99Btet cadeaus
hoef je niet
te wacht
Twijfelaars
gaan in
november
weer 'geloven
December
De onrust begint al eind sep
tember. Als de eerste cadeaus
tn de kleurrijke etalages wor
den uitgestald en de grootwin
kelbedrijven hun aantrekkelij
ke folders door de bussen laten
'glijden, dan groeit bij jonge
kinderen onmiddellijk het be-
êef dat het Sinterklaas-feest
weer in aantocht is. Meer dan
twee maanden worden de ge
dachten van kleuters en de
lagere schooljeugd beheerst
door de komst van de goedhei-
ligman.
Voor de „gelovige" kinderen is
het een spannende periode,
Want hoewel het moraliseren
de aspect van het Sinterklaas
feest steeds meer naar de ach-
tergrond verdwijnt, zijn ze er
toch zoveel mogelijk op uit om
vooral goed voor de dag te
kómen. Dat betekent extra lief
zijn voor mamma en de juf en
proberen zo hoog mogelijke
cijfers te halen.
Het onderwijzend personeel
van de kleuter- en basisscholen
is zeer nauw betrokken bij de
festiviteiten rond 5 december.
Met het verstoppen van een
zak speculaas achter het
schoolbord, het schrijven van
brieven over aankomst en ver
trek van de Sinten het neerleg
gen van pepernoten op de ta
feltjes in de klas wordt de
spanning opgevoerd en de fan
tasiewereld van de kinderen
gevoed.
Voor de leerlingen van de eer
ste klas is dat trouwens nauwe
lijks nodig. Vooral wanneer
Sinterklaas eenmaal in Neder
land is, raken zij volledig in
de ban van de bisschop van
Mira en zijn donker gekleurde
aanhang. De laatste weken
voor 5 december kunnen ze
bijna aan niets anders meer
denken en moet de onderwijze
res het enthousiasme regelma
tig remmen om een chaos te
voorkomen.
Bij de leerlingen van het twee
de schooljaar ligt dat anders.
In deze leeftijdsgroep over
heersen de twijfelaars. Elf
maanden per jaar staat voor
hen onomstotelijk vast dat Sin
terklaas niet bestaat tot de
eerste peper- en kruidnoten op
de tafeltjes verschijnen. Zo'n
enkel gebaar is voldoende voor
een drastische koerswijziging.
Enthousiast worden de verlan
glijstjes alsnog samengesteld.
In de derde klas gelooft bijna
niemand meer in het bestaan
van de goedheiligman. Ze ne
men nog wel deel aan de activi
teiten. (het versieren van de
maakt eigen wereld
in novem
ber beginnen de
twijfelaars weer
in het bestaan
van Sint Nico-
/aas te geloven."
klas, het schrijven van een
brief aan Sinterklaas etc.)
maar zijn voor zichzelf tot de
conclusie gekomen dat veel
van de verhalen rond de royale
gever niet kloppen.
De meeste kinderen ontdekken
tussen hun zevende en negende
verjaardag dat de Sint niet
bestaat. Dat gebeurt meestal
een aantal dagen na 5 decem
ber, wanneer ze nog eens te
rugdenken aan die enerveren
de dagen. Gebeurtenissen, die
toen niet tot hen doordrongen,
komen dan bovendrijven en
leiden tot pijnlijke conclusies.
Want de Sinterklaas op de
televisie zag er heel anders uit
dan de Sinterklaas op school.
En die zwarte piet had witte
handen. En de baard van de
Sint-
Kortom, hev .:ind neemt af
stand van „het sprookje" en
gaat rationeel nadenken over
de avonturen van de Sint. Want
hoe kan hij nu met zijn schim
mel van torenflat naar toren
flat springen? En: wij hebben
toch helemaal geen open
schoorsteen? Trouwens, hoe
kan hij nu in één nacht alle
kinderen in Nederland bezoe
ken?
Feit is in ieder geval dat ieder
kind zelf ontdekt dat Sinter
klaas niet bestaat. Zelfs wan
neer de vader, moeder of juf
frouw van school over de le
gende vertelt, blijft het kind
geloven. Het kind heeft een
eigen fantasiewereld opge
bouwd en laat die" niet door
grote mensen afnemen.
Het hoofd van de Cornelius
Musiusschoól, D. J. N. van der
Helm, levért daarvan het over
tuigende bewijs: „Op vijf de
cember van het vorige jaar
heeft een kennis van mij in
aanwezigheid van zijn kinde
ren zichzelf omgekleed tot Sin
terklaas. Later vertelde hij me
dat toen ."hij eenmaal klaar
was zijn kinderen waren
vergeten wie hij was. Zij zagen
vanaf dat ogenblik alleen maar
,de Sint'. Daarna heeft hij de
kleren weer uitgedaan zonder
dat het bestaan van de goed
heiligman door de kinderen
werd betwijfeld..."
De jeugd is op allerlei manie
ren met de komst van Sinter
klaas bezig. Niet alleen thuis,
waar 's avonds de schoen met
wortels wordt klaar gezet,
maar ook op school. Vooral de
laatste jaren wordt het feest
op 5 december aangegrepen
om te gebruiken in het leerpro
gramma op de lagere scholen.
En niet zonder succes, want de
prestaties van de leerlingen
nemen in de maand november
en december duidelijk toe.
Bij het rekenen en de taalles
worden zoveel mogelijk Sinter
klaaselementen gebruikt ïn
plaats van de vraag: hoeveel
is één apel plus twee appels?
wordt gevraagd: hoeveel is één
pepernoot plus twee peperno
ten, En ,Aap, Noot, Mies' heeft
plaats gemaakt voor ,Staf,
Paard, Boot. De kinderen heb
ben er weinig problemen mee.
Zonder het normale leerpro
gramma uit het oog te verlie
zen wil het onderwijs er zoveel
mogelijk naar streven dat Sin
terklaas voor de kinderen een
echt feest is. Dat betekent dat
niet wordt gedreigd met een
enkele reis naar Madrid of met
de roe van zwarte Piet Het
komt dan ook steeds minder
voor dat een leerling van de
eerste of tweede klas angstig
in een hoek wegkruipt als de
Sint binnenkomt.
Zuster Mathilde van de Corne
lius Musiusschool: „De ouders
willen nog wel eens met een
straf van Sinterklaas dreigen
maar wij vinden dat niet ver
standig. 5 december moet voor
de kinderen een feest zijn. We
proberen de ouders daar ook
van te overtuigen als ze bij ons
op bezoek komen. We vertellen
iets over mogelijke cadeaus en
ook maken de ouders ieder
jaar op school een surprise
voor hun kind. Het is opmerke
lijk dat ieder jaar weer alle
ouders daaraan meewerken."
Voor sommige kinderen is er
geen Sinterklaasfeest. Kinde
ren van gastarbeiders en Jeho
va-getuigen onttrekken zich
aan het gebeuren. Indien de
inspecteur toestemming geeft
krijgen deze kinderen op 5
december vrij en in de weken
voorafgaand aan pakjesavond
wordt extra rekening met ze
gehouden. Het kind bevindt
zich echter duidelijk in een
uiterst moeilijke (en soms een
zame) positie. Het plezier over
heerst echter. VooraL bij de
leerlingen uit de eerste en
tweede klas van de lagere
school.
door
Oscar
van der
Kroon
Nicolaas. bisschop van Myra.
Zestien eeuwen geleden, onge
veer in het jaar 270, geboren
in Patara, een stadje in het
grote Romeinse rijk. Door zijn
grote vroomheid werd hij uit
verkoren voor het priester
schap. Hij studeerde christelij
ke leer en Griekse wij sbegeerte
en werd in Myra, een 'dagreis
van zijn geboortestad verwij
derd, tot bisschop gewijd.
Over Nicolaas deden al tijdens
zijn leven de verhalen over zijn
weldaden de ronde. Toen hij
in het jaar 340 stierf, werd hij
met groot eerbetoon begraven.
Zijn roem was toen al zo ver
uitgegroeid, dat mensen in
moeilijkheden hem bleven
aanroepen. Door marskramers
en zeelieden verspreidden de
verhalen zich naar het noorden
en het oosten, en in de zeven
tiende eeuw stak zijn naam
samen met de eerste kolonisten
de oceaan over.
De kern vrr. de legende over
Nicolaas v^rdt gevormd door
verhalen over het redden van
drie jonge meisjes, die hij een
bruidsschat gaf om te trouwen,
de redding van drie onschuldi-
gen ter doodveroordeelde
schipbreukelingen en het tot
leven wekken van drie bij een
hongersnood omgekomen kin
deren. Zijn roem was zo groot,
dat hij patroon werd van sch
olieren, kinderen, schippers,
gevangenen, bakkers, kooplie
den, apothekers, juristen, van
steden, tot zelfs landen toe. In
de hele wereld zijn duizenden
door
Frank
Gevers
kerken aan hem gewijd, en zijn
wonderen werden vereeuwigd
op de ramen van de kathedra-
len en de schilderijen van grote
meesters.
Wat er in al die eeuwen, dat
Nicolaas al wordt herdacht,
nog is overgebleven, is niet
meer dan een aardige man die
pepemoten strooit in ver
warmde huiskamers, en de
kinderen bedelft onder een la
ding cadeautjes. Een feest dat
brede ondersteuning geniet
var. de commercie, want de
sinterklaasliedjes vormen sa
men een niet meer weg te
denken miljoenendans gedaan
over de goedheiligman, die je
in de zak kan meenemen naar
Spanje, voor de ouderen is het
vaak een gelegenheid, waarbij
eens aan een ander wordt ge
dacht.
Toch zijn er heel wat mensen,
die helema&l niet aan Sinter
klaas doen. Soms omdat ze er
niet mee bekend zijn, soms
omdat ze niet meer mee willen
doen aan het spel van de com
mercie, en vinden dat het over-
schot aan geld op onze wereld
beter kan worden besteed.
De familie Van Uythoven be
hoort tot een andere categorie,
die om principiële redenen niet
aan Sinterklaas doet. Zij rijn
Jehova's getuigen, en vieren
geen Sinterklaas, net zoals er
geen verjaardagen worden ge
vierd. Dergelijke feestdagen
dienen tot verheerlijking van
een mens, en het ware christen
dom verwerpt het vereren van
mensen, menen de Jehova's
getuigen.
„Er is hier eens een onderwij
zeres op bezoek geweest", ver
telt de heer C. J. van Uythoven,
„die zich ernstig bezorgd
maakte over de kinderen. Geen
verjaardagen, geen Sinter
klaas, ze vroeg zich af in wat
voor miserabele omstandïghe-
den die kinderen thuis wel niet
moesten leven. Ik heb haar
toen maar eens binnen laten
kijken".
„Het is toch ook vreemd, dat
je een bepaalde gelegenheid
moet afwachten om een ander
plezier te doen. Ook wij vinden
het fijn om cadeautjes te geven
en te krijgen, maar moet je
daarvoor je kinderen 's nachts
niet meer laten slapen, en ze
een maand vèèr Sinterklaas al
laten zeuren over die rol
schaatsen, waarvan ze weten
dat ze al in de kast staan voor
5 december?".
„Het is immers veel menselij
ker, als je iemand ergens direct
een plezier mee kan doen. Als
je weet dat iemand graag iets
heeft, koop het dan en geef het
Van geen enkel persoon in de
bijbel is bekend dat hij ter
gelegenheid van zijn verjaar
dag een feest heeft gegeven.
De latere hebreëen zagen de
viering van verjaardagen ook
als onderdeel van afgodische
aanbidding, een zienswijze die
werd bevestigd door wat zij er
zelf van zagen".
De Jehova's getuigen proberen
te leven naar hun oorspronke
lijke principes uit de bijbel.
"Het afwijken van het oor
spronkelijke patroon heeft in
het verleden grote gevolgen
gehad". Aldus Van Uythoven.
"Over de hele wereld zijn ver
schillende sekten ontstaan. Zo
zijn er, tussen christenen on
derling, zelfs hele oorlogen ont
staan. Het is toch vreemd, dat
in de tweede wereldoorlog een
Duitse en een Amerikaanse
aalmoezenier allebei wapens
zegenen, waarmee de landen
ten strijde trekken?" De Jeho
va's getuigen hebben altijd
principieel dienst geweigerd,
hoewel dat bijvoorbeeld in
Spanje ernstige gevolgen had.
Je draaide tien jaar de gevan
genis in, werd na zes jaar
ontslagen, en kreeg de volgen
de dag weer een nieuwe oproep
vopr de dienst, met het gevolg
dat je voor een volgende perio
de de gevangenis in draaide".
De principiële opstelling van
de Jehova's getuigen heeft in
de praktijk eigenlijk nooit enig
probleem van betekenis opge
leverd. „We moeten proberen
temidden van andere mensen
onze principes te handhaven",
vindt van Uythoven. „Als ik
op 5 december bij mijn baas
een stukje boterletter bij de
koffie krijg, eet ik dat ook
gewoon op. Mijn collega's we
ten hoe ik over de Sinterklaas
viering denk, maar zoiets heeft
voor mij niets met een viering
te maken. Veel van dat soort
lekkernijen zijn trouwens al
leen maar in de Sinterklaas-
en kersttijd te krijgen".
Ook voor de kinderen zijn er
nooit problemen geweest. Van
tevoren werd de onderwijzer
ingelicht, dan ontstonden er
nooit problemen. „Zo lang je
je maar niet extreem opstelt,
en je normaal gedraagt, is er
niets aan de hand. De mensen
waarderen je gewoon'om wat
je bent, en daar dot een Sinter
klaasviering niets vanaf'.
De familie\
Uythoven:
Sinterklaas,
geen verjaardag
gen.-1
