Westland in ban van kerstster
Kerstbomen:
Sparren -
b andel
zonder
weerga
Groeiende interesse
Holland
Poinsettia
>$lfc
- i'tw;
De kerst nadert Voor de West-
landse tuinder zijn daardoor
weer drukke tijden aangebro
ken. Want via de veiling CCWS
in Honselersdijk moeten de ko
mende weken maar liefst ander
half miljoen kerststerren wor
den afgezet. Een gigantische
hoeveelheid, vooral wanneer
men dit cijfer vergelijkt met
een jaar of zes geleden toen
„slechts" 100.000 poinsettia's
hun weg naar de consument
vonden.
De grote kentering kwam in
1971. V66r die tijd vond men de
kerstster eigenlijk te duur (onge
veer zeven gulden) waardoor
slechts van een geringe afname
sprake was. In dat bewuste jaar
werd de tuinder echter door de
vorst met een slechte oogst ge
confronteerd en vandaar dat de
kwalitatief toen niet zo sterke
poinsettia's voor symbolische prij
zen aan de man werden ge
bracht.
Hoewel de plant door de vorst
„beschadigd" in de huiskamers
kwam, was men over het alge
meen toch enthousiast over de
poisettia. Een jaar later was de
vraag naar kerststerren dan ook
aanzienlijk gestegen en de West-
landse tuinder moest zich daar
op instellen.
Voor veel tuinders was de grote
vraag naar kerststerren trou
wens een uitkomst. Na het „to-
matenseizoen" stonden immers
veel kassen leeg die nu voor het
kweken van de poinsettia ge
bruikt konden worden. Hierdoor
zijn niet de bloemenkwekers,
maar vooral de groentetelers
kerststerren gaan planten.
De toenemende belangstelling
voor de kerstster kwam op een
gunstig moment. De niet 20 ster-
ke Paul Niebolson-poinseftia had
immers net plaats gemaakt voor
de kwalitatief veel betere Anette
Heg-poins.ettia. Laatstgenoemde
kerstster was gemakkelijker te
vertakken, bloeide langer, ver
loor minder snel zijn bladeren
en maakte allerlei kleurenvaria-
ties mogelijk. Momenteel zijn er
zelfs kerststerren in de handel
met drie verschillende kleuren
(wit, ro2e en rood).
Door de jaren heen is de poiset
tia toch een gevoelige plant ge
bleven. Gevoelig vooral voor
licht Niet voor niets is de kerst
ster juist in de maand december
(de dagen zijn dan het korst)
het best in bloei. Daardoor heeft
de plant de laatste jaren een
binding gekregen met het kerst
feest.
Gerard van der Berg, hoofd van
het bemiddelingsburo van de
CCWS en belast met de afzet
van de poinsettia's De kerstster
ren die nu in de handel worden
gebracht zijn allemaal via ver
duistering in bloei gekomen. Dat
wil zeggen dat de tuinders hun
kassen om vijf uur donker ma
ken om te zorgen dat de plant
niet teveel licht krijgt"
„Indien men lang plezier van een
poinsettia wil hebben moet men
zorgen dat de plant niet langer
dan van 's ochtends negen tot
's avonds vijf uur licht krijgt.
Buiten die tijdsmarge heeft licht
een negatief effect. Ook voor
kunstlicht is de kerstster erg ge
voelig".
Gemiddeld kan men toch onge
veer drie maanden plezier heb
ben van de kerstster. Dan vallen
de bladeren uit en gooien de
meeste mensen de plant weg om
rond december weer een nieuwe
te kopen. „Voor dat geld heeft
het toch nauwelijks zin zoveel
moeite te ondernemen om de
plant in december weer in bloei
te krijgen. Een bos bloemen is
tegenwoordig immers bijna net
zo duur als de poinsettia", betoogt
Van der Berg.
Na 1971 heeft de plant zich in
ieder geval een duidelijke positie
in het Westland verworven. Hoe
wel de glazen stad beslist geen
monopoly-positie bezit in Europa
komen de meeste poinsettia's toch
uit het Westland met Aalsmeer
als goede tweede. Langzamer
hand begint echter ook het bui
tenland (België, Duitsland, Dene
marken) te produceren. Dat
neemt echter niet weg dat de
meeste kerststerren toch worden
uitgevoerd. Duitsland, Zweden,
Denemarken, Frankrijk en
Spanje zijn de grootste afne
mers.
De uitvoer van kerststerren
wordt geregeld via exporteurs,
die op het bemiddelingsburo van
de CCWS zich komen oriënteren.
In een monsterkamer maken zij
een eerste keus, waarna ze de
kweker gaan bezoeken en ui
teindelijk een overeenkomst af
sluiten. Het bemiddelingsburo
treedt dus slechts als tussenper
soon op.
Inmiddels zijn er tuinders in het
Westland die per jaar honderd
duizend poinsettia's afleveren. Zij
liggen goed in de markt. Omdat
bij hen alle kerststerren in de
zelfde conditie zijn bestaat er
meer belangstelling voor de gro
te partijen dan het beperkte aan
tal dozen dat bijvoorbeeld via de
veiling wordt verkocht.
Niet alles gaat trouwens naar
het buitenland. Een klein per
centage wordt gebruikt voor de
afzet in Nederland. Grootste af
nemers zijn vooral de super
markten, die de kerststerren in
december voor een redelijke
prijs op de markt brengen.
Gerard van der Berg: „Het aan
tal af te zetten kerststerren zal
in de toekomst niet zo sterk
meer toenemen als de laatste
jaren. Maar de markt zal ook
niet instorten, omdat de plant nu
al volledig gebonden is aan het
kerstfeest, Sterker nog, er wor
den tegenwoordig in december
aanzienlijk meer poinsettia's ver
kocht dan kerstbomen. En om
dat kerstbomen al jaren goed
worden verkocht, is optimisme
omtrent de export van kerstster
ren best op zijn plaats.
4
.mm
■tl». -
Gerard van der Berg met een kerstster. De drukke tijd is weer aangebroken.
Kerstfeest. Tijd van gezel
ligheid. Tijd om te hopen
op een romantisch aan
doend dik pak mooie witte
sneeuw. Voor velen de eni
ge nacht in het jaar dat ze
naar de kerk gaan. Alles
zins een tijd waar de men
sen allang van te voren
mee bezig zijn. De winke
liers bijvoorbeeld met het
versieren van hun etalages,
de restaurants met het op
stellen van speciale menu's
en iedereen met het doen
van inkopen. Eén ding dat
bijna iedereen in die tijd
koopt is dan wel de kerst
boom.
Die kerstboom is bij ons
een ingeburgerd begrip,
maar je zou je kunnen af
vragen wat zo'n boom ei
genlijk in de huiskamers
doet met al z'n versierin
gen op een feest dat gehou
den wordt ter herdenking
van de geboorte van Chris
tus. Kerstmis is namelijk
afgeleid van Christus-mis.
Op die vraag is echter
moeilijk antwoord te ge
ven, want het is niet pre
cies bekend hoe die boom
dat feest op een gegeven
moment is binnengeslopen.
De verklaring zoekt men in
het feit dat kerstmis van
oorsprong niet alleen een
religieus feest, maar ook
een heidens feest was.
Christus' geboorte werd in
eerste instantie door de
Oosterse kerk gelijk met
het feest van Epifani, de
verschijning van het god
delijk Woord, op 6 januari
gevierd. In het jaar 330 be
sloten de Romeinen echter
25 december als datum te
kiezen in verband met het
zonnewendefeest „Sol In-
vïctus", hetgeen onover
winnelijke zon betekent
Dit feest moest dan wor
den vervangen door het
feest ter ere van de geboor
te van Christus, omdat Die
Zich het licht der aarde
noemde.
De Germaanse heidenen
vierden echter rond die tijd
ook een feest, dat zijn oor
sprong had in de vegetatie-
en dodencultus. Anders ge
zegd: zij probeerden met
dat feest de levensvernieu
wing te bevorderen. Daar
toe hadden zij een omgang
van gemaskerden, maakten
zij lawaai en ontstaken zij
vuren. Bekend was daarbij
het branden van het kerst
blok of de kersttobbe; een
zwaar stuk hout dat soms
dagenlang in de open haar
den bleef branden. Ver
moedelijk werden er ook
sparren en dennen in
brand gestoken en dat zou
het primitieve begin van
het invoeren van kerstbo
men kunnen zijn geweest.
Officieel werd de kerst
boom zoals wij hem ken
nen pas in 1521 in Straats
burg gesignaleerd.
Aparte handel
Wie nu mocht denken dat
daarmee alles is gezegd
over de kerstboom wat er
over te zeggen valt, heeft
het mis; want het eerst
hakken en later kopen van
kerstbomen heeft geleid tot
een hele handel met geheel
aparte kennis daarachter.
Allereerst moet men weten
dat voor de kerstboom niet
de den, maar de spar
wordt gebruikt. En niet zo
maar iedere spar, maar
slechts een paar van de
vele soorten die er bestaan,
want niet alle soorten zijn
als kerstboom geschikt
Tenminste niet als men
niet binnen twee dagen een.
huis vol uitgevallen naal
den wil hebben.
Om te beginnen maakt
men onderscheid tussen
gehakte bomen en bomen
met kluit, waar de wortels
dus nog aan zitten en die
men eventueel in de tuin
kan planten. Voor die bo
men met kluit wordt ge
bruik gemaakt van blauw-
sparren, die zoals hun
naam al aangeeft een blau
wige gloed over zich heb
ben. Deze bomen zijn in
Nederland te koop in leng
tes van tussen de één me
ter en de 1,75 meter. De
prijs daarvan varieert tus
sen de vijftien en de vijfen
twintig gulden.
De ordinaire en goedkoop
ste kerstboom is de Picea
die in de volksmond fijn-
spar heet Daarvan zijn er
op het noordelijk halfrond
ongeveer veertig soorten.
Nederland en Belgié ken
nen geen inheemse soorten,
maar in deze landen wordt
Picea Abies veel geplant
Die soort is naast leveran
cier van kerstbomen ook
nog leverancier van vure-
hout. De lengte schommelt
tussen de anderhalve en ze
ven meter en de minimum
prijs is ongeveer zeven gul
den. Er zijn echter ook
kerstboomhandelaren die
kleinere boompjes voor la
gere prijzen verkopen,
maar dat zijn dan nog jon
ge exemplaren.
Nu moet worden opge
merkt dat er op het ogen
blik geen kerstbomen uit
Nederland of Belgié te
koop zijn, maar dat ze
moeten worden ingevoerd.
„Dat komt", vertelt kerst
bomenhandelaar voor heel
Nederland, de heer H.T,
van Nunen uit Oosterhout,
„omdat op een gegeven
ogenblik hier zoveel kerst
bomen waren dat ze bijna
niets meer opbrach
ten. In elk geval niet ge
noeg om voor de handel
nog aantrekkelijk te zijn.
Toen is men opgehouden
met het aanplanten en dat
wreekt zich, want nu zijn
er niet genoeg meer. Daar
door is de prijs natuurlijk
meteen weer omhoog ge
schoten".
„Twee tot drie jaar geleden
rijn ze toen weer begonnen
met het planten van spar
ren en die rijn niet volgend
jaar, maar het jaar daarop
waarschijnlijk groot ge
noeg om te worden ver
kocht. Dan zal de prijs wel
weer dalen. Volgend jaar
daarentegen zal de prijs
eerst nog wel even verder
stijgen, want de vraag naar
kerstbomen is groot Ga
maar na dat ik alleen al
60.000 bomen per seizoen
verkoop, dan weet je het
wel. Ik ben nu twaalf jaar
bezig met de verkoop van
kerstbomen. In het begin
moet je een beetje op de
markt aan bod zien te ko
men en gaat het steeds
meer verkopen niet zo
"hard. Toen ik eenmaal
mijn positie had veroverd,
ben ik ieder jaar ongeveer
10.000 bomen meer gaan
verkopen", aldus Van Nu
nen.
Nobilis en
Nordman
De mooiste soorten gehak
te bomen die hij verkoopt
rijn de Nobilis en de Nord
man (eigenlijk Normania)
die hij vanuit Denemarken
importeert. Die bomen zijn
wel veel duurder dan de
andere soorten ze kosten
twintig gulden per meter
hoogte maar ze hebben
het onnoemelijke voordeel
dat, hoewel ze geen kluit
meer hebben, niet uitval
len. „Al heb je ze vier
maanden in huis,", zegt
Van Nunen, „dan zitten»de
naalden er nog aan. Dat is
toch verbazend voor een
omgehakte boom".
Bang voor concurrentie
van de kunstkerstboom,
die helemaal niet kan uit
vallen, is Van Nunen niet:
„Nee hoor, als je zo'n ding
één kerst in huis hebt ge
had, verlang je vanzelf
weer naar zo'n mooie echte
boom. De meesten hebben
daar zelfs het opruimen
van een paar naalden wel
voor over", meent hij.
In tegenstelling tot de oude
Germanen is de kerstboom
er bij ons dus niet om te
branden.
