Goed
en
Fout
Koop
niet
zo
maar
wat
I
Öntdekken.
f
December
Twee tot vier
Handenarbeid
NB
Het Sinterklaasfeest staat weer
voor de deur. Meestal is dat feest
eooi4 ouders de aanleiding om hun
hinderen eens lekker van speel
goed te voorzien. Een kind dat dan
ftok nog vlak voor of vlak na
Sinterklaas jarig is, heeft het dan
niet best. Immers, niemand weet
wat het kind te geven en het past
fiou eenmaal in het patroon om
{fen kind ook met zijn verjaardag
fe voorzien van een fikse hoeveel-
heid speelgoed.
fToch'is het helemaal verkeerd om
je kinderen alleen met Sinterklaas
en verjaardagen speelgoed te ge
ven-'Nieuw speelgoed moet gege
ten worden als het kind er aan
foe is. Als het uit zijn speelgoed
gegroeid. Dat doen we wel met
^hoenen. maar helaas nog te wei
gig met speelgoed. We kopen het,
pmdat we het leuk vinden, zonder
jets te weten van de functie van
speelgoed en spelen.
£ls zo speelgoed wordt gegeven,
dan krijg je situaties dat ouders
zeggen:,,Maar mijn dochter barst
yan de poppen, maar ze speelt er
nooit mee" of „Mijn zoon heeft
bergen auto's en hij kijkt er nooit
naar om." Als zulk soort opmer
kingen opgaan voor uw zoon of
dochter, dan heeft u niet inge
speeld op de belangstelling en de
fintwikkeling van het kind.
Speelgoed en spelen staan name-
(ijk niet op zichzelf. Ze zijn onver
brekelijk verbonden met het ont
dekken van de wereld. Een kind
pntdekt spelend zijn omgeving,
zijn* ouders, zijn kunnen en zijn
beperkingen, de mensen om hem
.been, de grenzen en de normen
waaraan het zich heeft te houden.
Juist omdat het kind zich met zijn
speelgoed ontwikkelt, is het zo
belangrijk dat het een nieuw stuk
speelgoed krijgt, als het op het
oude is uitgekeken. Bijvoorbeeld:
het kind kar. een puzzel van zes
stukken in een oogwenk leggen.
Er moet dan een andere puzzel
worden gegeven, maar wel een met
meer stukken. Als het kind de ene
\lan zes stukken helemaal de baas
Ran, dan kan hij dat ook met de
éndere.
Toch zullen we er ook dit jaar weer
niet aan ontkomen, dat er een hele
berg speelgoed ineens wordt gege
ten met Sinterklaas. Het is daarom
zo belangrijk cm bewust te kiezen'
én bij die keuze uit te gaan van
liet kind.
We citeren uit „Wegwijzer in speel-
goedland" van de Stichting K en
O, Burgemeester Patijnlaan 65,
Den Haag (de folder kost 2,70):
„Wie voor zijn zoon een pop en
voor zijn dochter een timmerdoos
koopt, voedt zijn kinderen niet
slecht op: het kan in tegendeel juist
betekenen dat er dan bij de aan
koop van nieuw speelgoed conse
quent rekening wordt gehouden
met de eigen belangstelling van het
kind. En daar gaat het uiteindelijk
om bij de keuze van nieuw spel
materiaal voor het kind."
We citeren verder: „Als u nu spel
materiaal gaat uitzoeken, probeer
dan-Vooral éérst naar het kind te
kijk&n". „Kinderen zijn allemaal
verschillend. Dit verschil komt on
der meer tot uiting in hot spel.
Misschien ontdekt u meer moge
lijkheden voor spel-materiaal wan
neer 'u ook bij andere leeftijden
kijkt, dan bij de leeftijd van het"
kind waarvoor u zoekt. Het gaat
tenslotte om het spel en spel-mate-
ijaal van dét kind,"
Project
Hoebelangrijk spelen en goed
speelgoed is, mag blijken uit het
feit, dat het Katholiek pedagogisch
éentrum, Postbus 482 in Den
Bosch een project Speel goed heeft
ifemengesteld (het project kost
8,—). De aanleiding 'voor het
project zijn de problemen geweest
\fan leerkrachten die lesgeven aan
cfe scholen in woonwagencentra.
Als hoofdoorzaak voor die proble
men en de matige resultaten van
het onderwijs werd gegeven: het
gebrek aan motivatie van de ou-
tfers voor het onderwijs.
Om die ouders te motiveren werd
gekozen voor het project Speel-
^oed.Juist in de woonwagencentra
\vvam een aantal soorten spel niet
ojt te weinig aan bod. De oorzaken
qparvan waren onder meer: het
gebrek aan ruimte in de wagen,
lipt gebrek aan veilige ruimte bij
<le wagens, het gem is van het juiste
speelgoed en gebrek aan inzicht
Ijij de ouders ten aanzien van het
hela ng van spel.
Qnderwijskundig gezien is spel
belangrijk, omdat je kinderen
makkelijker aan het werk krijgt
niet zaken die ze leuk vinden. Met
spel kunnen kinderen ook veel
lerervr-Met ganzebard of mens-er
ger-je niet wordt bijvoorbeeld het
inzicht in getallen spelenderwijs
ontwikkeld. Bij Monopoly komen"
het lezen van vrij moeilijke teksten,
en het"werken met grote getallen
aan de orde.
Nu we toch bij de spelletjes zijn
aangeland, gaan we er nog maar
even mee door. Van het doen van
gezelschapsspelen kan het kind
neig meer leren. We noemen: verlie
zen, dat moet je ook in het leven
kunnen. Samen spelen. Samen iets
dden is niet gemakkelijk. Je" aan
rekels houden, het leven heeft er
nog veel meer en leiding geven,
in een groepje is leiding nodig.
Bovendien hebben die spelletjes
hot nut, dat kinderen bij slecht
weer binnen kunnen spelen en dat
ze leren iets gezelligs te doen, In
d^t vgrband noemen we nog: domi
ng vlboienspel, jumbolino, kwar
tetten en pim pam pet
V£n sommige spelletjes kan het
kipd ook Ieren denken. Dat ge
beurt .onder meer bij scrabble,
dapimen, stratego, kleurbékennen,
maar ook bij kwartetten en bij
monopoly.
Baby
Van spelen kan je nog veel leren,
Kies speelgoed
vanuit de
ontwikkeling g
van het kind
Een baby leert met speelgoed kij
ken, hij kan er op zuigen, hij kan
het in zijn mond steken, hij kan
er op bijten, hij kan er naar
luisteren, hij kan het laten schom
melen. Daarom heeft een baby een
rammelaar nodig, een bijtring, een
babygym, een muziekdoosje, een
zacht beestje, gekleurde blokken,
pieppoppen.
Kinderen van één tot twee jaar
leren weer heel andere dingen met
hun speelgoed. Zij gooien met
ballen en blokken, maar met die
blokken Ieren ze ook bouwen en
passen en meten, maar dat laatste
ontdekken ze ook met puzzels. Ze
leren herkennen met prentenboe
ken. Rijden, laden en lossen wordt
ontwikkeld met een grote auto,
met een boot, een kar, een trein
of een hijskraan. Met die boot leert
een kind ook varen. Met potlood
en papier leert het tekenen. Jezelf
voortbewegen komt tot ontwikke
ling met een kruiwagen, met grote
blokken, een driewieler, een skip
pybal, een slee, een step. Vergeet
echter ook muziekinstrumenten
niet, zoals een trommeltje, een
fluitje, een tamboerijn. Daarmee
komt het gevoei voor muziek tot
ontwikkeling.
Wat een kind van bepaald speel
goed kan Ieren, zoals hierboven
vermeld, is slechts een greep uit
de mogelijkheden om te leren. Van
één soort speelgoed" kan een kind
nog veel meer opsteken. Laten we
bijvoorbeeld blokken eens bekij
ken: van gekleurde blokken kan
het onderscheiden, van kleur ge
leerd worden. Kinderen leren hout
kennen van houten blokken. Ze
ontdekken dat holle blokken licht
zijn en massieve zwaar.
Met blokken wordt een kind tegen
gestelde begrippen meester: bou
wen en afbreken, groot en klein,
zwaar en licht- Bouwen is en goede
oefening voor de spieren en het
werkt vormend voor het karakter:
denk aan het bouwen van een
steeds omvallende toren!
De groep van twee tot vier jaar
ontwikkelt weer andere zaken,
maar gaat uiteraard ook door met
de ontwikkeling van wat ze bij hun
speelgoed daarvoor hebben ge
leerd. Blokken, driewielers en der
gelijke blijven dus -van belang.
Nieuw komen aan bod: in elkaar
zetten, klimmen en klauteren, pas
sen en meten, naar verhaaltjes
luisteren, verven, vormen en ver
vormen, uit elkaar halen en gooien
en vangen.
Daarvoor heeft een kind construc
tiemateriaal nodig, dingen om op
te klimmen, voorleesboeken,
grammofoonplaatjes met kinder
liedjes, verkleedspullen, verf en
klei, speelgoed dat gedemonteerd
kan worden, een schaartje en lijm,
poppen.
Op die poppen gaan we meteen
wat dieper in. Is voor een baby
een pop leuk als knuffeldier, een
peuter moet zijn fantasie kunnen
gebruiken als hij met een pop
speelt. Een peuter praat tegen zijn
pop, daarom moet de pop niet zelf
praten. Een pop moet niet veel zelf
kunnen, het kind moet met zijn
pop vee! kunnen.
Een heel ander aspect van spelen
zijn zand en water. Nou zal met
iedereen in staat zijn om zijn kind
een zandbak te geven. Zoek het
zand dan op zijn tijd op, bijvoor
beeld m het park. Een kind dat
naar de zandbak gaat heeft daarbij
een kruiwagen, een schep, een
emmer en zandvormen nodig. Spe
lend met zand ontdekt een kind
bijvoorbeeld dat zand zwaar is.
Ook met water moet een kind
kunnen spelen. Dat kan in bad,
maar ook in de wastafel of in een
teil in de keuken. Bij dat water
horen natuurlijk bootjes, drijven
de beesten, maar ook lege flacons
kunnen worden gebruikt. Spelend
in het water komt een kind er
achter dat grote dingen drijven,
zware dingen zinken en dat iets
dat met lucht is gevuld snel drijft.
Dan zijn er allerlei dingen waar
mee het kind zijn lichaam ge
bruikt, zijn behendigheid oefent en
samen met anderen be2»g kan zijn.
Zulke dingen zijn schommels,
springtouwen, tafeltennis, tollen,
knikkers, sjoelen, tafelvoetbal en
rolschaatsen.
Om bezig te zijn met zijn handen,
om de handigheid te ontwikkelen
en als voorbereiding op breien,
schilderen, borduren en om je uit
te leven, je fantasie te gebruiken,
moet er handenarbeidmateriaal
zijn. Zulk materiaal is: kwasten,
verf, papier, karton, plaksel, scha
ren, punmkklosjes, weeftoestellen
en klei. Met dat materiaal kan een
kind ook, evenals met ballen, met
hamertje tik, met trommelen en
dergelijke, allerlei andere gevoe
lens uiten. Gevoelens als: span-
ning, verveling, onmacht, woede
en overtollige energie.
Is een kind eenmaal op de basis
school dan doet het weer andere
dingen met zijn spel. Aan de ene
kant bouwt het kind verder aan
zijn ervaringen met spel uit zijn
kleutertijd. Zijn spelletjes worden
echter intensiever, verfijnder en
als het om dcnkspellctjes gaat,
worden ze moeilijker. Dat hangt
samen met het feit dat het op de
lagere school van alles leert, dat
het in zijn vrije tijd in de praktijk
kan toepassen. Daarnaast gaat het
kind ai spelend verkennen wat de
normen zijn, hoever het kan gaan
en wanneer de grens is bereikt,
In diezelfde tijd kan het kind leren
om met techniek om te gaan. Dat
doet het met mecano, ptastikant,
fischertechniek, lego, ccn gereed
schapskist met echt gereedschap,
met een electriciteitsdoos.
Bij dat alles moet de ontwikkeling
van hobby's met vergeten worden.
Dat kan met een poëziealbum, om
iets van je jeugd voor later te
bewaren, met een plakboek voor
het x'erzamclen van foto's van au
to's of van filmsterren of van
honden of van bloemen, dat kan
met een verzameling om ergens
lang plezier aan te beieven, dat
kan met een foto-toestel en met
bloemschikken.
Er zijn mogelijkheden genoeg, zo
wel voor hobby ais voor spel. Blijf
daarbij uw kind observeren. Kijk
waar zijn of haar belangstelling
naar uitgaat. Sluit aan op die
belangstelling, maar probeer ook
andere interessen te ontwikkelen.
Bedenk bij dat alles ook. dat speel
goed niet per sé uit de speelgoed
winkel hoeft te komen. Oude kle
ren, oude tassen, oude schoenen,
lege dozen, afgedankte wekkers,
radiotoestellen en televisies, rest
jes hout, lapjes, knopen, kosten
meestal wernig. Vaak liggen ze
vergeten in een hoekje. Kinderen
kunnen er uren zoet mee zijn. Juist
met die materialen kunt u voldoen
aan de vraag van uw kind naar
iets nieuws, zonder dat u daarvoor
'diep in de beurs hoeft te tasten.
En tast u toch in die beurs, met
Sinterklaas bijvoorbeeld, doe dat
dan wel overwogen. Als u dat doet,
is goed speelgoed stukken goedko
per dan u denkt Goedkoop is
duurkoop, is zeker een regel die
zonder meer van toepasing is bij
de aankoop van spelmateriaal
Deze gedachten over speel
goedzijn fout:
0 goed spelgoed is duur
speelgoed
duur speelgoed is goed
speelgoed
6 als een kind eenmaal
speelt, hoef je er niet meer
naar om te kijken
0 het doet er niet toe waar
ze mee spelen: als ze
maar bezig zijn
0 twee keer per jaar is een
kind aan nieuw speelgoed
toe: met2ijn verjaardag en
met Sinterklaas
0 dat is toch geen speel
goed voor jongens(meis-
jes): jongens spelen met
een timmerdoos en meis
jesmet een pop
O spelen met een oude
schoenendoos? alsof we
geen echt speelgoed
kunnen betalen!
0 altijd 'dat geklieder met
water: ga toch spélen!
0 kinderen in de kamer la
ten spelen? dat is toch
zonde van de dure meu
bels!
0 is dat nou allemaal nodig:
wij hadden het vroeger
toch ook niet?!
Deze gedachten over speel
goed zijn goed:
0 goed speelgoed is speel
goed waar een kind fijn
meespeelt
0 goed speelgoed moedigt
het kind aan tot het doen
van ontdekkingen
0 nieuw speelgoed is nodig
als het kind eraan toe is.
Dat is niet alleen op zijn
verjaardag of op 5 decem
ber
0 de keuze van het speel
goed is erg belangrijk: het
kan grote invloed hebben
op de (spo!-) ontwikkeling
van een kind
O speelgoed is geen pronk-
materiaal voor de ouders
O ieder kind heeft zijn eigen
voorkeuren: waarom zou
den we daar geen reke
ning mee houden bij de
aanschaf vap nieuw spel
materiaal?
0 kinderen kunnen ook erg
prettig spelen met dingen
die niet uit de speelwinkel
komen
0 de inrichting van het huis
moet aan (het spel van)
de kinderen zijn aange
past: niet omgekeerd.
