Kwart eeuw recreatie
op en om Brielse Meer
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1978
VD/SC/WW 9
door Wim Huibers
foto's Jacques Zorgman
Brielle Vandaag is het precies
een kwart eeuw geleden dat de
basis werd gelegd voor het re
creatiegebied Brielse Maas, waar
jaarlijks zo'n zevenhonderddui
zend bezoekers een heerlijke ont
spanning vinden op vierhonderd
hectare water en vierhonderd hec
tare land.
Het begon op 4 september 1953
met de oprichting van de Stichting
Recreatieplan Brielse Maas, dat in
1964 werd omgezet in het huidige
Recreatieschap Brielse Maas. De
mensen die hierin zitting hadden
kunnen met grote voldoening op
hun werk terugzien. Het recreatie
gebied Brielse Maas (of meer) heeft
zich ontwikkeld tot een bijzonder
aantrekkelijk gebied dat zich in een
steeds grotere belangstelling mag
verheugen. Op het gebied van de
watersport is het Brielse meer zelf
al geruime tijd aan de top van zijn
capaciteit.
Er zijn 2700 plezierboten, waarvan
er 2200 een vaste ligplaats heb
ben in zestien jachthavens. De
resterende vijfhonderd boten moe
ten het doen met losse ligplaatsen
aan vijl kilometer oever, hetzij in
kreken of aan steigers.
Eigenlijk zijn er zo'n driehonderd
boten te veel. want volgens de
ANWB en de Kon. Ned. Watersport
vereniging zou de norm 2400 moe
ten zijn. Dit met het oog op de
langgerekte vorm van het gebied,
met een soort flessenhals bij Briel
le.
Daarom is het maar goed dat nooit
alle boten gelijktijdig aan het varen
zijn. Want er zijn ook nog anderen
die van het water profiteren: sur
fers. zwemmers, waterskieërs, vis
sers en vaarders met opblaasbare
rubberboten. Als dat alles tegelijk
actief zou worden zou niemand
meer vooruit kunnen komen.
Oever
Niet alleen voor de watersporters
is het Brielse Maasgebied een
belangrijke trekpleister. Ook van
de oeverrecreatie-mogelijkheden
wordt een zeer groot gebruik ge
maakt.
De voorzieningen op dit gebied zijn
talrijk: drie grote kampeerterreinen,
picknickplaatsen, vissteigers, bos
sen, speel- en ligweiden. fiets- en
wandelpaden, zandstrandjes, toilet
gebouwtjes en parkeerterreinen.
Op Kleiburg is ook een openbare
golfbaan en een hernieuwde Briel
se Brasem is kortgeleden als bow
lingcentrum heropend.
Gezien alle aantrekkelijkheden is
het niet zo vreemd dat het Brielse
meergebied tijdens zomerse topda
gen zo'n veertigduizend recreanten
per dag trekt (Kruininger Gors in
Oostvoorne inbegrepen).
Een kwart eeuw geleden werd be
gonnen met de aanleg van de eer
ste recreatieve voorzieningen. De
Brielse Maas, eens een belangrijke
vaarweg naar de Noordzee, werd
in 1950 afgedamd. De riviermon
ding was toch onbevaarbaar ge
worden en het oprukkende zoute
zeewater moest een halt toegeroe
pen worden.
Start
Door de afdamming, de eerste in
het kader van het Deltaplan,
kwam het water van de Brielse
Maas tot rust. Eb en vloed en
soms stormvloeden hadden geen
kans meer. Het water werd gelei
delijk zoet De vroegere slikken en
gorzen vielen droog en werden
grotendeels voor landbouw inge
richt. Zandplaten veranderden in
eilandjes of werden onderdeel van
de oevers. Dat opende ook per
spectieven voor de recreatie.
De in 1953 gevormde Stichting Re
creatieplan Brielse Maas begon
met de aanleg van bossen, speel
weiden, stranden, fietspaden, stei
gers en jachthaven. De nieuw inge
richte oevers en eilandjes gingen
steeds meer mensen trekken. De
vanouds aanwezige kribdammen,
die toch al in trek waren bij henge
laars en als ligplaats, werden hier
voor verder geschikt gemaakt. Ook
om het afmeren in rietkragen tegen
te gaan. Zo trok het recreatiege
bied reeds in 1957 duizenden be
zoekers.
Maar in 1959 dreigde de opruk
kende industrie roef in het eten
te gooien. Ten oosten van Rozen
burg werd het Botlekplan gereali
seerd. De verbinding Brielse Maas
met Oude Maas moest daardoor
.worden omgelegd. Later deed het
plan Europoort opnieuw een forse
aanslag op de reeds gemaakte
recreatieve voorzieningen. Een
deel van de Brielse Maas kwam
binnen het havengebied te liggen.
De gronden werden opgenomen in
het nieuw te graven Hartelkanaal.
Huisjes, boerderijtjes, een school
en een kerkje verdwenen.
Waar eens een jachthaven en een
boederij lagen verschenen de tanks
van Guit. Voor de binnenscheep
vaart werd het Hartelkanaal gegra
ven. Daarvoor was opnieuw ruimte
nodig. De ruime bocht in de Brielse
Maas tussen Stenen Baak en Briel
le werd afgesneden. Door de pol
der Kleiburg werd het Oosterlandse
Rak gegraven.
Grillig
Door het grillige verloop van de
oude rivier ontstonden er op de
noordoever drie „moten": Krabbe-
plaat, Kleiburg en Wijde Slik. Klei
burg was aanvankelijk bouwland,
maar werd nu bij het recreatiege
bied getrokken. Naast dit gebied
werden twee dammen gelegd. Ten
noorden van Brielle werd een
doorgraving gemaakt. Zo kreeg
het gebied zijn huidige gezicht. De
nieuwe noordoever werd het hart
van het gewijzigde recreatiege
bied. Er werd hier een tien kilome
ter lange toerweg aangelegd van
Oostvoorne naar de Briefse brug.
Op Kleiburg en Krabbeplaat wer
den speelweiden, havens, cam
pings en bossen aangelegd. Daar
na kwamen hier ook strandjes, stei
gers en toiletgebouwtjes. Op het
Wijde Slik, nog een restant van de
vroegere duinen, werd een spartel
vijver gegraven. Veel meer voorzie
ningen zijn daar niet wenselijk
want de oude strandflora is er nog
aanwezig.
Het gehele gebied werd vrij toegan
kelijk, behaive een natuurreservaat-
je bij de afsluitdam, overblijfsel van
het verdwenen natuurgebied De
Beer, waar nog veel watervogels
zitten.
Groei
Langzaam groeide het gebied ver
der. De Zoom werd tot ontwikke
ling gebracht. Veel jachthavens
werden uitgegeven aan verenigin
gen. Het aantal wandelpaden
langs en door de bossen werd
uitgebreid. Er kwamen drie grote
kampeerterreinen: op de Krabbé-
plaat, de Meeuw bij Brielle en
Kruininger Gors in Oostvoorne.
In het Brielse meer liggen acht
eilandjes, waaronder Vogeleiland,
Middenplaat en Ruigeplaat. Voge
leiland is een beschutte zandplaat
met een interessante plantengroei.
De Middenplaat, één kilometer ten
oosten van de haveningang van
Brielle, heeft brede oeverlanden
met riet, wilgenhakhout, lis en lis
dodde. De Ruigeplaat werd ge
maakt op een bestaande ondiepte,
mede om de golfslag ter plaatse
te beperken. De eilandjes en de
gegraven kreken zorgen voor veel
oevers en zodoende voor veel lig
plaatsen en mogelijkheden voor
landrecreatie. Een paar eilandjes
zijn er ook te vinden bij de afsluit
dam van Oostvoorne. Op één er
van, de Ganzeplaat, verblijven 's-
winters tientallen blauwe reigers.
In 1972 kocht het recreatieschap
een deel van de Nieuwe Onderne
mingspolder ten oosten van Briel-
Ie. Er werd een grote waterpartij"
gegraven naast camping De
Meeuw, gevestigd in een oud ha
venfort van Brielle. Er werden kre
ken gegraven die met riet werden
omzoomd. Er kwamen groenstro
ken, speelweiden en een groot
parkeerterrein. Een verdere inrich
ting van dit gebied zal nog volgen. -
In 1973 werd op Kleiburg een:.:
openbaar golfterrein aangelegd,.:
dat zomers twee- tot driehonderd-
bezoekers trekt, In 1975 kwam de.-;
fietsroute rond de Brielse Maas;,
gereed. Totale lengte 46 kilometer.
Vooral zomers wordt er veel ge-
bruik van gemaakt.
Ook in de toekomst staan er nog
vele zaken te wachten. Als eindelijk
de zandwinput bij Heenvliet voor
recreatie kan worden ingericht
komt er een aantrekkelijk water
sportgebied bij. onder meer be-
staande uit tachtig hectare water
en een jacbtnaven. Ook het Bernis-
seplan zal een belangrijke functie
gaan vervullen. Dan ontstaat een
aaneengesloten watersport- en re
creatiegebied dat loopt van Maas
vlakte tot het Spui ten zuiden van
Spijkenisse.
Genoeg werk dus nog voor het
recreatieschap. Maar eerst en te
recht even stilstaan bij de belang-
rijke mijlpaal van het 25-jarig be-
siaan.