Boerderij herbergt
historie van cle
Krin]tpenerwaard
Midden-Delfland is nog net niet ontdekt
wmmm
Een
oase
van
Lrust.
Dagje
recreëren
aan de
Binnenmaas
Iliir
SEven eruit STREEKMUSEUM CRIMPENERHOF
EENDENKOOI DE BAKKERSWAAL
f4
WOENSDAG 21 MAART 1979
VD/SC/WW
5
7 Geen zin om ver
te rij den en er
toch even uit
willen? Er zijn
tal van
mogelijkheden
vlak bij huis. Op
5 deze pagina een
4 paar tips voor
dit, hopelijk,
1 mooie voorjaar.
Het is een
willekeurige
greep uit de
talrijke
mogelijkheden
die de directe
omgeving biedt
'vooreen
.uitstapje.
Krimpen aan den IJssel Wie een bezoek brengt aan
Krimpen aan den IJssel het tot forensengemeente uit
gegroeide dorp omgeven door Lek en IJssel moet be
slist een bezoek brengen aan Streekmuseum „Critnpencr-
bof\ gelegen aan de Oude IJsseldijk 413. Het museum
heeft in de loop der jaren een collectie voorwerpen verza
meld. die een indrtik geven hoe het huishouden van de
plattelandsbevolking in de Krimpenerwaard gedurende de
negentiende en het begin van ac twintigste eeuw reilde
en zeilde en welke bedrijfstakken en ambachten in deze
streek van belang zijn geweest.
Het boerenbedrijf, de scheepsbouw, de klompenmakerij en
de steenmakerij waren voor Krimpen en omgeving vroeger
de bron van het bestaan. Nog steeds is de scheepsbouw
voor dit dorp aan het water een werkgelegenheid voor
honderden werknemers. In de loop der jaren verdwenen
echter de steenovens, het land van de boeren werd opge
kocht om er nieuwbouw te plegen slechts enkele agrari
sche bedrijven bleven bestaan en ook de oude ambach-
te n komt men niet veel meer tegen.
Om toch niet alles uit vroegere tijden verloren te laten
gaan werd in 1953 door een aantal belangstellende Krim-
penaren de Stichting Oudheidkamer Krimpen aan den IJs
sel opgericht. Doel was: het opzetten van een oudheidka
mer, waarin de nadruk viel op het streek-eigene. In de
eerste jaren werd het accent voornamelijk gelegd op het
vergaren en bewaren van karakteristieke voorwerpen en
geschriften, die betrekking hadden op de gemeente Krim
pen aan den IJssel. Maar naarmate de verzameling groei
de, breidde de belangstellingssfeer zich uit en werd in
toenemende mate gestreefd naar de status van streekmu
seum.
Boerderij
In 1964 stelde de gemeenteraad de boerderij aan de IJssel
dijk 314 ter beschikking van de stichting. Na een ongeveer
twee jaar durende restauratie, die het achtergedeelte van
de boerderij (de deel, het karnhuis, alsmede het gehele
dak) en de hooiberg omvatte, werd in 1968 de collectie
kunst- en gebruiksvoorwerpen hier opgesteld. Dankzij door
verschillende instanties verleende subsidies, kunnen regel
matig aankopen worden gedaan en vooral dankzij het en
thousiasme van de leden en streekbewoners, heeft de ver
zameling in korte tijd grootse vormen aangenomen.
Geschiedenis museum
De boerderij, waarin thans het streekmuseum ..Crimpener-
hofis gevestigd, behoort qua opzet tot het S;sische of
hail e huis-type. dat direct te herkennen is aan de driebeuki-
ge plattegrond van de stal. Het type komt voor als weide»
bedrijf in West-Utrecht en Zuid-Holland met uitzondering
van de Alblasserwaard en de Eilanden.
Uit archieven kan worden opgemaakt dat de boerderij
vóór 1690 gebouwd moet zijn. De boerderij is in de loop
der tijden echter steeds aangepast aan de moderne tijd.
Welke vorm en indeling zij oorspronkelijk had, is moeilijk
na te gaan. Ook tijdens de restauratie heeft men geen
aanwijzingen kunnen vinden hoe oud precies de boerderij
is geweest Men hoopt dat bij toekomstige restauratie van
het voorhuis meer gegevens naar voren zullen komen.
Doel van de restauratie, die in fasen wordt uitgevoerd, is
de boerderij terug te brengen in de toestand waarin deze
omstreeks 1850 verkeerde, nl. bestaande uit een voorhuis
met woonkamer, opkamer en kelder, woonkeuken, werk
huis of kernhuis met psiardekarn, bakoven en stal.
Openingstijden
Een deel van de museumstukken is ook ondergebracht in
de bijbehorende gebouwen: een wagenschuur uit 1731. een
(in 1968) opgeknapte hooiberg, en de kleine schuur. Daar
naast is er een expositieruimte waar regelmatig tentoon
stellingen worden gehouden. In 1972 werd dcor het mu
seum ook een aantal kledingstukken aangekocht als aan
vulling en ter completering van de reeds aanwezige collec
tie.
Het streekmuseum, dat geopend is of dinsdag t/m zaterdag
van 14 tot 17 uur, is een bezoek zeker waard.
Vrolijk fluitend op de fiets rondom komt de charme van De VI
fluitend op de fiets
joerk je er nog weinig van.
dat Midden-Delfland op het
jjtun'. staat door recreanten te
nyorden ontdekt. Af en toe
jioet je voor een auto aan de
leant, dat wel, maar zelfs een
Vredig herkauwende koe wil
jan een stille wielrijder nog
j-el eens opkijken. Een reiger
kt nieuwsgierig zijn snavel
it, en daaruit moge blijken
t it de stadsmens nog een on
wennig verschijnsel is in dat
gchaarse boerengebied tussen
Schiedam, Vlaardingen, Maas-
jfend en Delft Het is het laat
ste polderland in dit deel van
fte Randstad en, omringd
door almaar groeiende ge
beenten, is het haast verwon
derlijk dat Midden-Delfland
(fti pas door recreatie wordt
jbedreigd".
Wat de gevolgen zullen zijn
vpor landbouw, boerenbedrij
ven en weidevogels, laat zich
caden. Meer drukte is funest
foor de landelijke rust, die er
qu oog is. Toch is het juist
die rust die het gebied voor
veel mensen zo aantrekkelijk
maakt Door het contrast met
industrie en hoogbouw
l-
rondom komt de charme van
het oorspronkelijke karakter
van Midden-Delfland sterk
naar voren. Een vogelvriend
voelt zich er thuis. Een hen
gelaar ook. De watersporter
begeeft zich cp de Vlaarding-
se Vaart, de vlieten naar
Maassluis en aan het eind
van een doodlopend landweg
getje mag een gezin graag
eens picknicken.
Een fietser ziet dat zo alle
maal eens aan. In dit polder
landschap kan hij zich beter
voortbewegen dan de autorij
der, voor wie het rijden op
boerenpaden niet alleen ris
kant is, maar in sommige ge
vallen, zoals langs de Vlaar-
dingse Vaart, zelfs onmoge
lijk. De fietser kan overal ko
men en met de verrekijker op
zak kan hij van Kethel tot
Den Hoorn, van de Zuidbuurt
tot 't Woudt, de weidevogels
zien broeden. Tenslotte is
Midden-Delfland niet zo groot
(meer) en op de fiets ben je
er binnen een paar uur hele
maal doorheen; het zijn dan
wel leuke uurtjes geweest, vol
beleving van de natuur.
Midden-Delfland: het beste per fiets te bezoeken.
De VUetlanden vormen zo'n
uniek natuurmonument, dat
erg gevoelig is voor water
sporters en dat daarom beter
door die fietser vanuit de ver
te bekeken kan worden. Ook
de eendekooien in Midden-
Delfland zijn bij recreanten
niet gebaat, en de boerengo-
riefbosjes zijn er niet voor de
stedeling. Houtkaden en oe
verlandjes, mooie vaarten en
vlieten, het rustieke landschap
en enkele oude dorpskernen,
het broedgebied voor zeldza
me vogels, over sloten hellen
de knotwilgen dat alles
streelt het oog, en de landelij
ke rust streelt het oor. En
ook aan andere zintuigen is
het vertoeven in de polder
nog wel te merken.
Tussen alle gejakker, ver
keersdrukte, industrielawaai
en allerlei vervuiling is dat
waardevol, en ontspannen doe
je er anders dan bij de film
of in de schouwburg. De
stuwgroep Midden-Delfland
Schiedam maakte dan ook
een boekje met fietsroutes,
dat te verkrijgen is bij de
VW in Schiedam.
^V^JL-0
De Bakkerswaal, een oase van rust
Lekkerkerk Eendenkooi
De Bakkerswaal, Eén oase
van rust. Zelfs een wild
vreemde in de Krimpe-
nerwaard, die nog nooit in
zijn leven Lekkerkerk
heeft bezocht, herkent de
eendenkooi De Bakkers
waal al van verre. Een
schitterende boomgroep in
het open vlakke land, ge
nesteld tegen de Lekdijk.
Aan de ingang verwacht je
zwijgend ontvangen te
worden. Tientallen jaren
oude knotwilgen en knot-
populieren wuiven je, door
de op dat moment strakke
wind, toe. Alleen al de in
gang van De Bakkerswaaf
is een symbool van na
tuurlijke ongereptheid, een
weldadige rust, die trou
wens de hele kooi uit
straalt.
De Bakkerswaal heeft iets
mysterieus over zich. Het
lijkt wel of de tijd, juist in
die mooie Krimpener-
waard, waar vanaf het be
gin van onze jaartelling
een bevolking heeft ge
woond en woont, die
zwoegt en slooft om de
waard bewoonbaar te hou
den, heeft stilgestaan.
De Bakkerswaal ademt
rust en natuurlijk even
wicht uit. Dat laatste mag
dan misschien op schone
schijn berusten, want een
eendenkooi zoals cr in ons
land niet zoveel meer zijn,
is er nu eenmaal om een
den te vangen en niet om
de mens te vermaken. Het
is echter de merkwaardige
kunst van de kooiker om
samenspelend met de na
tuur een omgeving te
scheppen die niet alleen de
eenden waar het tenslotte
om gaat - maar ook de
mens vertrouwen inboe
zemt en rust geeft
Monument
De eendenkooi in het vlak
ke polderland van de oude
Crempene is een hstorisch
monument. De Bakkers
waal, sinds 1941 eigendom
van de Stichting Het Zuid
holland Landschap, dankt
haar bestaan aan die on
heilsvolle nacht van 18 of
19 november van het jaar
1421 toen de Sint Eliza-
bethsvloed zich liet gelden
en twee geweldige gaten
sloeg in de dijk, één boven
Krimpen bij de Breeka en
één ongeveer een kilometer
naar het oosten, in de pol
der Schuwagt. het onstuimi
ge rivierwater stortte zich
met donderend geweld door
de bressen in de dijk in de
waard, woelde metersdiepe
gaten in de bodem en
stroomde weg over het lage-
land dat tot aan de verre
horizon blank kwam te
staan. Het instromende wa
ter vormde een enorm diep
gat, een zogenaamd wiel, nu
De Bakkerswaal. Een plas
die nu op sommige plaatsen
10 tot 15 meter diep is.
Wanneer De Bakkerswaal
(„bakker" betekent „ach
ter"; Lekkerkerk heeft twee
walen, waarvan de Bakkers
waal de achterste is) als
eendenkooi in gebruik is ge
nomen, is niet precies be
kend. In ieder geval is de
waalplas al eeuwen als koo-
iplas in gebruik. Door de
Stichting Het Zuidhollands
Landschap en met name
door de kooiker van de
kooi zelf, zijn in de exposi
tieruimte bijzondere interes
sante gegevens, opgezette
dieren en tal van oude
vangwerktuigen verzameld.
Het is zelfs mogelijk in
deze ruimte het kooikersbe-
drijf van A tot Z te leren
kennen. Er is in de loop
der tijden heel wat strijd
gevoerd over de eenden
kooi. „Vergeet niet dat de
jacht, of het nu herten of
ander wild betreft, in vroe
ger tijden altijd een per
soonlijk belang is geweest",
licht de Kooiker toe. „De ei
genaar, landheer, duldde
veelal de jacht van anderen
op zijn gebied niet Hij en
zijn edele vrienden ver
maakten zich met jagen.
Broodwinning was niet de
hoofdzaak, daar zorgden
zijn „onderdanen" voor."
Wetenschappelijk
„Nu, anno 1979", vervolgt
de kooiker, „worden er in
derdaad wel eenden gevan
gen voor de consumptie,
maar dat zijn dan bast
aard-eenden. Een eenden
kooi produceert juist meer
eenden dan zij consu
meert."
De Bakkerswaal heeft in
hoofdzaak een wetenschap
pelijke functie. Gevangen
eenden worden slechts ge
ringd en daarna weer los
gelaten. Een sterke stimu
lans kreeg het ringen in
1948 toen het Rijksinstituut
voor natuurbeheer het rin-
gonderzoek ging organise
ren. Gedreven door hun
belangstelling in het leven
van het wild, waarmee de
kooiker dagelijks te doen
heeft, zijn er in de loop
der jaren duizenden een
den van allerlei soorten ge
ringd. Honderden terugmel
dingen uit vrijwel alle lan
den van Europa tot ver
achter de Oeral maken het
niet moeilijk de trekwegen
op kaart te traceren. Er is
zelfs een terugmelding te
zien van een smient die
meer dan 9000 kilometer
aflegde.
Flora en fauna
Door de eeuwen heen zijn
eendenkooien ook gebieden
geweest waar de flora en
fauna zich ongestoord kon
den ontwikkelen. De Bak
kerswaal is een voorbeeld
van groeiplaatsen van wil
de planten die elders nau
welijks levenskansen kre
gen. En niet alleen wat
planten betreft, maar het is
ook een uniek oord door
haar rijke broedplaats voor
vele andere vogels zoals
wielewalen, winterkonink
jes, merels en zanglijsters.
Zelfs de torenvalk, de
boomvalk en vooral de roe
ken voelen zich in De Bak
kerswaal op hun gemak.
Gemiddeld vijfduizend
mensen brengen jaarlijks
een bezoek aan dit unieke
oord. U kunt dat ook maar
dan wel vanaf april tot
juli. De kooiker, vergezeld
door rijn kooikershondje,
en zelf een natuurvriend in
hart en ziel, zal u graag
het doel.' de werking en dit
paradijsje laten zien.
Op het recreatieoord Binnenmaas valt voor de
jeugd heel wat te beleven.
Uitermate geschikt voor
een uitstapje desnoods
een hele dag is het re
creatieoord Binnenmaas
in de Hoeksche Waard.
Daar treft de bezoeker
om een ruim twintig hec
taren groot gebied, aan
het water, tal van moge
lijkheden voor ontspan
ning. Met name de jeugd
kan er zich kostelijk ver
maken.
Dat recreatieoord heeft,
zo is afgelopen jaar al ge-
hleken, namelijk veel aan
aantrekkelijkheid gewon
nen nu er attracties als
trap skelters, elektrische
boten, mini-cars, roeiboten
en een pannekoekenhuis
zijn gekomen naast het
zwembad en de midget-
golfbaan, die al enkele ja
ren aan de boorden van
de Binnenmaas duizenden
bezoekers trekken. Recre
atieoord Binnenmaas
heeft daarnaast grote
speel- en ligweiden, wan
delpaden cn een lange
vissteiger, zodat bijna ie
dereen, die een rustig
dagje uit wil, er wel iets
van z'n gading kan vin
den.
Dat dit recreatieoord, dat
in z'n geheel bekostigd
wordt door de vijf omlig
gende gemeenten, in een
behoefte voorziet, bewij
zen de bezoekerscijfers,
die elk jaar stijgen. Onge
veer de helft van het be
zoek blijkt uit de Hoek
sche Waard te komen, de
andere helft komt hoofd
zakelijk uit de randsta d
Het recreatieoord-bestuur
doet er ook van alles aan
om mensen naar dit ter-
rein te trekken. Zo wer
den vorig jaar alle lagere
scholen in Zuid-Holland
op de aanwezigheid geat
tendeerd, waarbij gewezen
werd op het recreatieoord
als „stopplaats" voor
schoolreisjes.
Eind deze maand rijn op
nieuw folders verspreid.
Dit keer in samenwerking
met onder meer het
streekmuseum Hoeksche-
Waard, dat aan de Hof
weg in Heinenoord staat.
Die folder is onder meer
naar alle toeringcarbedrij
ven in Nederland gegaan.
Sinds half maart is het
recreatieoord Binnenmaas
in de weekends al weer
open. Ook al met het oog
op de paasvakanties begin
april gaan de attracties
met ingang van 2 april
open. De tarieven voor
mini-cars, trampoline,
elektrische boten, traps-
kelters en dergelijke rijn
niet omhoog gegaan. Dit
betekent dat kinderen die
er gebruik van willen ma
ken hooguit twee kwartjes
of een gulden voor een
poosje speelvertier kwijt
zijn. Het zwembad van
het recreatieoord (met di
verse bassins) gaat pas
per 1 mei open.
Ook dit jaar weer wil het
recreatieoord Binnenmaas,
als de weersomstandighe
den dat toelaten, tot okto
ber open blijven; rij het
dan dat dit in september
hoofdzakelijk in de week
ends zal rijn.
Op het recreatieoord, dat
op echte zomerse dagen
wel zo'n vijfduizend be
zoekers binnen rijn poor
ten haalt, is voldoende
parkeergelegenheid aan
wezig.
