sï&b/sïreek
Wie dit leest,
is analfabeet
54 Vlaardingers bezochten Avifauna
IZkSZ^enkJift00"1 Twee jaar geëist voor juwelenroof
Sociaal-cultureel werkster Mine de Laat:
Eerste dagtocht vertrok in de zon
Milieu
defensie
praat
ook over
zonne-
energie
Teveel op
Volwassenen
in de
schoolbank (1)
Autobanden
lekgestoken
woensdag
23 juli 1980
VO/SC/WW
i
'Buurt werk zit tegenwoordig
midden tussen ie pr )b emen'
VlaardingenSinds anderhalve maand heeft Vlaardingen er
een buuriwerkster bij. De goedlachse, Brabantse Mine de Laat ïs
als sociaal-cultureel werkster aangesteld bij de wijkvereniging
m de Vettenoordsepolder. In het,nieuwe buurthuis De Pijpelaar
aan de Willem Pijperstraat is ze te vinden tussen rommelige
basten, nog half onuitgepakte dozen en stapels dossiers, die nog
een plaatsje moeten vinden. Ze is wel met de neus in de boter
gevallen: vlak na haar indiensttreding is de verhuizing van de
wijkvereniging van het oude Badhuis naar het nieuwe wijkcen
trum een feit. Mine mag meesjouwen. Maar dat vindt ze niet
erg: ze heeft er ervaring mee. „Ik heb al eens eerder meegehol
pen om een wijkcentrum als dit van de grond af aan op te bou
wen. Dat geeft niks, dan ben je er tenminste van het begin af bij
betrokken."
Mine de Laat zal best een
ijeetje moeten wennen, in haar
nieuwe omgeving. En dat niet
alleen omdat ze een nieuwe
baan heeft, maar ook omdat de
omgeving een totaal andere is
dan ze gewend was: ze komt
uit Eindhoven, waar ze gedu
rende enkele jaren in de wel
zijnszorg werkzaam was. De
overschakeling naar het Wes
ten durft ze best aan. Sterker
nog: ze heeft 'm zelf gezocht.
„Ik heb mijn hele leven in die
omgeving gewoond: ik wilde
nu wel eens iets totaal anders,"
vond ze.
De problemen, zoals zich die
in een wijk als de Vettenoord
sepolder voordoen, zijn niet
nieuw voor Mine. Haar laatste
baan in Eindhoven was bij een
buurthuis in een oude wiik,
waar weliswaar vrijwel alle
maal laagbouwwoningen ston
den, maar die minstens zo
slecht waren als in het stad-
vemieuwingsgebied in de
VOP: dichtgetimmerde hui
zen, problemen met renovatie,
krakers en ga zo maar door.
De welzijnszorg is nauw bij al
door Pau! Houkes
die problemen betrokken.
Mine: „Het buurtwerk staat te
genwoordig midden tussen de
problemen in zo'n wijk. Wat
dat betreft is de taak van een
buurthuis sterk veranderd in
de laatste jaren. Vroeger had
je alleen maar een recreatieve
functie, maar dat is al lang
niet meer zo. De opbouwwer
ker zit tegenwoordig ook in
het buurthuis en niet meer in
een gebouwtje apart. Ik geloof
ook dat je daar naar toe moet
zo'n buurthuis moet een cen
traal punt in de wijk zijn, waar
vandaan van alles gebeurt."
Fantastisch
Over het centrale punt in de
VOP, het wijkgebouw De Pij
pelaar dat na de vakantie offi
cieel wordt geopend, is Mine
vol lof. „Het is fantastisch dat
dit gebouw hier in de wijk
staat. Het is werkelijk een ge
weldig mooi pand waarin van
alles kan gaan gebeuren. Ik
vind het enorm dat men dat
hier voor elkaar gekregen
heeft. Dat kan toch niet ge
makkelijk zijn geweest, in een
tijd vol bezuinigingen." Lof
heeft Mine ook voor de men
sen achter de wijkvereniging,
en dan niet alleen de bestuurs
leden of de al aanwezige be
roepskracht, maar zeker ook
de vrijwillige medewerkers.
„Er is in deze wiik behoorlijk
wat volwassenen-Kader en dat
heb je hard nodig. Het is fijn
wanneer er ook voldoende
jeugd actief bezig is binnen
zo'n vereniging, want die heb
je in de toekomst nodig. Maar
op die volwassenen moet je
immers draaien." Volgens
Mine heb je binnen een vere
niging als die van de VOP
vrijwilligers niet alleen nodig
voor het uitvoerende werk.
Ook de beslissingen moeten
door die mensen worden geno
men. „Beroepskrachten horen
niet op beslissingsniveau te zt-
ten," vindt ze resoluut. „Je
moet er als beroepskracht
middenin staan, ideeën aan
dragen en meedenken, hoe die
ideeën uitgevoerd kunnen
Mine de Laat, Vlaardings
nieuwe buurtwerkster: „Het
buurtwerk staat midden In de
problemen in de wijk."
worden, maar het nemen van
beslissingen moet niet door die
beroepskracht gebeuren. Het
mag ook niet zo zijn dat de
hele zaak in elkaar zakt als
een beroepskracht ziek wordt
of vertrekt,"
Plannen genoeg
Wat Mine de Laat in de wijk
precies gaat doen: dat zal van
veel factoren afhangen. In
grote lijnen komt het er op
neer, dat ze veel met allerlei
mensen bezig zal zijn. Zelf zegt
ze er van: „Het zal er vooral
am gaan, samen met mensen
in de wijk nieuwe zaken op te
starten, ideeen mede uit te
voeren en dergelijke. En ik ga
me natuurlijk bezig houden
met dingen als expressie, spel
en dat soort zaken. Er zijn nog
plannen genoeg in de VOP,
dat heb ik inmiddels wel ge
merkt. Er zijn al diverse men
sen naar me toegekomen die
zeiden: als dat buurthuis een
maal draait dan willen we
eens hier of daar met je over
komen praten. Daarnaast zijn
er in zon wijk heel wat men
sen die al goed en nuttig werk
verrichten, maar waar je ver
der niet zoveel van hoort. Die
zitten er eigenlijk toch wel op
te wachten dat er eens iemand
bij ze langs komt; die hebben
toch een gevoel van eenzaam
heid. Ik zit allemaal wel aar
dige dingen te doen, maar er
moet eens iemand n3ar komen
kijken."
Het feit dat mensen die nauw
betrokken zijn bij een wijkver
eniging dikwijls nogal in conf
lict komen met instanties als
bijvoorbeeld het gemeentebe
stuur benauwt Mine niet. „Dat
ïs haast onvermijdelijk. Als er
problemen zijn of een bepaal
de groepering wil iets gedaan
krijgen, dan werp je je vaak op
als woordvoerder. Het is nou
eenmaal de functie van een
opbouwwerker en van een
wijkvereniging, om problemen
te signaleren en aan de kaak
te stellen. Dat er soms wel
eens gezegd of gedacht wordt:
'daar heb je de VOP weer: het
is bij die lui nooit goed', dat is
niet zo erg. Het g3at er maar
om, dat allerlei dingen worden
opgelost. Daar ligt een van de
belangrijkste taken van de be
roepskracht in het buurtwerk:
stimuleren en de moed er in
houden."
Schiedam Volgens een
voorzichtige schatting, geba
seerd op een landelijk onder
zoek van de katholieke uni
versiteit van Nijmegen, telt
Schiedam zo'n duizend analfa
beten, terwijl tweemaal zoveel
mensen slechts met grote
moeite kunnen lezen en schrij
ven. Meestal merk je daar wei
nig van, want analfabeten zijn
best pienter. Zij weten soms
hun leven lang goed te verber
gen, dat zij niet lezen en
schrijven kunnen. Maar leuk
Is dat niet, elke dag opnieuw
warden, zij ermee geconfron
teerd en moeten zij een smoes
je verzinnen „ik heb mijn
bril niet bij me" en dat wekt
grote psychische spanningen.
Veel analfabeten (het gaat nu
niet om buitenlanders) gaan er
dan ook aan onderdoor, ko
men in de knel met zichzelf,
voelen zich mislukt, schamen
zich dood voor de buiten
wacht, weten niet meer wat zij
moeten.
Het is om die reden, dat in ja
nuari in Schiedam een alfabe-
'tisatieproject van start gaat.
Vorige week is een subsi
dieaanvraag de deur uitge
gaan, 10.000 gulden voor de
voorbereidingen in 1980 en
38.500 gulden voor de cursus
sen en begeleiding in 1981. In
gesprekken met de gemeente
Schiedam en de Schiedamse
Gemeenschap heeft het minis
terie van cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk (CRM)
al min of meer toegezegd, dat
hij wel met dat geld over de
brug komt. Dat project leert
uiteraard niet binnen enkele
maanden alle analfabeten in
de stad rap lezen en schrijven.
Het ziet er zelfs naar uit, dat
aanvankelijk met niet meer
dan dertig analfabeten en
even zovele begeleiders van
start gegaan kan worden. Dat
betekent dus: duizend gulden
per analfabeet. Misschien le
vert mond-tol-mond-reclame
meer cursisten op. Het valt in
ieder geval nu nog moeilijk te
zeggen, hoe de resultaten over
drie jaar, want zolang duurt
het project, zullen zijn.
Schaamte
Het initiatief komt van analfa
beten zelf, alweer zo'n twee
jaar geleden. Los van elkaar
wendden zich enkele bewo
ners van Schiedam-Oost tot de
Schiedamse Gemeenschap
(SG), de culturele stichting
van de stad die sinds 1973 via
haar afdeling voor vormings-
en ontwikkelingswerk (V O)
talrijke cursussen opzet voor
Schiedammers die in een of
ander wat wijzer willen wor
den. De analfabeten zeiden.
door Kor Kegel
dat zij aan die cursussen best
mee zouden willen doen, maar
dat zij er eigenlijk niets aan
hebben. Bij de meeste cursus
sen werd immers enige basis
kennis van de Nederlandse
taal verondersteld. Maar er
was nog iets: de analfabeten
schaamden zich enorm, zij gin
gen al haast door de grond
toen zij bij de SG binnenstap
ten en om nu zomaar aan een
cursus voor een paar tientallen
mensen deel te nemen, dat
was toch te eenvoudig gedacht,
Want veel analfabeten scha
men zich ook voor elkaar.
Die schaamte zit zo diep. dat
Juist een artikel als dit goede
cans maakt door analfabeten
'gelezen' te worden. Als er
vanavond iemand in het gezin
opmerkt dat er een stukkie
over analfabeten in de krant
staat, zal juist de analfabeet er
naar grijpen om uitvoerig al
die rare woordjes te bekijken,
want hij wil zijn gebrekkige
kennis van de geschreven taal
verbloemen, en na het stuk
bekeken te hebben zal hij zeg
gen dat het allemaal wel zo zal
zijn maar dat hij zich niet kan
voorstellen dat cr nog zoveel
analfabeten in Schiedam rond
wandelen.
Ook in het maatschappelijk
werk en bij de onderwijswin-
kel Schiedam had men intus
sen al met het probleem te
maken gehad. Scholieren ver
telden in het pandje van de
onderwijswinkel aan de Hoog
straat, dat zij problemen had
den met hun huiswerk en dat
het nog het allervervelendst
was, dat hun ouders zoveel
moeite hadden om hen te be
geleiden. Dat gaf spanningen
in die gezinnen. Soms werd de
kinderen zelfs verweten, dat
zij boven hun ouders uit wil
den stijgen. Vader verweet
Henk Tiggelhoven: teken
zullen analfabeten moeten
helpen.
zoon. dat die hem dom ging
vinden, „terwijl je toch alles
aan mij te danken hebt!" De
gezinsproblemen kwamen nu
en dan naar voren in het
maatschappelijk werk en bij
sociaal raadsman Hans Suy-
Jing. Er moest iets gebeuren,
op grotere schaal, om meer
van dit soort gevallen te voor
komen,
In buursteden Rotterdam en
Vlaardingen had het welzijns
werk op dat moment al enige
ervaring met alfabetisatie. Dat
zag er wat betreft de Maasstad
beroerd uit. Von de 160 analfa
beten, waarmee een cursus ge
start was, vielen er 120 af en
dat was de bedoeling niet In
Vla a rdinger-Ambacht begon
begin vorig jaar een onderwij
zeres van de Prof dr V. H. Rut-
gersschool spontaan twaalf
analfabeten lezen en schrijven
Vlaardingen In een onverwacht stralende
zon vertrok gistermorgen de eerste bus in het
kader van de dagtochten, die de gemeente
Vlaardingen in de vakantieperiode organiseert.
Naar Avifauna in Alphen aan de Rijn ging deze
eerste busreis en de vierenvijftig passagiers za
ten nog een beetje onwennig met hun regenjas
op schoot. Je wordt op den duur wel wat wan
trouwig!
Bij de prijs van dit dagtochtje was ook een boot
reisje door het hollandse polderlandschap inbe
grepen en de zon zorgde ervoor dat het polder
land er op zijn voordeligst bijlag.
Bij de VVV wordt het met stijgen van de ther
mometer steeds drukker. Steeds meer mensen
willen de schade van de afgelopen weken inha
len en er eens lekker een dagje op uit gaan. De
dames van het VVV in de Visbank hebben het
er druk mee.
Piet Boschman. van de Raad voor Jeugd en
Jongeren, is dc organisator achter de dagtoch
ten. „We hebben ons wel eens zitten afvragen
of het organiseren van dit soort tripjes wel onze
taak is; we zijn tenslotte geen reisbureau! Maar
als je ziet hoeveel vraag cr naar zulke evene
menten is, ga je toch maar mee door."
„En uitgerekend vandaag is hei mooi weer ge
worden en dat is meteen te merken. Vanoch
tend vertrok er maar één bus, morgen naar dc
Eftehng gaan er m teder geval al drie en op de
volgende dagen zullen dat er nog meer zijn.
's Middags tot vier uur kan je je nog opgeven.
Daarna bestellen wij de bussen voor de volgen
de ochtend."
Voor het Park Walibi in België, de dagtocht
van 1 augustus, waren er gisteren al eenenze
ventig plaatsen verkocht. Voor het Duitse
Phantasïaland (8 augustus) zijn dat er al vieren
negentig. „Een schot m de roos, dat mag je wel
zeggen.' zegt Piet Boschman tevreden.
De eerste dagtocht vertrekt met zon. De resterende elf ook?
te leren. Dc discussie kwam
toen op gang. Men zagheel
belangrijk meteen de nood
zaak van psychisch-sociale be
geleiding in. Het ging tenslotte
niet om domweg woordjes le
ren, maar ook om beslaande
spanningen weg te nemen. Net
zoals in Schiedam liepen in
Vlaardingen (tenslotte sterk
geïndustrialiseerd, wat wil
zeggen: veel ongeschoolde ar
beidskrachten) honderden
analfabeten verstoppertje te
spelen, wat dus ellende volop
gaf. Met die spanningen was
de sociaal-psychiatrische
dienst van de stichting geeste
lijke gezondheidszorg m
Vlaardingen al vaak gecon
fronteerd. De stichting welzijn
werd erbij gehaald en na over
leg met de gemeente Vlaardin
gen. het landelijk steunpunt
alfabetisering (LSA) in Apel
doorn en de Nederlandse bond
van volksuniversiteiten ging
eind 1979 de werkgroep alfa
betisering van start. Concrete
voorstellen staan in het pro
jectplan alfabetisering, dat gis
teren is verschenen, maar
waaraan in een volgend arti
kel meer aandacht zal worden
besteed. Ook taallessen aan
buitenlanders komen hierin
ter sprake.
Niet schools
Terwijl in Schiedam de onder
wijswinkel zat met het idee
om iets aan de alfabetisering te
gaan doen de medewerkers
wilden de activiteiten wat uit
breiden, omdat er 20 weinig
bezoekers in hun winkeltje
kwamen bereidde Henk
Tiggelhoven van de Schiedam
se Gemeenschap de alfabetise
ring al metterdaad voor. Dat
was even dubbel op, hoewel de
weg iets anders bewandeld
werd. Eind oktober 1979 ver
telde Harry Meijer van de on
derwijswinkel mij, dat de vrij
willigers voor de lessen aan
analfabeten gerecruteerd zou
den kannen worden uit werk
loze onderwijzers. Henk Tig
gelhoven had daar ook aan ge
dacht, maar zag daardoor bij
voorbaat problemen ontstaan
omdat bijvoorbeeld die onder
wijzers dan het risico namen
hun uitkering te verspelen.
Het leek Tiggelhoven beter
om met leken te werken: wel
licht zouden niet-onderwijzers
veel makkelijker, want: niet
schools, overweg kunnen met
analfabeten dan ervaren leer
krachten. Die leken zouden op
hun beurt wel begeleid kun
nen worden door een onder
wijsdeskundige. Tiggelhoven
had een dergelijk voorbeeld
gezien in Oosterhout, waar de
proef was genomen "een op
een' te draaien: zestig vrijwilli
gers voor zestig analfabeten,
begeleid door onderwijzers en
een sociaal werkster.
Begeleiding
Henk Tiggelhoven (31) had
zich toch al uitermate verdiept
in de alfabetisering en daarom
stuitte hem dc advertentie van
de onderwijswinkel, een op
roep voor geschoolde vrijwilli
gers, een beetje tegen de borst.
Men werkte zo langs elkaar
heen en behalve dat, de voor
bereiding was nog lang niet
rond. De mogelijkheid ontbrak
nog altijd om een alfabetisatie-
project te starten met psy
chisch-sociale begeleiding en
voor Tiggelhoven was dat een
voorwaarde. Eerst kreeg hij
dat er niet door. Het zou te
duur worden. Maar nu heeft
het ministerie van CRM die
begeleiding verplicht gesteld.
De Rotterdamse afgang speelt
daar een rol in.
Henk Tiggelhoven is als staf
functionaris bij de Schiedamse
Gemeenschap met het vor-
mings- en ontwikkelingswerk
belast en daardoor ook met de
voorbereidingen van het alfa-
betisatieproject in Schiedam.
Dat project zal ook Vlaardin
gen welkom zijn. Voor een
flink aantal analfabeten, dat er
uiteindelijk toe te bewegen is
zich wat bij te spijkeren, is vrij
belangrijk dat de omgeving
waar zij het ABN krijgen op
gediend tamelijk anoniem is.
Zo zijn cr in Vlaardingen wel
Schiedamse analfabeten te
rechtgekomen. Vlaardingen
zou op zijn beurt graag analfa
beten in Schiedam laten on
derrichten.
Het eerste deel van een inter
view met Henk Tiggelhoven
over analfabetisme staat mor
gen in deze krant
Sch ied am Parallel lopend
aan de Schiedamse plannen
om op grote schaal zonneéner-
gie te gaan toepassen bij
nieuwbouw van woningen i(
heeft nu ook de landelijke ver
eniging Milieudefensie ideeen
ontvouwd over milieuwonin
gen. In de jongste editie van
het maandblad van Milieude»
fensie geeft Ton Tijssenaar uit
gebreide informatie over in
Amerika opgedane ervaringen
met zonneènergie-aan-huis.
Trijssenaar was, buiten de
Schiedamse wethouder Chris 1
Zijdeveld en drie van diens
ambtenaren, de enige Neder- l
lander die in de Verenigde
Staten vorig jaar een aantal
cursussen en lezingen over *so-
lar energy' afliep. De Schie
dammers kunnen sinds die
tournee worden beschouwd als
het meest deskundige ambte
narenteam voor wat betreft I
zonneënergie in Nederland.
Op het stadskantoor zijn voor- j
lichtingsbijeenkomsten georga
niseerd en inmiddels hebben 1
ruim veertig ambtenaren van j
de gemeente Schiedam kennis
opgedaan van de mogelijkhe
den met die energievoorzie
ning. Schiedam wil daarmee J
een voorbeeld zijn voor de an- j
dere gemeenten in Nederland, i
Het artikel van Ton Trijsse- 1
naar in MD haakt op de dis
cussies over toepassing van
zonneënergie in. Hoewel de
energieplannen van Schiedam
hierin niet genoemd worden,
geldt dit artikel als een tweede
belangrijke impuls voor de
Nederlandse 'solar movement'.
De verwachting beslaat, dat
wethouder Zijdeveld het MD-
artikel zal laten circuleren in
zijn raadscommissie voor
ruimtelijke ordening, zoals hij
dat wel meer pleegt te doen
met stukken die hij belangrijk
vindt.
Schiedam heeft met bouw-
maatschappij Bredero Vast- j
goed afspraken gemaakt over,;
de bouw van zonnewoningen
in Woudhoek-Noord. Spijkers
met koppen zijn overigens nog
niet geslagen.
Vlaardingen Tegen een 37-
jarige Vlaardinger is proces
verbaal opgemaakt wegens
overtreding van artikel 26 van
de wegen verkeerswet. Hij,>
reed maandagmiddag in zijn t
personenauto met meer alco
hol in het bloed dan wettelijk
is toegestaan.
Vlaardingen Onbekende
vandalen hebben van een per
sonenauto, die geparkeerd
stond in de Azaleastraat, de
beide achterbanden lekgesto
ken. De vernieling werd ge
pleegd in de nacht van zondag
op maandag. De gedupeerde
eigenaar heeft aangifte bij de
politie gedaan.
Vlaardingen/Rotterdam Twee jaar onvoorwaar
delijke gevangenisstraf eiste de Rotterdamse offi
cier van justitie, mr. W. F. H. Hendriks, gistermor
gen tegen een 24-jarige Amsterdammer, die samen
rtet enkele vrienden op 12 september vorig jaar
een gewapende overval in Vlaardingen had ge
pleegd. Bij die overval, die plaatsvond in de Em-
jnastraat, bij de achteringang van het bedrijf Eva-
tpom, werd een vertegenwoordiger in sieraden met
©en vuurwapen bedreigd. Enkele koffers met mon-
stervoorraad aan sieraden en juwelen, in totaal
voor een half miljoen gulden, werden daarbij buit
gemaakt. Die buit werd na enkele dagen bij een
van de daders thuis door de politie teruggevonden.
De Amsterdammer, die zich gisteren voor de rech
ter moest verantwoorden nadat zijn kameraden al
eerder waren veroordeeld, had een belangrijke rol
in hel geheel gespeeld, al was hij naar zijn zeggen
niet degene die de overval had uitgedacht. Het was
volgens hem ook niet als een gewapende overval
bedoeld geweest: „Als ik geweten had dat er een
wapen bij gebruikt zou worden, dan had ik h^e-
maal niet meegedaan," zei hij gistermorgenmet
stelligheid. Hij ontkende dan ook dat er sproke was
geweest van een beraamd overvalplan. Volgens
hem ging het om een uit de hand gelopen diefstal.
„De bedoeling was de auto van de vertegenwoor
diger open te breken terwijl die man binnen was.
Dat hij eerder naar buiten, kwam was met te voor
zien. Toen moesten we hem wel in bedwang hou
den en dat gebeurde eigenlijk in een soort roes,"
verklaarde hij voor de rechtbank. Het geld dat bij
de overval kon worden buitgemaakt had hij nodig
om grote schulden te kunnen aflossen.
Officier van justitie Hendriks had geen enkele
waardering voor het avontuur. „Er werd zelfs een
vuurwapen gebruikt, dat later weliswaar vals
bleek, maar waar je als slachtoffer toch enorm van
schrikt." meende hij. Hij wees verder op het verre
van brandschone verleden van de Amsterdammer,
die al eerder met justitie in aanraking was geweest
Op hei moment van de overval liep hij nog in een
proeft ijty
Dat laatste was voor de officier aanleiding genoeg,
geen clementie te hebben. Hij eiste twee jaar ge
vangenisstraf, onvoorwaardelijk. De verdedigster,
mevrouw mr. Van Beek, vond die eis veel te
zwaar. „Zijn ex-vrouw, waar hij weer op goede
voet mee leeft, is net een café in Amsterdam be
gonnen. Samen hebben ze de kans hun schulden af
te lossen en weer wat op te bouwen."
Rechtbankpresidente mr. Lensïnk Bosman doet h
augustus uitspraak.
