Irouwen-
verenigingen
h ebb e: a
zichzelf niet
overleefd
SI
Bewust
wording
in
eigen
kring
WERKENDE - W1JWEN - PLAN
■Hn
-DINSDAG 29 APRIL 1975
SCHIEDAMSCHE COURANT
Langzamer
hand gaan
vrouwen zich
verenigen om
een vuist te
kunnen maken.
- GELIJK LOOM VOOR GELIJKE ARBEID
- VOLWAARDIG PARTTIME WERK
- GELIJKE KANSEN IN OPLEIDING EN BEROEP
- GEEN DISCRIMINERENDE BELASTINGMAATREGELEN
- GRATIS KRES JES
- GEMEENSCHAPPELIJKE WOONVOORZIENINGEN
door Els van Mee I-Aarts
Enige jaren geleden zei het
tweede kamerlid Anneke
Goudsmit, dat de vrou
wenverenigingen in Ne
derland zichzelf overleefd
hebben. Maar op 15 april
is er een splinternieuwe
Nederlandse Vrouwen
raad opgericht en reeds
maanden bereiden vele
plaatselijke afdelingen
van vrouwenverenigingen
zich voor op de Emanci
patie, die van 20 mei tot
8 juni in Utrecht wordt
gehouden. Het lijkt dus
wel de moeite waard eens
na te gaan wat er waar is
van Anneke Goudsmit's
uitspraak.
Voor honderdduizenden
vrouwen gaat de stelling
zeker niet op. Jong en
oud, in stad en dorp, ma
ken zij zich nog steeds
zeer druk omwille van
hun vrouwenvereniging.
Vaak gebeurt dat omdat
ze het gezellige kontakt op
prijs stellen, maar er
komt ook een behoefte
aan vorming en ontwikke
ling bij. Al te veel vrou
wen lieten hun opleiding
of baan in de steek toen
ze trouwden en kinderen
kregen. Maar als die kin
deren naar school gaan of
het ouderlijk huis verla
ten, als zo'n vrouw met
kleine kinderen alleen op
een nieuwbouwflatje zit,
komt het gemis: aan kon-
takt, aan vorming.
Voor wie dan niet terug kan
of wil naar de oude baan,
wie er tegen op ziet lid te
worden van een gemeng
de vereniging, stapt al
gauw naar een vrouwen
vereniging. Daar ben je
"onder ons", men praat
met je, er is een gezellig
programma, als je ziek
bent krijg je een bloeme
tje en als je een baby
krijgt komt er bezoek.
SPANDOEKEN
"De vrouwen die bij onze vereni
ging zijn aangesloten, hoeven
zich nooit te vervelen", zegt de
presidente van de afdeling Delft
der Nederlandse Vereniging voor
Huisvrouwen. Haar uitermate
aktieve afdeling telt nu rond de
zevenhonderd leden en is vorig
jaar met 145 leden gegroeid. "Wij
lopen niet met spandoeken, maar
staan wel heel bewust in deze
maatschappij. De geaelligheids-
sfeer die er omheen hangt, is
echt bedoeld om de mensen als
het ware te vangen. En natuur
lijk heeft die ook een funktie bij
vrouwen die in de knel zitten.
Het is voor een gescheiden
vrouw of een weduwe een grote
steun als ze eens met iemand kan
praten, ze valt hier als vrouw
alleen ook minder op". Het blijkt
niet mee te vallen om een jaar
programma vast te stellen dat
voor elk wat wils biedt: er zit
meestal een flinke dosis gezellige
reisjes door en de voorlichting
komt in veel gevallen niet verder
dan merkartikelen of een verslag
van een reis naar Rome of Israël,
Maar er zijn ook cursussen: mo
derne talen, bewegingsleer, lite
ratuur. De Nederlandse Bond
van Plattelandsvrouwen heeft
een ganzenbordspel ontworpen.
waarvan de met de nummertjes
corresponderende vragen betrek
king hebben op emancipatie, be
wustwording en de rol van man
en vrouw. Dat spel is overgeno
men door het Katholiek Vrou
wengilde en leidt in veel afdelin
gen al spelenderwijs tot felle dis
cussies. bij jong en oud.
POLITIEKE VORMING
Bij de meeste verenigingen staat
ook een politieke cursus op hot
programma. Die is ontworpen
door de Nederlandse Vereniging
voor Vrouwenbeiangen, Vrouwe
narbeid en Gelijk Staatsburger
schap, Die vereniging streeft ei
genlijk als enige doelbewust de
emancipering en bewustwording
van de vrouw na, zonder dat het
gezelligheidselement een rol
speelt. De oprichting ervan ge
schiedde al in 1894 en kopstuk
ken als Annette Versluys-Poel-
man en Alette Jacobs waren de
eerste, strijdbare, voorzitsters.
Zij streefden naar vrouwenkies
recht in de veronderstelling dat
daarmee de gelijkberechtiging
van de vrouw een feit zou zijn.
Niets bleek minder waar, aldus
de huidige presidente C. H. Even
huis-van Essen. "Om de vrouw
tot een eigen keus te laten komen
omtrent het leven dat ze wil lei
den - en waarom kan dat geen
leven alleen met man en kinde
ren zijn - moet zij zichzelf vor
men en ontwikkelen. Daarbij
kunnen de traditionele vrouwen
verenigingen zeker een rol spe
len". Vrouwenbelangen probeert
dan ook onder meer via die tra
ditionele verenigingen vrouwen
politiek te vormen, waarbij de
richting strikt a-politiek blijft
Kamerleden van links 'tot rechts,
akademisch gevormde vrouwen,
maar ookrgewoon geïnteresseer
de huisvrouwen hebben zich aan
gesloten en denken er samen
over mee hoe die vorming tot
stand kan komen.
CURSUS
De Nederlandse Bond van Platte
landsvrouwen (67.000 leden), die
na Vrouwenbelangen het meest
aktief is op voorlichtend en vor
mend gebied, was de eerste die
graag wilde samenwerken met
Vrouwenbelangen. Voor de geza
menlijke leden werd voor het
seizoen 1972-1973 een program
ma opgesteld, dat draaide om de
aktie Vrouw "72 (bedoeld om
vrouwen in de politiek op hogere
en beter verkiesbare plaatsen te
krijgen). In korte tijd stonden
meer dan vijfduizend vrouwen
achter de aktie en dachten ze
erover méé. Maar toen bleek hoe
gering de basiskennis was van de
gemiddelde Nederlandse huis
vrouw, moest er voor het volgend
seizoen eerst een boekje over
staatsinrichting komen, al spoe
dig gevolgd door een boekje over
internationale zaken. Nu doen
het Katholiek Vrouwengilde, het
Nederlands Katholiek Vakver
bond, de Vereniging van Vrou
wen met een Academische Oplei
ding, de Nederlandse Christen
Vrouwenbond, de Nederlandse
Vereniging van Huisvrouwen en
de christelijke en katholieke
Plattelandsvrouwen ook mee aan
de cursus politieke vorming. Ze
werken samen in een werkgroep
aan de vormgeving en organisa
tie ervan.
CONFESSIONELEN
Wie de lijst van landelijke vrou
wenverenigingen bekijkt, komt
spoedig tot de ontdekking, dat
de confessionele richtingen sterk
vertegenwoordigd zijn. De groot
ste van 411e vrouwenverenigin
gen Is de Nederlandse Christen
Vrouwenbond, met meer dan
83.000 leden. Hoe komt het dat
mes»
In het klassieke beeld van een vrouwenvereniging horen al jaren excursies naar bedrijven
je van zo'n grote groep eigenlijk
betrekkelijk weinig hoort? Me
vrouw J, Nïeuwstraten-de
Grood, presidente van de afde
ling Zoetermeer: "Wij timmeren
niet zo aan de weg, dat zou veel
leden afschrikken.Ook de eman
cipatiegedachte leeft bij ons niet
zo heel sterk. We zijn natuurlijk
vóór een zelfstandig handelende
vrouw, die weet waar ze aan toe
is. Maar waarom, zoals Manf-
Vrouw/Maatschappij, vrouwen
wakkcrschudden met een aantal
kreten, als ze zich in hun huwe
lijk veilig en geborgen voelen?"
De levensbeschouwelijke grondslag
komt in de NCVB vrij sterk tot
uiting in de discussies en lezin
gen. Mevrouw Nieuwstraten
vindt die gemeenschappelijke on
dergrond een voordeel, want "ik
zou bij een algemene vereniging
veel meer het gevoel hebben te
gen een muur te praten als ik het
bijvoorbeeld had over abortus of
euthanasie." Het religieuze stem
pel van het Katholiek Vrouwen
gilde is veel minder sterk. "Ik
geloof niet dat katholieken voe
len dat ze het gilde nodig hebben
voor hun godsdienstbeleving",
zegt presidente C. Enthoven-
Zuidgeest van de afdeling Poel
dijk. Zij is ook lid van het pro
vinciaal bestuur, dat in oktober
gaat praten over de plaats van
de godsdienst in het gilde, "Wij
openen ook niet meer met gebed,
tenzij het echt bij het onderwerp
hoort." Haar afdeling is in Poel
dijk samengegaan met de kath
olieke arbeidersvrouwen, daar
mee handelend in de geest van
solidariteit die ook een aparte
afdeling van het gilde voorstaat.
Die afdeling is het Melaniagilde,
dat projecten in de derde wereld
steunt en tracht de solidariteit
tussen vrouwen over de hele we
reld te bevorderen. Het geld voor
de projecten, die specifiek op
vrouwen gericht moeten zijn,
wordt bijeen gebracht via plaat
selijke akties, collectes en dona
teurs. Een project van Melania,
dat na drie jaar blijk heeft gege
ven van levensvatbaarheid,
wordt overgeheveld naar instan
ties als Memisa,
HULP
Behalve vorming en gezelligheid
bieden vrouwenverenigingen nog
iets: hulp aan bejaarden, zieken,
eenzamen, en niet alleen in de
derde wereld. Zo is er de Unie
van Vrouwelijke Vrijwilligers,
die rond de tienduizend mede
werksters heeft. Daar waar geen
UVV was, werkte de Federatie
van Vrouwelijke Vrijwillige
Hulpverlening, opgericht na de
watersnoodramp in 1953. De fe
deratie werkt ook in Zoetermeer,
waar pas vorig jaar een UW-af-
deling kwam. Die UW nam heel
wat taken over. zodat de federa
tie nu meer fungeert als een
overkoepelend orgaan voor alle
vrouwenverenigingen in Zoeter
meer. Zodoende is er één cen
traal punt waar de gemeente kan
aankloppen, dat 411e vrouwenver
enigingen kan vertegenwoordi
gen in bijvoorbeeld de woonvor-
dcrmgscommissie of de Lokale
Omroep Zoetermeer. De federa
tie fungeert ook als discussiefo
rum voor de aangesloten vereni
gingen en ken initiatieven nemen
zoals de realisatie van kinderdag
verblijven (het verblijf Bambi is
aangezwengeld door de federa
tie).
CENTRAAL PUNT
Landelijk én plaatselijk is het nut
van een dergelijk centraal punt
hier en daar reeds tang ingezien.
Zo is op 15 april jongstleden de
Nederlandse Vrouwenraad opge
richt, nadat als voorbereiding
enige jaren een interimsüchting
had gefungeerd. De raad is
voortgekomen uit het Nederlands
Vrouwencomité (overlegorgaan
van presidentes der grote lande
lijke vrouwenorganisaties), de
Nationale Vrouwenraad (die in
1898 werd opgericht naar aanlei
ding van een tentoonstelling over
werkende vrouwen bij de kro
ning van koningin Wilhelrruna)
en de Federatie voor Vrouwelij
ke Vrijwillige Hulpverlening. De
Vrouwenraad gaat zich bezighou
den met permanente educatie
(zoals de politieke cursus), prak-
tisch-sociale hulpverlening en
met internationale kontakten.
Daartoe is de raad aangesloten
bij de Internationa! Council of
Women, die een permanente ver
tegenwoordiging heeft bij de
Verenigde Naties en afgevaardig
den bij de VN-onderorganisaties.
Het is de bedoeling dat de Neder
landse Vrouwenraad de top van
een pyramide van provinciale en
plaatselijke vrouwenraden
wordt, In Delft bestaat al een
vrouwenraad, voortgekomen uit
het in 1971 opgerichte Delftse
Vrouwenkontakt Ook dit is een
overkoepelend orgaan, dat voor
al het organisatorische werk doet
en het werk bundelt van de vrou
wenverenigingen die in Delft ak
tief zijn.
MAATSCHAPPIJ
Dan zijn er nog de verenigingen
waarbij noch het gezelligheidsas
pect, noch de vorming of organi
satie op de voorgrond staan. Ma
n/Vrouw/Maatschappij, de Ne
derlandse Vrouwenbeweging,
Dolle Mina bestaan helemaal of
overwegend uit vrouwen, maar
veel meer dan de andere vereni
gingen richten zij zich op de hele
maatschappij. Voor hun is vrou
wenemancipatie een middel tot
een doel, het gaat erom wat de
vrouw dóet met haar vorming.
Daarom ook doen ze mee aan
buurtakties. steunen ze stakingen
en demonstreren ze. Dolle Mina
vindt zoals de Vereniging voor
Vrouwenbelangen dat vrouwen
in eigen kring bewust moeten
worden van hun positie en moge
lijkheden om dan des te sterker
naar buiten te kunnen treden. De
Vrouwenbeweging is een groep
van zeer strijdbare vrouwen die
zelf al lang geen emancipatie
meer nodig hebben, maar 2ich
als groep verenigd hebben om
tegen oorlog en vóór vrede en
veiligheid te ageren. In Delft is
de afdeling al sinds de tweede
wereldoorlog aktief, maar pas de
laatste jaren is een duidelijke
groei van het ledental merkbaar.
Zij strijden voor betaalbare wo
ningen, veilige oversteekplaatsen
en steunen akties en stakingen.
Man/VrouwtMaatschappij is eigen
lijk een gemengde vereniging,
maar plaatselijk zijn het vaak
toch voornamelijk vrouwen die
er aktief in zijn. In Zoetermeer
heeft Els Brandt Cortius-van
Drutcn een zelfstandige afdeling
opgericht van MVM. "Er zijn na
tuurlijk veel vrouwen lid van,
want vrouwen kunnen er veel
tijd aan spenderen. Zoetermeer
is een vrouwenstad, waar man
nen alleen komen eten, slapen en
uitrusten van het werk", zegt ze.
"Ik ging bij MVM omdat ik dacht
dat het een gemengde vereniging
was. Maar 2e zetten rich sterk af
tegen de man, dat vind ik onzin.
Ik ben in principe tegen vrou
wenverenigingen. Nou ja, als dat
de enige manier is voor een
vrouw om wat bewuster te wor
den, allah! Maar dan moet het
toch niet meer dan een voorpor-'
taal rijn, je moet op den duur
verder gaan. Ik wil geen vrou
wenverenigingen, ik wil fnensen-
verenigingen!" Maa? gezien de
kennelijke behoefte van vrouwen
aan specifiek op hen gerichte
verenigingen en gerien het
bloeiende bestaan ervan, zullen
die "mensenverenigingen" nog
wel even op zich laten wachten.
De vrouwenverenigingen hebben
zichzelf nog niet overleefd, Anne
ke.
