EXTRA/SPOR
m
i
li
m
Stempel elites port verdwijnt meer en meer
w».
vrijdag
4 juli 1S30
VD/SC/WW
In de haven van Breskens
Tekst en foto's
Emife Schelvis
De schipper In actie
Westmersea/Breskens
Zeezeilen. De associatie
van het woord alleen al
roept bij menigeen de
dramatische Fastnet-race
van afgelopen zomer op,
waarbij de Ierse Zee
vijftien doden verzwelgde
en de hele wereld
verbijsterd reageerde hoe
zoiets mogelijk was. De
natuur-elementen sloegen
keihard en zonder genade
toe. Toch, bij anderen
komt misschien de
gedachte aan de
Specerijen-race of
gelijksoortige reizen rond
de wereld, die blijkbaar
een groot aantal mensen
kunnen boeien, boven
borrelen.
In ieder geval staal het zeezeilen
in wedstrijdverband meer dan
ooit in de belangstelling en de ai
eeuwig durende strijd van de
mens tegen de natuur, heeft op
nieuw een vooral voor de sport
wereld aantrekkelijk vervolg ge
kregen. En ja, die strijd is mis
schien ook wel datgene wat de
zeezeüer, de echte wedstrijd man,
die zowat bij iedere gelegenheid
op de grote plas vertoeft, juist zo
intrigeert.
Westmersea-raee
Voor precies 215 mijl staat de
Westmersea-raee van het gelijk
namige plaatsje naar Breskens in
Zeeuws-Vlaanderen genoteerd.
Tweeëndertig schepen in vijf
klassen geven acte de presènee
voor de oversteek, die als testcase
geldt voor de strijd om de Sardi-
nié-Cup, begin september, wan
neer 19 landen hun drie snelste
schepen naar Italë afvaardigen.
„Een soort officieuze wereldcup is
dat", zegt Bert Dolk, schipper van
de 14 meter lange 'Pro-motion',
één van de dne schepen die de
reis naar zuidelijk Europa gaat
maken.
„Maar eerlijk is eerlijk", gaat de
30-jarige Rotterdammer verder,
„de Admiralscup is gewoon je van
het voor de zeezeiler in welke
klasse dan ook. Wat een wereld
kampioenschap voetbal eens in de
vier jaar is. Volgend jaar is weer
het zover en dan wdlen we in
onze klasse 1 de eerste prijs gaan
binnenhalen. Ieder andere wed
strijd zijn in feite trainingen daar
voor. Ook de Sardimé-Cup".
De wedstrijdformule van zeezei
len is vrij simpel. De schepen
worden in groepen onderverdeeld
naar allerlei maten van de boot.
Lengte, hoogte, zeiloppervlak, etc,
worden via allerlei ingewikkelde
formules precies verrekend en
daarna wordt bepaald hoeveel mi
nuten of uren een schuit op een
bepaalde kleinere boot sneller
moet zijn. Wanneer boten in de
zelfde klasse varen, geldt alleen
wie het eerste aankomt, de sche
pen hebben immers dezelfde han
dicap.
„Wij hebben de snelste boot en
zijn bij iedere race, althans natio
naal, een soort lokaas voor de
rest". Aan het woord is nu Teun
Eigenraam, deel uitmakend van
de vaste bemanning van de 'Pro
motion' en degene, die alle organi
satorische zaken voor zijn reke
ning neemt. „Ik regel de beman
ning, inschrijving en dergelijke,
wat op ieder schip door één be
paald persoon wordt gedaan. Onze
boot heeft een vaste en losse be
manning. Jongens op wie je zo nu
en dan een beroep kunt doen. Uit
eraard werk je het liefst met een
vast team en dat is bij ons meestal
wel het geval".
Zeezeilen: 'De natuur
toont geen genade'
r~s3 -
Start
Aan boord van de 'Pro-motion'
bevinden zich voor de race naar
Zeeland twaalf man, die qua
maatschappelijke gesteldheid een
prima doorsnee vormen van de
Nederlandse bevolking. Van di
recteur via zeeman tot student en
zelfs scholieren bevinden zich op
de boot, die een kleine miljoen
heeft gekost en alleen en puur
voor wedstrijd varen is ingericht.
Deze twaalf zo verschillende ka
rakters maken zich op voor de
start, die om twaalf uur precies
staat geprogrammeerd. Al cirke
lend vlak voor de startlijn bevin
den zich de grootste concurrenten
in dezelfde klasse, de Nederlandse
schepen 'Schuttevaer' en 'Formi
dable', inmiddels ook aangewezen
om samen met de 'Pro-motion'
naar Sardinië te gaan, vlak bij el
kaar. De kuipindeling (Wie doet
wat) is gemaakt en het is nu zaak
een gunstige positie aan de start
lijn te verwerven.
De spanning stijgt ten top als de
seconden langzaam verstrijken en
vanaf het jury-schip voor de En
gelse kust richt een wat bejaarde
man zijn dubbelloopsjachtgeweer
op de blanke hemel: de Westmer-
sea-race is begonnen. Op slag is de
vriendelijke sfeer, de avond voor
af nog volop aanwezig, verdwe
nen. Er moet gewerkt worden, de
spinaker (het extra voorzeil om bij
wind van achteren meer vaart te
maken) moet erop en iedere se
conde wordt de stand van de zei
len in de gaten gehouden.
Tactiek
„De tactiek in zo'n race is enorm
belangrijk", zegt nu Willie Peters,
de technicus aan boord en de eni
ge betaalde kracht. Willie is een
zogenaamde boat-man, letterlijk
vertaald bootmens. Iedere grote
schuit heeft zo'n figuur aan boord.
Hij weet letterlijk alles van de
boot en verdient zo zijn onder
houd. Ook de zeer moderne tech
nische apparatuur aan boord, va
riërend van een dieptemeter tot
een elektronische en een digitale
snelheidsmeter, behoren tot de
kennisschat, die de Betuwenaar in
zijn bezit heeft
„Het is ook een beetje gokken.
Omdat we qua stroomlijn van de
boot gewoon de snelste zijn, kijkt
iedereen met argusogen naar ons
wat we doen. Je moet verschrik
kelijk goed navigeren en dat
houdt in: koers uitzetten, reke
ning houden met de stroom, het
tij, weerberichten beluisteren,
boeien en lichtschepen localise-
ren; kortom stap voor stap bere
kenen wat je het beste kunt doen.
Om de seconde kunnen de zeilen
moeten worden getrimd, dat wil
zeggen worden bijgesteld".
Manoeuvre
De uiteenzetting van Willie Peters
wordt onmiddellijk bewaarheid,
nadat bij de eerste boei de 'Pro
motion', ondanks een seconden
verslindende manoeuvre, kort na
de start maar liefst dne minuten
is uitgelopen op 'Formidable' en
zelfs een kleine zeven minuten op
'Schuttevaer'. Het spieken door
een verrekijker leert dat men op
beide schepen druk doende is -
eveneens met een verrekijker- de
bewegingen op de 'Pro-motion'
gade te slaan. De spits is eraf en
uiteraard is de sfeer op de 'Pro
motion', ogend naar de voor
sprong, prima.
Conditioneel is het zwaar, want
naast de zware arbeid die geeste
lijk moet worden geleverd (het
alsmaar turen naar de zeilen en
veronderstellen wat de wind gaat
of kan gaan doen), is er natuurlijk
het hijsen en reven van de zeilen,
wat in ijltempo moet gebeuren om
vooral maar geen snelheid te ver
liezen. Pas tegen de avond, als de
concurrenten op een veilige af
stand varen, wordt er even wat
rustiger aan gedaan. Gelijk wor
den de ploegen voor de nacht in
gedeeld. In teams van vier man
zal op hei schip moeten worden
gewacht. De wind is nog steeds
matig, zodat het wachtlopen op
weinig problemen zal stuiten.
De bemanning
van Pro
motion op de
voorplecht.
Bert Dolk, in het normale leven
eigenaar van een metaalbedrijf,
maakt gelijk van de gelegenheid
gebruik om eens haarfijn uit te
leggen wat hem bezielt om in deze
omstandigheden zo zijn vrije tijd
door te brengen. „Het wedstrijde
lement boeit me verschrikkelijk.
Ik heb altijd in de ralley-cross ge
zeten en zelfs driemaal Neder
lands kampioen geweest. Maar
hier op zee, krijg je een ontzettend
mooie gelegenheid om alle span
ningen. van het normale leven,
waar ik de hele week in een kos
tuum moet lopen, af te reageren.
Je vergeet alles, bent alleen nog
maar met de wedstrijd bezig. Een
beetje toeren houd ik niet van, dat
kan je ook wel zien aan deze boot,
alles is erop gericht om snel te va
ren".
Noodlot
Toch, midden in de nacht slaat
het noodlot toe voor de 'Pro-mo
tion': windstilte. Tergend lang
zaam beweegt de boot zich voort,
terwijl misschien maar een mijl
hoger aan de wind 'Formidable*
en Schuttevaer', in hun vuistje la
chend, de opgelopen achterstand
inhalen. Wat meer wind, die ge
lukkig niet meer als twee uur op
zich laat wachten, en een nieuwe
koers moeten de zaken weer recht
zetten. Wanneer de ochtend aan
boord van de 'Pro-motion' aan
breekt, en de weersverwachting
met een duidelijke stormwaar-
schuwing voor de gehele Neder
lands kust over de boordradio bin
nensijpelt, is de accu van het opti
misme weer wat aangevuld.
Met windkracht zeven, oplopend
tot acht, vliegt de 'Pro-motion' op
het einddoel af en alle hoop is
aanwezig, dat de concurrenten
weer zijn ingehaald. „We moeten
gokken stelt schipper Bert Dolk
„een andere koers te pikken dan
de 'Formidable' en 'Schuttevaer'.
De keer extra overstag, die het
jacht maakt, blijkt 's-avonds na 36
uur op zee, toch niet voldoende.
Het is een imposant gezicht de
golven te zien beuken op het in de
jachthaven nog groot, maar nu in
eens wat nietig ogende schip. Be-
ncdendeks wordt het geluid nog
eens versterkt en bij iedere ont
moeting met een golf, lijkt het als
of de boot uit elkaar wordt ge
scheurd-
Reis rond de wereld
Jan Rens, een in Antwerpen wo
nende Nederlander, die drie jaar
terug met het schip 'Traite de
Rome" in de strijd om de wereld
een derde plaats achter de Flyer
veroverde, voert het roer. „Bang
wordt je hier niet meer van. Ik
heb op alle wereldzeeën gezeten
en echte stormen meegemaakt.
Daar is dit kinderspel bij. Trou
wens, het grootste gedeelte van
deze bemanning heeft de Fastnet
meegemaakt, die ellendige storm.
Het enige wat je met zo'n evene
ment in de gaten moet houden, is
dat de zaak heel blijft. De grote
fout was, dat met die open in
schrijving ook heel wat kleinere
bootjes, niet geschikt voor écht
ïeewerk, de plas opgingen".
Inderdaad met weinig moeite,
handhaaft de boot zich in toch
niet bepaald kalm te noemen wa
ter. Maar als de berekeningen
verder worden uitgevoerd, en na
een laatste vrij rustig gedeelte de
jachthaven van Breskens is be
reikt, slikken de mannen van de
'Pro-motion' toch even. 'Schutte
vaer' en de latere winnaar 'For
midable', op wie hun volgens de
handicap respectievelijk een half
uur cn vier minuten hadden moe
ten uitlopen, liggen al vrolijk in
de haven.
„Een goede les, dat houdt de moed
erin", grapt Bert Dolk, die nog z'n
spijt betuigt over de verkeerde
slag op zee. „Zo kan je een wed
strijd glansrijk voor staan en dan
door domme pech en eigen schuld
toch verliezen. Kijk, om het geld
doe je niet, dét moet je er meestal
bijstoppen. Het is gewoon de sport,
de strijd met de natuur".
Sponsors
„Weet je wat daarbij komt, het
schip is wel officieel van mij,
maar het Rotterdams scheepsbe
drijf Network sponsort de boot,
terwijl Teun Eigenraam ook weer
voor de kleding een sponsor heeft
gevonden. Die zaken maken het
in feite mogelijk om je topsport te
bedrijven. De internationale zee-
zeilfederatie is echter voor dit
soort evenementen totaal niet soe
pel. Gewoon geen sponsornamen
op wat manier dan ook verbonden
bij wedstrijden".
En aangevuld door Teun Eigen-
raam: „Bij races als de specerijen-
race, die georganiseerd is door een
bedrijf, kan het wel allemaal. Dat
moet ook wel, want aan boord
van die schuiten zitten alleen van
die boat-men, betaalde krachten
dus. De mensen die aan dat soort
races meedoen, hebben trouwens
•wel veel meer financiën dan bij
dit soort wedstrijden, het is een
wat ander slag, veel meer vrij
buiters. Maar over het algemeen
kun je stellen, dat zeezeilen als
wedstrijdsport absoluut niet elitair
is. Iedereen die zich er toe aange
trokken voelt, kan als bemanning
aanmonsteren".
