miniatuur
es bui ven
M. Hertog bij een driegang van wipwatermolens
M. Hertog aan het werk in zijn schuur.
de polder
werd door,
G. van Vliet raspt een molenkap.
Hóe land de familie Hertog pre-
cies op de molens heeft gezeten
is niet meer bekend. Bas Her
tog een broer van .Maarten
en nog steeds molenbouwer van
beroep weet te vertellen dat
rond 17Ö0 zijn voorvaders a"i. op
de molen aan de Rotte woon
den. Tot zover gaan dè archief
stukken tenminste terug. Het is
echter wel aannemelijk 'dat
daar nog enkele tientallen jaren
bijkomen, want de molens aan
werden halverwege de
eeuw gebouwd toen,
De Honderd Morgen
ggemalen:.
Mi niatuurmolentjes bouwen doet
.B. Hertog niet. Zijn bedrijf
houdt zich bezig met het mo-,
derniseren van oude gemalen.
- Op dit:, ogenblik wordt er bij-
voorbeeld gewerkt voor de pol-
der Berkel. Daarnaast maakt
hij niet graagijzeren mo
lens en soms nog ivel eens een
verkleinde molen, zoals er ook
naast het huis aan de Juliana-
straat eeri staat. Vroeger stond
.er ook al ,een dergelijke molen
(schaal ongeveer 1 op 5) achter
het huis. Die molen is enkele*
jaren geleden echter verkocht
naar Saoedi-Arabië, „De buren
2eiden toen: wat jammer dat je
die molen verkocht hebt, en ja,
toen is deze er gekomen." Ook
deze molen is als hobby ge
bouwd in ongeveer duizend
uren. Massief en degelijk staat
hij (schaal 1 op 4,5) kunt pron
ken.
Je kunt op Moerkapelle bij heel
wat huizen waar een miniatuur
molen staat aanbellen en mees
tal zal dan blijken dat je bij een
molenaarszoon aanklopt.
Zo'n man is ook „Van Vliet van
de molentjes". Bijna vijfenzés-
tig jaar geleden werd hij op een
molen in BI eis wijk geboren!
Lang heeft hij daar niet ge
woond, want toen hij een jaar
of- tien was werd de molen afge
broken. De taak van de tiental
len molens langs de Rotte werd
overgenomen door gemalen en
de prachtige bouwwerken, die
het Hollandse polderlandschap
haar weretdberoemde aanblik
gaven, werden gesloopt.
Gerrit van Vliet heeft als kind
nog wel eens gemalen met de
molen. „Als het heel rustig
weer was dan ging mijn vader
vissen en dan draaiden wij die
molen wel eens. Maar met rouw
"weer kon dat niet, daar was je
nog te jong voor." Dat vissen
van zijn vader was overigens
geen hobby, zoals van de 'hen
gelaar van tegenwoordig! Het
was bittere noodzaak. Als rnole-
De tuin van G. van Vliet trekt veel bekijks.
naar verdiendehij 120,- -er
jaar en dat was bij lange na
niet genoeg om een gezin te
onderhouden.
Een jaar of zeventien geleden is
Van Vliet weer begonnen met
molentjes bouwen. „Toen wij
nog ..thuis waren zat ik altijd
met die'dingen ie knoeien en
dat blijft er toch inzitten." De
tijd heeft hem er vele jaren.
echter voor ontbroken. Nu -
staan er 'zeventien molens van
groot tot ldein te draaien in. rijn1
.speciaal ingerichte, tuin. Het is
een trekpleister voor jong en
oud. Deelnemers aan puzzelrit-
ten stoppen er om de molens
te tellen, vakantiegangers kmen
er kijken en ook vele buitenlan
ders tonen jaariijks belangstel'
ling voor de miniatuurmolens.
Ze staan dan ook tot ïn; Duits
land en Amerika toe.
Een man die zich de oude glorie
nog goed kan herinneren is de
zeventigjarige Maarten Hertog,
7xion uit een eeuwenoud mole
naarsgeslacht. „Ik ben op een
molen geboren mijn vrouw
trouwens ook in de „Hon
derd Morgen", dc polder Wilde
Yecncn noemen ze dat, op een
van die moiens in Moerkapelle.
Ais ik als jonger, naar school
ging ik was toen een jaar of
acht konden we in dc
rondte zo'n 84 molens tellen. Nu
staan er hier bij Zevenhuizen
nog vier, ginds één dat is vijf
en de korenmolen ir. Zoeter-
meer is 2es. Meer zijn er niet."
Dat het bloed kruipt, waar het
niet gaan kan blijkt wel als je
bij Maarten Hertog voor het
huis staat of in de schuur komt.
Zes miniatuurmolens draaien
lustig op de wind voor het huis
en in de schuur nadert nummer
zeven de voltooiing. Het is meer
dan een liefhebberij. „We deden
dat al als jongens van een jaar
of tien en ja, je blijft die molens
bouwen". Het zijn stuk voor
stuk degelijke produkten die
daar bij Hertog uit de schuur
komen. Tientallen jaren kim
men ze draaien, of dat op eën
zacht briesje is of bij een zware
storm. En dan te bedenken dat
er geen tekening aan te pas
komt. „Ik ken elk brok hout dat
er in zo'n grote molen zit. Ik
weet precies al die maten. Als
ik een molen maak. bijvoor
beeld op schaal 1 op 24 dan
reken ik even uit hoe groot
alles meet worden." En dat ge
beurt precies! De bouw kost
zo'n 60—12£> uren per molen.
Het molenbezit in Nederland
staat er slecht voor. In de
twintiger jaren telde ons land
nog zo'n tweeduizend molens;
nu is dat aantal gedaald tot
onder de duizend en nog vallen
er jaarlijks molens ten prooi
aan storm.
Moerkapelle Langs dc Rotte in
Moerkapelle staan zes afge
knotte molens. Stille getuigen
van een oude glorie, toen de
polders nog werden bemalen
met windkracht. In het dprp
Moerkapelle draaien echter
tientallen "miniatuurmolens,
met eindeloos geduld vervaar
digd door de zonen van hen die
eens de gTote molens deden
draaien.
