FT
De liefde
moet
twee kanten
komen
OENSDAG 18 OKTOBER 1978
uniiiii
Vlaardingen „Ik bèn
wat geslagen vroeger
door het hoofd, brrr, wat
een engerd was die vent!"
Hoofden van scholen,
daar had mevrouw
Nieuwstraten het niet zo
op begrepen, al kan ze er
nu om lachen. En het
hoofd lacht mee; niet
dezelfde wiens handen
eertijds een beetje los
zaten, want die geniet
waarschijnlijk alweer een
tijdje van zijn
ambtenarenpensioen,
maar iemand met wie het
gezellig koffie drinken is
dat zie je zo. „Toch
moet je daar maar achter
zien te komen. Want toen
ik mij voor het eerst
aanmeldde voor de
ouderhulp, zag ik zo'n
hoofd helemaal niet
zitten. Logisch toch met
mijn ervaringen van
vroeger? Vroeger was de
meester heilig".
Enthousiast
i% ISferlte
Geen wurgslang
Schelden en lenigheid
Alles kan
OUDERS EN
door
Jan Hendrik Bakker
De Erasmusschool staat in het
hartje van Vlaardingen, het is een
school voor openbaar basison
derwijs, en de leerkrachten zijn
er duidelijk niet heilig. Tientallen
ouders lopen er dagelijks af en
aan; en met alleen om koffie te
zetten, boeken te kaften en dia's
in te ramen, maar ook voor heel
substantiële zaken, want de Eras
musschool maakt ernst met de
ouderparticipatie of „ouder
hulp", zoals de betrokkenen het
meer bescheiden bekeven te noe-
En al is de ouderhulp, zoals deze
nu draait, pas in een experimen
teerfase dit jaar, de kinderen
zullen niet graag meer zonder
willen, er zouden heel wat excur
sies, films en expressiemogelijk
heden bij in moeten schieten.
Want wat hun ouders m een kort
tijdsbestek van de grond hebben
gekregen is werkelijk voorbeel
dig, Niet voor niets dat de ge
meente binnenkort met een infor
matiekrant komt, waarin het ex
periment aan de Erasmusschool
uitvoerig staat beschreven. Het
is een voorbeeld van hoe het ook
kan.
„Voordat we aan de ouderhulp
begonnen", zegt Henk Motz, het
hoofd dat „hoofd" maar een rot
woord vindt, „hebben we eerst
alles goed met elkaar doorge
praat. Er mag dan bij veel ouders
drempelvrees bestaan om de
school binnen te komen, voor het
onderwijzend personeel is het m
het begin ook allemaal maar eng.
Je haalt een hoop woeligheid je
school binnen en dat terwijl je
als onderwijzer altijd orde en
regelmaat gewend bent geweest.
Maar de tijd dat de juffrouw
keurig opgesloten in haar klasje
zat is definitief voorbij, ddér wa
ren we het wei over eens. We
hebben toen de ouders door mid
del van een enquête gepolst hoe
zij er over dachten en zo kregen
we een enorme vracht informa
tie".
Die informatie hebben ouders en
personeel van de Erasmusschool
gezamenlijk uitgevlooid en geor
dend. Gezamenlijk hebben ze be
keken op wat voor gebieden de
ouders mee zouden kunnen func
tioneren in het onderwijs aan hun
Een groepje ouders op de
Erasmusschool.....school-
voorbeeld van hoe het kan.
Inspecteur J. M. Wijlaars.ouderparticipatie komt de
kinderen alleen maar ten goede".
kinderen. Daarna ging er weer
een enquête de deur uit, waarop
de ouders in konden vullen op
welke van de zeven terreinen zij
zich verdienstelijk zouden willen
maken. Het aantal reacties was
met zuinig, het enthousiasme van
de ouders evenmin.
Maar wat je zo vaak ziet, dat
het aanvankelijk enthousiasme al
snel als Haagse bluf ineen
schrompelt gebeurde deze
keer niet: de geestdrift leidde tot
resultaten. Eén van de moeders
die meedraait in de werkgroep
excursies laat een multomap vol
dichtbetikte velletjes zien: de ex
cursiemap. In die map een hoe
veelheid leerzame uitstapjes die
het onderwijzend personeel nooit
bij elkaar zou hebben kunnen
verzinnen, om over de ordening
ervan maar helemaal te zwijgen
want daar komt een schoolmees
ter gewoon niet toe.
De excursiegroep stelde de map
destijds samen door heel nauwge-
.zet het leerplan van de school te
bestuderen. O, in de eerste leren
ze in de tweede week het woordje
„vis", dan moeten de kleintjes
maar eens naar het Vissenjmu-
seum. En kijk, m de vierde krij
gen ze met aardrijkskunde lessen
over kaasbereiding jongens,
wie weet er hier een kaasboer
in de buurt? Zo moet het onge
veer gegaan zijn.
Het resultaat is een map vol
inventiviteit. Bij elk excursie-on
derwerp staat precies aangege
ven hoe of wat, compleet met
telefoonnummers en al. Boven
dien kan elke leerkracht in zijn
eigen klas zien welke exeursiemo-
gehjkheden er voor zijn leerlin
gen zijn. Bezig met iets over de
derde wereld? Zou een excursie
een leuke afsluiting zijn? Even
kijken, wat hebben we zoal, ja
dit, een film van de NUFFIC; en
een seintje naar de ouders van
de excursiegroep zorgt er dan wel
voor dat meester zijn film krijgt.
Dat het zonder die werkgroep
allemaal met zo makkelijk zou
zijn gegaan en meester wellicht
verstikt geraakt in een wirwar
van telefoontjes en papieren in
drievoud, kgt voor de hand. Dat
het nu opeens zo soepel gaat, is
iouter een verdienste van de ou
ders. De kinderen kunnen er hun
handjes bij dicht knijpen.
Maar kjkt het nu niet allemaal
mooier dan het is? Loopt er nooit
eens iets finaal in het honderd?
Henk Motz:
„Natuurlijk, dat gebeurt overal.
Maar het geheim van de smid is
de communicatie. In het verleden
hebben we zo vaak gezien dat
déér de oorzaak van heel veel
strubbelingen ligt. Vaak infor
meert de school de ouders ver
keert, zodat niemand snapt wat
er eigenlijk gedaan moet worden
en het onderwijzend personeel
een soort boa wordt die de ouder
participatie verstikt, wurgt. Maar
ere wie ere toekomt: de gemeente
heeft ons met die cursus enorm
geholpen".
De cursus waar Motz het over
heeft is de cursus management,
een cursus leren organiseren.
Dankzij die cursus is de ouder
hulp aan de Erasmusschool nu
zo op poten gezet dat er maar
weinig misverstanden op kunnen
treden,
Het zou te ver voeren het hele
systeem uit de doeken te doen,
maar duidelijkheid schept het
wel. En duidelijkheid is maar
vaak genoeg het halve werk.
Henk Motz: „Een goede commu
nicatie kan een hoop problemen
voorkomen. En als het fout gaat,
goed, dan gaat het fout Zelf
breng je er soms ook geen bal
van terecht. Daarom moet je je
niet als de bemoeizuchtige onder
wijzer gedragen en accepteren
dat ouders ook kunnen organise
ren. Geef ze die rek, en beschouw
jezelf verder maar als het hulpje
van de dag".
„Toen wij in het begm hier kwa
men", zegt één van de moeders
tegen Henk Motz, „was het echt
een kwestie van dat wij jullie uit
moesten testen en jullie ons. Maar
nu is de samenwerking zo dat
je kunt schelden als je iets dwars
zit. En dat is ontzettend belang
rijk: niet opkroppen, want dan
loop je op den duur met zó'n
gezicht en zie je er gewoon tegen
op, maar eens flink je hart kun
nen luchten en dan de zaak uit
praten".
De andere ouders knikkén een
stemmig. We hebben het er over
aan welke voorwaarden voldaan
moet zijn, wü ouderparticipatie
een kans van slagen hebben.
Over de belangrijkste voorwaar
de is iedereen het eens: de bereid
heid om er wat van te maken
moet van beide kanten komen,
dus zowel van de ouders als van
het onderwijzend personeel. Er
moet vertrouwen zijn, je kunt
elkaar niet als kleine kinderen
behandelen.
Een andere voorwaarde wordt
door een van de moeders onder
woorden gebracht: „Je moet zo
veel mogelijk ouders bij de ou
derhulp betrekken en er voor
zorgen dat het niet steeds hetzelf
de groepje is dat daar op school
zit. Want dan krijg je scheve
gezichten uit de buurt, van: hè-hè,
die moeten zonodig! En als je er
voor zorgt dat het een grote groep
is, die steeds wisselt, dan krijg
je ook met dat je van een paar
mensen afhankelijk bent".
Met dat laatste hangt bovendien
het volgende samen: ouderhulp
is vrijwilligerswerk en dat moet
het blijven ook. Een vader of
moeder moet kunnen zeggen:
vandaag heb ik geen tijd of ge
woon geen zin, ik blijf thuis of
ga lekker ergens op visite. Als
dat niet kan dan wordt het een
motje.
Tenslotte wijst één van de ouders
op een heel belangrijk aspect:
„Nooit je eigen kind in de groep!
Dat is niet goed. Persoonlijk ben
ik dan altijd veel harder en zeg
ik: wacht maar, thuis krijg ik je
nog wel. Maar het kan ook zijn
dat je het juist voortrekt. En
aüetwee is fout".
De gemeentelijke inspecteur van
het onderwijs in Vlaardingen, de
heer J. M. Wijlaars, is gelukkig
met de ontwikkelingen op de
Erasmusschool overigens niet
het enige voorbeeld van succes
volle ouderparticipatie in Vlaar
dingen hij heeft de ouderparti
cipatie hoog in het vaandel.
„De laatste tijd wordt de betrok
kenheid van ouders bij het onder
wijs hoe langer hoe groter. Ou
ders gaan steeds meer zien hoe
verrekte belangrijk onderwijs ei
genlijk voor hun kinderen is. Het
zou me niet verbazen als de
VOS-cursussen, waar vrouwen
een maatschappelijke bewust
wording door maken, die betrok
kenheid zeer gestimuleerd heeft.
Het wordt mij telkens bevestigd
dat ouderparticipatie de kinde
ren alleen maar ten goede komt.
Daar zijn harde aanwijzingen
voor. Het klimaat op een school
waar ook ouders meedraaien is
zoveel veiliger en biedt de kinde
ren een geborgenheid die heel
vruchtbaar is".
Wat Wijlaars betreft kan de parti
cipatie in principe heel ver gaan,
zover zelfs dat ouders meepraten
en -denken over opzet en organi
satie van het onderwijs. „Als de
motivatie en de bereidheid van
beide kanten aanwezig is, tweer
ichtingsverkeer dus, dan kun je I
in feite alles bereiken. Maar dat
verschilt van school tot school".
„Ik heb iemand wel eens een j
definitie van ouderparticipatie j
horen geven, die als volgt luidde; I
Ouderparticipatie is het ter dis-
cussie stellen van het hele onder- I
wijs. Zó ingrijpend moet het in-
derdaad zijn, participatie mag
niet alleen betekenen: ouders die j
de school wat hand- en span- I
diensten verlenen, het is reuze i
handig voor ons natuurlijk, maar j
het moet veel dieper gaan. En
waar er wederzijds vertrouwen
is, kèn het ook, al zal de onderwij-
zer er wel even aan moeten wen-
nen dat ook zijn lesgeven ter j
discussie kan komen te staan", j
Op gemeentelijk niveau worden I
binnenkort werkavonden georga-
niseerd om nu eens per school
te inventariseren welke vormen
van samenwerking er al tussen l
ouders en school bereikt zijn. Het
is de bedoeling om daarna tot
een nadere bepaling te komen I
van de takenvemeling tussen ou-
ders en school. „Maar", om Wij-
laars nog maar eens té citeren, i
„als de Eefde van twee kanten 1
komt en als beide partijen in het i
oog houden dat het om het belang
van het kind gaat en niets anders, I
dan is alles mogelijk". I
