hij boos. De
burgemeester lichtte toe dat
hijgeen geren, tijdens dc-
■yergadering wenste..
Secretaris Harthoorn:....koekje bij de koffie..
Burgemeester Oele:!...toch een succes..
SS'-r-iüÉM
9 Leoe publieke tribune: triest beeld bij commissievergaderingen]
Een klein onderzoek leert dat de
gemeenten toch nogal verschil
lend oordelen over het succei
van hun pogingen de burgci
wal meer bij het bestuur le bc
trekken. Reactie x-an de Delft-
se burgemeester Oele: „Open
bare commissievergaderingei
zijn wel een succes, omdat
toch bijdragen aan een groten
openheid. In dat proces speel
de pers een belangrijke rol, me
verstagen over die vergaderin
gen. waardoor het publiek ovei
allerlei zaken toch tijdig ge7n
fortneerd is".
Zijn gemeentelijke voorlichter Dc
Boer zegt: „Het is een prir.et
picle zaak. Het gaat er niet on
of'er veel publiek komt. He
gaat erom dat het publiek kar
gaan als het wil".
In Delft zijn alle commissieverga
deringen openbaar. Incidentec'.
wordt een onderwerp achter ge-'
sloten deuren, besproken. Com
missies als „onderwijs" en
..openbare werken" trekken
meer belangstelling dan bijvoor
beeld „financiën".
Vergaderen is voor de meeste burgers eenweinig aantrekkelijke vrijetijdsbesteding.
Burgemeester Wegstapel:!;-..meen mensen, verwacht....
Vlaai-dingen! Ook daar. de reactie:
„Het gaatmet om het aantal
mensen dat komt. maar 'om. de
mogelijkheid een vergadering
bij te wonen, als jc dat wilt"
In Viaardinger. zijn overigens niet
alle commissies openbaar. Bij
„financiën'' en personeelsza-
.ken" blijven de deuren gesloten,
en ook als er bijvoorbeeld bij-
standsziker. worden besproken.
Vlaardinger. noteert bij de rest
van de commissies een gemid
deld bezoekersaant.il van vier.
„Dat is niet vèel'. maiar we had
den niet anders verwacht, tóen
we besloten met die openbaar:
hèidte beginnen. Je hoopt na
tuurlijk -wel; dat zoiets bij het
publiek' aanslaat, maar het is.
natuurlijk een groèi-proces. De
mensen zijn er nog niet mee
vertrouwd, maar we merken
wel dat er steeds meer zijn die
ontdekken, dat het bezoekeii:
vari commissies een weg js; om
wat meer over het doen en la-
ten van de gemeente te weten
."te komen..."
Nog somberder .geluiden over het
aantal bezoekers komen uii Den
Briel. Gemeente-secretaris Hart
hoorn telt er niet meer dan een
of twee. „Een enkele keer wat
meer, 'bijvoorbeeld bij „onder
wijs", 'als de. onderwijzers zich'
betrokken Voelen".
Hij zegt:Indertijd wilden we de
burger meer bij het bestuur bê-
trekken. En omdat besloten
'■ommissies daarbij een biuder-
paal zouden zijn, hebben we zc
afgeschaft, intussen geloven we
toch, dat die openbare vergade
ringen het goede middel niet
zijn. Kennelijk moeten we nog
iets anders doen. Een koekje bij
de koffie geven misschien?"
Overigens voelt de secretaris er
niets voo.r óm de openbare com
missies. hun. besloten karakter
terug te geven. „Nu zijn er in
iedergeval 'journalisten bij en
komen de. mensen toch op de
hoogte", zégt hij. „Huri afwezig
heid zuilen we maar als stilzwij
gende instemming beschduwen.
2c komen gelukkig wel naar de
raadsvërgaderi n g. -Mi ssch ien
omdat, daar de eindbeslissing
valt, over wat in de commissie
alleen nog wordt besproken
En ook; in Spijkemssezegt men:
„Er kómen weinig belangstel-
jenden, maar we gaan dë .com-
missies niet .sluiten.' Als eriets
óver in de krant wordt geschre
ven dan is dat toch a! oen plus
punt.' Dan heb jé al meer be-
reikt, dan wanneer een commis
sie besloten is..."
In feite klinkt overal waar je
naar.de interesse vöor commis-,
sievergaderingeninformeert
hetzelfde lied. Dordrecht: alle
commissies. in .principe ópen
baar, weinig publiek. Alleen po-
pulaire onderwerpen trekken
ménsen. Zoetermeer: niet alle
commissies openbaar, maar bij
de toegankelijke vergaderingen
\yerkt deze gemeente met „suh-
commissieléden".:eiY dat is dan
weer iets nieuws in den lande.
Subcommissieledenzijngefnteres-
seerde burgers, die in de com
missies kunnen meediscussit-
ren, maar geen stemrecht heb
ben. Wie ervoor voelde heeft
zich indertijd kunnen aanmel
den.
Burgemeester Wcgsti-ovJ. ge
vraagd naar zijn ervaringen
met dat .-ysieem. zegt enigszins
voorzichtig: „Het werkt niet on
prettig. De een doet het wat be
ter dan de ander, maar wc heb
ben een aantal constructieve lie
den onder onze subcommissie!e-
den".
De deuren in Zoetermeer gaan
dicht al.s er over industrie- en
kintorcnvosiiging wordt gespro
kon (..Wc zouden geen bedrijf
meer hier krijgen als wc dat in
het openbaar zouden doen", ge
looft Wegstapel), over algemene
en bestuurlijke zaken (in andere
gemeenten gebeurt dat in het
eveneens besioten senioreneom"
vent) en bij openbare werken.
Er Wórdt intussen wel aange-
drongen op openbaarheid van
die laatste commissie. „Het zou
me 'biet verbazen als er binnen
kort' iets gaat gebeuren", zegt
Wegstapel daarover.
Zijn oordcel over de openbare
commissievergaderingen: „We
hadtien wel meer belangstelling
verwacht toen we ermee begon-
nen. Desondanks ben ik er toch
blij mee. De pers schenktèr
aandacht aan en v,ó komt de be
volking toch op. de hoogte. Het1
is me overigens opgevallen dat.
het publiek meer interesse heeft'
voor details dan voor het gróte
j. geheel". 7.'O;
Ten slotte de mening van een
raadslid: ,,Dë angst" voor hét
openbaar .vergaderen verdwijnt
snel bij raadsleden. Ze willen
/wel eens wat denigrerend over
de openbaarheid doen,- ómdat er
bijna hooit eenmeris komt,
iT!aar ze vergeten dat jevroe!
ger helemaal niets wist. En dat
is. nu ;over! Jé kunt trouwens./
zelf burgers attenderen op be-
paaldé zaken die worden behan-4;
deld. Dat zijn positieve punten".
