De jaarlijkse „slachting"
van marsepeinen varkentje
'Schiedam was
onze eerste
gewone gemeente'
1
1:
:f Blokje
,rond^
Decembermaandsnoepmaand
Marsepein: j
van
oudsher
een
lekkernij
Domineesechtpaar Baart naar Limburg:
<01
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1978
SC 5
gmmrannnmimmmimimnimniiiimiimmiiinmniinmimiiimniHiiiinHimnniiJiig
Schiedam - In de decembermaand wordt heel Neder-
land getroffen door een waanzinnige eetwoede,
waaraan ook de Schiedammers meedoen. De taai
taai;, speculaas, borstplaat, boterletters, chocolade
letters, gebakjes en marsepein rond vijf december
en de bonbons, banketletters, kerstkransjes, fondan-
tjes en de overdadige diners rond de Kerstdagen
en vervolgens oliebollen, appelflappen, appelbei-
nets, roomsoezen rond de jaarwisseling.
Dat de banketbakkerijsector en
de horeca daaraan de handen
vol hebben, spreekt voor zich.
Door de vele overuren van het
personeel is deze maand voor
de ondernemers en vooral voor
de kleine zelfstandigen niet eens
zo winstgevend als misschien
wel lijkt. Het hoort er nu een
maal bij, dus zorgt elk bakkertje
ervoor dat hij zijn klanten een
zoete en kleurige etalage biedt
En de laatste jaren gelukkig ook
weer kwaliteit
Maiwn van Wijk
Een van die drukke banketbak
kerijen is Maison van Wijk aan
de Rotterdamsedijk 419 B in
Schiedam. De eigenaar, de heer
J, de Langen, heeft nog een zaak
in de Hof van S pal and Ruim
twee jaar geleden nam hij de
zaak over van zijn ouders. De
twaalf man personeel, de in
witte schorten gestoken man
nen in de banketbakkerij en de
dames in de winkel, zorgen er
voor, dat elke Schiedammer
zich te goed kan doen aan de
meest uiteenlopende zoetighe
den.
.JMarsepeinwerk is erg arbeids
intensief, maar juist door het
zelf te blijven maken, behoudt
de zaak een eigen karakter",
vertelt de heer De Langen. „Wij
beginnen al rond één november
met de produktie voor het Sint-
nicolaasfeest Gelukkig is hel
tegenwoordig een lopend pro-
dukt dat wil zeggen dat er ook
met de Kerst en met Pasen
genoeg marsepein gegeten
wordt. Natuurlijk stem je vor
men op het feest zelf af. Ik heb
al kerstmannetjes en -kransjes
klaarliggen. Het wordt eigenlijk
het hele jaar dóór gegeten in
combinatie met veel chocolade
of noten. Maar natuurlijk ligt
de top rond vijf december. Dan
jagen we er ongeveer driehon
derd kilo doorheen".
In een apart gedeelte van de
bakkerij staan alle beestjes,
poppetjes en stukjes fruit opge
slagen. Waarom zo'n apart ge
deelte? „Marsepe inwerk, is
schoon werk. Het neemt onmid-
delijk vuil op, dus er mag geen
stof of zoiets bij komen. Voor
dat je begint moet je alles
schoonmaken en je nagels kort
knippen. Trouwens, als er een
gistbacterie bijkomt bederft
het Het gaat in ieter geval
gisten".
Bakker de Langen vervolgt'
„Niet alle jongens uit de bakke
rij helpen mee, want het blijft
vakwerk. Ze leren op school al
wel modelleren. In het parttime-
onderwijs, één dag per week,
worden twee uren uitgetrokken
voor de siervakken, maar de
routine komt met de jaren. De
slag om alle figuurtjes met de
hand toch het zelfde gewicht en
dezelfde vorm te geven, is niet
éénvoudig.'.Degenen die het
kunnen, hebben er veelal plezier
Marsepein is een half-fabrikaat,
wat door geen enkele bakker
tegenwoordig nog zelf wordt
gemaakt Het bestaat uit een
mengsel van amandelen en sui
ker. Amandelen rijn duur en
suiker is goedkoop. Tussen mar
sepein en marsepein is heel wat
verschil. Amandelspijs is in fei
te een groef gemalen marsepein.
Ook dat wordt door bakkers bij
de groothandels ingekocht
Amandelspijs bestaat uit even
veel suiker als amandelen, ter
wijl marsepein uit twee delen
suiker op één deel amandelen
bestaat En dan hebben we het
over de allerbeste soort, want
het snoep dat uit vijf delen
suiker en één deel amandelen
bestaat, heet ook nog marse
pein.
Naast de verhouding in de mar
sepein hangt de kwaliteit af van
de soort amandelen. „Wij ge
bruiken p.g.-amandelen. De Ca-
lifomische amandelen rijn
goedkoper en het eiwitgehalte
is lager. Qua vorm zijn ze
mooier, dus ze worden wel ge
bruikt om op te leggen. Op
gevulde koeken en gebakjes".
„Ik heb gewerkt bij het Advies
bureau voor Levensmiddelenin
dustrie. Ook lab aratori um on
derzoek en dergelijke. Wat je
daar tegenkomt is verschrikke
lijk. Af en toe rijzen je haren
te berge. Niet dat de te onder
zoeken produkten rotzooi rijn,
maar het kan er allemaal net
mee door. Net als die marsepein
van één-op-vijf. Ik gebruik eeh-
op-twee. De Keuringsdienst van
Waren is deze tijd ook druk
bezig met monsters van allerlei
soorten marsepein. Maar nog
meer met het onderzoeken van
de kleurstoffen. Sinds het be-
kend is dat de synthetische
kleurstof amerante, rood van
kleur, giftig is, of kankerver
wekkend kan zijn, houdt de
keuringsdienst er oog op dat
geen restjes van die stof worden
opgemaakt in de bakkerijen".
In Maison Van Wijk worden
helemaal geen synthetische
kleuren gebruikt» Natuurlijke
kleuren zijn allicht beter, alhoe
wel dien niet zolang goed blij
ven. Na een paar maanden ver
bleken ze. Het is iedereen be
kend dat het water van de rode
kool vervelende vlekken kan
maken en dat het water van
gekookte spinazie bijzonder
groen kan zijn. Deze sappen
worden toch optimaal gebrukt
in de banketbakkerijen- Cacao
is één van de natuurlijke pro
dukten die bruin maakt, evenals
kaneel. Naast enkele kleurstof
fen bestaan tevens de zoge
naamde „compounds", een ge
concentreerde stof die zowel
kleur als smaak aan het artikel
geeft.
Omdat de' trend tegenwoordig
terug naar de natuur is, wordt
de vraag naar zuivere, witte
marsepein ook groter. Marse
pein fruit ziet er echter natuur-
tsofssm
»0-&.
5 Dat marsepein een code
I lekkernij is, dat ook door
onze voorvaderen met
genoegen werd genuttigd,
blijkt uit aantekeningen
S van bijvoorbeeld Vadertje
Cats en Bredero. Cats
1 spreekt, volgens bet
Woordenboek der
Nederlandse he Taal uit
1913, over „Veelderbande
vrachten, waarvoor de
j§ marsepein en ?uyfcer
5 moeten vluchten". Volgens
hetzelfde boek was Bredero
E een grage snoeper want in
één van zijn werken
schrijft hij „Marsepeyn of
Taart, of so een
E Ieckertoeetje".
Marsepein, ook wei
S marcepen, werd ontleend
5 aan het Franse oaarcepain,
wat weer kwam van het
H Italiaanse marzapane. Van
marcepain, in bet Frans
massepain gemaakt, en in
E die vorm kwam het in onze
E taaL Tegenwoordig staat
E vreemd genoeg toch de „r*
H weer in het woord. Volgens
E de Grote Winkler Prins
j§ komt marsepein echter van
E het Latijnse marcipanis,
waft Marcnsbrood betekent.
Oosthoeks encyclopedie
houdt vol dat het van het
Franse massepain komt. A]
in ongeveer 1530 werd bet
in een boekwerk vermeld,
waarschijnlijk een
kookboek. Oosthoek zegt
dat de oude lekkernij
bestaat uit gemalen
amandelen en suiker,
aromatische stoffen en een
geringe hoeveelheid
glucose stroop of eiwit om
scheuren tegen te gaan.
Ook worden wel eieren of E
confituren toegevoegd. Het
prod uk t, wordt volgens S
dezelfde Oosthoek, veel
vervalst en geïmiteerd,
waarvoor men witte bonen, E
pruimen-, perzik- en E
abrikozenpitten gebruikt. E
Dankzij de Keuringsdienst
van Waren is dit echter
niet meer waar. E
De grootwinkelbedrijven verkopen ook veel marsepeinen produkten, zij kopen
het echter in bij de groothandel.
eiiiiiiiiiiiiiiiiimiiniiiiminiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiinniiimimiiiiiiiniiiiMniiiiiantiia
'®v-
Banketbakker De Ungen: „Marsepetnwerk is erg arbeidsintensief, maar door
het zelf te maken, behoudt het zijn eigen karakter".
lijker uit als het een gele onder
grond heeft. Een paar jaar gele
den werd de gehele hoeveelheid
marsepein geel gekleurd en met
andere kleuren „perfekt" be
spoten. Nu wordt er toch weer
witte marsepein gebruikt
Ondanks alle waarschuwingen
voor tandbederf, liggen de win
kels toch vol met snoepgoed (of
snoepslecht). „Ach, het is bewe
zen dat de banketbakkerijsector
voor slechts 10% voor tandbe
derf zorgt", zegt de heer De
Langen schouderophalend. „De
mensen gebruiken thuis in de
koffie en thee toch ook grote
hoeveelheden zoet Om maar
niet van al het vet te spreken
wat dagelijks wordt geconsu
meerd. De mensen eten er on
danks de waarschuwingen heus
niets minder om".
Vroom en Dreesmann
In de grote warenhuizen wordt
echter wel degelijk iets gemerkt
van de anti-snoep-reclame. De
heer Bax, chef van de afdeling
gebakswaren in Vroom en
Dreesman vertelt: „De huis
vrouwen kopen nog genoeg,
maar de scholen duidelijk min
der. Bij de kinderen blijken de
argumenten dus meer door te
dringen".
In V&D worden afgewerkte
produkten van de groothandel
Dam co uit Vlaardingen ver
kocht, De figuurtjes dus. Scha
len patat met croquetten, slaat
jes, noem maar op, alles lijkt
even echt.
Uit .Duitsland komen de zoge
naamde marsepeinbroden, sta
ven marsepein in verschalende
kleuren. Deze kunnen in plakjes
gesneden worden, Een figuurtje
is meer een surprise voor het
kind. „De echte marsepeinlief
hebbers", weet de heer Bax te
vertellen „kopen een stuk
brood, dat kan per ons. Huis
vrouwen zie je veelal een stel
verschillende figuurtjes kopen,
voor in de kinderschoen of ge
woon als leuk-uitziende lekker
nij.
SIGNALEMENT:
leeftijd: 11 maanden
naam: Micky
geslacht: mannelijk
ras: bastaard Ierse set
kleur: bruin
ter
beharing: kort
De naam Micky hoor je ei
genlijk niet zoveel als naam
voor een bond. Katten met
de naam Micky kom je wat
vaker tegen. Onze Micky
trekt zich daar echter niet
veel van aan en als je hem
bij zijn naam roept luistert
hij ogenblikkelijk. Micky is
in de donkere dagen voor
kerst naar het dierentehuis
Hargahoeve gebracht omdat
zijn baas allergisch voor
honden blijkt te zijn. Dat
zijn vorige baas niet tegen
bonden kan, is te merken.
Waarschijnlijk heeft de baas
geprobeerd zover mogelijk
van zijn hond vandaan te
blijven, want als je de karak
tereigenschappen van de
hond ziet, blijkt dat hij niet
veel opvoeding heelt geno
ten. Als zijn baas vertelt dat
zijn bond van elf maanden
nog steeds niet zindelijk is,
waar zit dan de fouL Als je
dan hoort dat de hond nog
steeds niet is bijgebracht om
even thuis alleen te blijven,
nog steeds niet gewend is om
met een auto mee te rijden
en men ook niet heelt gepro
beerd hem met kinderen te
leren omgaan kan men Mic
ky eigenlijk als jonge pup
van acht weken beschou
wen. Misschien een rare ver
gelijking, maar bedoeld
wordt natuurlijk dat Micky
nog net zoveel kan en niet
kan als een jonge hond. De
opvoeding van een jonge
hond kan men in vier fasen
verdelen waarbij de laatste
ook weer is te verdelen in
twee fasen. Hier zullen we
verder niet op in gaan maar
het blijkt dat men er met
Micky geen rekening heeft
gehouden. Misschien in on
wetendheid. Men moet na
tuurlijk niet passief afwach
ten totdat de hond eindelijk
snapt wat er van hem ver
langd wordt Gelukkig is
Micky geen domme hond en
is hij pas elf maanden zodat
hem nog alles is bij te leren.
Met wat geduld en tijd zal
dit beslist geen heksentoer
zijn. Gesproken werd over
kara k tereigenschappen
maar dit is niet helemaal
juist Dit waren de eigen
schappen die hem waren
„aangeleerd" of „niet aange
leerd". Opvoedingseigeo-
schappen dus. De karakte
reigenschappen van Micky
zijn: lief, trouw, aanhanke
lijk. speels en blij, om er
maar een paar te noemen.
De opvoeding is er op ge
richt om deze eigenschappen
naar voren te laten komen
en "de nare eigenschappen
die de hond zich eigen wil
maken direkt de kop in te
drukken. Is dit gebeurd dan
heeft men een goede kame
raad en gaat de hond voor
zijn baas door het vuur en
is de hond zijn baas nooit
tot „last". Er zitten nog meer
dieren in het dierentehuis
aan de Sportlaan 2 in Schie
dam die een tehuis verdie
nen. Bijvoorbeeld een Duitse
herder, een kruising herder
kees, een bastaard spaniel,
een poedel en een bouvier.
Op de kattenafdeling heeft
de emancipatie van de
vrouw ook haar intrede ge
daan. Er zitten maar liefst
zeven poezen waarvan er
twee al gesteriliseerd zijn.
Eén van <fe laatste toespraken van dommee
M. C. Baart. Mevrouw Baart luistert toe.
Schiedam „Samenwerking met de andere Schiedamse kerken?
Ja, die zou nog wel beter kunnen. De contacten waren er
natuurlijk, maar iu andere gemeenten heb ik het toch anders
meegemaakt". Een uitspraak van dominee M. C. Baart, op de
avond van zijn afscheidsreceptie afgelopen zaterdag. Na acht
jaar werkzaam te zijn geweest in de Hervormde Gemeente in
Schiedam zal hij aanstaande zondag al zijn eerste preek houden
in de nieuwe woonplaats Hoensbroek in Limburg.
Ook mevrouw M. Baart riet de
nieuwe gemeente als een uitda
ging. „Een predikant leidt nu
eenmaal een zwerversbestaan.
Wij hebben de hele wereld ge
zien en beleefd. Schiedam was
eigenlijk onze eerste gewone
gemeente. Daarvoor heeft mijn
man bij de koopvaardij ge-
werkt-'.
„Zestien jaar ongeveer hebben
we in hel buitenland gewerkt.
Daarvan een jaar vast in Fran
krijk, rijf jaar in Singapore en
vijf jaar in Hamburg. Noem
maar op. Talenkennis? Ja, aar
dig wat We spreken aardig
Nederlands, Frans, Duits, En
gels. Noors, Deens, enzovoorts".
Beiderr spreken rustig en over
dacht En zeer bescheiden. Blij
ven zelfs in het middelpunt van
de belangstelling achtergrondfi
guren.
„Door dat reizen leer je veel
mensen kennen, je leert contac
ten leggen en te luisteren naar
de mensen. Je probeert er over
al achter te komen wat de men
sen daar beweegt", legt me
vrouw Baart uit „De televisie
Is wat dal betreft een imitatie-
beeld. Je leert het volk pas
kennen als je er zit".
„Het Christendom", vervolgt
dominee Baart lris overal an
ders. Zelfs in Nederland is het
verschil in beleving erg groot
Zo zal het in Limburg ook weer
wennen zijn. Voor een Afrikaan
is God zwart en dat geef ik daar
grif toe, als ze het mij vragen.
En voor een Chinees kind is God
een Chinees".
Dominee Baart is in Schiedam
niet alleen bekend geworden ora
zijn preken vanaf de kansel in
de Grote Kerk, maar ook om
zijn maatschappelijk werk.
„Ach, ik heb zelf misschien het
minst van iedereen gedaan. Bij
het opzetten van de Stichting
Maatschappelijk Werk, de Tele
fonische Hulpdienst en het
werklozenprojekt van De
Trechter heb ik wat geadvi
seerd. Daar heb ik prettige her
inneringen aan".
„Tegenwoordig krijg je de kans
om In de gemeente in plaats van
bóven de gemeente te staan, als
dominee", vertelt rijn vrouw.
„Wij hebben altijd de wens ge
had om op het grondvlak zelf
mee te werken als gewoon ge
meentelid. Er wordt van je ver
wacht dat je voorzitter en voor-
ritster wordt van allerlei instel-
lingken, maar tot nu toe heb
ik geweigerd".
Twee mensen die met beide
benen op de grond staan, ook
in Hoensbroek zal het best luk
ken. „Donderdag heb ik daar
al weer mijn eerste vergade
ring".
