aaida eht
voor preventie
va»
ziekte"
„Meer sparen in economisch slechte tijd"
Representatief
voor kunst-
gebeuren in
half
Zuid-Holland
CARA is een
volksziekte
CARA-
onderzoek
Politie op
Hoekse
school
CDA
over abortus
Horvathweg
weer
geasfalteerd
Vlaardingen
op EO-buis
Folkgroep
Emerald
in Teerstoof
Misverstand
Vlaardingen-
Vlagtwedde:
Directeur Holtkamp van Spaarbank anno 1820:
Zevende Salon van
de Maassteden
Ruilen
in Arcade
Schiedam De Nederlandse Ver
eniging De Verzamelaar houdt
donderdag 16 oktober weer een
ruilbeurs.
De Beurs wordt gehouden in ge
bouw Arcade aan de Lange Ha
ven 71. De deuren staan daar
van 's avonds zeven uur af voor
verzamelaars open.
Hoek van Holland Begin deze
week is de politie op bezoek
geweest bij de Hoekse kleuter
school „Het Woelige Hoekje".
De kleuters hadden namelijk
een prijs gewonnen in het ka
der van de veilig verkeersactie
„Help ze een handje". Als ver
lengstuk daarvan hadden de
kleuters een maquette gemaak
te van hun school en de gevaar
lijke verkeerssituatie daarom
heen. Als prijs ontvingen alle
kleuters een T-shirt
Schiedam Het CDA houdt van
avond om 8 uur in De Rank
aan de Schiedamseweg een the
ma-avond over abortus. Het
KVP-Tweede Kamerlid me
vrouw G ard e niers-Bere ndse n
zal het CDA-standpunt hierover
toelichten. Na de pauze kan
men vragen stellen aan een fo
rum.
Schiedam De dienst gemeente
werken start nog deze maand
met de ophoging en de asfalte
ring van de zuidelijke rijbaan
van de Horvathweg en de op
en afrit van het Stationsplein.
Het verkeer Zal ongeveer tien we
ken lang over een rijstrook van
de noordelijke rijbaan worden
geleid. De op- en afrit van liet
Stationsplein zal bij de asfalte
ring voor het gemotoriseerde
verkeer voor onbepaalde tijd
geheel worden afgesloten. Bus
sen en (bronv)fietsers zullen ge
bruik mogen blijven maken van
een rijbaan- Het werk moet ui-
- terlijk 1 december zijn ge
klaard.
Vlaardingen Donderdagavond
zendt de Evangelische Omroep
een onlangs in Vlaardingen op
genomen programma uit Om
vijf over tien op Nederland 1
begint de uitzending van de
koorzang.
Het EO-programma uit de Grote
Kerk heet „Van U wil ik zin
gen", het is een voortzetting
van de serie „Looft den Heere".
De verbindende teksten worden
gesproken door ds. J. J. Glas
houwer.
Aan het programma werken mee
het Rotterdamse koor Deo Can-
temus, onder leiding van Arie
Pronk, alt Reinata Heemskerk
en de organisten Dieter P. Stolk
en Jan van Weelden.
Schiedam De folkgroep Eme
rald treedt dit weekeinde op in
het Zoldertbeater in de Teer
stoof, Nieuwstraat 12. Vrijdag
en zaterdagavond laat deze
driemansfonnatie er voorna
melijk oud-Ierse, -Engelse en
-Amerikaanse liedjes horen.
Emerald bestaat uit drie multi-in-
strumentalisten. Dick Kuin, af
komstig uit de oude formatie
van de Hobo String Band,
speelt vier- en vijfsnarige ban
jo, mandoline, gitaar, bas, auto-
harp, fluit en mondharmonica.
Leon Wildschut, van beroep
kunstschilder, speelt de percus
sie, de autoharp, bas en kazoo.
Hugo Alexander van Riet, die
al eerder in het Zoldertheater
optrad als de helft van het folk-
duo Alexander Astley, speelt
zes- en twaalf snarige gitaar, sli-
de-gitaar, bas, mondharmonica,
kazoo, zessnarige banjo en
jewsharp.
De twee folkconcerten van Eme
rald beginnen om negen uur.
Dejoegangsprijs is ƒ7,50 (voor
hoyders van een CJP en voor
65-plussers 6,—.).
Doör^êen technisch misver
stand Is gisteren op de voor
pagina een verkeerde foto
geplaatst bij het artikel
overliet plan om flatwonin
gen-bouwen in het oude
theater Musis Sacrum aan
de Lange Haven. We bieden
D daarvoor onze veront
schuldigingen aan
Vlaardingen De stad
Vlaardingen heeft in Ne
derland nog steeds een
allesbehalve frisse naam.
De gemeente wordt door
velen geassocieerd met
stank en luchtverontrei
niging, kortom een onge
zond milieu. "Woon jij
daar in die stank" is een
veel gehoorde opmer
king, of "Is het nou echt
zo erg als beweerd
wordt?"
Misschien heeft de leegloop van
een aantal steden in het Rijn
mondgebied waaronder
Vlaardingen wel te maken
met de tmlieuverpestende in
dustrieën "aan de overkant".
Vlaardmgen; zoeken het platte
land op. Daar is minder S02,
het gras is wat groener en de
lucht zuiverder. Het is buiten
Rijnmond gezonder wonen.
Uit een onderzoek is gebleken dat
al een kortdurende verhoging
van de luchtverontreiniging een
vermindering van de longfunc
tie te weeg kan brengen bij
mensen die er aan zijn blootge
steld. Het is één van de conclu
sies van het onderzoek naar
CARA, een verzamelnaam voor
astma, bronchitis en emphy-
seem. Drie jaar geleden werd
dit onderzoek tegelijkertijd in
het Groningse Vlagtwedde en
in Vlaardingen gehouden.
Maandag wordt voor de derde
maal de eerste keer werd het
onderzoek in '69 gehouden in
de twee steden gezocht naar de
symptomen van CARA.
CARA is een afkorting van Chro
nische Aspecifieke Respiratoire
Aandoeningen. Dat zijn chroni
sche aandoeningen van de
luchtwegen en longen, waar
voor geen specifieke oorzaak is
aan te wijzen en die ook niet
in een rubriek kunnen worden
ondergebracht zoals bijvoor
beeld longkanker. De groep
aandoeningen heet voortaan
CARA omdat, volgens medici,
de aandoeningen astma, bron
chitis en emphyseem erg op
elkaar lijken.
ASTMA FONDS
De leiding van het onderzoek is
in handen van dr. R. van der
Lende, hoofd van de werkgroep
TNO Epidemiologie van CARA.
De werkgroep is onderdeel van
de gezondheidsorganisatie
TNO. Van der Lende is tevens
bijzonder lector in de epidemio
logie van respiratoire aandoe-
ningen aan de Rijksuniversiteit
in Groningen. Hij wordt bij het
onderzoek terzijde gestaan door
collega's en door een groep ver
gevorderde medische studen
ten, analisten en administratief
personeel van de Rijksuniversi
teiten van Groningen, Utrecht
en Leiden. Het röntgenteam
van de stichting Tuberova
neemt ook deel aan dit onder
zoek. Financieel is het onder
zoek mogelijk gemaakt door
TNO en door een aanzienlijke
bijdrage van het Nederlands
Astma Fonds.
Roken is slecht, het bevordert CARA
Een soortgelijk onderzoek is eerder in 1969 en in 1972 gehouden.
Bij de aanvaarding van zijn ambt
als bijzonder lector in Gronin
gen heeft dr. R. van der Lende
uitgebreid gesproken over CA
RA als volksziekte. Gemiddeld
één op de tien Nederlanders
heeft een zodanig ernstige vorm
van CARA dat controle door
een arts noodzakelijk is. In rijn
ernstigste vorm leidt CARA tot
volledige invaliditeit. Volgens
Van der Lende is het al enige
jaren bekend dat de aandoe
ning invloed kan uitoefenen op
het onstaan van hartaandoenin-
gen. Het is verder aannemelijk
gemaakt dat er verband bestaat
tussen CARA en het ontstaan
van longkanker.
De bevolkingsonderzoeken die in
Vlaardingen en Vlagtwedde
zijn uitgevoerd leveren bijdra
gen tot het bereiken van het
uiteindelijke doel: de preventie
van CARA. Dat moet gebeuren
in een zo vroeg mogelijk sta
dium. De resultaten van het
zogenaamde Vla-Vla-onderzoek
(Vlaardingen, Vlagtwedde) ge
ven de geleerden aanwijzingen
over de richting die moet wor
den ingegaan bij preventie van
CARA.
DE SIGARET
Uit het CARA-onderzoek is dui
delijk gebleken dat het roken
van sigaretten of andere tabak
een aanmerkelijke invloed uit
oefent op de longfunctie. Ro
ken is dat Is eens te meer
gebleken slecht Luchtveron
treiniging ook.
"De nonnen voor luchtverontrei
niging", aldus Van der Lende,
"mogen niet uitsluitend berus
ten op waarnemingen in labora
toria, omdat onder 'natuurlijke
omstandigheden* waarschijnlijk
sneller een effect optreedt dan
onder experimentele omstan
digheden".
De lector vindt dat een bewa
kingssysteem bij de luchtveron
treiniging ook op biologische
grondslag moet berusten. Hij
vraagt rich af of het juist is dat
de bewaking uitsluitend ge
schiedt met behulp van fysische
en biologische methoden.
VOORKOMEN
"Voorkómen is beter dan gene
zen" is bet uiteindelijke doel
van bet onderzoek. Onder die
titel heeft Van der Lende rijn
rede in Groningen ook onlangs
gehouden. "De medische we
tenschap beeft rich tot nn toe
voornamelijk bezig gehouden
met het genezen van riekten en
de zieke mens. Het genezen zelf
heeft daarbij vrijwel alle aan
dacht opgeëist", aldus de lec
tor.
De gemiddelde levensduur van de
mens in de kortste jaren is niet
langer gestegen, ondanks eer>
toegenomen kennis van ziektes
en ontwikkeling van vele krach
tige geneesmiddelen. "Daarom
zal de medische wetenschap in
de toekomst, naast aandacht
voor het genezen, veel meer
aandacht moeten besteden aan
het voorkomen van ziekten; de
preventie", aldus de leider van
het onderzoek.
Bij het medische onderzoek, dat
gericht is op het voorkomen
van ziekte, is het onderzoeken
van de gezonde mens net zo
belangrijk als dat van de zieke,
omdat zo vragen worden ge
steld door de medici als 'wat is
gezondheid'.
"Er Is verder onvoldoende kennis
over groepsgerichte oorzaken
van riekte, zoals de invloed
van luchtverontreiniging, so
ciale factoren etc. Ook dit
soort kennis is nodig, oen bet
ontstaan van riekte te voorko
men" De resultaten van het
Vla-Vla-onderzoek moeten een
bijdrage leveren tot goede ziek
tepreventie, in dit geval bij de
volksziekte CARA.
Schiedam - „Econoïnisch
slechte jaren aijn altijd
goede jaren voor de
spaarbanken. In tijden
van hoogconjunctuur
ziet men niet zo de nood
zaak van sparen in,
maar als de mensen min
der vertrouwen krijgen
in de economie, dan wil
len ze graag wat geld
achter de hand hebben.
Kleurentelevisie en an
dere duurzame dingen
worden dan niet zo gauw
gekocht, want de vrees
dat men over een jaar
werkloos zal zijn is in
die tijd veel groter."
£>it zei gisteren J. D. Holtkamp,
directeur van. de Spaarbank an
no 1820 in Schiedam op een
bijeenkomst ter gelegenheid
van Wereld spaar dag. Ook dit
jaar worden weer cadeautjes
uitgedeeld aan bezoekers van
de Spaarbank op Wereldspaar-
dag: een kalender, ditmaal ge
wijd aan „Het kind en zijn
spel", en een zakagenda, een
spel kaarten, een pen, een sleu
telétui of een schrijfblckje. Bo
vendien krijgt elke nieuwe
spaarder, die die dag tenminste
tien gulden inlegt, van de bank
vijf gulden extra.
Wereidspaardag valt dit jaar in
Nederland niet meer op 30 ok
tober, maar op de 21e; de derde
dinsdag van de maand. De re
den is dat het samenvallen van
de grote drukte van de girale
salarisbetalingen aan het eind
vah, de maand met die van We
reidspaardag leidde tot een on
gewenste opeenhoping van
werkzaamheden.
Terwijl het met het bedrijfsleven
het afgelopen jaar minder goed
ging, heeft de Spaarbank anno
1820 (met een hoofdkantoor in
de Lange Nieuwstraat en zeven
bijkantoren in Schiedam) een
voorspoedig jaar achter de rug.
Het inleggerstegoed steeg met
17 miljoen tot 144 miljoen.
Verwacht wordt dat per 31 de
cember een obligo van 150
miljoen is bereikt
De spaarbankdirecteu
ren W. van Vliet (links) en
J. D. Holtkamp; „In econo
misch slechtere tijden
wordt meer gespaard."
Museum-directeur Hans Paalman: „Een aantal kunst
werken moet afvallen en bij de scheppers ervan valt
die teleurstelling wel eens verkeerd".
Schiedam In het Ste
delijk Museum in
Schiedam wordt op
vrijdagavond 24 okto
ber de zevende Salon
van de Maassteden
opengesteld. Een om-'
vangrijke expositie,
die laat zien wat er op
kunstgebied gebeurt
in de onderste helft
van Zuid-Holland. Nu
al hebben ruim 250
beroepscreatïevelin-
gen uit de provincie in
totaal meer dan 600
werken ingestuurd.
Een jury zal hieruit
een selectie maken.
Deze jury bestaat voorname
lijk uit personen die niet uit
Zuid-Holland komen: drie
beeldende kunstenaars (Wil
lem Gorter uit Amsterdam,'
Paul Panhuysen uit Eindho
ven en Jan de Winter uit
Zaanstad); Riet Meerincx,
conservatrice van het Arn
hemse gemeentemuseum en
tevens edelsmid; en Hein
Reedijk, video-specialist van
de Rotterdamse Kunststich
ting. Voorzitter van de jury
is de directeur van het
Schiedam se museum .Hans
Paalman, die in het begin
van de zestiger jaren ook op
het idee kwam van de Salon
van de Maassteden. Sinds
1963 is de Salon elk oneven
jaar in zijn museum gehou
den. Paalman zegt hierover:
„Toen ik directeur van het
museum in Schiedam werd,
merkte ik eigenlijk al spoe
dig dat er voor de kunste
naars haast niets was in het
Rotterdamse. Expositieruim
te was er nauwelijks: Boy
mans was alleen weggelegd
voor de nationale en interna
tionale top, het Lijnbaancen
trum was er nog niet, de
expositiezaal in De Doelen
ook niet Alleen een kleine
kunstkring in de Witte de
Withstraat in Rotterdam en
een zaaltje, waarin later de
aanzet werd gegeven tot de
Rotterdamse Kunststichting.
De ging toen denken aan een
formule voor deze regio en
kwam op het idee van de
Maassteden. Daarbij ben ik
uitgegaan van de Haagse Sa
lon, want per slot van reke
ning kwam ik uit Den Haag
en ik kende daar de situatie
goed".
RATJETOE
Waarom wordt de Salon van
de Maassteden om de twee
jaar gehouden Hans Paal
man: „Een expositie als deze
is een te grote toestand om
het elk jaar te kunnen doen.
De voorbereiding vergt zeer
veel tijd en weken, voordat
de Salon begint, komen de
eerste werken al binnen. Er
moet een ratjetoe van zo'n
vijf zeshonderd werken
worden opgeslagen. Met ra
tjetoe bedoel ik niet dat het
een troep is, maar je hebt te
maken met verschillende
stijlen: van heel abstract tot
heel figuratief. .Daarnaast
zie je echter bij veel kunste
naars een langzame ontwik
keling. Vaak blijft bij hen
lang eöh gedachte hangen,
die in een serie werken
steeds weer naar voren
komt Zou je dan een Salon
elk jaar houden, dan zal bij
het publiek de indruk ont
staan: dat heb ik al eens
De jurering van de Salon van
de Maasteden was In hat
verleden geregeld aanleiding
tot incidentjes. Een aantal
kunstenaars kon het niet
verkroppen, dat hun werk
niet was geselecteerd voor
de tentoonstelling. Men voel
de rich in de kou gezet en
- omdat het competitie-ele
ment in het creatieve we
reldje zo'n tien jaar terug
nog veel sterker was dan nu
- wilden sommigen wraak
nemen. De Schiedarr.sc teke
naar Jan WoLffers gooide in
het museum een antieke
spiegel in en Hein de Koster,
schilder uit Schiedam,
kwam met een concurreren
de expositie: de zogenaamde
Tegen-Salon van de Kouwe
Neuzen, die werd gehouden
in Musis Sacrum en waar
aan werd deelgenomen door
elke kunstenaar voor wie
het Stedelijk Museum niet
was weggelegd.
door Kor Kegel
Hans Paalman daarover: „De
kans, dat bij zo'n grote con
centratie van kunstenaars
als bij de Salon enkele
kunstwerken worden gewei
gerd, is natuurlijk groot
Een aantal werken wordt
niet gekozen en bij de schep
pers ervan is de teleurstel
ling wel eens verkeerd ge
tallen Maar elke kunste
naar die voor de Salon een
werk opstuurt onderwerpt
rich aan een jurering. Nou,
als hij daar niet tegen kan,
moet ie niets insturen".
Zoals gebruikelijk bij groep
stentoonstellingen als de Sa
lon van de Maassteden (en
trouwens niet alleen daarbij)
worden amateurs al bij
voorbaat uitgesloten van
deelname aan de Salon.
Daardoor is er altijd een
sfeer van haat en nijd ge
weest tussen amateur- en be
roepskunstenaars. Niet al
leen vindt Hans Paalman,
dat een museum de bezoe
kers échte kunst moet bie
den, hetgeen doorgaans wil
zeggen: kunst die regelrecht
uit het hart komt, barstens
vol creatieve opwellingen;
kunst die dus niet in de vrije
tijd wordt gemaakt.
De nadere uitleg van Hans
Paalman: „De Salon van de
Maasteden is voor kunste
naars altijd wel een moge
lijkheid om nieuwe gebieden
aan te boren, hetzij in mu
seumkringen, hetzij bij de
kunstverzamelaars en ande
re kopers.
Op de Salons zijn altijd wel
bepaalde kunstenaars naar
voren getreden. Haal je het
amateurisme er nu bij, dan
wordt dat door de beroeps
beschouwd als een aanslag.
Zij rijn dan bang dat hen
het brood uit de mond wordt
gestoten. Kunstenaars van
naam zullen dat een reden
vinden om hun werk niet In
te zenden. En dat is weer erg
jammer voor het publiek,
wat zoveel mogelijk moet
worden géboden".
WOENSDAG 15 OKTOBER 1975
