In Frans/lJnitse speelfilm Nosferatn
MAANDAG 24 APRIL 1978
SC/VD/W 3
Haven van Schiedam
deel van stad aan Oostzee
Delft Over iets meer dan een week is het 20ver.
Dan start de Duitse cineast Wemer Herzog in Delft
de opnamen van zijn nieuwe speelfim „Nosferatu",
Gedurende zes weken strijkt de Frans/Duitse film
ploeg in Nederland neer om vooral in de studenten
stad, maar ook in Schiedam en Hellevoetsluis een
remake te maken van de klassieke produktie, die
F. W. Murnau onder de eerder genoemde titel in
1922 voltooide.
Nog voor één meter film was
'geschoten' kwam de produktie
al veelvuldig in opspraak. Ke
gelmatig trad Werner Herzog
samen met de Nederlandse
produktieleider Jaap van Rij in
kontakt met b en w van Delft
om toestemming te krijgen
voor zijn plannen. Dat betrof
niet alleen medewerking van
de politie en het gebruik van
een aantal locaties, maar voor
al ook de plannen om maar
liefst 10.000 ratten voor de op
namen m Delft te gebruiken.
B en w van Delft maakten zich
ernstig zorgen over dit initia
tief omdat volgens de GG en
GD en de dienst openbare wer
ken Delft daar een aantal grote
risico's aan was verbonden.
Wemer Herzog garandeert ech
ter dat alle ratten zijn gesterili
seerd en de kans dat een rat
ontsnapt is volgens produktie-
door
Oscar van der Kroon
leider Jaap van Rij uiterst ge
ring.
Bij het treffen van alle voorbe
reidingen speelt Van Rij een
belangrijke rol De Amster
dammer sloeg in een oud
schoolgebouw aan de Koorn-
markt zijn kamp op maar mo
menteel verhuist hij naar de
Oude Delft waar vandaan de
komende twee maanden alles
wordt geregeld.
Een aantal voorbereidingen is
al voltooid. Van Rij: „We zijn.
uiteraard begonnen met het
zoeken naar locaties. In de film
hebben we te maken met twee
steden waarvan de imaginaire
stad Wismar de belangrijkste
is. Werner Herzog was in het
verleden eens in Delft geweest
en na een tweede bezoek stond
voor hem vast dat Delft uiter
mate geschikt was. In de oor
spronkelijke versie is de stad
Lübeck gebruikt maar het ou
de gedeelte van deze stad is in
de tweede wereldoorlog bijna
volledig verloren gegaan".
Lichtval
„Delft maakte indruk op Her
zog vanwege de statige, intieme
grachtjes. Vooral dat laatste
aspect telde zwaar want anders
had Herzog Amsterdam geko
zen. Hij wil echter een speciale
lichtval die in de beschermde
binnenstad van Delft regelma
tig waarneembaar is".
„In de film speelt ook de haven
van Wismar een belangrijke rol
maar de haven van Delft is
door de omliggende gebouwen
niet bruikbaar. Uiteindelijk
vond Wemer Herzog in Schie
dam r: goede locatie om daar
de h n van Wismar te situe
ren".
„De tweede belangrijke stad in
de film ligt aan de Oostzee.
Opnamen daarvoor worden ge
maakt in Tsjeeho-Slowakije en
in de haven van Hellevoetsluis,
die zich daar prima voor
leent".
Het verhaal van „Nosferatu" is
gebaseerd op het boek „Dracu-
la" van Bram Stoker en gaat
over een koopman die voor
zaken op reis gaat. Tijdens die
reis raakt hij in de ban van de
vampier Nosferatu en als hij
terugkeert naar zijn woon
plaats Wismar merkt zijn
vrouw (gespeeld door de Fran
se actrice Isabelle Adjaru) dat
er iets met hem is gebeurd,
Pestepidemie
De gegoede, geordende burger
maatschappij van Wismar
wordt ontregeld door een rat-
tenplaag en een pestepidemie,
die door de ratten wordt ver
spreid. Dan komt Nosferatu
(gespeeld door Klaus Kinski)
naar Wismar. De vrouw van de
koopman ontdekt wat er met
haar man aan de hand is en
uit liefde offert zij zich om
haar man te redden.
De eerste verfilming van dit
verhaal werd gemaakt door F.
W. Murnau, die door velen
wordt gezien als één van de
meest briljante cineasten uit de
Duitse filmgeschiedenis. Hij
maakte de produktie toen hij
33 jaar was en ging er voor op
locatie, wat in die tijd vrij
uniek was.
De oorspronkelijke versie (de
eerste vampiersfilm) geldt als
één van de eerste expressionis
tische films. Zo wist Murnau
veel spanning op te roepen met
lange schaduwen van de vam
pier; een toen nog onbekend
effect. De film werd ooit be
schreven als een hallucinatie.
Wemer Herzog is vooral geïnte
resseerd in de ontregeling van
de burgermaatschapij van Wis
mar. Over het isolement van
een persoon en de gemeen
schappelijke reactie van de
mensen daarop. Herzog praat
weinig over zijn films („Ik heb
niets te vertellen maar wel iets
te laten zien") maar gezien het
onderwerp van „Nosferatu" is
het zeer waarschijnlijk dat zijn
Zo ziet Nosferatu er in
nieuwe speelfilm m het ver
lengde ligt van vorige produk-
ties van hem zoals „Jeder für
sich und Got gegen allen",
,Jierz aus Glas" en recentelijk
i oorspronkelijke versie van
„Stroszek" Films waarin voor
al geestelijk en lichamelijk ge
handicapte mensen speelden
en waarin thema's als isole
ment, hartstocht, agressie en
F.W. Murnau uit. Een foto uit
mislukte opstand centraal ston
den,
In „Nosferatu" gaan Klaus
Kinski en Isabelle Adjani de
hoofdrollen spelen. Adjani is
vooral de laatste jaren bekend
geworden door haar rollen in
„L'Histoire d'Adèle H" (Truf-
faut), „The Tenant" (Polanski),
„La Gifle" (Claude Pwoteau)
Werner Her
zog vanaf
volgende
week in Delft
en recentelijk „Violette et Fra
ncois" (Jacques Rouffio) en is
hard op weg om één van Fran-
krijks meest prominente actri
ces te worden. Kinski was eer
der te zien in de Nederland
s/Engelse co-produktie „Lifes
pan".
In „Nosferatu" zal ook een
aantal Nederlandse acteurs en
actrices spelen. Hoewel de da
tum van de eerste opname na
dert is nog steeds met bekend
op wie Wemer Herzog zijn
keus laat vallen (hij doet dit
naar aanleiding van foto's, die
zijn verzameld door Jaap van
Rij). De film bevat in totaal
ongeveer 40 rollen waarvan er
één trouwens door de Fanse
schrijver Roland Topor (be
kend van „De huurder") wordt
gespeeld.
Figuranten
„Nosferatu" speelt halverwege
de vorige eeuw wat betekent
dat acteurs en actrices hun
kapsel moeten aanpassen en
ook speciale kleding krijgen. In
Delft zal een aantal oude rijtui
gen worden gebruikt. Ook de
400 figuranten, die door middel
van advertenties worden opge
roepen, aan een bijdrage leve
ren in het oproepen van een
120 jaar oud beeld.
In de studentenstad zal dat vol
gens Jaap van Rij trouwens
met zoveel problemen geven
vanwege de oude binnenstad
en de medewerking van de ge
meente en het bestuur van het
Tétar van Elven-museum aan
de Koornmarkt, waar een aan
tal binnenopnamen worden ge
maakt De buitenopnamen
maakt Herzog op de Koorn
markt, het Agathaplein, de Ou
de Delft de Grote Markt, de
Oude Kerkstraat en het Vrou
wenrecht
Op 22 en 23 mei worden de
opnamen m Schiedam ge
maakt, De Lange Haven van
deze stad is gekozen boven die
van Maassluis, Willemstad en
Vtaardingen vanwege de fraaie
ligging en de uitermate ge
schikte omgeving. Gefilmd
wordt de aankomst van de
boot „Demeter" (hiervoor
wordt de Charlotte Rhodes uit
de televisieserie „The Onedin
Line" gebruikt). De bemanning
van deze boot is dood maar het
schip komt toch aan omdat de
kapitein zich aan het stuurwiel
heeft vastgebonden. Op het
schip is wel de vampier Nosfe
ratu aanwezig.
Realistisch
Jaap van Rij: „De opnamen in
Schiedam zijn erg belangrijk.
Het wordt een grote scène in
de film en daarom proberen
we zoveel mogelijk grote zeil
boten in de haven te krijgen.
Bovendien zal er op de wal
veel bedrijvigheid moeten wor
den geereeerd om een realis
tisch beeld te scheppen".
De opnamen in Hellevoetsluis
zijn minder belangrijk en wor
den dan ook op één dag (18
mei) gemaakt. In de haven
wordt gefilmd hoe het schip
Demeter wordt ingeladen voor
de reis naar Wismar. Op die
dag zullen in tegenstelling tot
de opnamen in Schiedam en
Delft geen bekende acteurs
aanwezig zijn.
Vanwege de hoge kosten van
de film (21/2 miljoen gulden)
is Wemer Herzog's filmmaat
schappij een co-produktie aan
gegaan met Gaumont uit Pa
rijs. Hierdoor bestaat een deel
van de technische ploeg uit
Franse werknemers van het
Parijse bedrijf. Bovendien
speelt een aantal Franse ac
teurs en actrices een rol in de
film. De produktie wordt met
direct geluid (vrij uniek tegen
woordig) in zowel het Engels
als het Duits opgenomen. De
distributie in Amerika wordt
verzorgd door Twentieth Cen
tury Fox.
Isabelle
Adjani
hoofdrol in
„Nosferatu"
en daarom
vanaf 1 mei
in Delft
Jaap van Rij (rechts) produktieleider in Nederland voor Werner Herzog, met zijn assistenten druk bezig in het
zenuwcentrum aan de Koornmarkt.
