„C t en §feit"':
Kleine scholen met sluiting bedreigd, maar...
DONDERDAG 18 MEI 1978
Madera
Verandering
Sluiting
VD/SC/WW 6
nog altijd
in de klas
door Nico* de Vries
Simonshaven „Ut hus van de bovenmeester", zegt
een oud boertje. Zijn beverige hand wijst naar een
tot woonhuis verbouwde boerderij. Uit het monu
mentale pand komt pianomuziek. De stiite draagt
de klanken over de Ring van het landelijke Simons
haven. Tot in het slopje dijkafwaarts. Het steegje
draagt de fraaie naam van Pepersteeg. Daar lapt
een vrouw de ramen. Het water kletst tegen de
ruiten. Vrijdagochtend. Een boer loopt met ferme
stap over de keien van het steegje. Zijn klompen
maken een kiitsend geluid.
Simonshaven, een gehucht op
het eiland Putten, Nog geen
vijfhonderd inwoners. Overwe
gend agrarisch. De tijd lijkt er
stil te staan. Een blik, tussen
twee boerderijen door, doet
1978 even herleven: Spijkenis-
set met zijn hoge flats.
Op een paar voorbij razende
auto's na overwegend stilte. Al
leen uit school komen juichen
de kinderstemmen. Gejuich om
een paar minuten eerder pau
ze. Jongens rennen de wei, ach
ter het schoolgebouw, in. De
bal in de lucht werpend. Een
paar meisjes spelen krijgertje.
De school, een hoog robuust
stenen gebouw. De ramen
hoog, de deuren groen geverfd.
Binnen: een lange gang. Het
doet wat kil aan. Twee 'deuren,
aan de linkerkant, geven toe
gang tot de lokalen. Aan de
rechterwand de kapstokken. In
sierlijke cijfers dragen zij de
nummers één tot achtenzestig-
De zwarte verf glanst
Door de ramen van het lokaal
dringt een schemerachtig licht
naar. binnen. Aan de muur de
Eenvoudige Wereldkaart van
J. J. Jonker". Een vergeeld sta
tieportret van een nog o zo
jeugdig uitziende Koningin Ju
liana en Prins Bemhard met
de kleine prinsesjes, hangt bo
ven de tussendeur.
In de eerste kias leest een meis
je hardop voor uit Ot en Sien.
De kinderen uit kias twee en
drie luisteren aandachtig. „Het
spreekt de kinderen nog steeds
aan. die verhalen van Ot en
Sien", 2egt hun juffrouw Taal,
In het lokal ernaast, waar de
vierde, vijfde en zesde klas „ze
telen", steekt een meisje haar
vinger op. Ongeduldig roept ze:
„Meester, ik weet het, ik weet
het!" Even daarvoor liet de bo
venmeester de leerlingen een
plantje zien en had hen ge
vraagd, wat de naam ervan
was. Als het meisje het juiste
antwoord zegt, geeft meester
Van der Linde de kinderen, in
groepjes van vier, nieuwe op
drachten. Eik groepje heeft het
plantje, speenkruid, in handen
gekregen. Zachtjes pratend,
bijna fluisterend, werken de
leerlingen de opdracht uit.
Biologie op de moderne leest
geschoeid. Aanschouwend on
derwijs en groepswerk heet
deze aanpak in onderwijs-krin-
geiu Een nostalgische benade
ring van Simonshaven is fout.
Wel degelijk gebeuren er ach
ter de muren van het negen
tiende eeuwse schoolgebouw
zaken van anno 1978. „Dat kan
ook niet anders", weet onder
wijzer Van der Linde. „Ook de
kinderen uit Simonshaven kij
ken televisie, luisteren naar de
foto's: Jaap Rozema
radio en lezen de krant. Hun
vriendjes komen uit Spijkenis-
se. Een teken van veranderin
gen mag het verdwijnen van
het dialect zijn. Het plat Si-
monshavens verdwijnt als
taal. De kinderen het zoge
naamde Nederlands aan te le
ren is niet meer noodzakelijk".
De leerlingen krijgen de plak
niet meer. Die straf is voorbij.
Tegenwoordig praten ze mee in
de les. „Meester", een meisje
buigt zich voorover, „Weet u
dat...". Haar medeleerlingen en
de onderwijzer luisteren aan
dachtig. Haar verhaal is een
onderdeel in de les over Fran
krijk. In de moderne didacti
sche bewoordingen heet zoiets
een onderwijs-leergesprek.
Desondanks vraagt een meer
jarige kias aanpassingen. Im
mers, de programma's van
aardrijkskunde en geschiede
nis zijn voor elke jaargroep
verschillend. Vandaar, dat de
vierde klas, die uit drie leerlin
gen bestaat, zelfstandig hun
taak voor die dag moet vol
brengen'. Hun opdracht: eikaar
de kaart van Zuid-Holland
overhoren. Wonderwel, over
eenkomstig met de modernste
opvattingen in de leerpsycholo
gie, lukt het uitstekend.
Nog zo'n hedendaagse leerme
thode: Groepjes van vier leer
lingen. Klas drie, vier en vijf
door eikaar, al naar gelang het
leesniveau, Eén leerling leest
voor, de andere drie corrigeren
de leesfouten. Voordelen: iede
re leerling leest langer dan in
klassikaal verband. De overige
zijn meer bij de leesles 'betrok
ken. Het leerrendement wint
daardoor.
Door de gedwongen situatie
komt het middenschoolplan
van onderwijsminister Van Ke-
menade (uit de oude ploeg van
Den Uyl) in de scholen met een
gering leerlingenaantal tot ui
ting. Terwijl juist deze scholen
door sluiting worden bedreigd.
Want komt het leerlingenaantal
onder de minimumgrens van
vijftig, dan moet de gemeente
een ontheffing voor sluiting
aanvragen bij het ministerie
Scholen zoals in Simonshaven
worden steeds weer met slui
ting bedreigd. Het streekplan
staat uitbreiding van woningen
niet toe. Vergrijzing neemt
hand over hand toe. Nu hangen
er in de gang van de school in
Simonshaven nog vierenveertig
jasjes aan de kapstokken. In de
toekomst zullen het er minder
zijn. Want de kinderen, die nu
in de klas zitten bij bovenmees
ter Van der Linde en juffrouw
Taal keren straks Simonsha
ven vrijwel zeker de rug toe.
Woningnood en de eenzijdige
bestaansmogelijkheid in de
De kinderen van nu kunnen er
nog niet mee zitten. Juichend
rennen ze na afloop van de
lessen door de smalle, groene
deur naar buiten. Een paar
meisjes huppelen de Peper-
steeg in. Ondertussen roept een
meisje naar haar vriendinnetje:
„Marlies, kom je bij me spe
len". Het oude boertje kijkt de
kinderen lachend na. Daarna
sjokt hij naar zijn huisje. Duwt
de onderdeur open en ver
dwijnt in het donker
landbouw zijn de oorzaak van
hun vertrek.
