„Bejaardentehuizen zijn
soms warme eilandjes"
Met
z'n
allen is toch gezelliger97
SÉ
VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1978
Joop Barneveld en de Nederlandse kou
'WH
mmm
Ld
5-a
VD/SCAVW4
door
Jan H. Bakker
VIaardingen Ze heeft kort geknipt peper-en-zout
kleurig haar. Haar stem is hees van een levenlang
sigaretten roken. Als ze lacht is het alsof er een
kruiwagen grind wordt gelost. Felle ogen, een door
de Spaanse zon gelooide huid, „Toe nou", smeekt
de leidster. „Het zijn toch je kinderen?" Maar ze
prakkiseert er niet over, ze is onvermurwbaar.
„Laat hij het maar doen!" Ze wijst in de richting
van haar onzichtbare echtgenoot, die ergens in een
achteraf kamertje een ruzie met de kinderen staat
uit te praten over de telefoon. „Ik hoef ze voorlopig
niet meer te horen."
Zc lacht zelfverzekerd, voor
haar is de kous af en de leid
ster keert on vcrrich terzake te
rug naar ons koffietafeltje. Dat
tafeltje staat Ln de kantine van
het dienstencentrum „Emma",
één van de drie dienstencentra
die Vla ar dingen rijk is; trefcen
tra waar bejaarde wijkbewo
ners elkaar kunnen ontmoeten,
meedoen met allerlei activitei
ten en desgevraagd hulp kun
nen krijgen. Het 2ijn mensen
die vaak nog midden in het
leven staan. De vrouw met de
sigarettenstem is er een voor-
beeld van. Maar ook vereen
zaamde en geïsoleerde mensen
die hier in het dienstencentrum
„Emma" vinden wat zij thuis
allang niet meer hebben; gezel
ligheid, contact, iemand die
hen helpt hun ouderdomspro
blemen zo goed en zo kwaad
als het gaat de baas te blijven.
Het dienstencentrum in de Em-
mastraat is maar één schakel-
tje in een veel grotere organisa
tie. Vroeger heette die de Alge
mene Stichting Vlaardingse
Bejaardenzorg en de Stichting
Federatieve Raad voor Bejaar-
denwerk. Sinds november van
het vorig jaar zijn deze twee
stichtingen samengevoegd tot
wat nu is gaan heten Stichting
Raad y°or het Ouderenwerk
Vlaardingen. Wat het verschil
is? Let op dat schijnbaar onbe
duidende veranderingetje: ou
deren in plaats van bejaarden-
Het is belangrijker dan je
denkt
„Vroeger heette iedereen, die
niet meer werkte en uit het
productieproces verdwenen
was omdat hij de pensioenge
rechtigde leeftijd had bereikt,
bejaard. Hoe vitaal de man of
Vrouw in kwestie ook nog kon
zijn, mèn vond: jij bent be
jaard, jij telt niet meer serieus
mee, jij hebt je tijd gehad. Zo
ging dat"
Verontwaardiging in de stem
van Joop Barneveld (54), tel
kens als die „wegwerp"-status
van de oudere mens weer ter
sprake komt „Bejaard", kun je
naar rijn inzicht iemand pas
noemen als hij op dusdanige
hoge leeftijd is gekomen, dat
hij volledig afhankelijk is van
anderen. Niet omdat hij niet
economisch produktief meer is.
De heer J. M. Barneveld wordt
met ingang van 1 september
19?8 de nieuwe projektleider
van de Slichting Raad voor het
Ouderenwerk. Een nieuwe man
in een nieuwe functie. Aanlei
ding om eens met hem te gaan
Praten over dat ouderenwerk.
Hij blijkt er uitgesproken
'deeën over te hebben. Zeer
betrokken te zijn.
Joop Barneveld, geboren in
Nederlands Indië en op 32-jari-
ge leeftijd naar Nederland ge
komen, kan nog steeds niet zo
goed wennen aan ons klimaat
hier. Figuurlijk gesproken dan.
De Nederlandse samenleving is
koud en zakelijk, vindt hij- Die
veelgeroemde tolerantie hier is
in feite onverschilligheid- De
mensen in het Westen laten
elkaar maar aanrotzooien, le
ven langs elkaar heen, zijn
maar op één ding gericht: pres
tatie. „En als je dan uit het
Pr°duküeproces wordt gezet
omdat je per ongeluk de leef
tijd van vijfenzestig bent ge
passeerd, kom je in de kou te
staan. Je telt niet meer mee.
Ook al heb je een schat aan
geestelijke bagage bij je. Nee,
de manier waarop deze maat
schappij zich van ouderen ont
doet is kenmerkend voor het
verspillend karakter van die
maatschappij."
Hij vergelijkt met Indië. Zegt
dat oudere mensen daar niet
zonder meer afgedankt wor
den. Dat ze functioneren in een
samenleven van drie genera
ties. Dat er van de kennis en
levenservaring die zij bezitten
een dankbaar gebruik wordt
gemaakt Dat die manier van
samenleven veel „warmer" is.
De mensen hebben persoonlij,
ke aandacht voor elkaar. Oude
ren ddar behoeven zich niet
nutteloos te voelen. De samen
leving zit zo heel anders in
elkaar.
„Maar hier in het hooggemdus-
trialiseercte westen draait het
allemaal om prod uk tie. Als
mensen om de één of andere
reden uit dat produktieproces
vallen, betekenen ze niets
meer. Voar de maatschappij,
maar ook en dat is het ergste
- voor zichzélf."
Een koude samenleving. Men
sen hebben niet echt tijd voor
elkaar.
„Ja, en daarom is het hartver
warmend te zien hoe „warm"
het samenleven in een bejaar
dentehuis is. Anderen staan er
niet bij Stil, ze hebben er een
voudig geen weet van; maar
het zijn kleine, warme eiland
jes, die bejaardentehuizen, te
midden van de koude maat
schappij. D£6r hebben de men
sen eindelijk tijd voor elkaar."
Punk
Maar wat gebeurt er met oude
re mensen die (nog) niet in een
bejaardentehuis zitten?
Er zullen ongetwijfeld velen
zijn, die - blij met de zee aan
vrije tijd die ze nu plotseling
hebben - zich prima vermaken.
Maar er zijn er ook, die zich
terugtrekken, in een isolement
terecht komen en zichzelf dan
zo verwaarlozen dat ze in het
ziekenhuis opgenomen moeten
worden. Dergelijke gevallen, ze
staan maar al te vaak in de
krant.
„Het wordt één van mijn ko
mende taken," vertelt Joop
Barneveld, „de preventie van
die dingen te organiseren.
Maar het is ontzaglijk moeilijk-
Onze maatschappij is zo onver
schillig dat niemand in de ga
ten heeft dat daar een oude
man of vrouw ligt te verkom
meren. En hoe kom je er dan
achter,, als niemand het je ver
telt? In de dienstencentra wor
den nu wel elke middag warme
maaltijden verstrekt aan men
sen die niet goed meer hun
eigen eten kunnen verzorgen.
Maar hoe krijg je in godsnaam
die man aan tafel, die helemaal
geen zin meer heeft om voor
zichzelf te koken en in totale
afzondering leeft?".
Onlangs kwam het diensten
centrum „Emma" nog zo'n ge
val ter ore. Een oude man uit
de buurt Niemand had het ooit
in de gaten gehad. Totdat hij
plotseling in het Holyzieken-
huïs opgenomen moest worden.
Zwaar ondervoed. Had jaren
lang geen warme maaltijd naar
binnen gekregen. De buitenwe
reld geen enkel signaal gege
ven. Zodoende. Probeer deze
mensen maar eens op te spo
ren; in een maatschappij waar
men soms nog niet eens weet
wie rijn buren zijn, zijn zij
onvindbaar h3ast
„Wat ouderen vaak doen, zich
terugtrekken uit het maat
schappelijk leven, in afzonder
ing, maar ook gezellig bij el
kaar, is eigenlijk hetzelfde als
punk- Protestgedrag. Punk be
tekent ook zoiets als: het zal
ma een rotzorg zijn, ik bemoei
Joop Barneveld, per 1
september de nieuwe pro
jectleider van de Raad
voor het Ouderenwerk-
de manier waarop
deze maatschappij zich
van ouderen ontdoet is pu
re verspilling.
me verder niet meer met de
maatschappij. De positie waar
zowel de punkjongeren als de
gepensioneerde ouderen in rit
ten lijkt erg veel op elkaar: ze
tellen in deze produktiemaat-
schappij niet echt mee. Het is
voor hen verzet of vlucht
Vooral oudere mensen kiezen
voor dat laatste. Ze hebben al
een heel leven achter de rug.
Verzet zien ze niet meer zo, dus
vluchten ze het isolement in.
De maatschappij is er ten dele
schuldig aan."
Taak
Projectleider van de Raad voor
Ouderenwerk, het wordt Joop
Barnevelds vierde baan. „Mijn
lóétste, ik ben zo langzamer
hand óók een oudere," voegt
hij er realistisch aan toe, Be
gonnen als employé bij de Ba
taafse Petroleum Maatschappij
in wat toen nog Nederlandseh
Indië heette, kwam hij na im
migratie in Nederland bij de
Verbruikerscoöperatie terecht,
waar hij een soort vormings
werk avant la lettre deed. Als
gevolg van fuseringen kwam
hij na verloop van tijd echter
met zestien anderen op straat
te staan. Bezuinigingen. Op
veertigjarige leeftijd volgde hij
de urgentie opleiding aan de
sociale academie. Het was 1966
toen. Daarna bezocht hij de
Voortgezette Opleiding, rich
ting sociaal-cultureel werk.
Sindsdien is hij in het Rotter
damse buurthuiswerk aktief
geweest. En nu per 1 septem
ber dus in Vlaardingen, als
projektleider van de Raad voor
het Ouderenwerk.
We praten over zijn toekomsti
ge werk. Joop Barneveld: „De
ze maatschappij is verspillend.
Kijk eens, wat er aan kennis
ligt opgeslagen bij oudere men
sen! Kennis die niemand meer
benut. Voor mij is het een intri
gerende vraag hoe je deze pro-
duktiekrachten weer kunt her-
kapitaliseren, weer opnieuw bij
het arbeidsproces betrekken?
Hoe krijgen we het positieve
van het samenleven van twee,
drie generaties weer terug?
Daar wil ik me graag mee be
zighouden.
Oudere mensen weer deel te
laten nemen aan de samenle
ving. Daar komt in het kort de
taak van de nieuwe projektlei
der op neer.
.Maar voordat ik daar con
creet aan kan gaan werken,
moeten er eerst veel andere
dingen gebeuren. Ik wil eerst
eens in kaart gaan brengen,
welke groepen van ouderen je
hier in Vlaardingen nu alle
maal hebt Of er al wat voor
hen gedaan wordt, door welke
instanties. Ik wil uitzoeken hoe
de voorzieningen voor deze
mensen zijn. AI dat soort din
gen die je eigenlijk eerst moet
weten voordat je je algemene
doelstelling ten uitvoer kunt
brengen. Wat dat betreft is het
jammer dat er nu al een heel
rapport ligt van de Raad voor
het Ouderenwerk. Die discus-
sienota heeft in feite al vaste
kaders, er wordt uitgegaan van
vooronderstellingen die eerst
nog bewaarheid moeten wor
den! Ik zal nu nieuwe moeten
ontwikkelen èn oude wellicht
ombuigen."
Vlaardingen In het praatka
mertje van clubhuis „De Ha
ven" zit een groepje kinderen
plechtig te praten over de va-
kan tiaktiviteiten tot nu toe.
Buiten klinkt het geschreeuw
en gejuich van de anderen. Die
zijn met een balspel bezig.
Maar hier binnen is het even-
Het vakantieforuin van
clubhuis „Da Haven"
timmeren en verkleden ho
ge score.
tjes gewichtig doen. Henny,
Maritza, Claudia, Corina, Bem-
hard, Gerard, Marco en Tine
ke, ritten diep weggezakt in
rieten stoelen aan hun ranja te
nippen. Tineke is duidelijk het
meest positief „Be vond het
echt helemaal even geinig.
Vooral dat met die letters. Als
iemand een letter had die niet
goed was, hi". Ze grinnikt nog
even na. De anderen zijn het
met haar eens. Ja, dat met die
letters was hartstikke leuk.
Jammer genoeg, kunnen we al
leen maar praten over de
maandag, de dinsdag en een
stukje van de woensdag. De
rest moet nog komen, de ruige
dingen, zoals huttenbouwen, en
de absolute topper: het uitstap
je naar Duinrèll Maandag en
dinsdag stond in het teken van
Tom Tippelaar, een verhaal
van Annie M.G. Schmidt, naar
aanleiding waarvan de kinde
ren tekeningen en maskers
maakten en toneel hebben ge
daan. Tom Tippelaar, Corina
legt hét verhaal uit:
„Tom was zo'n jongen met ont-
2e tienden flaporen. Daarom
dacht-ie: O. ik ben hartstikke
lelijk en helemaal alleen. Dus
toen ging-ie liften en op reis.
En toen kwam-ie op het eiland
Neus waar allemaal kikkers
woonden.En gevraagd naar
wat ze nu het leukste uit het
verhaal vond: ,Dat-ie zo hele
maal begon te huilen omdat-ie
zo alleen was".
Het verhaal sprak zo aan, dat
er een toneelstukje van ge
maakt werd. Een echte sch
mink- en verkleedpartij waar
vooral de meisjes zich nog al
in konden vinden.
„Iedereen had ze eigen ges-
mienkt Het was heel leuk. Ja,
thuis mag ik dat ook wel doen.
Met echte lippenstift". Aldus
woordvoerster Tineke.
Henny zorgde voor het décor.
Hij schilderde de hele achter
grond van het toneelstuk. Ver
telt dat pas als leidster Marie-
José er op aandringt, want hij
lijkt een bescheiden jongen.
Maar eenmaal aan het vertel
len maakt hij voortdurend toe
spelingen op de grote uitvoe
ring die nog moet komen.
Leidster: „Die is al geweest,
jöh!"
Maar Henny doet alsof hij niets
hoort „Wanneer dat nu moet
gaan gebeuren, die uitvoering,
ja dat weet ik nog niet precies.
Maar we hebben in elk geval
geoefend".
Fruit op je hoofd
Stel nou eens dat 2e volgend
jaar zelf de vakantieactiviteiten
zouden mogen organiseren,
wat zouden ze dan doen?
Bemhard (Bemnn-hhard, zegt
ie expres superduidelijk, want
rijn naam verkeerd in de
krant, dat kan niet): „Timme
ren, ik wil 't liefst timmeren!"
De andere jongens zijn het met
hem eens. Tineke vindt het al
lemaal, echt even leuk: „Ge
woon gekke dingen maken".
"Maar Maritza heeft de smaak
van het verkleden goed te pak
ken: Jk zou me eigen helemaal
willen verkleden. Echt zo dat
je je eigen helemaal niet meer
in je hoofd hebt. Dat je niet
meer kunt zien, bee, dat ben
ik".
„Ja", vult Corina aan, „en dan
een heleboel plak op je gericht
en stukjes banaan op je wan
gen. En een hoed van fruit". Ze
begrijpt niet waarom de ande
ren daar om moeten lachen, ze
meent het serieus.
Tineke komt tenslotte met een
goed idee „Kunnen we voor
taan niet onze eigen kleren van
huis meenemen en ons dan
hier verkleden?" Ze zegt het
met een schuin oogje op de
leidster.
Wat vinden ze nu leuker: de
kermis of met z'n allen spelle
tjes doen?
„Kermis!" is aanvankelijk het
unanieme antwoord. Maar dan
komen opeens de bedenkingen.
Voor één keer is de kermis
natuurlijk vreselijk leuk.
.Maar de hele dag naar de
kennis, elke keer weer ppfff-
t..." Dat ziet Henny niet zo
ritten. Corina probeert nog een
tussen voorstel: „Je moest het
eigenlijk alle twee doen: met z'n
allen spelletjes en ook naar de
kermis". Maar dan hakt Clau
dia de knoop door: „Met z'n
allen spelletjes is toch j
ger, vind ik eigenlijk".
C.Dt
Zwalt
T0.H
jeugd;
weg,
Hoeks
2-WK
CSS-E
14.30
burg,
1130
Boord
drop
Excels
FC V
^laarc
'g-
Zoada
naar
nor 1
HoUan
Hieuw
SFC;l
4jkpo
kenbui
VDL;
Hoek
SW.F
Har
W-RFl