S© Hoge
Veluwe ©esi
bijzonder lust- en cnltnnroord
Veluweroute
Op weg naar
rust en ruimte
VRIJDAG 22 JULI 1977
utrecht!
ARNHE
Lustoord
Herten en zwijnen
VD/SCATO4
©Pul-hen
Garderen
APELDOORN
Baarn "^5;
JftSoeshdijk
Voorhhuizen
Beekbergen
Bilfhoven
AMERSFOORT
Hoenderlo
.oene!
.pUerli
pyttAUioe \r\
AUSrSQUT2\ 1
imLaaam^I -Scherpenzeel
W^denberg
Woesre'
Hoeve
NAT PARK
Meulunheren
Of HOGE
VELUWE
'Lunteren
VEENENDAAL
WAGEN IN GEN
NIJMEGEN
HILVERSUM
Doorn
G HERT0GEN60SCH
Roure
Autosnelweg
Andere weg
km 10
Ontmoeting op de
Hoge Veluwe...
Randstad—Utrecht—Zeis
t—Piramide van Austerlit-
z—Woudenberg—Scher
penzeelRenswoude—
LunterenMeuluntere-
nOtterlo—Nationale
Park de Hoge Veluwe
Hoenderloo—Woeste Hoe
veLoenenBeekberge
n—Apeldoorn—Uddel
Garderen—Stroe— Barne-
veld—Amersfoort—huis
waarts.
tehuis aan het Rond in het Cen
trum hgt het Zeister Slot, dat
drie eeuwen oud is en aan het
eind van de 18de eeuw werd
betrokken door uit Bohcmen
uitgeweken. Hernhutters. Nu is
er de rijksdienst voor Monu
mentenzorg gehuisvest. Diverse
gebouwen vormen met het Slot
een statig geheel, dat nog een
extra accent knjgt door het
mooie natuurschoon, waaraan
Zeist zo rijk is Van dat moois
m de natuur doet ook de rit
naar Woudenberg volop geme
ten Een paar kilometer ten
westen van het kruispunt Zeist-
Woudenberg en Doorn-Amers-
foort ligt enigszins bezijden de
weg de Piramide van Austerlitz,
die dat moeten jongelui toch
weten m 1804 door soldaten
van luitenant-generaal Marmont
werd opgeworpen Er bovenop
staat een obelisk. Op Wouden
berg zelf is een forenzenplasts-
je, dat fijn gesitueerd ligt in de
Gelderse Vallei bij de bossen
van Maarsbergen en Maarn,
Het Henschotermeertje is het
aantrekkelijke middelpunt van
een recreatieterrein. Het lang
gerekte dorp Scherpenzeel her
innert er in zijn nieuwbouw aan,
dat het m de oorlogsjaren 1939-
1940 tot de Grebbelirue behoor
de. Het heeft toen veel oorlogs
schade geleden. Midden m het
dorp staat het huis Scherpen
zeel In de landschappelijk geva
rieerde omgeving liggen enkele
landgoederen, waarvan Bree-
schoten met plassen een broed
plaats biedt voor vogels. Van de
hoogste top van de Bergweg
(Scherpenzeel-Leersum) heeft
men een fraai uitzicht, waarbij
Scherpenzeel met de stoere spit
se toren een aardige aanblik
biedt. Eveneens in de Gelderse
Vallei en op onze route hgt het
dorp Renswoude met als be
roemdheid het vroegere kasteel
Renswoude, een statig huis met
torenvormige hoekpartijen en
door grachten omgeven. Rond
het kasteel ligt een fraai park
on er tegenover een groot ge
bied van 125 ha loofhout- Ten
Een heerlijk natuurbad midden in de bossen, het is er zo maar te vinden op de
Veluwe...
noorden van het dorp slingert
zich de Lunterse Beek, waar op
de oever in het voorjaar anemo
nen bloeien.
Tussen Ede en. Bameveld ligt
het dorp Lunteren Dat is zo
merken we wel op de mooie weg
er naar toe terecht een trek
pleister voor toeristen Er is veel
natuurschoon. Het drukke geka
kel van de kippen op tal van
boerenerven geeft er een extra
noot aan het landelijk karakter.
Lunteren moet eens als het mid
delpunt van ons land be
schouwd zijn. Een inscriptie op
een steen vermeldt dit. Oud :s
Lunteren in ieder geval, want
oorspronkelijk moet hier de zee
zich hebben uitgestrekt, getuige
fossiele zee-egels, die er zijn op
gegraven. Er wordt verteld en
historisch als vaststaand be
weerd, dat hier prehistorische
mensen hebben gewoond, die op
de Lmdeboomsberg van drie
zwerfstenen hun stenen „kalen
der" hadden vervaardigd Twee
zwerfstenen zijn er nog van
over. Bezienswaardigheden zijn
er de hervormde dorpskerk met
oude koorsluiting en een goti
sche toren uil de 15de eeuw; en
de houten korenmolen De Hoop.
In de richting van Renswoude
hgt een drassig gebied met veel
vogels en waterplanten, „De
Schans" genaamd De Lunterse
heide is er ook een begrip voor
veel natuurschoon.
Rijdend via Meulunteren zoeken
we Otterlo op, een dorpje te
midden van bossen, heidevelden
en zandverstuivingen dat tevens
toegang verschaft tot het Natio
nale Park de Hoge Veluwe. Ot
terlo zelf biedt een natuurhisto
risch museum, een tegelmuseum
„It Nofïik Sté" en een wit ge
pleisterd kerkje met een karak
teristieke toren Bijzonder mooi
is er het Wekeromse Zand, een
uitgestrekt stuifzandterrein, oud
dennenbos en heide. Het Otter
lo se bos is ook al zo'n prachtig
stuk natuur met jeneverbessen,
waar de havik nestelt en reeen
voorkomen.
En natuurlijk bezoeken we ook
steeds nieuwe ruimtes, wonder
mooi voor een ontdekkingstocht
met voortdurend nieuwe kennis
makingen. Dit is het landschap,
de ruimte, de „gebouwde" na-
Van A tot Z genieten van veel
natuurschoon is ook mogelijk,
wanneer we een gevarieerde
route kiezen van Z tot A. Van
Zeist naar Amersfoort namelijk
en daarbij een landschappelijke
route rijden met bijzonder veel
hoogtepunten. Kroon daarvan
vormt het indrukwekkende
lust- en cultuuroord het natio
nale park de Hoge Veluwe, dat
met zijn natuurpracht boven
dien in museum en beeldentuin
doet genieten van tal van uitin
gen van architectuur, beeld
houw- en schilderkunst.
Zeist beschouwen we als het
begin van onze route. De deftige
forenzenplaats met z'n mooie
omgeving en gezellige centrum
biedt al direct een goed rust
punt om het gevoel te knjgen
van een dagje uit te zijn. Vlak
bij het karakteristieke gemeen-
door Jan Zwart
- vanuit Otterlo gaat dat door
het Otterloose Hek het natio
nale park de Hoge Veluwe, dat
uitgestrekte lustoord met loof-
en naaldhoutbossen, heidevel
den en. zandverstuivingen met
vliegdennen en jeneverbessen.
Het Park is verdeeld in een
Wildbaan en het Cultuurpark.
De wildbaan is maar liefst 3000
ha groot om er edelherten,
reeën, everzwijnen en moeflons
(wilde schapen), alsook klein
wild in vrijheid te doen leven.
Het cultuurpark biedt naast na
tuurschoon, tal van uitingen van
architectuur, beeldhouw- en
schilderkunst En daarmee
beantwoordt de Hoge Veluwe
geheel aan het ideaal, dat des
tijds door het echtpaar Kroller-
Muller gesteld was: te functione
ren als een groots natuur- en
cultuurmonument. Het Jachtslot
St Hubertus is een schepping
van architect Berlage. Het rijks
museum Kroller-Muller bevat
onder meer oude en moderne
kunst, porselein, aardewerk en
een grootse collectie werken van
Vincent van Gogh. De beelden
tuin bij het museum is bijzonder
aantrekkelijk, doordat hier de
moderne beeldhouwwerken in
de natuur staan opgesteld, als
het ware in openlucht-zalen. In
het midden ligt het grote rodo-
dendronbos, dat nog door me
vrouw Krolier-MüUer werd aan
gelegd. De letterlijk huizenhoge
heesters (de bloeitijd is eind
mei, begin juni) vormen een la
byrint van kleinere, besloten,
e De Koppelpoort in Amersfoort. Een fraai stuk architectuur, dat Je cp7lrir> moet hebben...
meente zelf is vooral bekend
door de natuurreservaten Berg
en Bos, de Loenermark (met z'n
prachtige panorama's) en de
fraaie stadsparken. De Konin
gin Julianatoren biedt door z'n
24 meter hoogte een bijzondere
attractie als uitzichttoren, te
meer ook omdat er een herten
kamp en een speeltuin bijhoort.
Verdere bezienswaardigheden
zijn er het paleis Het Loo en
Oude Loo, de Gedenknaald, de
Echoput, de paleistuinen en
kroondomeinen.
Een fijne Veluwetocht van Apel
doorn naar Amersfoort biedt de
weg via Uddel en Garderen. Ud
del is een oude nederzetting. In
de nabije bossen van het Kroon
domein komen vele tn de vnje
natuur levende herten en wilde
zwijnen voor. De houtskool
branders oefenen hier nog hun
oude beroep uit De historische
en prachtig bewaarde hunnen
schans (een walburcht in hoefij-
zervorm) is begroeid met bo
men. Het Uddelermeer is het
hoogst gelegen meer van Neder
land en trekt jaarlijks duizen
den vakantiegangers. Vanaf de
Solsche Berg heeft men mooie
vergezichten. Ook Garderen be
schikt over zeer gevarieerd na
tuurschoon met een rijke flora
en fauna in de wondermooie
Speulder- en Sprielderbossen en
heidevelden, waar gelukkig
overal vrije toegang geldt In de
omgeving liggen merkwaardige
oude boerderijen. Bezienswaar
dig zijn ook de grafheuvels, de
kerktoren en de molen. Om
Amersfoort te bereiken kunnen
we nog wat landelijk blijven
rijden, wanneer we de weg kie
zen over Stroe en Bameveld,
het rustig welvarende Veluwse
dorp, dat vooral bekend is door
de kippenfokkerijen.
Was Zeist het begin van onze
toeristische dag, Amersfoort be
schouwen we als het eind ervan.
Het is een stad met een gave,
uit de middeleeuwen stammen
de kem. Jonker Everhard Meys-
ter liet in 1661 een tien ton
zware zwerfsteen van de Leus-
derheide naar de stad slepen;
die kei kan men er nog steeds
bezichtigen. Wie de stad bekijkt
zal het zeker opvallen, dat ge
lukkig veel Iaat-middeleeuwse
gebouwen er bewaard zijn ge
bleven en veel gevels gerestau
reerd zijn. Van de bezienswaar
digheden (haast te veel om op
te noemen) vermelden we vooral
de Lieve Vrouwetoren, de Kop
pelpoort, de Joriskerk, de Muur-
huizen, de waterpoort Monni
kendam, de Kamperbinnen
poort, het klooster Mariënhof,
het museum Flehite, en het Pie-
ter- en Eloklandsgasthuis.
De A van Amersfoort is echt
een fraai slot van de dagroute,
die we met de Z van Zeist be
gonnen.
De Amersfoartse Kei: tien ton. Til maar op...
tuur waarbinnen een verzame
ling tot leven kon komen.
Het dorp Hoenderloo waar
goed honderd jaar geleden do
minee Heldring een stichting
voor verwaarloosde minderjari
gen opnehtte ligt midden m
de bossen. Vooral de weg van
het dorp naar de Woeste Hoeve,
waar de dennen hun kruinen
naar blauwe wolken geheven
houden, is bijzonder mooi. De
Woeste Hoeve houdt een stukje
geschiedenis in. Eertijds een Ro
meinse nederzetting, werd het in
1771 een herberg aan de weg
Apeldoorn-Arnhem, waar Napo
leon in de vroege morgen van
30 oktober 1811, op doortocht
van Het Loo naar Nijmegen, het
ontbijt gebruikte. In de namid
dag vertoefde de keizerin er
eveneens, -»
Om zo gauw mogelijk de ver
keersdrukte te mijden slaan we
af naar Loernn. Het ligt op de
rand van de Veluwezoc» in een
verrassend mooie omgeving.
Van de bezienswaardigheden
als het kasteel Ter Horst en de
toren van de I6de eeuwse kerk,
slaan we beslist de waterval bij
de weg naar Beekbergen niet
over. Temeer daar deze geldt als
de grootste van Nederland,
Op weg naar Apeldoorn genie
ten we ook nog even van Beek
bergen. Het ligt er in een bosrij
ke omgeving, waarvan het land
goed Bmggelen, het Lierderbos
en de Reeenberg vooral bemind
zijn omdat het er heerlijk wan
delen is. Zoals we het steeds
ervaren op de Veluwe is ook de
omgeving van Apeldoorn schit
terend mooi met meer dan
20.000 hectare bossen. De ge-
