MTilffiËf
9 Alles speelt zich achter
de muren van die flats af
Zuid, een eenheid
HISTORISCH
De ontvoering van
de j onge graaf Jan I
Ansu
verenigt
Surinamers
en Antillianen
Nederlanders, maar
toch een minderheid
Contactpersonen in elke straat
Grote acties nu
peuleschillet j e
van één avond
vrijdag
4 jut» 1980
VD/SC/WW
gaardingen Je zou het de kleine discriminatie kun
nen noemen: de alledaagse praktijk waarmee minder
heden in ons land worden geconfronteerd. Armin
Meyer is weliswaar Antilliaan, maar zijn achternaam
klinkt oerhollands. Een samenloop van omstandighe
den die hem vaak genoeg voor onaangename verras
singen heeft gezet. Zelf kan hij er trouwens smakelijk
over vertellen:
„Zoals wanneer ik ga sollici
teren. Ze lezen 'Meyer' en
dénken: da's prima, een keu
rige Nederlander. Het is me
ten keer, werkelijk waar, ge
beurd dat ik de benoeming al
thuis had. Totdat meneer
Meyer dan verscheen. Dan
zag je ze denken: hé, een
zwarte, maar dat was de be
doeling niet!" En Armin kon
zijn baantje vergeten. Zo is
het ettelijke keren gegaan
voordat hij tenslotte eindelijk
ergens werd aangenomen.
Met veel humor dist hij het
verhaal op, terwijl de ande
ren soms schaterlachen om
de komische scènes die zij
herkennen. Het is een lachen
dat mogelijk gemaakt wordt
door hun vermogen te relati
veren. Ze zijn al langer dan
vandaag in Nederland, Olga
Marica, Armin Meyer, Mu
riel Sanches en Hetty Ké-
chard; om die kleine discri
minatie hebben ze hun
schouders op leren halen, ze
drijven er een beetje de spot
„Maar," zegt Olga, die zelf als
maatschappelijk werkster het
klappen van de zweep wel
kent, „dat geldt voor óns. De
oudere Surinamers of Antülia-
nen, of degenen die hier net
komen, die vinden het rot. Die
kunnen nog niet voor zichzelf
opkomen en trekken zich te
rug: ze komen soms helemaal
alleen te staan." En d^t isole
ment wil de Ansu, een werk
groep die zich inzet voor het
welzijn van AntiHianen en Su
rinamers in Vlaardingen en
waarvan de vier lid zijn, pro
beren te voorkomen door een
sfeer te scheppen waarin met
elkaar ervaringen kunnen
worden uitgewisseld. Het is
niet de enige doelstelling van
de werkgroep, maar wel een
heel belangrijke.
„Nederland is echt een heel
gesloten samenleving. Als je
uit Suriname komt, waar alles
to open is en iedereen met ie
dereen omgaat, en je komt dan
hier, dat is moeilijk. Alles
speelt zich hier achter de mu
ren van die flats af. Je hebt als
Surinamer het samenlevings
verband in deze maatschappij
nodig, anders ga je er gewoon
onderdoor," onderstreepte Mu
riel al aan het begin van het
gesprek. En allen zijn er heel
beslist oven om te overleven
Contactadressen van
'Ansu' zijn Olga Mari-
ca, Lemsterlandhoeve
66, Vlaardingen, tel:
743233. Of: Hetty Ré-
chards, Madridweg
167, Vlaardingen, tel:
741929. De eerstvolgen
de activiteit die op
stapel staat is een bus
reisje naar Düssel-
dorf. Opgeven voor 8
juli!
moet je als Surinamer of An
tilliaan zelf op komen voor de
eigen identiteit, de eigen cul
tuur, anders vereenzaam je ho
peloos cn ga je ten onder in
een vreemde samenleving, die
toch maar al te vaak als vijan
dig wordt ervaren.
Wat Surinamers die niet ge
leerd" hebben hun recht te ei
sen meestal overblijft is zwij
gen, blijkt uit het relaas van
de vier. Velen van hen weten
in de ingewikkelde Neder
landse samenleving de weg
niet. Olga: „Men weet niet
waar men zijn moet, de men
sen hebben geen inzicht in de
maatschappij. Voor de Neder
lander is die al zo complex,
laat staan voor een Antilliaan
se moeder."
door Jan Hendrik Bakker
En dat van die Antilliaanse
moeder dan naar aanleiding
van het thema school. Het ver
haal van een meisje dat op de
Antillen de mavo bezocht, in
Nederland gekomen naar de
leao werd gestuurd, niet de
kans kreeg zich aan te passen
en uiteindelijk op de huis
houdschool belandde, terwijl
ze makkelijk de leao af had
kunnen maken. Wat moet je
daar tegen doen, met wie moet
je daar over praten? Plus de
voortdurende onzekerheid of
ze je als Surinamer wel serieus
nemen. Het is voor velen een
onoverkomelijk probleem.
Precies hetzelfde gaat op voor
al die andere zaken, waar
doortastend optreden is ver
eist: huisvesting, gezondheids
zorg, de sociale dienst, de be
lasting, het werk. Het wordt
duidelijk dat voordat de Antil
liaanse moeder van zoéven de
stap neemt om in een ouder
commissie zitting te nemen er
■wel haast een klein wonderde
moet 2ijn gebeurd. Armin: „En
wat je tenslotte heel veel ziet
ïs dat de mensen hun mond
maar houden. Ze zwijgen maar
liever."
In Vlaardingen leven naar
schatting zo'n duizend Surina
mers en Antillianen, gelijkma
tig gespreid over de hele stad.
Ansu is in feite de eerste groe
pering die zich op deze men
sen richt. Geen gemakkelijke
opgave dus, want men is nog
helemaal niet georganiseerd.
Dat gold 2eker in het begin
voor de mannen. Die zochten
hun vertier automatisch in
Rotterdam en beschouwden
deze regio als slaapverblijf. Zo
kon het gebeuren dat Ansu,
vlak na de oprichting in sep
tember 1978, een uitgesproken
vrouwenzaak leek. Maar later
kwamen al gauw de mannen.
„Toen we een bingo-dansant
organiseerden, toen kwamen
ze wèl," wordt er lacherig ver
teld.
De doelstelling van de werk
groep is zeer breed. Van het
scheppen van een ontmoe
tingssfeer, waar Surinamers
en Antillianen in hun eigen
culturele omgeving zijn, tot se
rieuze cursussen die de eigen
bewustmaking moeten dienen.
Een kleine greep uit het acti
viteitenplan: disco-avonden
voor de tieners, voorlichtings
bijeenkomsten over sexualiteit,
drugs, sollicitatie en andere za
ken, toneel, huiswerkbegelei
ding en filmavonden. De alge
mene mentaliteit van de
werkgroep wordt door Olga
omschreven: „We willen ge
woon op een lekkere manier
bij elkaar zijn. Niet op de ma
nier van: wij zijn een stichting,
had van het kopje koffie. Ne
derlanders zijn niet het meest
gastvrije volk onder üe zon:
„Soms wordt je uitgenodigd
door een Nederlander voor
een kopje koffie. Maar wat kij
ken ze gek als je die eerste
keer dan ook werkelijk komt!
Wij hebben geleerd dat je
nooit de eerste keer zo'n uitno
diging aan moet nemen. Wij
hebben geleerd: dat zegt die
Nederlander omdat 'ie aardig
wil zijn, omdat ie een beetje
medelijden met je heeft. Maar
het spreekuur is van dan tot
dan en daar is het loket."
De speciale cursussen verdie
nen nog een nadere toelich
ting. Cursussen Taki-taki, Su
rinaams en Papiamento moe
ten het bewustzijn van de ei
gen cultuur verdiepen. Er
blijkt onder de Surinamers en
Antillianen een grote behoefte
te bestaan aan de eigen schrij
vers, maar het grote obstakel
is dat velen de grammatica
van hun oorspronkelijke taal
niet beheersen. En dat terwijl
het een volk is dat vanoudsher
verknocht is geweest aan ver
halen en gedichten.
Het grootste probleem van
Ansu is het gebrek aan ruimte.
Tot nu toe is het behelpen ge
weest met af en toe een zaaltje
in de Heipaal, eenmaal ook in
het Weeshuis, maar een vaste
Slek zit er vooralsnog niet in.
'e reden? Olga: „We kregen
van wethouder Bot te horen
dat wij gewoon Nederlanders
zijn en ons dus maar bij de an
dere Nederlanders aan moeten
sluiten." Uitgangspunt blijkt
dus te zijn, dat Antillianen en
Surinamers al in onze samen
leving geïntegreerd 2ijn. Een
vooronderstelling die door de
vier fel bestreden wordt, want
het tegendeel is, volgens hen,
waar: er is nauwelijks aanslui
ting mogelijk. Toch wordt de
groep in de onlangs door de
gemeente uitgebrachte mi
grantennota niet genoemd,
speciale faciliteiten voor deze
officieel als Nederlands staats
burger geregistreerde, maar
feitelijk als vreemdelingen le
vende mensen zijn er niet.
Er bestaat trouwens wel een
kansje dat daar binnenkort
verandering in komt. Binnen
de gemeente wordt er over ge
dacht de landelijk beleidslijn,
die de Surinamers en Antillia
nen als culturele minderheids
groepering erkent, te gaan vol
gen. Het betekent dat subsidie
op de cursussen Papiamento of
Taki-taki in principe tot de
mogelijkheden zou kunnen
gaan behoren. Maar of het er
van komt? Ansu, in elk geval,
zit dringend verlegen om
ruimte. Dat is de eerste zorg
van de werkgroep. De gehele
organisatie en planning van
activiteiten is er afhankeliik
van.
En dat die activiteiten werke
lijk tegemoet komen aan een
behoefte wordt nog eens dui
delijk gemaakt door het ver-
je moét natuurliik niet gelijk
komen, zó bedoelen ze het nu
ook weer niet! Nederlanders
zeggen wel eens: goh, jullie
gaan zo leuk met elkaar om,
jullie hebben elkaar zeker in
Suriname leren kennen. Nou,
het was gewoon op het station!
Dat kunnen Nederlanders
maar moeilijk begrijpen."
Van links naar rechts: Olga Marica, Armin Meyer, Muriël Sanches en Hetty Rcchards... We hebben elkaar gewoon
op het station leren kennen."
Schiedam De unieke situatie doet zich in Schiedam-Zuid
voor, dat de complete wijkbevolking binnen enkele uren
haar mening kan laten horen over wijkproblemen en andere
actuele vraagstukken. Handtekeningenacties en enquêtes
zullen voortaan een peuleschil zijn, nu de bewonersvereni
ging van Schiedam-Zuid in elke straat beschikt over één of
meer contactpersonen die bereid zijn de handen uit de mou
wen te steken.
De grootste bewonersorganisa
tie van Schiedam heeft nu
Inclusief de leden van de ne
gen werkgroepen een actie
ve kern van meer dan hon
derd personen, wat ongekend
veel is voor een club die zich
daadwerkelijk met samenle
vingsopbouw bezighoudt.
Koos van der Keur, voorzitter
van bewonersvereniging
'Schiedam-Zuid, hoopt met de
inzet van alle actieve leden te
bereiken dat een nóg persoon
lijker contact ontstaat tussen
de wijkbewoners en hun vere
niging. Dat er veel eensgezind
heid is, blijkt volgens Van der
Keur wel uit het feit dat bijna
tachtig Zuidschiedammers
meteen bereid werden gevon
den hun steentje bij te dragen
als contactpersoon van een
straat. Het gaat hier niet alleen
In Schiedam-Zuid zijn steeds meer bewoners betrokken bij het gebeuren in hun wijk. Saam
horigheid met een grote S. Luchtfoto: Sijthotf Pers.
om de Gorzen; ook buiten dit
schiereiland is de vereniging
nog actief, namelijk in een
deel dat voorheen meer tot 't
westen werd gerekend. Dat is
de 'stadhoudersbuurt'; de om
geving tussen Stadhouders-
laan, Weslerkade, Nieuwe Ha
ven en Willem de Zwijgerlaan,
uitgezonderd laatstgenoemde
laan zelf. Ook de Lange
Nieuwstraat geldt nog als een
uitloper van de Zuidschiedam-
se wijk.
De "tachtig contactpersonen
zijn in eerste instantie bena
derd om verhuizingen, sterfge
vallen en jubilea van de vere
nigingsleden bij te houden, om
te voorkomen dat Zuid pas bij
het jaarlijks ophalen van de
contributie in januari erachter
komt dat leden vertrokken
zijn. De band met de achter
ban wil Zuid via de contact
personen versterken. Meer
dan een bijkomstigheid daarbij
is, dat die contactpersonen
meer en meer als doorgeefluik
gaan fungeren: van vereniging
naar leden toe en ook anders
om. Klachten van verenigings
leden uit een bepaalde straat
kunnen zo heel snel het dage
lijks bestuur van de bewoners-
vereniging bereiken. Meteen
contact opnemen met het be
stuur kan uiteraard ook, maar
Zuid gaat ervan uit dat 'ons
kent ons' veel doelmatiger is.
En de wijk is wel klein, maar
ook weer niet zó intiem dat
alle wijkbewoners bij de be
stuursleden over de vloer ko
men. Contact opnemen met ie
mand uit de eigen straat is
voor veel mensen in de wijk
gemakkelijker, meent Zuid.
Dat meer mensen zich willen
inzetten, vergroot bovendien
de saamhorigheid.
Van der Keur ziet een niet te
[onderschatten voordeel in de
mogelijkheid om acties of en
quêtes op één enkele avond af
te ronden. Vooral met de ko
mende stadsvernieuwing
(Dwarsstraat, Hoofdstraat en
omgeving) kunnen er hete
hangijzers zijn, waarop de
wijkbewoners snel moeten
reageren. Zonder langdurige
voorbereidingen en zelfs zon
der aankondiging kan de me
ning van heel Zuid worden ge
peild, als de contactpersonen
even met vragenlijsten hun ei
gen straat afwerken. Deze mo
gelijkheid wordt in Zuid wel
gezien als een positief stukje
anarchisme, een niet-officiéle
opiniepeiling die inspraakbe-
vorderend kan werken, mits
de politieke partijen hun oor
te luister willen leggen.
De tachtig contactpersonen
staan met naam, adres en tele
foonnummer vermeld in de
nieuwe editie van het vereni
gingsblad van Schiedam-Zuid,
in alfabetische volgorde van
de straatnamen. De meeste
straten hebben één contactper
soon. Voor de veelal kleine
straatjes in de Gorzen lijkt dat
genoeg. De langere straten,
zoals Groenelaan. Havendijk,
Lekstraat, Nieuwe Maasstraat,
Rozen burgsestraat en Zwarte-
waalsestraat, beschikken over
meer contactpunten.
nu
Omstreeks 1294 werd Floris V gedwongen zijn buitenlandse
politiek te herzien. Het bondgenootschap met de Engelse ko
ning stelde niet veel voor, Floris kreeg te weinig steun in
zijn strijd tegen Vlaanderen. Floris nam een moeilijke beslis
sing: zijn zoon Jan werd opgevoed aan het Engelse hof. De
salniettemin ging Floris met de Franse koning in zeq.
.JDit is tan CracFloris foont cndc*#M dtc jfiïitvde
Cr oir twn HclUm.
Jan graaf van Holland, 1296 1299 (uit: Goudtsche
Kfonycxken).
In eigen land ondervond hij
verzet tegen deze politiek.
Met instemming van de En
gelse koning werd Floris V
in 1296 door de edelen ont
voerd. Kort daarop verloor
hij het leven.
Na zijn dood begon het touw
trekken om de macht. De
graaf van Vlaanderen be
dreigde. Zeeland, de bisschop
van Utrecht trachtte zijn ge
bied uit te breiden en de En
gelse koning wilde zijn in
vloed op het graafschap ver
groten.
Het reeds lang tevoren gere
gelde huwelijk tussen de
zoon van' Floris, Jan, met de
Engelse koningsdochter
werd snel voltrokken. Jan
kon hierna zonder bezwaar
naar Holland en Zeeland
vertrekken: zo'n jonge
schoonzoon was gemakkelijk
te beïnvloeden.
Onder geleide van Jan van
Renesse zette graaf Jan I in ia-
door Ingena Vellekoop en
Albert Brouwer
nuari 1297 voet op Zeeuwse
bodem. Van Renesse bleef bij
de 12-jarige graaf en bepaalde
het beleid.
De Zeeuwse edelman Wolfert
van Borselen echter zag zelf
wat in de 'macht*. Op handige
wijze wist hij greep op de
graaf te krijgen en regeerde
van 1297 tot 1299 uit diens
naam. Zijn bewind was sterk.
zeer streng en niet onbaat
zuchtig, Het bezorgde hem dan
ook veel vijanden. De steden
behoorden tot zijn felste tegen
standers en werden 2ijn onder-
gang.
In 1299 liep een gesentover
de rechtspraak in Dordrecht
zo hoog op, dat de Dordtse be
stuurders bevel kregen in
Delft in gijzeling te gaan. Zij
moesten voor de graaf en zijn
raad verschijnen. Vijf perso
nen vertrokken naar Delft en
wachtten daar het moment
van de uitspraak af. Wolfert
van Borselen regelde de zaken
zodanig, dat graaf Jan met zijn
hof naar Delft vertrok. De
Dordtenaren vluchtten, toen
zij Wolfert met de graaf zagen
arriveren. Op hoge toon ge
lastte Wolfert de komst van de
Dordtenaren, maar deze wer
den door het Delftse stadsbe
stuur verdedigd.
Na dit incident wilde Wolfert
de steden aanpakken. Het ge
volg was dat de tegenstand
toenam. Ook de raad van de
graaf zelf verzette zich. Wol
fert wilde zijn Zeeuwse aan
hangers te hulp roepen tenein
de Dordrecht in te nemen. Hij
besloot tenslotte zelf naar Zee
land te gaan. Graaf Jan moest
mee, want Wolfert ontleende
zijn macht aan diens persoon.
Maar de doorgaans meegaanóe
raad van de graaf verweerde
2ich tegen de plannen en zelfs
Wolferts schoonzoon, tevens
ccn vriend van graaf Jan,
keerde zich tegen zijn schoon
vader.
Toch wist Wolfert zijn plan
nen door te zetten. Midden in
de nacht dwong hij de graaf
mee te gaan en vertrok met
zijn gevolg in allerijl naar
Schiedam. Deze stad was in
die tijd het belangrijkste ver
trekpunt naar Zeeland. Wel
dra bleek echter dat de graaf
al verdwenen was. Evenals bij
de ontvoering van zijn vader,
Floris V, snelde het volk, dat
zich doorgaans op de hand van
de graaf bevond, toe om de
helpende hand te bieden.
In Schiedam gekomen hoorde
dat volk echter dat de jonge
graaf al weg was en men
haastte 2ich terug naar Vlaar
dingen. Daar pakten de ach
tervolgers boten uit de haven
en roeiden de ontvoerders
achterna. Deze werden inge
haald en geënterd. Graaf Jan I
vertelde dat hij ontvoerd was
en Holland niet uit wilde.
De daders werden naar Delft
gebracht Hier omringde een
woedende menigte de gevan
genis van de gevreesde man.
Uit lijfsbehoud gooiden de
bang geworden bewakers Wol
fert van Borselen uit het raam.
Op straat werd hij afgeslacht
Aan een neef van graaf Jan
werd door de steden het be
stuur opgedragen om een
nieuwe machtsstrijd te voorko
men. Lang duurde de vrijheid
van de jonge graaf niet; enige
maanden later overleed hij.
Het tussentijds bestuur van de
zoon van Aleida van Schie
dam, Jan van Avesnes, was
toen afgelopen. Aleida's zoon
volgde graaf Jan I toen defini
tief op.
■f Qummti
iiuiiiraiiiiiiimiiiimiim