Hoekse deelraad
kan niet in
beroep gaan
bij Rijnmond
Beiaardier
Addie de Jong:
„Geen
vertrossing
van lm
carillon!"
■m rf Blokje
tl \;l
WOENSDAG 7 JUNI 1978
Geen ivoren toren
Klok
VD/SC/WW 4
Hoek van Holland De deel*
gemeenteraad voor Hoek van
Holland heeft niet het recht
om beroep aan te tekenen te
gen de beslissingen van het
Openbaar Lichaam Rijnmond.
Dit is duidelijk geworden tij
dens de hoorzitting die door
Rijnmond in Rotterdam werd
gehouden over de wijziging
van het streekplan Westland.
Alleen via b en w Rotterdam
kan de deelraad in beroep
gaan, zo werd duidelijk ge
maakt en daarmee werden
eens te meer de beperkte mo
gelijkheden van het Hoekse ad
viescollege bewezen.
De hoorzitting werd gehouden
omdat de eerder geplande
Rijnpoorthaven tussen Hoek
van Holland en Maassluis van
de baan is en het gebied een
andere bestemming moet ga&n
krijgen. Woningbouw in de
Maassluise Steendijkpolder is
de belangrijkste aanleiding ge
weest voor de ex-minister van
volkshuisvesting, Hans Gruij-
ters, om zijn dwingende aan
wijzing' voor de Rijnpoortha
ven tenig te nemen. Aan die
intrekking waren echter ver
schillende voorwaarden ver
bonden, zoals „bevriezing11 van
de gronden voor agrarisch ge-
bruik zonder kassen. De moge
lijkheden voor een kleinere ha
ven in de toekomst speelt daar
bij duidelijk nog een rol.
Dat betekent dat ook op de
nieuwe streekplankaart geen
weg is ingetekend van Hoek
van Holland naar rijksweg 20
bij Westerlee, In het streekplan
komt overigens Maassluis beter
aan haar trekken dan De Hoek.
De commissie Ruimtelijke Or
dening van Rijnmond, die de
hooravond had georganiseerd,
sprak lang over het probleem
van het storten van tuinafval
uit het Westland in het vroege
re Rijnpoortgebied. Uiteinde
lijk werd hierover een afwij
zend advies uitgebracht en
daarmee werd het standpunt
van de deelraad onderschre
ven.
Opnieuw werd er nauwelijks
aandacht besteed aan de re
creatieve behoefte van Hoek
van Holland. Omdat Hoek van
Holland het recht werd ontzegd
om in een aantal zaken beroep
aan te tekenen bleef de bad
plaats in de kou staan. Alleen
het Rijnmondraadslid G. van
der Poel (SP) onderstreepte via
een motie het belang van de
doortrekking van de E36- -
Vlaardingen Max Regers
„Von Himmel hoch..." davert
in diepe akkoorden door de
St. Laurenskerk in Rotter
dam. Je kraag opzetten, dié
impuls krijgt de argeloze luis
teraar. Bij sommige passages
buldert het orgel als een
storm, dan weer is het kabbe
lend, strelend haast, het slo
takkoord blijft nog seconden
lang nagalmen. De opname-
technicus houdt zijn metertjes
scherp in de gaten. „Dat laat
ste nog een keer," klinkt het
uit de luidsprekers. De techni
cus kijkt bedenkelijk. „Wat?
Nög een keer? Dat laatste was
toch goed?" "Nee-nee, nog één
keer, allerlaatste keer, echt."
Addie de Jong is een perfec
tionist Vanaf 1 juli zullen
Vlaardingen en Schiedam bij
na dagelijks van zijn spel
kunnen genieten. Geen orgelo
ratoria weliswaar, maar klok
kenspel. Want Addie de Jong
wordt de nieuwe beiaardier
van Vlaardingen en Schie
dam. Als zodanig volgt hij
Cor Don op, de man die jaren
lang ons stadsleven muzikaal
versierde en voor wie nu de
tijd is gekomen om maar eens
met pensioen te gaan.
In de St. Laurenskerk, waar
juist plaatopnamen aan de
gang zijn - nu de Willemsbrug
buiten werking is en er ruet
om de haverklap treinen over
heen gedenderd komen, neemt
men de gelegenheid gretig te
baat; voor het eerst sinds der
tig jaar-, praat hij geanimeerd
over zijn toekomstige bezighe
den, zichtbaar ingenomen met
het feit dat de Nederlandse
Vereniging voor Klokkenspel
zo onverdeeld tot zijn benoe
ming is gekomen.
Maar niemand hoeft daar
vreemd van op te kijken, want
de naam Addie de Jong" is
een hele 6rote in Neérlands
muziekwereld. Met zijn 36 ja
ren sommige mensen komen
dan net van school af, bij wij
ze van spreken - heeft hij al
een indrukwekkende staat van
verdiensten. Hij studeerde or
gel en piano bij respectievelijk
Jan v.d. Berg en Leen 't Hart.
In 1966 behaalde hij aan het
Rotterdams Conservatorium
het einddiploma voor orgel al
smede het solistendiploma
voor beiaard. Beide diploma's
kregen de aantekening „met
onderscheiding".
Het bleek nog maar het begrn
van een schitterende carrière,
die m februari 1968 een voor
lopig hoogtepunt bereikte toen
Addie de Jong tijdens een pre
sentatieconcert in de St lau
renskerk de „prix d'exceUen-
ce" behaalde. De opleiding
voor deze prijs genoot hij bij
George Stam, Sindsdien con
certeert hij regelmatig, is be
zig met oratoriumwerk, heeft
koordirectie gedaan en heeft
inmiddels al meer dan dertig
grammofoonplaten op zijn
naam staan, In opdracht van
de gemeenten Rotterdam en
Amsterdam is hij ook actief
als componist voor orgel en
beiaard. Maar laten we ons nu
maar beperken tot Addie, de
beiaardier. Zijn ideeën over
het klokkenspel zijn er interes
sant genoeg voor.
„Ik hou van dat werk," vertelt
hij als hij tussen, de bedrijven
van twee opnamen door even
vanachter bet grote orgel
komt afgedaald. „Het is zo
totaal anders dan koordirectie.
Kijk, een koor kun je nooit
helemaal naar je hand zetten.
Stel er is een tenor ziek of de
sopranen zijn 's een keertje
niet m vorm. Zit je er mooi
mee. Niets aan te doen. Een
carillon daarentegen is altijd
intact, staat altijd tot je be
schikking. Dat geldt trouwens
ook voor het orgel. Wat ik wü
zeggen is dat het bij deze in
strumenten helemaal op jezelf
aankomt"
Weer blijkt wat een perfectio
nist Addie de Jong is. Hoe hij
niets aan het toeval over wil
laten. Helemaal alleen achter
de klavieren, dat is wat hem
hetreft toch wel ideaal. Voor
het aanstaande beiaardiers-
werk in Vlaardingen en Schie
dam heeft hij dan ook bewust
zijn bezigheden als koordiri
gent laten vallen. Een moeilij
ke beslissing was het niet
We zitten op een bankje, er
gens in een gewelf van de
imposante St Laurenskerk.
Addie de Jong praat snel,
haastig maar steeds trefzeker.
Het is alsof hij niets wil verge
ten. Onderwerp: het verschil
tussen orgel en klokkenspel.
„Mensen denken vaak orgel
muziek is veel genuanceerder
dan klokkenspel. Tijdens een
orgelconcert wordt de luiste
raar meegenomen op een
stroom van verschillende ge
voelens, kleurnuances zou je
kunnen zeggen; kortom er valt
iets te beleven, terwijl het ca
rillon gewoon een deuntje
geeft." En al pratende indt
hij de sublieme term uit ver-
SIGNALEMENT:
naam: Tanja
ras: Dalmatiner
geslacht: vrouwelijk
leeftijd: 5 jaar
kleur: wit zwart gevlekt
beharing: kort
Wegens huiselijke problemen
moest Tanje naar het dierente
huis Hargahoeve samen met
haar speelkameraadje Dwar
rel, een gezellige kater van 9
maanden. Dwarrel heeft in
middels al weer een nieuwe
baas gekregen en Tanje heeft
haar vriendje dus gedag moe
ten zeggen. Geduldig zit Tanja
nu te wachten tot ook zij tot
een van de uitverkorene gaat
behoren. Zoals reeds vermeld
moest Tanja in verband met
problemen in het gezin van
haar vorige baas en bazin het
huis uit. Geheel buiten haar
schuld zit zij nu dus in de
Hargahoeve Van de Harga-
Iaan 2 te Schiedam. Volgens
hetgeen wat is opgegeven zou
Tanja een ideale huisgenoot
zijn, Naast het feit dat zij al
leen thuis kan blijven, lief
voor kinderen is, het prettig
vindt om met de auto mee te
mogen en uiteraad zindelijk is,
heeft zij haar huis ook moeten
delen met de kat Dwarrel. Dit
wil natuurlijk niet zeggen dat,
wanneer zij in een gezin komt
waar al een k?t in huis is,
direkt met de kat gaat lopen
spelen. Ze zal eerst weer even
aan een andere kat moeten
wennen.
Veel mensen zullen mischien
de leeftijd van Tanja een be
zwaar vinden. Men moet ech
ter niet vergeten dat men met
een jong dier meer problemen
kan verwachten dan met een
wat ouder dier. Tanja weet nu
wel v/at zij zoal mag en wat
ze beter niet kan doen. Een
opvoeding heeft ze al gehad en
te oordelen naar hetgeen haar
allemaal is geleerd, is het een
goede opvoeding geweest
Vaak wordt de vraag gesteld:
„Went een wat oudere hond
wel aan me Wanneer de
baas goed voor hem of haar
is dan zal hij of zij zich zeker
aan de nieuwe baas hechten.
Met opzet wordt geschreven
„een wat oudere hond" want
een hond van 5 jaar is beslist
niet oud. Vergeleken met de
mens zou Tanja nu 35 jaar
zijn. Iemand van 35 jaar
noemt men toch met oud? Het
is in ieder geval voor veel
mensen niet te hopen. Ook
hoeft men niet bang te zijn dat
zij niet speels meer is want ze
wil best nog wel achter een
end hout aan. Helaas zit Tanja
niet alleen in de Hargahoeve.
Er worden de laatste tijd veel
honden en katten als zwervers
gebracht maar ook veel men
sen komen nu tot de ontdek
king dat men hun huisdier
toch maar liever kwijt is. Ge
lukkig heeft de parkiet een
nieuwe bazin gevonden en
wordt zij nu goed verzorgd.
Nu nog de cavia en het witte
dwergkonijntje naar een
nieuw tehuis.
trossing van het carillon,
reikt daarmee op een presen
teerblaadje de kop voor dit
artikel. Vertrossing van het
carillon, wat is dat?
„Wel, juist dat dat carillon
soms zo vlak 'Jinkt. maar dat
komt doordat - en de gewone
burger heeft zoiets gladweg
niet in de gaten - het meestal
het mechanisch klokkenspel is
dat je hoort"
door Jan H. Bakker
En dan komt het
„Maar ik zal binnenkort laten
horen dat het ook anders kan,
dat het carillon wel degelijk
mogelijkheden heeft Wacht
maar!" Het komt er zo overtui
gend uit dat we Addie de
Jong er aan zullen houden,
Daar kan hij zeker van zijn-
Beiaardier, het is een apart
vak. Toch al gauw vijftig, zes
tig meter boven den volke ver
heven, is de verleiding groot
om maar eens lekker op de
solotoer te gaan. ,,En dat is nu
juist niet de bedoeling," vertelt
Addie de Jong. „Je moet een
klokkenspel neerzetten op de
drukste momenten van de
dag. Tijdens de koopavond
bijvoorbeeld, als de halve stad
zo'n beetje op de been is. En
dat betekent dat er allerlei
mensen naar je luisteren. Niet
alleen de echte muziekken
ners, maar ook mensen die
niet zo veel van muziek afwe
ten".
Dus: hoog boven het volk,
vópr het volk.
„Ja, je moet met idereen reke-
Een jaar lang heeft Vlaardingen en Schiedam naar een mechanische beiaardier moeten luisteren.
Nu komt er toch weer een echte: Addie de Jong.
ning houden. En nu geef ik
direct toe: hier ligt ook het
gevaar van de vertrossing op
de loer. Dat zie ik natuurlijk
wel. Maar wat dat betreft is
het carillon heel iets anders
dan het orgel. Het klokkenspel
is onderdeel van het stads
beeld. Als je nu hier, zestig
meter hoog in de Laurensto-
ren, achter de beiaard zit te
spelen, dan moet je wel in de
gaten houden, dat een kilome
ter verderop, ergens op een
terrasje op het Stadhuisplein
er mensen zitten te luisteren."
Dat idee bevalt Addie de Jong
wel. Want al is hij een muzika
le individualist, het gevoel een
groot publiek te hebben vindt
hij wel degelijk stimulerend.
Applaus is prettig, hij ontkent
het niet. maar nu wil het geval
dat juist een beiaardier met
zijn spel veel minder nadruk
kelijk aanwezig is dan bijvoor
beeld een concertorganist. Wat
dat betreft kun je de beiaar
dier goed vergelijken met de
barpianist. Die man kan fan
tastisch mooie dingen doen,
het is toch maar zelden dat hij
opvalt. De mensen komen per
slot van rekening niet speciaal
voor hèm.
„Daarom vind ik het ook zo
leuk als je na afloop van een
carillonconcert door de stad
loopt en mensen je aanschie
ten met: „Goh, leuk was dat
liedje!" Het betekent dat ze
toch wel naar je luisteren. 2e
zullen er alleen niet zo gauw
iets van zeggen. Je bent onder
deel van het stadsbeeld, nog
maals."
Tijdens dit interview is Addie
de Jong bezig met plaatopna
men. Orgelmuziek, Terwijl
buiten de lentezon zijn best
staat te doen, wordt nu al
opgenomen voor een kerstse
rie. Is dat geen vreemde ge
waarwording.? „Ja, carillon-
werk is heel anders. Daarbij
richt je je op de jaargetijden.
Want naast het werk van
beiaardcomponisten als Henk
Badings, Wouter Paap en Wim
Franken (mijn lievelingscom
ponisten), speel ik ook graag
gewoon volksliedjes. Of eigen
interpretaties daarvan. Dat je
dat moet doen ligt eigenlijk al
besloten in het feit dat een
beiaardier zich op het volk
richt. En dan moet je heel
actueel zijn, meegaan met de
jaargetijden. Dus met Kerst
kerstliedjes en dergelijke."
Zo blijkt de beiaardier een
soort getijdenklok te zijn, ie
mand die de stemmingen van
het jaar aangeeft. Volksmu
ziek heeft altijd die directe
functie gehad. Ze spiegelt als
het ware wat het volk bezig
houdt. Geboorte en dood, lente
en herfst. Geen onbelangrijke
taak, volgens Addie de Jong.
Binnenkort zullen we hem
kunnen horen, de nieuwe
beiaardier van Vlaardingen en
Maassluis. Met Addie de Jong
als opvolger kan Cor Don te
vreden zijn.