Vlaardingse arts, „vechten, alle tild die me non qegund is
vandaag 85 jaar: - - -
VRIJDAG 6 JANUARI 1978
Vlaardingen Hij is een statige,
kaarsrechte verschijning. Keurig
in het pak-met-vest. Het dunne,
grijze haar zorgvuldig naar ach
teren gekamd. Het hoofd immer
iets naar voren gebogen. Oplet
tend. Altijd op z'n hoede eigenlijk.
Een strijdbare verschijning. Naar
z'n eigen woord „nog lenig als een
kat". En wie daaraan twijfelt kan
ter plaatse een demonstratie krij
gen.
Comeiis Moerman: de kanker-dokter uit
Vlaardingen is vandaag 85 jaar geworden.
De twintig jaar die hij al van zijn aow had
kunnen genieten, mogen tot de meest pro-
duktieve van 2ijn leven worden gerekend.
Nog vier dagen van de week zit z'n wacht
kamer op het Vlaardingse landgoed Hoog
stad stampvol patiënten. Werkt hij van
klokke twaalf tot een uur of acht
"s 'avonds. Een opmerkelijk mens.
Iri 1939 schokte hij medische stand en
wetenschap met zijn mededeling: „Ik heb
het kankervraagstuk opgelost". Dat lever
de- hem geen lauwerkrans op. Wat hij
dacht dat een zegen voor de mensheid zou
zijn. een op voeding en vitaminen geba
seerde kankertherapie, werd de inzet van
een taaie strijd, die nu al zo'n veertig jaar
duurt.
Comeiis Moerman: genie of charlatan? Die
vraag heeft nooit een gefundeerd weten
schappelijk antwoord gekregen. Medische
stand en wetenschap hielden het op 't laat
ste en hebben niet-aflatend getracht dat te
bewijzen. „Wetenschappelijk" werd Moer
man's doodvonnis geveld in 1958, met de
verschijning van het rapport-Delprat. Het
resultaat van het werk van een gelijknami
ge commissie, die de praktische resultaten
ran de Moerman-therapie moest onderzoe
ken. Het rapport is van de verschijning af
tot heden sterk omstreden, het adjectief
wetenschappelijk mag er stellig met aan
worden gegeven, maar het is officieel nooit
herroepen.
Verworpene
Comeiis Moerman is een verworpene in de
medische wereld van Nederland. Ztjn theo
rie, zijn therapie en de praktische resulta
ten daarvan werden (en worden) door de
meerderheid naar het njk der fabelen
verwezen. Jarenlang werd de situatie be
heerst door het syllogisme: kanker is onge
neeslijk, als Moerman zegt een kankerpa
tiënt te hebben genezen, dan heeft die
patient geen kanker gehadï Medici zagen
er geen probleem in om terwille van die
visie hun diagnose aan te passen. Was
kanker toch overduidelijk aangetoond, dan
heette het dat de genezing een verlaat
effect was van de toegepaste klassieke
therapieën. Of er was sprake van een
spontane genezing. Maar Moerman mocht
geen gelijk hebben. Nooit.
In het begin van de jaren dertig rondde
Comeiis Moerman zijn studie als arts af.
Hij nam zich voor zijn leven te wijden aan
de oplossing van het kankervraagstuk. Hij
wilde er zijn collectie duiven voor gebrui
ken, maar het Duitse Bayer-concern liet
hem weten dat proeven met duiven zinloos
waren, omdat bij een gezonde diuf, m
tegenstelling tot andere proefdieren zoals
ratten en muizen, geen kanker kon worden
verwekt. Juist dat gegeven nam Moerman
tot uitgangspunt van zijn onderzoekingen.
„Waarom kan bij muizen wel, maar bij
postduiven geen kanker worden verwekt?
Dat was de vraag waarmee ik mij bezig
hield".
Zijn onderzoek
Zijn onderzoekingen en experimenten
brachten hem tot de overtuiging dat de
gezonde duif van nature tegen kanker is
voorbehoed door zijn enorme oxydatie-ver-
rnogen. „Wat mij toen dus te doen stond
was te zoeken naar de stoffen dxe verband
hielden met dit enorme oxydatie-vermo-
gen. Alle stoffen die in staat zijn de vitali
teit en het oxy da tie-vermogen in een opti
male toestand te brengen en te houden
moest ik opsporen". Hij vond er acht: ijzer,
zwavel, jodium, citroenzuur, vitamine a, c
en e en de vitaminen van het b-complex.
Deze stoffen kunnen, zo stelde hij vast.
door een langdurig deficiente voeding on
voldoende in het lichaam aanwezig zijn, of
kunnen door carcinogens stoffen zijn ge
blokkeerd of onwerkzaam zijn gemaakt.
En dat resulteert volgens Moerman in een
déraillement van de stofwisseling: de basis
voor kanker.
Op grond van zijn onderzoekingen ontwik
kelde de Vlaardingse arts een voor die
jaren revolutionaire theorie: „Kanker",
zegt hij, „is geen lokaal proces, m?" een
ziekte van het lichaam als geheel. Kanker
is geen ziekte die plotseling ontstaat, maar
kanker heeft altijd een geschiedenis. Het
gezwel is niet de ziekte, maar een gevölg.
Woekerweefsel heeft zijn uitgangspunt in
het verschijnsel, dat de voortsnellende
trein van het biologische leven, door een
tekort of door een ontbreken van het
onontbeerlijke materiaal, uit zijn richting
gaat en derailleert". In 1939 behandelde hij
zijn eerste patient, een Vlaardinger die met
oen inoperabel gezwel in de buik uit het
ziekenhuis was ontslagen en nog een half
jaar te leven had. Moerman's methode had
succes. De man genas en bereikte een zeer
hoge leeftijd.
Van die tijd af werd Moerman een omstre
den figuur in de medische wereld. Hij
heette: een bedrieger, een oplichter, een
kwakzalver. „De arts Moerman is een man,
efgens buiten Vlaardingen op een boerde
rijtje, met een beetje land en een paar
duiven Moerman is een verstoorde kwak
zalver met een grote invloed op zijn patten-
ten die hij inspuit met duivenbloed", oor
deelde in 1955 de directeur-generaal van.
kfit ministerie van volksgezondheid prof.
dr. P. Muntendam. „Wat Moerman doet is
de patiénten die bij hem komen suggereren
dat ze kanker hebben", zei de inspecteur
voor de volksgezondheid in Zuid-Holland
dr- H. J. de Graaf in 1970. „Hij is een
gevaar voor de volksgezondheid". „Een
kwakzalver", oordeelde ook de voorzitter
van de Vereniging tegen Kwakzalverij, dr.
P. N. de Groot. „Hij geeft z'n patiënten
duivenvoer te eten".
De therapie van de Vlaardingse arts, geba-
seerd op een streng voedingsregime en de
acht gevonden stoffen, trok sterk de aan
dacht Van lijders aan de gevreesde ziekte,
^er lichamen werden gesloopt en die on
duldbaar leden. Hij wist er een aantal
maar zeker niet allen, te redden. Ze wer-
door
Cor van Groningen
en
Jaap Hazejager
gen heeft het de zaak van de Vlaardingse
arts geen goed gedaan
Moerman wint veld
Ondanks het feit dat de verkettering van
Moerman nog steeds een feit is, een in 1975
door de toenmalige staatssecretaris J. Hen
driks toegezegd onderzoek nog niet is geëf
fectueerd, valt er toch een belangrijke
ontwikkeling te signaleren aan „Moerma
n's kankerfront". In weerwil van het feit
dat de directeur van het Koningin Wilhet-
mma Fonds dr. L. Meinsma, de zaak dok
ter Moerman in een televisie-uitzending in
1975 „een omgeslagen bladzijde in de ge
schiedenis noemde", beginnen de opvattin
gen van de hoogbejaarde arts steeds meer
terrein te winnen. In medische en in weten
schappelijke kring-
Moerman begint gehoor te krijgen. De man
die jarenlang vrijwel alleen en geïsoleerd
zijn verbeten strijd om erkenning voerde,
stond in 1976 m Los Angelos achter het
spreekgestoelte tijdens een congres van
alternatieve kankerbestrijders en oogstte
er een overweldigende hulde En een on
derscheiding. Hij heeft inmiddels in ettelij
ke plaatsen m Nederland voor een deskun
dig gehoor zijn therapie kunnen toelichten
Een handvol jaren geleden was dat nog
onmogelijk.
Enkele jaren geleden werd de vereniging
Amnestie opgericht. Een vereniging van
patiënten en sympathisanten van dokter
Moerman, die de therapie wil propageren
en paüenten bijstaat. De vereniging, ge
sticht door iemand die het gunstige effect
van de Moerman-therapie van nabij mee
maakte, telt inmiddels ruim vijfduizend
leden. Ruim veertig artsen zijn er eveneens
lid van.
Er is inmiddels een werkgroep van media
die zich bezighoudt met het onderzoek van
de Moerman-methode. De Alkmaarse arts
Jan Wiesc „Het is onbegrijpelijk dat de
methode van Moerman nog steeds geen
officiële erkenning krijgt In wetenschap
pelijke kring is men het er inmiddels al
lang over eens dat er een duidelijke relatie
bestaat tussen voeding en leefgewoonten
en kanker. Dat is wat Moerman al veertig
jaar beweert",
„Pioniers werk"
Dat die relatie tussen voedings- en leefge
woonten en kanker nadrukkelijk bestaat is
al door tal van onderzoekers, vooral in
Amerika, onderschreven en aangetoond
De gezaghebbende biochemicus dr. Linus
Paul mg uit de Verenigde Staten heeft ette
lijke verklaringen over wat hij noemt „het
pionierswerk" van Moerman uitgegeven.
Hij zegt ondermeer: „Ik ben van mening
dat de medische wetenschap binnenkort de
grote waarde van de voedingsbehandeling
van kanker en de bijdrage die dokter
Moerman met zijn pionierswerk op dn
gebied heeft geleverd, zal erkennen".
Drs. Orino Meijer, ontwikkeUngsbioloog
aan de faculteit der geneeskunde van de
Vrije Universiteit van Amsterdam, die zich
eveneens met de methode-Moerman bezig
houdt, heeft m een verklaring over Moer
man's werk gezegd: „Het werk van dr. C.
Moerman kan dan ook stellig worden aan
gemerkt als een oeuvre van groot weten
schappelijk belang" Het rapport-Delprat
noemt hij niet alleen „verouderd en beden
kelijk", maar tevens „pertinent onjuist".
Prof. dr. F J. Cieton, directeur van het
Nederlands Kanker Instituut m Amster
dam. betoogde in oktober 1977 op een
congres van dierenartsen, dat leef- en eet
gewoonten en miljeu-mvloeden een grote
rol spelen in het ontstaan van kanker.
Inmiddels gaat het Koningin Wilhelmina
Fonds tn de pubhkatie „Kankerfeiten" (uit
gave begin 1977) lakomek aan de feiten
voorbij. Want m die pubhkatie wordt on
dermeer gezegd' „Er is geen direct ver
band tussen voeding en kanker aange
toond". „Onbegrijpelijk", zegt Jan Wiese.
Er is veel ten gunste van Moerman veran
derd. Tien artsen passen inmiddels zijn
therapie toe, de werkgroep waarvan Wiese
deel uitmaakt gaat een nieuw onderzoek
naar de methode-Moerman bepleiten bij de
staatssecretaris voor volksgezondheid De
therapie wordt weliswaar door de officiële
instituten met erkend en bestempeld als
„met-genezend", maar er wordt met meer
zo fel tegen gefulmineerd als een aantal
jaren geleden. „De therapie kan in ieder
geval geen kwaad", redeneert men.
Er is veel veranderd, de laatste jaren. De
mondigheid van de patient heeft daar me
de toe bijgedragen. Maar erkenning voor
Moerman en voor zijn werk, dat door
gezaghebbenden van grote waarde wordt
genoemd, is er nog met bij.
Taaie strijd
Cornells Moerman strijdt z'n taaie strijd
aan het kankerfront. Al veertig jaar. Om
erkenning En zoals z'n voorvaderen de
grond waarop ze heer en meester waren
meter voor meter op het water veroverden,
zo", met dezelfde taaie verbetenheid, be
vecht de Vlaardingse arts zijn erkenning
op medisch vooroordeel en wetenschappe
lijke tegenstand. Gesteund door vele hon
derden genezen patiënten en hun verwan
ten. En in toenemende mate gesteund van
uit wetenschappelijke kring.
Moerman's therapie tegen kanker:
waardevol of waardeloos? Steeds
meer onderzoekers houden het op
't eerste. In Nederland staat het
laatste, dankzij dat omstreden
rapport uit 1958 nog stevig over
eind. Wie de povere resultaten met
de klassieke therapieën bekijkt
vraagt zich met verbijstering af,
waarom een onderzoek naar
Moerman's methode nog steeds
een pleidooi behoeft. De strijd
heeft Moerman bitter gemaakt
Maar hij is niet verslagen.Jk blijf
vechten", zegt hij, „alle tijd die me
nog gegund is". Vandaag, 6 janua
ri 1978, is hij 85 jaar geworden..,.
den zijn trouwste supporters Maar hij trok
ook de aandacht (en de gramschap) van
medisch Nederland. En hij werd er door
verketterd.
Onderzoek
Het is ongetwijfeld toe te schrijven aan de
invloed van de publieke opme, dat er 1957
in opdracht van de toen nog Landelijke
Organisatie voor de Kankerbestrijding he
tende organisatie, een onderzoekcommissie
werd benoemd. Die commissie publiceerde
in 1958 een vernietigend rapport. De be
langrijkste conclusies: „De theoretische ge
dachten, die aan de Moerman-therapie ten
grondslag liggen, zijn onjuist, zowel op
fysiologisch als op pathologisch gebied"
En: ,.De commissie wil met ontkennen, dat
dokter Moerman door zijn suggestieve in
vloed en wellicht ook door de palliatieve
invloed van zijn behandeling tijdelijk een
goede invloed kan hebben op het algemeen
welbevinden van verschillende patiënten,
maar van werkelijke genezing van aandoe
ningen van beslist kwaardaardige aard is
geen sprake".
„Afschuwelijk bedrog"
Het rapport, dat officieel nog steeds „ste
vig overeind" staat, is van de verschijning
af omstreden. „Er zit achter deze rappor
ten meer politiek dan verstand. Ik vind het
vreselijk dat dit verschenen is", oordeelde
wijlen prof dr H. W Julius, destijds voor
zitter van de Wetenschappelijke Raad van
het Koningin Wilhelmina Fonds Tegen-
over zijn vriend dr. L. de Kromme uit
Amsterdam noemde Julius het rapport
„een afschuwelijk staaltje van onweten
schappelijkheid en bedrog" Prof dr J G
Defares heeft het rapport „een schandelijk
document" genoemd Prof dr A Quendo,
jarenlang bd van de Eerste Kamer oordeel
de: „Het rapport is geenszins waterdicht".
Het rapport was vernietigend voor Moer
man en berokkende hem enorme schade
De affaire rond de Vlaardingse arts ging
officieel „De zaak dokter Moerman" heten.
Moerman zelf gaf er een andere titel aan-
„Het schaamteloos bedrog". De zaak sleep
te zich voort van het ene proces naar het
andere.
Zeer velen hebben zich tn de loop der
jaren met de zaak beziggehouden. Enkele
artsen, die Moerman tot z'n medestanders
mocht rekenen, maar hoofdzakelijk waren
het leken, genezen kankerpatiënten en hun
verwanten, die zich hevig roerden om voor
de Vlaardingse arts erkenning te verwer
ven. Ze hadden geen succes. Werden op
het ministerie van volksgezondheid ook
niet als aanvaardbare gesprekspartners be
schouwd en ondanks alle goede bedpehn-
Foto Ben Blümers
