Koppelbazen
in
NW; „Waarschuwing" I NKV: „Valt wel mee"
E-
Koppelbazen hebben een slechte
naam, dat is duidelijk. Ze heb
ben de slechte gewoonte de so
ciale lasten van hun werkne
mers achter te houden, met de
noorderzon te verdwijnen met
de Ioonzakken of personeel
ineens op straat te zetten.
Om het de koppelbazen zuur te
maken is er dan ook een wette
lijke regeling opgesteld, boven
dien zijn er een aantal bepalin
gen in de cao's opgenomen.
Maaf^'t een'êh anderïs nogniét.
waterdicht. En dat wordt zo
langzamerhand vervelend, want
het klimaat voor de koppelba
zen is in het gebied van Dord
recht en de Rijnmond weer gun
stig aan het worden: de arbeids
markt is krap. En vooral de
Rotterdamse Industriebond
NW zegt dat er nu alweer
werkgevers zijn, die gebruik
maken van koppelbazen. De an-,
dere bonden stellen zich. wat
gematigder op. Maar hoe dan
ook, bewijzen zijn er (nog) niet.
Maar wel genoeg vermoedens.
■Proberen de werkgevers in het' groot-metaal hun" Koppelpraktijken:
tekort aan personeel weer aan te vullen door middel
van koppelbazen? Een op dit moment moeilijk .te -
beantwoorden vraag. Alle betrokkenen - de indus
triebonden, werkgevers en overheid zeggen dat 1
het gev;\$x daarvoor in verband met de krappe
arbeidsmarkt vrij groot is. Maar in hoeverre er in'
het gebied van Rotterdam en Dordrecht inderdaad ni^t
gebruik wordt gemaakt van koppelbazen die V-.
tegenwoordig vanuit België voet aan de vaste wal
proberen te krijgen, zeggen de vakcentrales kan
niemand vertellen. WfltCF
Maar dat het probleem sinds 1970 weer eens actueel
aan het worden is valt af te leiden uit vragen in
de -kamer, een aantal publicaties (onder meer in i
WIK, het orgaan van de Industriebond NVV) en CllCllt
extra-vergaderingen van de Raad van Overleg in de
Metaalindustrie oftewel ROM. c!;V
Sinds 1970, toen dé koppelbazerij in het groot-me-
taal veel meer was dan alleen een dreigend gevaar,
is er wél het een en ander gedaan om werknemers
te beschermen tegen de praktijken van malafide
onderaannemers.
Ten eerste is er in de cao
de bepaling opgenomen/
dat een onderneming al
leen dén „vreemde" (dat
- wil, zeggen niet in vaste"
- dienst) werknemers' mag
aantrekken nadat de. on-
dememingssraad de
kans- heeft gehad om te
controleren of het om
bonafide onderaanne-.
mers gaat. De onderne-,
mihgsraden kunnen ook
aan dë industriebonden;
(of werkgeversorganisa
ties) vragen de onder
aannemers door te lich-
1 ten., /-/
Moeilijk
En dan bestaat er sinds
1970 de wet op het ter
beschikking stellen van
arbeidskrachten, spe
ciaal ingesteld om de
koppelbazen het leven
zuur te maken.
Volgens die Wet mag er in
het gebied ivan Rotter
dam en Dordrecht in de
sector groot-metaal hele
maal geen personeel
worden ingeleend. Maar
die bepaling en daar
'zit. 'm nou juist de
kneep geldt,niet voor
onderaannemers. Hev,
(wettelijk, nogal vaag ge
definieerde) verschil tus
sen een uitzendorganisa
tie-en een onderaanne-'
mer is, dat deonderaan-'
nemer zélf óver het nodi-
ge materiaal en de ver
eiste vakkennis moét be
schikken.
Een uitzendbureau-direc
teur, hoeft daarentegen
niéts van de metaal-nij
verheid af., te weten en
hóeft óók geen gereed-
schappen mee; te geven.
Maar. wie doet er wat aan
het soort 'onderaanne
mer die. een paar schröe-
j' vendraaiers in zijn bu-;
j reaula heeft liggen en
I één keer een scheeps-
j werf van dichtbij heeft
f gezien?
•Het is dan ook,zo zegt
.men op het ministerie
van sociale zaken, moei
lijk te controleren of de
wet wat betreft 'het ver
bod van uitleen-perso
neel wordt nageleefd. Er
bestaat immers geen wa
terdichte juridische i defi
nitie van het begrip on-
deraannemer.
Voor het controle-orgaan
van hét; ministerie, de
loontechnische dienst, is
het dandok erg lastig,
om bij de grensgevallen
i na te gaan wie- nou wel
en wie niet als onderaan-
nemer kan; worden beti-
tèld. En om dót' uit te
zoeken schijnt boven
dien een uitermate tij
drovende zaak te zijn.
Om de typische koppelba
zen-hobby van het ach-
terhouden van de sociale
lasten tegen te gaan is er*,
weer een ander controle-
orgaan: dë inspectie van
dé sociale verzekerings-
.raad.
Hoe dan ook, de mazen ïn
het net waardoor de
koppelbazen nog kunnen
glippen liggen voor de
hand.
door
Robert Lankamp
Wat betreft de cao: wie
komt het te weten als
een werkgever die zich
niets van alle afspraken
aantrekt 's avonds en in
de weekends via een
koppelbaas „vreemde"
werknemers binnen
haalt?
jEn wat betreft de wet: wie
doet er wat aan als een
koppelbaas zich maar
nét volgens de vage de
finitie als onderaanne
mer weet te kwalifice
ren? En hoelang duurt
het voordat de inspectie
er achter komt dat er
met de sociale lasten is
geknoeid?
En is het niet mogelijk dat
de koppelbaas inmid
dels met de noorderzon
is verdwenen, met mee
neming van de centen?
Waterdicht
Het hoeft dan ook. nauwe-'
lijks énige verbazing te
wekken dat het tweede-,
kamerlid mevrouw 1ST.
Barendregt aan minister;
van sociale zaken Boers--
ma gevraagd heeft maat-'
regelen te nemen tegen.
het koppelbazen-gevaar..
Die. maatregelen, zei me
vrouw Barendregt, zou
den kunnen bestaan uit.
het veranderen of ver
vangen van de wet op
het ter beschikking stel
len van arbeidskrachten.
waardigde werkgevers-;
voorzitter van de ROM,
A. Prins, oordeelde, het
naar aanleiding van het
koppelbazen-gerommel
nodig om zijn organise-,
tie, het samen werkings-
en onderhandelingsor
gaan van de georgani
seerde werkgevers en
werknemers in de me
taalindustrie, bij elkaar
te roepen.
Een betere wettelijke re
geling dus, waterdicht.
Ook de werkgevers 2ien de
bui hangen. De veront-
Tijdens die vergadering zei
voorzitter Prins dat er
(met name door de In
dustriebond NW) „der
mate grove beschuldigin
gen" waren gedaan' aan
het adres van de metaal
industrie dat die zich ge
roepen voelde iets terug,
te zeggen. Het NW.'
heeft namelijk gerept
van gewetensloze, werk
gevers die gedreven door-
hun winstbejag er, niet
voor terug deinzen ge
bruik te maken van de
dienstenvan "koppelba-
zen/ ///"y
In de spéciale koppelba
zen-commissie van de
ROM was er nooit iets
gezegd over het weer op-,
duikende probleem, de
heer Prins kón dan ook
niet begrijpen waarom,
nu via publicaties .buiten;
de ROM om de zaak aan
de kaak gesteld moest
worden.
Tijdens de vergadering
bleek overigens d at de/
naast die van de NW,
overige werknemersver
tegenwoordigers het pro
bleem niet zo acuut vin
den.
En de KeerPrins kon na-
- mens een aantal onder
nemingen; zeggen 'dat die
open staan voor elk on-
derzoek.
Belazeren
Woordvoerder Wamsteker
van de Industriebond
.NW (het Rotterdamse
districtshoofd A. Schra-
vemade was niet voor
commentaar bereikbaar)
blijft ervan overtuigd
dat het koppelbazen-ge
vaar groot is en dat er
nu al een aantal onder
nemers zijn die de wet
én de cao met de voeten
treden.
„De heren hebben kenne
lijk een aantal gaatjes,
gevonden", méént hij.
Welke gaatjes? Wamste
ker: „Dat vragen we ons
ook af. Ik denk dat de
werkgevers het niet erg.
op prijs zouden stellen
als we erachter kwa
men." Hoe dan ook, zegt
dé heer Wamsteker, het
is van groot belang dat
het. gevaar tijdig wordt
gesignaleerd;
Districtshoofd J. van Tol
van de Rotterdamse In
dustriebond NKV vindt
daarentegen dat het alle
maal wel meevalt. „De
cao is op het punt van
vreemde werknemers
waterdicht", meldt hij.
„We moeten er natuur
lijk wel voor waken'dat
we geen herhaling krij
gen van de situatie van
vóór 1970."
CNV-bestuurder De Heer
vindt wel weer dat de
situatie de laatste tijd in
verband met de krappe.
arbeidsmarkt vrij zorge
lijk aan. het worden is.
Er zijn wel aanwijzin-
gen, zegt hij, dat er on
dernemers zijn die ge
bruik maken van kop
pelbazen, de bewijzen
zijn alleen nog niet hard
genoeg óm te kunnen
vertellen om wélke be
drijven het gaat.
Volgens De Heer gaat het
in' veel gevallen om kop
pelbazen die vóór 1970 al
in het gebied rond Rot
terdam en Dordt werk
zaam waren en nu onder
een andere naam opere-
ren.
Het is een probleem, zegt
De Heer, dat voorzichtig
moet worden aangepakt.
Maar, verzekert de CNV-
er. dat betekent niet dat
er verder, niets aan
-.wordt gedaan.'
Informatie
Woordvoerder Van der Pijl
van de Rotterdamse Me
taalband (werkgeversor
ganisatie) meldtdesge
vraagd wat we al weten:
dat de ondernemingsra
den gerechtigd zijn de
kwaliteit, van de onder
aannemer te controleren.
Daarvoor, zegt hij, wordt
er wel eens bij de Me-
taalbond aan de bel ge
trokken.
„In 1970; hebben we nogal-
wat informatie vergaard
over diverse onderaan
nemers. Dat ging via het
Gewestelijk Arbeidsb.u-
re au en het Gemeen
schappelijk Administra
tie Kantoor, om na te
gaan waar de sociale las
ten al dan niet zijn afge
dragen, en bij wie er
ineens ontslagen zijn ge-
vallen."..
Secretaris L. den Andel
van de Metaalunie, een
andere werkgeversorga
nisatie vertelt dat „dé in
dustrie zeer waakzaam
is" op het punt. van. de
koppelbazen, hetge
bruik maken van "hun
diensten is „niet bevor-
derlijk voor de rust op
de arbeidsmarkt". Overi
gens heeft hij de indruk
dat het probleem (even
tueel) méér speelt bij de_
grote bedrijven dan bij!
de kleiné. Die. laatste
hebben financieel gezien
eenvoudig niet de ruimte
om als het. nodig is. extra
werknemers aan te. trek-
ken.
Bij de plaatselijke afdelin
gen van de industriebon
den kan men ook al wei
nig concreets* zeggen
over de koppelbazerij.
Zo zegt men op het Dordt-
se CNV dat er een poos
geleden wel een. verdach
te onderaannemer is ge
signaleerd, maar die
schijnt zich te hebben te
rug getrokken. Vérder
schijnen erwelvermoe-.
dens te zijn; maar geen
bewijzen. Plet motto van
het CNV luidt dan ook
hier: Voorzichtigheid.
Een woordvoerder van het
Dordtse NKV vindt dat
de koppelbazen-affaire
zich meer in de Rijn
mond afspeelt.
En tenslotte vertelde de
penningmeester van de
Schiedamse afdeling van
de Industriebond NW
dat ze er plaatselijk niét
zo van op de hoogte zijn:
de koppelbazentoestand
speelt wat betreft de
Rond op districtsniveau.
Kortom, het antwoord op
de aan het begin van dit
verhaal gestelde vraag
blijft hetzelfde: het zou
kunnen dat er weer kop
pelbazen bezig zijn in de
grootmetaal, maar hét
valt niet te bewijzen. De
omstandigheden (perso
neelstekort) zijn er in ie
der geval gunstig voor.
En wettelijk is de be
strijding van koppelba
zen nog lang niet water
dicht.
