Wild waak slach
opborrelend jachtinstinct
Adjudant Lagendijk
deskundig© bij uitstek
Sehmie ëm$r Iml&pende
hondennauwelijks bekend
UiiJNiSDAG 24 iviiji k?
VD/SC/WW 4
Adjudant W, J. Lagendijk (57) uit 's-Gravendeel mag
zich inmiddels wel een deskundige noemen op het
gebied van het gedrag van honden. In een periode
van bijna 30 jaar leidde hij dertien viervoeters op
voor het zware werk als politiehond. Tien jaar lang
is hij één van de ongeveer 50 algemeen keurmees
ters in het land, die speciaal politiehonden op
prestaties en kwaliteiten beoordelen. Verder had
adjudant Lagendijk intensief te maken met tal van'
hondenrassen, zowel kleine als grote. Hij bezat
diverse honden. Momenteel heeft hij nog een Me-
chelse herder. Gedurende zijn loopbaan bij de
politie was één van de specialiteiten van de politie
man - hij jaagt niet - de bestrijding van de stroperij.
De hond in het veld.
de schrik
I
van zijn mededteren
De hondenbezitters, die
hun viervoetige vriend de
gelegenheid bieden alleen
op stap te gaan, laden
meer verantwoordelijk
heid op zich dan ze wel
licht denken. In veel ge
vallen monden de uitstap
jes van het dier uit in een
vaste gang naar het pol
derland, waar het oerou
de jachtinstinct hem vrij
wel zeker in de ban
krijgt. De consequentie is
dat alle behaarde en ge
vederde mededieren
jachtobjecten worden,
met alle nare gevolgen
vandien.
door Leen Preesman
Ook de bond, die door zijn
goedbedoelende baas of bazin
buiten de bebouwde kom wordt
uitgelaten, zal licht aan deze
verleiding bezwijken. Vooral
wanneer het dier de vrije teu
gel wordt gelaten, zal het nade
lig effect voor de wilde fauna
nauwelijks verschillen van dat
wat de loslopende hond zonder
geleide teweeg brengt Terwijl
de viervoeter stellig geniet van
zijn expeditie, vlucht het ver
schrikte wild - vaak in dood
sangst - voor hem alle kanten
op*
Besef
„De meeste mensen beseffen
niet wat hun hond kan aanrich
ten in de polder. Veelal weten
ze ook niet welke dieren en
vogels voorkomen in het stuk
polderland, waar de hond zijn
sanitaire ronde mag doen", zegt
adjudant W. J. Lagendijk, com
mandant van de rijkspolitie-
groep 's-Gravendeel.
Volgens Lagendijk komen loslo
pende honden niet zelden spe
lenderwijs in de polder terecht
„Terwijl ze vuilniszakken af
schuimen of op zoek. zijn naar
honds gezelschap, is de kans
groot dat ze buiten de bebouw
de kom belanden. Komen, ze
dan ook nog een makker tegen,
die het buitenleven gewend is,
dan staat de nieuwe hobby bij
na al vast", aldus de adjudant.
Bekend zijn de gevallen waarin
één of meer loslopende honden
- meestal grotere rassen - scha
pen, die van nature bang zijn
voor honden, de dood injagen.
Zodra een schaap op de loop
gaat voor een naderende hond,
wordt de jacht drift' van de laat
ste aangewakkerd en start hij
de achtervolging. Wat als een
spelletje begint, slaat om in le
vensgevaarlijke ernst wanneer
de hond de kans krijgt een hap
in de wol te doen en daarbij
missehien ook nog het schapeli
chaam te pakken krijgt.
Bood
De viervoeter raakt dan door
het dolle heen en de .jacht"
eindigt meestal met de dood vaij
net in panische angst geraakte
schaap; het rent zich dood in
het prikkeldraad, het loopt in de
sloot en verdrinkt of de inspan
ning op zich wordt fataal.
„Als een hond achter een
schaap aanzit, moet je hem wei
erg goed onder controle hebben,
wil je hem nog kunnen terug
roepen", zegt de politieman. „En
wanneer hij eenmaal een
schaap verwond heeft, kan je de
hond beter opruimen. De kans
op herhaling is dan erg groot",
voegt hij eraan toe.
Wat zich verder echter in de
polder voltrekt door toedoen
van het meer of minder trouwe
huisdier, blijft voor de opper
vlakkige toeschouwer voUedig
duister. Uit de verte is soms te
zien dat hazen worden opge
jaagd uit hun leger en dat fou-
ragerende vogels opschrikken
en op de wieken gaan. Afgezien
van de onprettige ervaring die
het wild hiermee moet opdoen,
lijkt er weinig méér te gebeuren.
bijzondere natuurhistorische
waarden gaat het vaak om een
veelvoud van dit aantal soorten.
Ook hazen ontbreken zelden in
het open veld.
Legsels
De schade, die loslopende hon
den in dit seizoen kunnen ver
oorzaken, richt zich vooral op
tegsels en het jeugdige deel van
de fauna. Broedende vogels,
dat een uiterst interessante
wild geur draagt. Hij steekt zijn
neus erin en krabbelt de zaak
door elkaar, waarbij gemakke
lijk eieren breken", vertelt La
gendijk. Komt de vogel nog te
rug naar zijn nest, dan is de
situatie die zij daar aantreft
vaak aanleiding om de broed po
ging op te geven.
Wat later in het seizoen kunnen
honden huishouden onder jonge
vogels. „Een hond die een
^itiEiuiiHiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiniiuiEiiiiiniiiiiuiiiiiiiaiiiiiüiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiuiiiiiiinniiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiHiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiKiitiiiiiiiiimiiiiuiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiiiuiiiiimiintË
^|immiilllI!lll3lltl!lll]tlUI!lll(Hj[ll{lj[llIlIlll!l!i!l)I[[2lll[lElUIE[(]lJ]|imi![lll!!lllll||llltlIIIIlllNlf|]||lllt!lllillllillllIII)lltinilliiilllllilII!lll]illl]tlllliIlill!l!Ullltl!linillillUtH[illll!lltlll]llinUlUlllUlllllllüllEF.
Maar er is wel degelijk meer
aan de hand, vooral in het nu
aanbrekende voorjaar. Voor de
meeste zoogdieren is dit de tijd
om voor nakroost te zorgen.
Hetzelfde geldt voor de grond-
broedende weidevogels, die in
deze periode uiterst kwetsbaar
zijn. En (weide) vogels als kievit,
veldleeuwerik, graspieper, gele
kwikstaart, wilde eend, water
hoen en fazant broeden in vrij
wel elke polder, In gebieden met
zoals de wilde eend en de fa
zant, blijven erg lang op het
nest zitten. Soms gebeurt het
dan ook dat de vogel er niet in
slaagt tijdig voor de speurende
viervoeter op de vleugels te ko
men en het leven laat in de
krachtige hondekaken.
Wanneer de belaagde vogel wél
weet te ontsnappen, is het lek
echter nog' niet boven water.
,,De hond richt nü zijn aandacht
op het door hem ontdekte nest,
klucht jonge eenden of fazanten
opspoort, bijt er zo een stel
dood", zegt de adjudant Daar
naast stuiven de in paniek ge
raakte kuikens alle richtingen
uit waardoor veel van hen de
oudervogel kwijtraken. Dat be
tekent voor hen een wisse dood.
want ook ,het andere gevaar
loert overal.
Steak
Tegenover honden heeft wég-
dijk: „Na verloop van tijd ont
wikkelen ze een techniek, waar
bij de één het wild op2oekt en
de ander er achteraan jaagt Is
er eenmaal een achtervolging
gaande, dan houdt de eerste
zich gereed om het slachtoffer
in spé de pas af te snijden. Op
deze wijze slagen ze erin binnen
enkele minuten een haas te grij
pen- Voor de knager betekent
dat in elk geval een gruwelijk
einde".
EEsaaraazEs
De haas die tussen
de hondenkaken
belandt is ten dode
opgeschreven, (foto:
Jaap Rozema).
kruipen van het jonge grut - een
natuurlijke beveiligingsmethode
- weinig zin. Met hun uiterst
gevoelige neus, die 75 maal
meer reukcellen bevat dan het
menselijk reukorgaan, is het
feilloos lokaliseren van de ver
scholen kuikens voor de hond
maar kinderwerk.
Nog gevaarlijker wordt het voor
het wild wanneer twee honden
in de polder op stap zijn. Lagen-
Volgens de politieman kan bij
elk hondenras het jachtinstinct
worden opgewekt, zelfs bij ras
sen als de poedel. Voorwaarde
is dat ze lang genoeg zelfstandig
buiten opereren. „Hoe langer ze
dat doen, hoe handiger worden
ze bij het vangen van wild",
aldus de adjudant.
Terugroepen
Heeft een hond éénmaal de ach
tervolging ingezet, dan is het
zelfs voor de baas of bazin erg
moeilijk om het van enthousias
me overlopende dier te doen
afzien van zijn genoegens. Een
aantal rassen hebben in derge
lijke gevallen zelfs extra veel
moeite te gehoorzamen. Volgens
adjudant lagendijk gaat het
daarbij vooral om honden als de
Ierse Setter, de bouvier, de do-
bermann, de rottweiler en de
Afghaanse windhond.
De windhonden of lange honden
spelen overigens een aparte rol
binnen, dit kader. Vanwege de
hoge snelheid die ze kunnen be
reiken, zijn ze namelijk uitste
kend in staat wild te verschal
ken en uit dien hoofde werd in
de Jachtweg bepaald dat deze
lange honden een ongeoorloofd
jachtmiddel zijn.
Dezelfde wet verbiedt boven
dien zich met deze honden op
te houden buiten de bebouwde
kom, zelfs al bevindt de hond
zich in de auto. Tot de lange
honden behoren niet alleen Afg
haanse windhond, maar ook
whippet en hazewindhond, die
gemakkelijk elen kruissnelheid
van 45 kilometer per uur haalt
Om welk hondenras het ook.
gaat, het najagen van wild is
zonder meer al strafbaar. De
hondeeigenaar komt dan In
strijd met de Jachtwet Zijn er
bovendien beschermde vogels
bij betrokken, dan is een con
flict met de Vogelwet 1936 ook
niet te vermijden. Ook het zon
der toezicht laten loslopen van
honden buiten de bebouwde
kom, rechtvaardigt het opma
ken van een proces-verbaal te
gen de eigenaar door de politie.
Opvangcentrum
Ook 2onder boete kan een loslo
pende hond zijn eigenaar op
flinke kosten jagen.- „Wanneer
- we een hond zonder geleide wild
zien opjagen, proberen we 'm te
vangen. Lukt dat, dan gaat het
dier naar het dierenopvangcen
trum, waar de eigenaar hem
tegen betaling van de verblijfs
kosten kan ophalen. Heeft het
dier in de polder schade aange
richt, dan maken we bovendien
proces-verbaal op", licht de poli
tieman toe.
Volgens adjudant moet er af en
toe een verdovingsgeweer aan te
pas komen om agressieve hon
den - veelal echter zwervers -
zonder kleerscheuren te pakken
krijgen. Hoewel de wgt de be
voegdheid geeft om een loslo
pende hond te doden, gebeurt
dat alleen als uiterste nood
maatregel „Dat de hond zijn
instinct volgt, kunnen we hém
toch niet kwalijk nemen"?, zegt
de adjudant.
Lagendijk houdt daarom staan
de dat in de eerste plaats de
eigenaar van de hond verant
woordelijk is voor het gedrag
van zijn blaffer. „Verhinderen
dat het dier het veld ingaat", is
de beste manier om schade aan
en leed onder de mede-dier en te
voorkomen. Hou de hond onder
appèl en laat hem zo dicht mo-
gelijk bij je blijven bij het uitla
ten", is daarom rijn advies.
Poes
Overigens is niet alleen de hond
een huisdier dat in het polder
land een dubbelrol speelt Ook
de kopjesgevende en vreedzaam
spinnende poes moet zich een
totaal ander karakter aan, wan
neer hij een uitje heeft in het
veld.
„Een kat in de polder is moge
lijk nog gevaarlijker en door
trapter dan een hond", stelt de
's-Gravendeler, die zelf ook een
poes heeft. „Telkens keren ze
terug naar dezelfde plaats - bij
voorkeur vaste paden van het
wild - om daar in hinderlaag
hun kans af te wachten. Ze
kunnen zo hele koppels jonge
vogels uitroeien", vervolgt hij.
Hoewel de door de katten aan
gerichte schade door hun ver
borgen doen en laten moeilijk te
schatten is, meent de politieman
dat de verliezen die de poezen
aan de fauna kunnen toebren
gen aanzienlijk zijn. De hout
duif en alle vogels die kleiner
zijn moeten in het open veld in
elk geval beducht rijn op de
aanwezigheid van de scherpge-
klauwde sluiper, die zijn roof
dier-instinct evenmin verloo
chent als de hond.
Volgens adjudant Lagendijk be
hoeven de polderkatten niet
eens verwilderde exemplaren te
zijn. Diverse malen nam hij
waar dat trouwe huiskatten het
veld opzochten, waarbij ze een
wandeltocht van kilometers
kennelijk niet schuwden.
Ook om de poes sich buiten
even vreedzaam te laten gedra
gen als thuis, heeft de 's-Gra-
vendeelse politieman een reme
die. «Doe 'm een halshandje
met een belletje om. Het wild
kan dan tijdig opmerken
en een goed heenkomen zoeken.
En wat het gevaar van ophan
ging betreft_.de kans dat de
poes op een andere manier ver
ongelukt is veel groter", luidt
zijn aanbeveling als dieren
vriend.
I
