Derde lustrum van oudste actiegroep UwssmsmBm - MBMIili VRIJDAG 10 NOVEMBER 1978 SC/VDAVW 5 0© waakhonden van het milieu --yt? •i. <«v«spf doorWim Huibers Op 14 november is het vijftien jaar geleden dat de Vereniging tegen milieubesef in en om het Nieuwe Waterweggebied werd opgericht. Een mijlpaal om wel even bij stil te staan. Want als één van de eerste actiegroepen in dit gebied heeft de VEM veel bijgedragen aan de bestrijding van de luchtverontreiniging. Na de Tweede Wereldoorlog wordt alle aandacht gericht op de herbouw van de deerlijk verminkte Rotterdamse haven. Voor de woningbouw worden snel plannen gemaakt. Niet alleen moeten de verwoes te huizen worden vervangen, tevens zijn nieuwe woningen nodig voor de groeiende bevolking. Jam mer genoeg vinden de planologen in die tijd dat de huizen zo dicht mogelijk bij het werk moeten liggen om de reisafstand zo klein mogelijk te houden. Dat zal later vele problemen gaan opleveren. Daarnaast wordt met grote voortvarendheid gewerkt aan de wederopbouw van "üe"havens. Kademuren wor den hersteld, kranen weer opgericht en loodsen her bouwd. De ene na de andere industrie vestigt zich langs de Nieuwe Waterweg. Bot lek, Europoort en later Maasvlakte ontstaan. De geur die de bedrijven verspreiden wordt aanvan kelijk verheugd opgesno ven. Er wordt gewerkt. De economie herstelt zich. Maar de blijdschap is van korte duur. Naarmate de industrie zich uitbreidt nemen de geurtjes toe, evenals andere vormen van overlast. Na de roes van de wederopbouw treedt een periode in van bezinning. Men vraagt zich af of het wel allemaal in dit tempo moet doorgaan. De produktieprocessen en de daarbij soms optredende storingen geven regelmatig aanleiding tot klachten van de bevolking, waarvan een deel eigenlijk te dicht op de industrie woont. Van liever lee ontstaat er bij grote groe pen mensen een toenemende onrust over de milieuveron treiniging. Er wordt wel veel over de problemen gepraat, maar er gebeurt weinig. Veel bewoners krijgen er schoon genoeg van. Vooral in Vlaardingen heb ben de mensen bijzonder veel last van luchtvervuil ing. Ramen werden mat, in nylonkousen vielen grote ga ten, TV-antennes zaten vol aanslag en de tranen spron gen de bewoners vaak in de ogen als er ergens iets werd opgestart of als er een sto ring optrad. VOORNE Vlaardingen en Schiedam behoren weliswaar tot de plaatsen die de meeste hin* der ondervinden, maar op Voome-Putten mogen af en toe Rozenburg, Geervliet en Heenvliet ook de nodige luchtjes opsnuiven. Als op 8 oktober 1963 een hoorzitting wordt gehouden over een hinderwetvergun ning voor de kunstmestfa- briek ENCK in Vlaardingen (tegenwoordig geheten Windmill Hoilland) ver schijnt er een negental bur gers om hun bezwaren naar voren te brengen en tegelijk te klagen over de toestand van het milieu. De pers be steedt veel aandacht aan dit protest en er onstaat een spontane actie waarbij 2500 handtekeningen worden verzameld. Het plan werd opgevat een verenmging op te richten om het protest een meer permanent karakter te geven. In deze periode (4 november 1963) breekt brand uit in een opslagloods van de ge wraakte kunstmestfabriek. De hele dag stromen bruine, giftige rookwolken vlak langs de huizen van de Vlaardingse Westwijk. Dat is de druppel die de emmer doet overlopen. ACTIEGROEPEN Op 14 november wordt de actiegroep opgericht. De naam is Vereniging tegen luchtverontreiniging in en om het Nieuwe Waterweg gebied (in 1971 gewijzigd in Vereniging tegen milieube derf). de oprichtingsverga dering wordt zeer druk be zocht. Er melden zich 350 leden aan. De eerste actie groep is geboren. Begin 1970 wordt het Centraal aksieco- mité Rijnmond (CAR) opge richt. CAR en VTM blijken zich te ontwikkelen als de meest actieve actiegroepen, al mag het werk van de Stichting leefbare Delta en Schone Randstad Zuid niet worden uitgevlakt. De actiegroepen ontwikke len veel uiteenlopende acti viteiten. Ze zijn doorgaans goed op de hoogte van wat er in het gebied gebeurt (legaal en illegaal) op het terrein van slordigheden bij de bedrijven, storingen, ont duiken van bepalingen, lo zingen enz. Er is veel beweging in de actiegroepen. Soms rijzen ze als paddestoelen uit de grond. Ze gaan samenwerk ingsverbanden aan, veran deren hun actiedoeleinden en soms verdwijnen ze weer even snel als ze gekomen zijn. Een nog niet geëvenaard hoogtepunt in de activiteiten van de actiegroepen wordt bereikt als de overheid over weegt toestemming te verle nen voor de bouw van een hoogoven en staalfabriek op de Maasvlakte. De protesten hiertegen en tegen de aan loopmoeilijkheden van de olieraffinaderij van Gulf doen het ledental van de VTM stijgen tot ongeveer duizend in 1975. De VTM is aanvankelijk nogal politiek gericht. De toenmalig oorzitter vindt dat wanneer er zo goed mo gelijk gebruik wordt ge maakt van de bestaande wettelijke middelen, er sneller een beter resultaat kan worden bereikt. Juist vanwege deze „legale" op stelling krijgt de vereniging doorgaans een goed gehoor bij de overheid. Het CAR komt begin 1970 tot stand. De verschillende, meest plaatselijke actiegroe pen, wijkraden en buurtco- mités besluiten samen te werken in één actiecomité. Eén van de belangrijkste taken van het CAR wordt het voorlichten en tot verzet oproepen van de bevolking. De acties moeten wel steu nen op nauwkeurige gege vens en analyses. Het CAR hecht meer waarde aan het verkrijgen van het vertrou wen van de bevolking dan van de overheid. Het CAR vindt dat de mi lieuproblemen nauw samen hangen met de structuur van de kapitalistische sa menleving. Het is dan ook een actiegroep met politieke doelstellingen. Ze verspreidt pamfletten onder de bevol king en schroomt niet harde acties te voeren. Zo wordt op 16 oktober 1972 een em mer met giftig chemisch af val op het bordes van het Rotterdamse stadhuis neer gezet, omdat in het Botlek- ■k gebied een illegale stort plaats van chemisch afval is ontdekt. Het CAR start in 1970 met een honderdtal aanhangers. In de jaren er na groeit het aantal flink, maar in 1975 zijn er niet veel meer over. Een deel van het CAR is inmiddels opgegaan in het Milieu Actiecentrum Neder land (MAN). BESTUURDER Eén van de meest op de voorgrond tredende verte genwoordigers van het CAR was destijds de Briellenaar Arie van Dijk, werkzaam als chemisch analist bij het biologisch station Weevers- duin in Oostvoome. Mede door hem ontwikkelde het CAR zich tot één van de radicaalste milieugroepen van ons land. Hij werd he kend door de CAR-acties tegen de hoogovens op de Maasvlakte, de Gulf-fak- kels, pijpleidingstraat door Voome-Putten, koperlozin gen van de Chemische In dustrie Rijnmond enz. Van Dijk, die ook lid is van het PvdA, werd in septem ber 1974 milieu-gecommit teerde van het openbaar li chaam Rijnmond, tot verba zing van velen. Niet zo zeer vanwege zijn jeugdige leef tijd (toen 27), maar vooral omdat hij deel ging uitma ken van een bestuursor gaan, waarmee hij zo vaak overhoop had gelegen. De activist werd autoriteit. De man van de harde acties werd een keurig bestuurder. Arie zelf vond zijn overstap niet zo vreemd. Hij zei des tijds: „Via het CAR is ook in de politieke partijen een bewustwording gegroeid, dat er aan het milieu iets moet veranderen. De ideeén van het CAR zijn ook in de PvdA gemeengoed gewor den. Overigens blijf ik acties vanuit de bevolking belang rijk vinden. Burgers moeten zich aansluiten bij een actie groep of een politieke par tij". De meeste CAR-leden zou den weinig kritiek hebben gehad op de overgang van Arie van Dijk naar Rijn mond. Ze vonden dat hij de kans moest grijpen om op bestuursniveau verder aan de zaak te werken. Alleen zijn grote mede-activist Re- my Poppe was het er niet mee eens. Hij vond dat Arie aan de basis had moeten blijven werken. Arie van Dijk beheerde van 1974 tot 1978 de Rijnmond portefeuilles milieu en volksgezondheid. Voor de komende vier jaar maakt hij opnieuw deel uit van het dagelijks bestuur van Rijn mond. Alleen heeft hij mi lieu moeten inwisselen tegen onderwijs en welzijn. WEERKLANK Het werk van de VTM en het CAR is niet voor niets geweest. Ze bleken door gaans goed op de hoogte te zijn van de gebeurtenissen, die zowel binnen als buiten de hekken van de bedrijven plaatsvonden. De invloed van de actiegroepen was niet gering. Hun protesten vonden weerklank bij de bevolking, de bedrijven en de overheid. Mede daardoor Is er op milieugebied veel verbeterd, al blijven er uite raard nog vele wensen over. Zelfs de toenmalige burge meester van Rotterdam, Wim Thomassen, moest er kennen dat de aanvankelijk als lastig ervaren groepen een nuttige functie vervul len. In 1970 zei hij actiegroe pen een gezond verschijnsel te vinden. „Het is juist dat de mensen zich laten horen tegen de aantasting van hun woonmilieu". De actiegroepen hebben ook hun steentje bijgedragen tot het „wakker worden" van de bevolking. Bij veel mensen is van een mentaliteitsveran dering sprake. Men is niet langer bereid om de hinder en overlast van de bedrijven zonder meer te aanvaarden. Mede door de massale pro testen vanuit de burgerij v/erd in 1971 besloten dat het hoogoven- en staalbedrijf op de Maasvlakte er met zou komen. OUDSTE De Verenfging tegen milieu bederf, die nu haar derde lustrum gaat vieren, is op het ogenblik de oudste nog actieve milieuvereniging in ons land. Zij is tevens één van de weinige actiegroe pen, die het vijftien jaar heeft uitgehouden. In deze periode heeft de vereniging steeds geprobeerd een beter beleid te bereiken op mi lieugebied. Veel onheil is daardoor voorkomen. Ook in de toekomst is nog een belangrijke taak voor de vereniging weggelegd. „Er zullen steeds personen zijn die zich willen verrijken ten koste van anderen. Onder valse argumenten zoals ren- tabiliteits ver be tering, groei, werkgelegenheid of zelfs so ciale woningbouw zal men trachten natuurgebieden te vernielen, bewoners te be lasten met lawaai of stank of hun eigendommen te be schadigen. Zijn er geen aan tastingen door recreanten, dan zijn er wel doe-het-zel- vers die hun puin kwijt wil len, fabrieken die tot aan het bos willen doorbouwen, plannenmakers die er een weg doorheen willen maken of hoogspanningsleidingen en pijpleiding straten willen aanleggen. Aldus de VTM in het blad Milieu-actief, een gezamenlijke uitgave van al lerlei verenigingen en groe peringen op het gebied van milieubescherming. Het blad, dat uniek is voor de gehele provincie, maakt veel informatie toegankelijk voor een breder gebied. Het vervult zodoende de belang rijke functie van spreekbuis voor de waakhonden van het milieu.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1978 | | pagina 5