VRIJDAG 31 MAART 1978
1920. Nr. 646,
GEMEENTEBLAD
»*-
VLA A RDLNGKN.
IV W5««KHiaSfSTEB WWWtMIW «rt Vfcirf&jjB,'
1925. Nr. 844,
GEMEENTEBLAD
VLAARDINGEN.
VBROBfimmro
De anti-vrij-wet van 1926
Vlaardiiigers mochten van 1920 tot 1938 niet aan de dijk zitten
VD/SC/WW 5
s. VAX
"t
*W» iw Nsvft'tuAis -3-ft/r Hwf >U*>r &fw&txiM *ÏO 'ajüïwrvé**; /f
j»ffWu.i'Wïi 17 J 'Uil RRjlfN Wi?^cafJe
VERORDENING
tot wijziging van de Algemeen* 1 -■,
PoMtieverordeomg i909«
Aröla-1 JL,
Xu artjkfl 25 d«r Als^mww fNLitï*r-Br*ïpJ#ttjiS&-lBÖÏ) "i
i-vu tjifjw i) rij bil, Xs'j'Zcu&fi'f,'ï
Arfifed /■-
„Hst ïüf vi;tG«ïerj In <rfin it'*aa«iï fan aö^Rro Lttsma" j
t* zïtt-ra of t* ojt 4« vp*üUtra of «tjjjfcaB of,»?
.Iftft Wiftrau ^Ri"hr>jiW of ws-iorJcijjU 't
r-Hv-o Kt ut vftl» tOM-ttna&ftf; iwMvft 'L |d$]Ktiv '-it,"-}-
^my.i n..'f IfeinfUtr gehuwi zsj!i of tstka»d£f f» dec-«sr«ieft of ,4
s»»a«l vit» of ita»vprwmsscljaj> fc«8taaflA t.
Attïkt.l '2. Lf
3>tee nfifrifli'tflffi-; iM'ïf i« <»frkfi>jï ojf ó«i: «lair haxar ai»
IwïigivfS. 'rl
De beruchte APV van 1920
Iedere tijd heeft
zo zijn eigenaar
digheden. Wordt
1978 voor de ge
meente Vlaardin-
gen het jaar vac
de zwerfkat - 1920
was beslist het
.jaar van de anti-
vrij-wetten - tus
sen aanhalingste
kens.
De gemeenteraad
besloot toen de Al
gemene Politiever
ordening (APV) zo
aan te passen, dat
er langs dijkenin
parken niet meer
gevrijd kon wor
denZoals nu een
[tink aantal bur
gers zich ergert
aan zwerfkatten,
zo zaten €0 jaar ge
leden Vlaardm-
gers op de kast als
zij jonge mensen
in eikaars armen
aantroffen in de
rozegeur of mane
schijn.
Daar moest maar
eens flink wat aan
worden gedaan,
vond men. En dat
gebeurde dan ook.
Meer gemeenten
hadden al besloten
„de onzedelijke
handelingen aan
banden te leggenn.
Een moeder kijkt
tegenwoordig niet
vreemd op als
baar dochter in de
armen van een
jongeman ligt. De
moraal is tenslotte
wat anders gewor
den.
Bovendien - alt
hans dat viel niet
uit de officiële
stukken op te ma
ken - gebeurde er
niet veel meer bij
zonders dm wat
gevrij met kleren
aan.
Vit Engeland was
een conservatieve
wolk komen over
waaien met een
Victoriaanse bui.
Dit vermengt met
een dosis extreem-
calidnisme en de
kneuterigheid van
voor, tijdens en na
de loopgravenoor
log van 1914-18,
Doopten de ge
meenteraden er
toe het probleem
op te lossen.
Nogmaals: 'l is een
momentopname,
zoals de zwerfkat
ten nu.
Het onderstaand
verhaal is ge
maakt naar aanlei
ding van een oude
publicatie van de
AIVSH: 700 jaar
kuit seftieten is de
titel. Deze folder
werd uitgegeven
ter ere van bet ze
vende eeuwfeest
van de gemeente
Vlaardingen - vijf
jaar terug. In de
folder staat een
historisch per-
spektief van maat
regelen, die be
trekking hebben
op de sexuele mo
raal. Die APV van
1920 was er zo een.
Met dank aan de
ambtenaar De
Beer van het
Vlaardings Ge
meentearchief,
- VA?»
VU* BïïBfiElTEmKrï Van Y&ardragjBL üsm
tv W«i«EK Vi»l tfeor 0«J! ÏSïWi »Ï!n' BSlUf'ttrtV 5» 3J8IW Y*JJSmU»&& K&fi'
29 ïïtjxwari IÖ2S L r*->iv,rsAi'ki èf vdsjfmlii
tot T#sigits£ ca aaiiïalliiy: dar ^AlgBniaöaft Palitls-
T«rox4ei5tfiS IW2'\
Artiku X
Xa Brtïkfl 50 der tVS W9'!, •wunli i&~
gffYltffi'l T< ft fillslW Uiïikv<, Sf* llL,
lirt Ir tftii Adi »'wt aör Keiüsi»td««s«>ïr
cwttior vfV<p^«*rfï»<ii.M«ïtttJ hi^ivAcii <wdf {foor"
3l?». ScfeKutoaR'lfif*; 'V.ik, 'hffi V;lh LD-Au v&n flc:i df
•iDEsais, drtï tfofkliffidl va -{(•;; J»;5sn«s.ti'jjcf i> xm<x iïtX&sniterio»: «ca
iïf L'jresnwt 114] ïa-t v» ï>«r? na
U a'iPf van ic^aaa/jes vjus Wt
i» »U-i' iletwrt'HW Vïacrdi^wi, v«o? mvr dit n#U, Is? att-
f-Afiass vftö jsujctt« nioft '»e>Vfcds"f
Atiïkd
lAofliwijjTi? iU-TA-r 2»'] ►abiVt? ifi«ïrsJ't. i«s| va» ie»
i)oos»ti» >n~^ «Lft 'viHdVfte {«i v%ï RrtöRsï
ifUldHX.
Trouwboekje als vry brief
De Algemene
Politieverordening (APV)
van 1920 bewerkstelligde
tot 1938 een soort
„drooglegging" in
Vlaardingen. Niet op zijn
Amerikaans, waar elke
druppel whisky taboe
werd, neen, echt
oerdegelijk op zijn
Hollands en „fatsoenlijk":
je mocht rüet meer met je
liefje in het Vlaardingse
gras zitten.
De APV moest dat
voorkomen. De toenmalige
raad ging weliswaar niet
unaniem accoord met de
eigentijdse gemeentewet. B
en W slaagden er niettemin
in een wijziging van een
poiiieverordening, die uit
1909 stamde, door de raad
te jassen.
De tekst: het is verboden
in gezelschap van iemand
van andere kunne te zitten
of te liggen op de
openbare wegen of dijken
of op hun bennen,
glooiingen of onderkant
Deze bepaling is niet van
toepassing, indien de
bedoelde personen met
elkander gehuwd zijn of
elkander in de eerste of
tweede graad van bloed- of
aanverwantschap nastaan.
Ambtelijke
recht-toe-recht-aan-taal,
stammend uit een soort-
Victoriaanse tijd. De APV
in andere woorden: met
een trouwboekje in de
binnenzak mocht je naast
je man of vrouw in het
gras van een Vlaardingse
dijk zitten of liggen. Met
broer of zus kon de
veldwachter je ook niks
maken.
Waarom?:
En waarom nu die
poespas? De toenmalige
fatsoensrakkers vonden
het maar niks, dat,
wanneer het gras twee
kontjes hoog was, twee
geliefden - pakweg - een
vergeet-me-nietje bekeken.
Na 17 juni anno domini
1920 kon een veldwachter,
zijn potloodje voor de dag
halen, en de twee
bloemenruikers op de bon
zetten.
Voordat de APV door de
raad geloosd werd,
maakten verontruste
burgers, ouders en
bozebrief-schrijvers hun
ongenoegen kenbaar via
pennevruchten gericht aan
b. en w.
In de Nieuwe Vlaardingse
Courant van 15 september
stond een ingezonden brief
ondertekend door S.
(verder niks). In zijn brief
(hij rept tenslotte over
wandelen met zijn vrouw,
dus S. was een man) wees
hij op de veranderde APV
van Schiedam - daar
mocht je voor de Eerste
Wereldoorlog al niet tussen
het riet (of zo) zitten.
Een citaat uit de brief van
S: want als men notitie
neemt van hetgeen hier
(red.in Vlaardingen)
plantsoenen, dijken en
wegen iedere avond en
vooral op zondagavond te
zien geven, dan gaat men
er ernstig tegen op zien
om met vrouw en_ kinderen
een avondluchtje in de
vrije natuur te scheppen.
Dat is eenvoudig niet meer
te doen. Want overal ziet
men in allerlei onzedelijke
houdingen de paren te
neer liggen en daaronder
van een leeftijd, die al
lang in hun bedje moesten
wezen.
Einde citaat van deze
boude brief. Volgens de
Handelingen van het
Gemeentearchief
Vlaardingen over 1920,
„waren het niet alleen
kinderen van proletariërs
die onzedelijke
handelingen in de
plantsoentjes verrichten,
maar ook anderen".
Niettemin was S. in het
Vlaardingse van 1917
(midden in de
loopgravenoorlog) een
trendsetter, met zijn wens
volgens het Schiedams
recept een zit/lig verbod in
te voeren.
a Ia briefschrijver S. Ook
hij stond er bij en keek er
naar.
Effect?:
Of de bizarre maatregel ef
fect heeft gehad, zal wel
altijd een raadsel blijven.
Wel waren er diverse lieden
die gekscherend spraken
van de Schiedam se maatre
gel.
Nadat vijf jaar de wet van
kracht was, werd de APV
van 1909 nog eens verrijkt
met de volgende toevoe
ging, verandering: het is
verboden, om zich tussen
een uur na zonsondergang
en één uur voor zonsop-
door Wil Visser
gang te bevinden op de ter
reinen, ingesloten door de
Schiedamsedijk, de Van
den Linden van den Heu-
vellweg, de Hoflaan en de
Julianasingel - met uitzon
dering van de terreinen die
bij het ziekenhuis en het
zogenaamde Flardingsveld
liggen.
Deze bepaling is niet van
toepassing ten aanzien van
het personeel in dienst van
de gemeente Vlaardingen
als zij hun beroep uitoefen
den.
De geschiedenis verhaalt
dat er zelfs oplossingen
voor het donkerte-drama
aangekaart werden. Zo
van: als ze willen vrijen, zet
de schijnwerper er dan
maar op. Woorden van de2e
strekking mompelden han
dige ambtenaren en politici
in het Vlaardingse.
Er is nooit wat van geko
men. Toen de raad er mee
accoord ging om Vlaardin
gen in het centrum vrij-vrij
te maken dichtte Hofman
er weer op los.
Ook ditmaal lapte hij de
maatregel aan zijn laars in
een gedicht met zes verzen
en een terugkerend refrein.
Het refrein:
Jongens, meisjes, meisjes,
jongens
Geloof er maar geen snars-
je van
Ouden, jongen, jongenou
den
Heus zij hielden er ook wel
van.
Liberalisering:
De antieke wetten hielden
stand tot 12 januari 1938. In
die tijd kwamen er andere-
echte-problemen om de
hoek kijken. Zonder hoofd
elijke stemming namen de
raadsleden een volstrekt
nieuwe APV aan. Daarmee
kon je weer vrijelijk rond
lopen in het gemeente-
groen, rondom dijken en in
de parken.
In het donker mocht je ook
weer in het Hof rondbanje-
ren bij volle maan.
De wetten verdwenen in de
vergetelheid. Bekeken door
een hedendaagse bril, wel
licht bestempeld als het
toppunt van preutsheid.
Nog meer:
Voor de invoering van de
twee APV kende Vlaardin
gen er nog wel enkele - zij
het wat minder van door
drenkt van „zedelijkheid",
maar toch wel mal.
1835. Het werd verboden te
zwemmen of te baden
in de haven en an
dere openbare wateren, be
halve ten westen van het
hek in het Prikken water,
(dat was beschut).
1889. Met een geldboete van
maximaal drie gulden kon
je beboet worden als je
zwom of badderde op plaat
sen waar dit van de open
bare straat of weg zicht
baar was.
1909. Het werd verboden
om a: in het openbaar te
baden of te zwemmen met
iets aan dat niet aan. de
eisen van de openbare zede
lijkheid voldeed. Kortom:
een gebreide zwembroek of
dameszwempak met weinig
bloot r dat was het hele
maal.
En b: het werd verboden in
het openbaar te zwemmen
binnen een afstand van wo
ningen, tenzij dat gebeurde
in een met schutting of
muur omgeven en afgeslo-
t ten water.
Deze foto
is samenge
steld uit
weer twee
andere foto's
- misschien
moeilijk te
zien, maar er
wordt een
jongeman
door een
veldwachter
weggeleid.
Hij was in
overtreding.
1920
En drie jaar later ging de
kogel dan toch eindelijk
door de kerk. Gelet op de
handelingen uit raad van
dat jaar is het juist te con
cluderen dat de wet - on
danks de tand des tijds -
nogal omstreden werd aan
genomen: elf voor, zeven
tegen.
Onder de tegenstanders
was de socialist (SDAP'er
dus) de heer Hofman. Hij
maakte zijn spreekbeurt al
leraardigst smeuig: hij las
een gedicht voor om zijn
politieke ongenoegen ken
baar te maken. Eén couplet
daaruit:
Uit mijn jeugd zoo vrij en
blij
Vliegen dan heel kalm en
rustig
Aan mijn moeden geest
voorbij
Kortom: Hofman was te
gen, omdat je jonge mensen
niet een brok natuur moet
ontnemen. Vierkant voor
stander van de „moderne"
APV was wethouder Roos.
De wethouder, aldus de
Handelingen, vond het heel
aardig om het uitgaan van
jongelui in de schone na
tuur poëtisch af te schilde
ren, doch naar zijn smaak
had je wel te maken met de
keiharde werkelijkheid.
Roos woonde aan het Em-
maplein. Roos weer:
Op een steenworp zie ik
iedere avond de dingen op
de meest schaamteloze wij
ze afspelen, dat alle poëzie
mij verder geen haar kan
schelen. Wel moeten alle
mogelijkheden worden aan
gewend om het kwaad uit
te roeien met wortel en tak.
Bovendien achtte de wet
houder de uitvoering van
deze verordening mede een
middel om er de aandacht
van de ouders op te vesti
gen waar en hoe hun kinde
ren de avond doorbrengen.
Roos was dus een getuige
't Hof: Dit
is eer» aller
aardigste
montage-foto
van het
Vlaardingse
Gemeentear
chief, de sa
tirische on
dertoon we!
duidelijk. Op
het ingemon-
teede
schoolbord
staat: hier
niet vrijen als
't donker is
{van één uur
voor zonsop
gang tot na
zonsop
gang).
V W
È?ÏSj| Wt*
1# LA sLA
g*5j| V*
L TAkiitw %iVi«AVUv.
