Maatschappij
niet ingesteld
op vroeg
zelfstandig
zijn
Harry van der Lee:
Vrouwengroep
draait goed
Militaire dienstgroep
Opvangadressen
altijd welkom
Welkom
Alternatieve
helpers
doen óók
nuttig werk
f 9
Zelf beslissen
Opvang
Ouders
Doelstellingen
van het JAC
VD/SC/WW 5
Hulpinstanties voor mensen, die met problemen zitten, van welke aard dan ook: die zijn er In mime mate. Bureaus
voor Rechtshulp, Centrale en Telefonische Hulpdiensten, hulpburaaus van de kerken en van allerfel maatschappelijke
Instanties, bureaus voor Tevens- en gezinsmoeilijkheden: de adressenlijst waar hulpvragers kunnen aankloppen Is
de laatste tijd alleen maar langer geworden. Mót die ontwikkeling is er ook heel wat onduidelijkheid gegroeid Hoewel
al die Instanties afzonderlijk goed werk doen en de Intentie hebben, daadwerkelijke hulp of een goed advies te
geven aan mensen, dl© daar behoefte aan hebben, Is een aantal adressen waar men voor dikwijls een
fragmentarisch onderdeeltje uit de probleem berg terecht kan zó g eg root worden, dat men dikwijls moet woren
doorgestuurd naar wéér andere Instanties.
Bulten die „officiële" hulpinstanties zijn er echter nog méér: de zogenaamdé „alternatieve" hulpverleners als Releases.
JAC's, Sosjale Joenits en dergelijke. Deze niet-officiële instanties zijn ontstaan, omdat groepen mensen het niet eens
waren met de manier waarop de „officiële" hulpverlening funktioneerde. Ook die „alternatieve" hulpverleners houden
2ich_ bezig met het oplossen van problemen van mensen, of het aandragen van mogelijkheden om dergelijke oplossingen
te bieden. Ook deze instellingen, die ondanks dat „alternatieve" tóch vaak met subsidie van de overheid werken (behalve
(Release, die dat weigert) doen nuttig werk. Al is het wél zo. dat sommige mensen een beetje vreemd tegen die
instellingen aankijken. Vooral het JAC heeft bij sommigen een wat nare klank en dat geldt dan vooral voor ouderen,
die in de meeste gevallen niet met dergelijke instanties in contact komen.
„Het JAC: als je kinderen déér terechtkomen, dan heb je er niets meer over te zeggen. Die lui zetten je kinderen
gewoon tegen je op", zo luidt de gedachte, die bij sommigen blijkt te heersen. Een misverstand, dat haast onuitroeibaar
lijkt.
Hoe zo'n JAC, zo'n Jongeren Advies Centrum werkt en wat er bij zo'n geheimzinnige „alternatieve hulpverlener"
allemaal gebeurt, daarover gaat het op deze pagina.
Foto's: Jacques Zorgman
Tekst: Paul Houkes
-Het ligt al in de naam opgesloten: het Jongeren Advies
-Centrum richt zich vooral op jongeren. Dat is altijd
-zo geweest en dat zal naar alle waarschijnlijkheid ook
-wel altijd zo blijven. Harry van der Lee, als maatschappe
lijk werker in dienst van JAC-Vlaardingen: „Het is wel
"opvallend dat de jongeren die we hier krijgen steeds
-jonger worden. De gemiddelde leeftijd van de mensen
-die we hier helpen met allerlei problemen ligt rond
-de 17 jaar. De laatste jaren krijgen we echter steeds
-meer jongeren van rond de 15 binnen. Dat komt gewoon,
-omdat de jeugd tegenwoordig steeds sneller zelfstandig
wil zijn. De drang om uit huis te gaan komt steeds
"vroeger en de maatschappij speelt daar niet op in.
.Dan ontstaan er wei eens problemen. IViei ouders en
sopvoeders, bijvoorbeeld".
"De jongeren die door het JAC
"worden opgevangen hebben in
"veel gevallen hoog lopende
conflicten thuis. Het aantal
„weglopers" dat de weg naar
het Advies Centrum vindt
groeit stevig, al is men er bij
deze Instelling van overtuigd,
De vrouwenpraatgroep die op initiatief van het JAC
in mei van het vorig Jaar is gestart, draait voortreffelijk.
De groep probeert hoofdzakelijk te werken aan de
bewustwording van de vrouwen.
Ria Zeef, een van de mensen die destijds het initiatief
tot deze activiteit hebben genomen: „We kwamen in
de hulpverlening steeds in aanraking met vrouwen, die
thuis in moeilijke situaties verkeerden: echtscheidings-
en huwelijksproblemen, moeilijkheden in de opvoeding
van kinderen en dergelijke. Dat lijkt buiten onze doelstel
lingen te vallen, maar dat is toch niet zo. Wij gaat
er van uit, dat de situatie thuis goed moet zijn, ander
kunnen er voor de kinderen ook emotionele problemen
ontstaan. Via de vrouwenpraatgroep willen we dat zien
te voorkomen."
De bedoeling van de groep is, de vrouwen er door
intensief onderling kontakt te laten zien, dat hun
problemen niet op zichzelf staan, en dat ze dikwijls
veroorzaakt worden door de maatschappij zelf. Ria;
„Door in zo'n groep te zitten en naar elkaar te luisteren
komt men tot de ontdekking, dat ook anderen met
dergelijke problemen worstelen. De schuldgenoelens
nemen af en men vindt steun bij elkaar. Vervolgens
is het belangrijk dat men zich een eigen mening gaat
vormen. Veel vrouwen zijn nog veel te veel afhankelijk
van de man, die allerlei zaken moet regelen.
„We doen in die groep ook aan een stukje vorming:
we hebben speciale thema-avonden over uitkeringen,
problemen rond kinderen en kinderbescherming, se-
xualiteit en dergelijke.
dat slechts een deel van de
weggelopen jongeren ooit van
het JAC heeft gehoord. Wat
er met de rest gebeurd, dat
is onduidelijk.
Bij de opvang van jongeren
die in moeilijkheden zitten
gaat het JAC altijd van de
jongere zélf uit. „wij vinden
dat jongeren van 16, 17 jaar
heel goed in staat zijn cm zélf
te beslissen wat ze willen. Het
is nou eenmaal niet zo, dat
fe pas op je 21ste in staat zou
zijn omvoorjezelfte beslissen.
Dat kan al veel vroeger. Vol
gens het burgerlijk wetboek is
het echter nog steeds zo, dat
alleen de ouders het voor het
zeggen hebben".
Dat het JAC in haar hulpverle
ning bewust de partij van de
jongere kiest: daarmee mag
niet gezegd worden dat zij
geen begrip heeft voor situa
ties, zoals die in een gezin
kunnen voorkomen. De be
roeps- en vrijwillige krachten
van het JAC zijn er van door
drongen, dat opvoeden een
moeilijke taak is, die dikwijls
door het gedrag van de kinae
ren zélf niet vergemakkelijkt
wordt Harry van der Lee: „We
praten ook nooit over schuld,
als er problemen met ouders
zijn. Allerlei conflicten komen
vaak voort uit gezinssituaties,
die nou eenmaal niet ideaal
zijn. Kinderen stellen ouders
in het opgroeien vaak teleur:
ze doen het anders dan men
verwacht had. Dat valt wel
eens tegen",
„Maar als zo'n conflict een
maal tot uitbarsting Is geko
men en zo'n jongere ziet het
niet meer zitten om thuis te
blijven, dan zijn wij bewust
van mening, dat dat kind, die
jongere, zélf moet beslissen
wat er moet gebeuren. We
dragen geen oplossingen
aan: die moeten ze zélf vin
den. We geven wel de moge
lijkheden aan".
Weggelopen jongeren die bij
het JAC terecht komen worden
in de meeste gevallen, als blijkt
dat ze echt niet naar hun
ouders terugwillen, opgevan
gen op een tijdelijk „onderdui
kadres". Daarmee begeeft het
JAC zich puur wettelijk gezien
op illegale wegen: maar al te
vaak wordt haar verweten dat
zij kinderen aan de ouderlijke
macht onttrekt en strikt geno
men is dat ook zo. „Maar wat
moet je dan? Tegen zo'n jon
gere zeggen: je bent nog geen
21, dus ga maar terug naar
je ouders? Als er inderdaad
wezenlijke conflicten zijn, is
dat vaak vrijwel onmogelijk.
Dat willen ze zelf ook helemaal
niet. Als iemand eenmaal is
'weggelopen, dan is dat bijna
altijd wel iets definitiefs. Het.
is echt een hele stap om weg
te lopen. Een kind laat niet
gemakkelijk zijn eigen kamer,
zijn eigen spullen en de beken
de veiligheid achter voor een
totaal onzekere toekomst",
meent JAC's maatschappelijk
werker.
Als een jongere door het JAC
is ondergebracht op zo'n tijde
lijk adres, dan wordt dat voor
de goede orde wel gemeld aan
de (kinder-)politie. Waar dat
kind precies is ondergebracht:
daar laat men zich bewust niet
over uit. „Zo'n kind moet eerst
maar eens een paar dagen tot
zichzelf komen. Trouwens: de
politie kan wettelijk gezien
niets anders doen dan zo'n
minderjarige naar zijn ouders
terugbrengen en daar los je
natuurlijk niets mee op".
Die tijdelijke opvang op gehei
me adressen kan overigens
niet te lang duren. Binnen
enkele dagen tot enkele weken
moet zo'n jongere zelf - even
tueel met hulp van de JAC'ers
- een andere, definitieve oplos
sing hebben gevonden. Dat
kan betekenen, dat zo'n jonge
re op zich zelf gaat wonen,
als daar mogelijkheden voor
zijn. Dat laatste wordt overi
gens steeds moeilijker: aan
zelfstandige woonruimte is
niet of nauwelijks te komen.
„Het is eigenlijk een beetje
nutteloze zaak. Je kunt de
procedure uitleggen, hoe je
ingeschreven kunt worden,
een urgentieverkiaring kunt
krijgen en dergelijke. Je kunt
begrijpend met ze praten,
maar daar blijft het bij. Er zijn
nou eenmaal geen huizen ge
noeg en het zal nog wel even
duren voor daar een oplossing
voor is. Dat is wel het meest
frustrerende deel van ons
Een speciale groep' vrijwilligers van het JAC houdt zich bezig met het geven van voorlichting aan Jongens, die
binnen afzienbare tijd In militaire dienst moeten. Eenmaal per maand wordt een informatie-avond gehouden, waarop
een dla-serle over de dienstplicht wordt vertoond en alle Inlichtingen over allerlei zaken, die met de dienst
te maken hebben, worden gegeven.
Marcel, een van de vrijwilligers uit de Militaire Dienstgroep: „Er komen ook zaken als dienstweigering en vervangende
dienstplicht aan de orde. Soms wordt wel eens gezegd, dat wij jongeren zouden aansporen om dienst te weigeren,
maar dat is flauwekul. We geven alleen de mogelijkheden, als ze daar zelf behoefte aan hebben. We zijn niet
uit principe tegen de dienstplicht ofzo".
Wie echt uit principe dienst wil weigeren, kan van de kant van de militaire dienstgroep op een goede ondersteuning
rekenen. Blijkt echter, dat men niet in dienst wil om andere dan principiële gronden, dan moet men het zelf maar
uitzoeken vindt het JAC.
werk: daar hebben wij ook
geen oplossing voor", aldus
Van der Lee.
Het fs overigens zeker niet
waar, dat hel JAC het contact
met ouders van „weglopers"
zou schuwen. Het komt, als
het kind daar zélf mee in
stemt, regelmatig voor dat de
hulpverleners wel degelijk
contact met de ouders zoe
ken, om te proberen de pro
blemen door te praten. Met
wisselend succes, overigens.
Sommige ouders willen van
een instantie als het JAC niets
weten, omdat ze vinden dat
„een ander" niets met hun
problemen te maken heeft, of
omdat ze vinden dat het JAC
hun kinderen tegen hen opzet.
Het komt echter óók voor, dat
er een goede relatie ontstaat
De ploeg van
JAC-Vlaardingen
Het krijgen en instandhouden van een lijst met
opvangadressen, waar weggelopen jongeren tijdelijk
naar toe kunnen, Is geen gemakkeli|ke zaak. Om
precies te zijn: eigenlijk Is er bij het JAC altijd een
tekort aan dergelijke adressen.
Jannemieke, die speciaal met dit probleem belast is:
„Goede opvang is voor die kinderen en jongeren
noodzakelijk. Als ze van huis weggelopen zijn, dan moet
eerst het huisvestingsprobleem worden opgelost, voor
je aan de andere moeilijkheden kunt beginnen. Je kunt
ze niet op straat laten slapen. Eigenlijk zouden ze over
die huisvesting voorlopig geen problemen mogen heb
ben: ze hebben ai genoeg aan hun hoofd".
Het onderbrengen van weggelopen kinderen, ook at
is het maar voor enkele weken, is geen gemakkelijke
zaak. Vele mensen die best op die manier een steentje
bij zouden willen dragen om het JAC haar werk mogelijk
te maken, schrikken ervoor terug, omdat ze op die
manier wettelijk gezien meewerken aan het onttrekken
van minderjarigen aan het ouderlijk gezag. Strikt geno
men zijn ze inderdaad mede strafbaar al gebeurt het
in de praktijk nauwelijks, dat men er door in de
moeilijkheden komt.
Daarnaast bestaat cr het hardnekkige misverstand,
dat aan zo'n opvangadres zeer hoge eisen worden
gesteld. Jannemieke: „Men denkt vaak, dat men die
jongeren In een eigen, compleet Ingerichte kamer moet
onderbrengen en dat men beslist een zogenaamd
compleet gezin moet vormen, voor men In aanmerking
komt. Dat is gewoon niet waar. Een bed Is al genoeg,
voor die eerste tijd, samen met wat aandacht voor
die jongeren. De enige els die we aan de opvang-adrea-
sen stellen, Is dat ze achter onze doelstellingen kunnen
staan".
Er is wel wat verloop in het adressenbestand. In de
praktijk blijkt het ook zeker met gemakkelijk, om
weggelopen jongeren op te vangen en een goed oor
voor hun problemen te bieden. „De meesten doen het
echt niet jaren achter elkaar. De belasting is voor die
mensen toch vrij groot", weet Jannemieke. „Maar toch
zou het fijn zijn, als we weer eens wat uitbreiding van
het bestand zouden kunnen krijgen. Dankbaar werk is
het zondermeer".
Het JAC garandeert overigens, dat de opvangadressen
onder geen voorwaarde bekend worden gemaakt aan
- bijvoorbeeld - de politie. „We hebben een goed
systeem om die adressen geheim te kunnen houden.
Hoewel: de politie heeft natuurlijk toch wel methoden,
om achter zo'n adres te komen. Je kunt niet voorkomen
dat men er achter komt, als ze zo'n Jongere gaan
volgen of zo".
tussen de ouders en de hulp
verleners. Harry van der Lee:
„Ais de emoties wat zijn afge
nomen, is er vaak heel goed
met ouders te praten. Dan
blijkt na verloop van tijd ook,
dat ze ons heel anders gaan
bekijken, minder argwanend
en zo. Vaak beseffen ze eerlijk
niet, dat hun kinderen het thuis
niet meer kunnen uithouden.
Materieel zorgen ze voortreffe
lijk voor hun kinderen: daar
hoeft het niet aan te schorten.
Dat wordt ook vaak gezegd:
kijk eens wat we dat kind
allemaal gegeven hebben; een
eigen kamer, alle spullen die
het hebben wil! De emotionele
band: daar schort het echter
vaak aan. En dat beseft men
niet altijd".
Hoewel dat zeker niet altijd
gebeurt komt het toch ook
voor, dat door bemiddeling
van het JAC sommige proble
men en conflicten kunnen wor
den opgelost en dat de relatie
tussen ouders en kind aanzien
lijk verbetert. Soms lukt dat
ook met en is er geen enkele
mogelijkheid, om de ouders en
de kinderen nader tot elkaar
te brengen.
„Die problemen worden in veel
gevallen gewoon veroorzaakt
door een stuk onvolkomenheid
van de maatschappij. Het
vroeg zelfstandig worden van
jongeren levert nou eenmaal
problemen op. De maatschap
pij is daar nog Sang niet vol
doende op ingesteld. Het lijkt
wel eens of er krachten zijn,
die dergelijke ontwikkelingen
bewust willen tegenhouden,
die hun ogen sluiten voor de
werkelijkheid. Neem Van Agt:
hij ziet het gezin nog steeds
als de hoeksteen van de sa
menleving. De cijfers wijzen
echter uit. dat dat steeds min
der het geval is".
Waarom alternatieve hulpver
lening, naast al die „officiële"
instanties waar mensen-met-
problemen terecht kunnen?
Harry van der Lee: „Het feil
dat de alternatieve hulpverle
ning het erg druk heeft is
gewoon terug te voeren op
het feit, dat de ouders écht
niet altlid gelijk hebben. Voor
de „officiële hulpverleners
hebben ze dat wél, zolang de
kinderen niet meerderjarig
zijn. Als ouders blijven dwar
sliggen, dan kun je als „offi
ciële" hulpverleners niet an
ders dan „lijmen".
Het pand van het
JAC-Vlaardingen, inde
Pieter Karei Drossaart-
straat201.
Het JAC stelt zich ten
doel, aan de
gesignaleerde behoefte
aan adequate
hulpverlening tegemoet
te komen, met name
voor jongeren. Bij die
hulpverlening gaat men
utt van de situatie: van
de hulpvrager. Het JAC
wil met name ingaan op
situaties waarin
minderjarigen vanuit
hun rechteloze positie
in conflict zijn of
dreigen to komen met
gevestigde structuren of
instanties (bijvoorbeeld
gezin, politie, raad van
kinderbescherming).
Het JAC probeert zich
niet alleen bezig te
houden met individuele
hulpverlening; zij
probeert ook inzicht te
krijgen in de
maatschappelijke
oorzaken van
problemen en probeert
een bijdrage te leveren
om
probleemverwekkende
factoren op te heffen.
Het JAC houdt zich niet
uitsluitend bezig met
het opvangen van
weggelopen jongeren.
Ook lal van andere
adviezen over
huisvesting, uitkeringen,
problemen rond
seksualiteit en
dergelijke komen in de
hulpverlening tot
uitdrukking. Daarnaast
heeft de Vlaardingse
JAC een speciale groep,
die zich richt op
jongeren die in militaire
dienst moeten, terwijl er
ook een
vrouwenpraatgroep is,
die zich richt op de
bewustwording van de
(jonge) vrouw.
Wie over het Jongeren
Advies Centrum meer
wil weten, kan in deze
regio terecht op het
Vlaardlngse adres P. K.
Drossaartstraat 201.
Iedere werkdag tussen
10 en 17 uur kan men
er terecht, terwijl men
dinsdags en
donderdags ook van 20
tot 22 uur terecht kan.
Telefonisch Is
JAC-Vlaardingen
bereikbaar vla 34.47.13
of 34.48.13.
