w
4C
Oud-
kon niet
goed
tegen
Vlaardinger
vaste
baan;
VRIJDAG 6 OKTOBER 1978
J.
4%ii2Êt
r
SC/VD/WW5
Wandelen in Himalaya
Cas en Marjan de
Stoppelaar..toerisme
niet op z'n Amerikaan-
s...
„Wat ik volgend jaar ze
ker wil gaan proberen:
bootreizen organiseren
vanaf de Mount Everest
en dan de Ganges afzak
ken tot aan Calcutta. Je
hebt er boten voor nodig
van een uiterst solide
rubber, zogenaamde
„Whitewater rafts". Met
die dingen kun je de
wildste stroomversnel
lingen nemen. Ik zie het
al voor me: typémachien-
tje mee en dan, als je in
wat rustiger water bent
gekomen, tekketekkete-
k.routebeschrijving
maken voor de krant".
Oud-Vlaardinger Cas de Stop
pelaar en zijn vrouw Marjan
kennen Nepal zo langzamer
hand beter dan menig Vlaardin
ger Maassluis, 's Zomers in Ne
derland, 's winters in Nepal,
onderhouden zij een levendige
pendeldienst tussen de Lage
Landen en het koninkrijkje in
de Himalaya, jaarlijks zo'n 150
Nederlanders in hun kielzog
meetrekkend. Beiden zijn zij lid
van de Vereniging Nederland
Nepal en maken zij deeel uit
van een klein clubje Nepalent-
housiasten, dat bezig is een zeer
vriendelijke vorm van toerisme
in Nepal van de grond te krij
gen. Geen grote hotels, casino's
en patatfrietaccommodatie,
maar gewoon met de benenwa
gen het land door. D£3r legt de
Stichting Nepal Holland Huis
zich op toe. Niet zonder succes.
Maar Cas en Marjan zijn stellig
van plan het klein te houden.
Geen Disneyland in Nepal.
„Nepal is werkelijk een feeëriek
land; met een enorme variatie.
Ik was er één keer geweest met
een groep biologen, (Cas haalde
toen met die expeditie de kop
pen van de Vlaardingse pers,)
Vergeten ging toen niet meer.
Ook niet toen ik als journalist
ben gaan werken. Na een jaar
kwam het toch weer: ik wilde
dSdr heen. „Hij maakt een
breed handgebaar waaruit een
onwetende op zou kunnen ma
ken dat Nepal ergens achter het
huis in de tuin ligt. En misschien
is dat ook wel zo voor Cas en
Marjan. Tussen Holland zal in
hun beleving weinig geografi
sche ruimte meer bestaan.
Toerisme
Dat koninkrijk Nepal ligt inge-
kneld tussen de twee giganten
China en India. Het strekt zich
in een lengte van 800 kilometer
uit over de zuidhebmg van het
Himalayagebergte. Tot aan
ïQ50 was het land door toedoen
van een rigide beleid van de
oppermachtige Rana familie
van de buitenwereld afgeslo
ten. De tun die het in werke
lijkheid v^or het zeggen zou
moeten heLben gehad: de ko
ning, had ook maar niet zó'n
klein vingertje in de pap. „Eer
ste minister Rana had hem in
zijn paleis opgesloten. Hij werd
letterlijk als een kleine jongen
zoet gehouden met dinky-toys
en ander speeldgoed".
In 2950 kwam aan deze bespot
telijke situatie een einde. Nepal
stelde zijn grenzen open de
reden ook waarom toen plotses
ling de Mount Everest bedwon
gen werd; ze konden er nu
vanuit een gunstige kant bij
en ontdekte hoe ontstellend
haar achterstand was ten op
zichte van andere landen,
Nog steeds behoort het land tot
één van de vijf armste ter we
reld. Het percentage analfabe
ten bedraagt niet minder dan
vijfenzeventig. Industrialisatie
heeft er nog nauwelijks plaats
gevonden, wat er de oorzaak
van is dat Nopals hoofdstad,
Kathmandoe, nog niet zo ver
pauperd is als de overige Aziati
sche steden als Singapore en
Calcutta. De gehele Nepalese
bevolking kan autarkisch ge
noemd worden: ze zorgt voor
haar eigen voedsel.
Onder de huidige koning Biren-
dra heeft het land nu een koers
ingeslagen die het op een hoger
ontwikkelingspeil moet bren
gen. Veel middelen van bestaan
zijn er echter niet. Landbouw
levert naganoeg niets voor de
export, grondstoffen heeft het
land niet, handel is praktisch
onmogelijk omdat het land geen
havens heeft en ondertussen
blijft de bevolking maar
groeien. Een voor ontwikke
lingslanden niet onbekende si
tuatie die de Nepalese regering
wil oplossen door het toerisme
in de ontwikkeling van het land
een belangrijke taak toe te bede
len.
Cas de Stoppelaar: „Het land
is voor toensme ook heel ge
schikt Alpinisten, sportieve
wandelaars, cultuur-enthou
siasten, ze kuirnen er allemaal
terecht". Hij voegt daaraan toe
dat de regering weldegelijk
alert is „Spanje-toestanden" te
vermijden; voorkomen moet
worden dat al het geïnvesteerde
geld weer terugvloeit naar de
buitenlandse investeerders; en
daarmee de gemaakte winsten.
„De vorm van toerisme die wij
op poten hebben gezet komt
direct aan de bevolking ten
goede. Er blijft geen geld aan
de strijkstok hangen, En boven
dien, dat willen we er voor alle
duidelijkheid toch wel even bij
zeggen, wordt een groot gedeel
te van de winsten besteed aan
restauratie van tempels en scho
ling van Nepalezen die op de
een of andere wijze hun land
tot ontwikkeling willen bren
gen".
Wachten
Hoe het echtpaar De Stoppe
laar in Nepal terecht kwam
heeft te maken met de merk
waardige ziekte die al meer
mensen het avontuur in gedre
ven heeft. Cas omschrijft de
symptomen daarvan als volgt:
„Ik kan niet zo goed tegen een
vaste baan". En over het werk
dat zij daar doen: .Meer hobby
dan business, we willen vol
doende ruimte overhouden om
wat anders te gaan doen"
Zich definitief in Nepal vestigen
wil het echtpaar evenwel niet.
doorJan H. Bakker
Daarvoor verklaren zij toch te
veel westerling te zijn. Maar aan
het land verslingerd zijn zij wel.
Dat blijkt uit kleine dingen.
Zoals het volgende verhaal.
„Je hebt er geen voorstelling
van hoe anders het daar alle
maal is. Heel elementair. We
waren op expeditie en halver
wege wordt één van de mem
bers (leden) ziek. Een ziekte die
dodelijk afloopt als je niet de
juiste medicijnen bij je hebt
Dan kan het in een paar dagen
gebeurd zijn. En we hadden die
medicijnen niet. Dus we blijven
achter. Marjan met die sterven
de man in een tent Een sherpa
gaat op pad naar het dichtstbij
zijnde dorp om daar om een
helikopter te telegraferen. Een
dag-mars ongeveer. De volgen
de dag komt er echter niets. En
de daaropvolgende ook niet. He
lemaal niets. En ondertussen
gleed die man steeds verder af.
Deed alles wat God verboden
had: bloed poepen.afschuwe
lijk, het ging slechter en slech
ter. Maar geen helicopter.
En dan ga je pas beseffen wat
wachten is. Niet eventjes tien
minuten op de bus, zoals hier
in Nederland, maar dagen, da
genlang.
Totdat op de vierde dag we over
de bergen dat tsjoeke-tsjoeke
hoorden komen: de helikopter,
daar was ie dan! Ik wil je wel
vertellen dat het gevoel van
opluchting en bevrijding toen
overweldigend was.
Achteraf bleek dat de telegraaf
verbinding in het dichtstbijzijn
de dorp het niet deed. De tele
grafie gaat daar nog per radio.
En nu wilde het geval dat er
geen olie meer was voor de
elektriciteitsvoorziening. De
desbetreffende sherpa is toen
maar even doorgelopen naar de
hoofdstad, Kathmandoe, om
daar persoonlijk een helikopter
te bestellen. Moet je je voorstel
len, die man moet uitgeput zijn
geweest; dagen achtereen heeft
hij gelopen".
Niet op z'n
Amerikaans
Vier dagen wachten. Een erva
ring die je in het westen niet
zo gauw op zult doen. Het leven
in het „geciviliseerde" westen is
zoveel sneller, zakelijker ook,
dat het schril afsteekt tegen dat
in Nepal. „Toch is het één van
de redenen dat ik nooit voor
goed in Nepal zou willen wonen.
Het is onmogelijk om daar snel
en efficiënt te werken. Eventjes
een hoop dingen op één ochtend
regelen is daar eenvoudig on
denkbaar, je moet er dagen en
dagen voor uit trekken. Natuur,
lijk kun je je zaken op 2rn
Amerikaans aanpakken, zeg
gen: what now! en pats, je hebt
een hele company van de grond,
in een mum van tijd, Maar
bedenk dan wel dat de orgarüsa-
tie maar een kort leven is be
schoren. Binnen de kortste ke
ren duvelt de zaak weer in
elkaar. Je hebt immers geen
enkele steun van de bevolking".
„Wij willen onze organisatie op
een Aziatische basis oprichten.
Dat betekent dat je hun tempo
niet kunt versnellen. De Nepa
lezen accepteren je vooral als
mens. Wil je iets geregeld heb
ben dan moet je ze ook niet
passeren, maar rustig vragen
aan één van hen of ze misschien
ergens voor willen zorgen- En
dan maar afwachten. Het kan
weken doren. Alles in Nepal,
alles ligt ingebed in de dage
lijkse beslommeringen.
Heb je een man gevraagd iets
door te geven bijvoorbeeld, dan
zal hij er nooit direct op af gaan,
maar eerst eens een paar dagen
wachten totdat hij toevallig de
oom van de desbetreffende te
genkomt. Aan hem wordt de
boodschap dan doorgegeven.
En zo gaat het verzoek of wat
het dan ook is via via totdat
het uiteindelijk op de juiste
plaats terecht komt. Maar je
kunt die oom niet passeren,
evenmin als andere, belangrijke
familieleden. En omdat ons
werk toch meer hobby dan busi
ness is wdlen we het graag zo
houden. Bovendien geeft dat
een hechte verankering van je
werk in de Nepalezen zelf. Wij
hebben meer Nepalezen als
vrienden dan westerlingen".
Ben en wagen
Het Nepal-Holland Huis heeft
nu tien sherpa's in vaste dienst.
Van oudsher een bergvolk met
een reusachtige longinhoud en
een enorm draagvermogen.
(Een goede sherpa draagt tach
tig kilo). Van lieverlee onder
ging het woord „sherpa" echter
een betekenisverandering en
begon men het te gebruiken als
synoniem voor „berggids". In
principe is het nu mogelijk dat
een goedgeoefende Urker visser
„sherpa" kan worden.
De benenwagen, het voertuig
waarvan de sherpa zich in
hoofdzaak bedient, is verreweg
het belangrijkste middel van
vervoer in Nepal. Een wegennet
voor auto's en vrachtwagens is
er niet of nauwelijks. Aanleg
daarvan zou voor veel Nepale
zen trouwens tot gevolg hebben
dat zij brodeloos worden. Con
currentie van vrachtwagens be
tekent voor een grote groep de
doodsteek-
Het is de groep van de zogehe
ten „dragers". Mensen die soms
zelfs vanuit India naar de be
volkingscentra van Nepal ko
men gewandeld. Dikwijls met
niet veel meer dan dertig, veer
tig kilo sinaasappels. De aanleg
van een moderne infrastruc
tuur zou hen in één klap over
bodig maken. De Nepalese rege
ring is zich van die problemen
ter dege bewust Voor de vorm
van toerisme die de Stichting
Nepal Holland Huis organi
seert hoeft zij evenwel niet
bang te zijn; die stoelt nog op
de oude sherpatraditie: de be
nenwagen.
Foto onder: Een goe
de sherpa draagt tach
tig kilo. Wie het inte
rieur van een sherpa
huis eens wil bekijken,
kan in het Leidse mu
seum voor land- en vol
kenkunde terecht. Mar
jan de Stoppalaar ver
zorgde voor dit museum
de aankoop van het in
terieur.
Nepal is een smelt
kroes van diverse cultu
ren en religies. Er be
staat een merkwaardige
mengvorm van hin
doeïsme en boeddhis
me.
i"*
