In de tik-hoek
Tienduizend woningen
ètrand IJmuiden
i
HISTORISCH
Gemeentebibliotheek leent
nu ook taïencurssussen uit
Plan Schiedamse student
Gerard van der Dussen,
vice-admiraa! (1636 1711)
cy><m
Bieb steeds verderop weg naar mediatheek
Vier
organisten
m
ffrandelconcert
ents*
van
DUSSEN
2 i
Kostelijke foto's zijn te maken tijdens de Speelinstuif, die deze en
de volgende week in het Maassluise ontmoetingscentrum Koningshof
wordt gehouden. Foto's van kinderen, die zich uitstekend weten te
amuseren met allerhande bezigheden, variërend van knoeien met
verf of schmink tot creatief bezig zijn met hout, ijzerdraad, papier of
ander materiaal. Want plezier, dat hebben ze, tijdens dit vakantie-
gebeuren. En plezier is op het gevoelige materiaal goed vast te
leggen.
Maar niet alleen plezier is tijdens de Speelinstuif waar te nemenHet
gaat dikwijls ook om opperste concentratie. En intense opluchting,
als iets goed gelukt is. Dat bewijst deze serie, van fotograaf Jaap
Rozema, gemaakt in de tik-hoek.
i
Séhiedam/Delft Samen
Egt twee andere studen
ten bouwkunde van de
Délftee TH werkt Peter
vén der Gugten uit Schie
dam aan een plan om op
hét strand van IJmuiden
tiénduizend woningen te
bouwen. Dat klinkt stug,
maar het is in ieder geval
nog niet zo wild als het
anderhalf jaar oude plan
van een paar baggergigan-
ic-n. die in de Noordzee
het wooneiland Nieuw-
duinen wilden realiseren.
Het plan van Peter van
der Gugten en zijn medes
tudenten zal zelfs serieus
onderzocht gaan worden
'door het provinciale be
stuur van Noord-Holland.
Daar heeft hun mentor,
Ina Klaasen, om gevraagd;
zS is toevallig lid van pro
vinciale staten, voor D'66.
muiden' heet het
waarop Peter van
der Gugten, Maarten
fteek en Nick Bakker wil-
lén afstuderen. Tiendui
zend woningen zouden
fcpeden de zuidelijke pier
bjj IJmuiden gebouwd
Minnen worden, gewoon,
op de gigantische hoeveel
heid zand die al sinds de
vt-rlenging van de pier in
1J67 aanslibt Het strand
wordt door het aanslibben
zp'n 250 hectare groter.
.Daarop kan een compact
stadsdeel ontstaan met
ruim woongenoegen, een
stedelijk karakter in com
binatie met zee en dui
nen," zeggen de drie stu
denten.
t
Schiedammer Van der Gugten
spreekt van een noodzakelijke
vernieuwing in het denken
aan bouwlocaties. „Bij de
vraag, waar gebouwen moet
ydep, wordt nu alleen geke-
kfn naar nog braakliggende
Polders. Niet direct denken
a^n bouwlocaties in weilanden
een omschakeling, die
nog niet algemeen wordt ge-
'totekt Zo zijn er meer tradi-
,bas. Bij nieuwe wijken wordt
ook altijd de auto als uitgangs
punt genomen; eerst straten,
^keerplaatsen, garages, later
>mt dan wel het openbaar
vervoer. De hele wijk is dan al
.^gesteld op autoverkeer. Wij
hébben andersom proberen te
:wferken.M
'lok bij De Hoek
Wandelen op bet aangeslibde
Een fictieve blik vanuit de mond van het Noordzeekanaal naar het zuiden. Even boven het water loopt de zuidelijke pier naar
rechts de zee in. De aanslibbing Is bij de pier uiteraard het grootst en loopt dan In zuidelijke richting af. De bijgekomen
strandvlakte krijgt zo de vorm van een driehoek.
t
jVlaardingen Vier organis-
werken mee aan het wam-
ik 5?ncert» dat zaterdag tussen
'iS.OO en 17.00 uur wordt gege-
c","! de Vlaardingse Grote
stfeZoutendijk, Johan
Pim Mellegers en
p*es Maliepaard verlenen hun
.«edewerking aan dit concert,
Ir*als gebruikelijk vrij toe-
lekdijk is.
auf programma staan wer-
van du Mage, Bruhns,
K«ch, Pachelbel, Reger, van
r*>ordt en Long. Aad Zouten-
plk, de vaste organist van de
rircte Kerk, opent en sluit bet
I '«fcert
stranddeel bracht het idee van
de woningbouw op het strand.
Door een natuurlijk proces Is
bij de lange zeepier al een ki
lometer strand ontstaan, een
ontwikkeling die ook bij Hoek
van Holland waarneembaar is.
De Delftse studenten willen
dan ook niet uitsluiten, dat
ook bij Hoek van Holland een
project zoals Zeemuiden reali
seerbaar is. „Er is daar in de
oksel van de pier eveneens
een bepaalde aanlanding, dus
er liggen wellicht mogelijkhe
den, aldus Nick Bakker, wie
het interessant lijkt de bouw
mogelijkheden op het Hoekse
strand te onderzoeken.
Berekeningen van de vak
groep kustwaterbouwkunde
van civiele techniek hebben
aangetoond, dat de eb- en
vloedlijnen ten zuiden van de
IJmuidse pier nog meer zee
waarts zullen opschuiven. Bin
nen enkele jaren is dan een
stabiele situatie bereikt. Dan is
250 hectare gratis grond ont
staan, volgens de drie studen
ten genoeg voor 7500 tot 10.000
woningen met buurt- en wijk-
voorzieningen.
De ideeën dateren van be^n
vorig jaar. Peter van der Gug
ten, Maarten Reek en Nick
Bakker waren niet onkundig
van bij de gemeente Velsen le
vende grootschalige recreatie
plannen en een alweer ver
vaagd voornemen voor een
voorhaven en zo kwamen zij
erop iets te doen met de 'oksel'
van de zuiderpier. „Wij heb
ben alleen een ideeënschets
gemaakt om te laten zien dat
de mogelijkheid bestaat Nu
zijn wij met de technische uit
werking bezig: de hoeveelhe
den zand uitrekenen, die je
nodig hebt, bijvoorbeeld," 2egt
Peter van der Gugten.
Het drietal heeft zelfs al ge
sprekken gevoerd met de NS,
cjie niet onwelwillend zou
btaan tegenover verlenging
van de spoorlijn naar Zeemui
den. Momenteel is de spoorlijn
naar Umuiden onrendabel.
Verlenging naar de kust geeft
Zeemuiden snelle, efficiënte
verbindingen met Haarlem en
Amsterdam en dat is ook gun
stig voor de gemeente Velsen,
waartoe IJmuiden behoort.
Ook met de ontsluiting door
verkeerswegen kan groten
deels gebruik worden gemaakt
van de bestaande infrastruc
tuur en dat kan niet gezegd
worden van andere bouwplan
nen van de provincie Noord-
Holland, zoals de locatie Vel-
serbroekpolder. Die mening
deelt drs Ina Klaasen, de men
tor van de technische hoge
school in Delft die het afstu
deerproject begeleidt en die als
democrate in de Noordhol
landse staten wil dat Zeemui
den serieus gaat meetellen in
het provinciaal ruimtelijk be
leid-
Badplaats
De vorming van een nieuwe
duinliin zal nog wel vijftig jaar
in beslag nemen, maar volgens
Peter van der Gugten is het
nodig daarop te wachten. Het
plan-Zeemui den voorziet in
een versnelde duinvorming en
het op hoogte brengen van de
strandvlakte daarachter. Dat
kan gebeuren met zand van de
Noordzeebodem en van het
uitdiepen van de havenmond.
Een zwaar duin van 160 meter
breed tot een hoogte van ze
ven meter boven NAP moet
ook bij zware storm ruim vol
doende bescherming bieden.
Het stedelijk karakter met be
schutte, gezellige straten, de
omgeving van zee en duin en
watersportmogelijkheden kun
nen 'de nieuwe badplaats' in
de ogen van de studenten re
creatieve allure geven. Zolang
zij het project niet helemaal
klaar hebben, willen zij nog
geen omlijnde ideeën kwijt
over bebouwing en recreatie-
vormen, uit vrees daarmee
sceptici een middel tot afwij
zing van het hele plan in han
den te geven. Peter van der
Gugten is zelf wel enthousiast
voor Zeemuiden; „De zeezeil
vaart heeft in Nederland nog
maar weinig mogelijkheden.
Daar zou je dus iets aan kun
nen doen, howel de mond van
het Noordzeekanaal natuurlijk
wel druk is. Ook het uitzicht,
de pieren, de havens, de slui
zen en het binnenkomen en
uitvaren van schepen zijn at
tractieve punten." De Schie
dammer gelooft niet, dat ste
delijke bebouwing op en ach
ter de duinen uit milieu-oog
punt verwerpelijk is. Fijntjes
duidt hij daarbij op de alleso
verheersende horizon van de
Hoogovens, „Daar hebben wij
overigens geen last van. Het
plan ligt ten opzichte van de
Hoogovens uiterst gunstig,
door de windrichting."
Na realisering zal de situatie
met een strandbreedte van 150
tot 200 meter niet afwijken
van het bestaande duingebied
langs de Nederlandse kust.
En hoe duur gaat het allemaal
kosten? Dat is niet precies te
zeggen, maar Peter van der
Gugten heeft de indruk dat
een relatief goedkope woon
wijk kan ontstaan. De grond is
rijkseigendom, dus langdurige
en kostbare onteigeningspro
cedures zijn onnodig. Alleen
voor de huizen moet vermoe
delijk worden geheid, maar
dat wordt nog technisch uitge
werkt Voor aanleg van wegem
en kunstwerken is door de
zandgrond niet veel moeite
nodig. Rioleringen vergen
geen onderhoud. Dat scheelt
allemaal in de prijs, meent
Van der Gugten. Hij heeft tot
nu toe één reactie gekregen:
van iemand die vroeg waar hij
zich kon laten inschrijven.
zg/lt
i Gedenkpenning Gerard van der Dessen (uit D.F. Scheurleer, Onze Mannen ter Zee, deel 3).
Als het jongste kind uit
het gezin van Bruno van
der Dussen en Elisabeth
Veen werd Gerard van
der Dussen op 10 novem
ber 1636 in Schiedam ge
boren. Hij zou het ver
schoppen: tot vice-adimi-
raal van de zeemacht Zijn
vader bekleedde als raad
en burgemeester een
functie in het Schiedamse
stadsbestuur. Van de ver
moedelijk tien broers en
zusters die Gerard boven
zich had waren er al vijf
gestorven vóór hij gebo
ren werd. Zijn broer
A.driaan behaalde de doc-
terstitel; Jacob, een ande
re broer, studeerde rech
ten en werd burgemeester
en raad in het stadsbe
stuur te Gouda. Boven
dien was hij bewindheb
ber van de Oost- en West-
Indische Compagnie. De
derde broer, Johan, kreeg
een handelsopleiding.
Voor Gerard echter lag
een militaire carrière in
het verschiet Hij kwam in
het leger terecht In 1670
had hij de rang van kapi
tein der infanterie. Twee
jaar later, 25 oktober 1672,
trouwde hij in Amsterdam
met Anna Croock. Als zijn
beroep werd opgegeven:
'capiteyn van een compag
nie voetvolck*.
Anna Croock was geboren in
Amsterdam op 24 september
1652 als dochter van Jacob
Croock en Willemma Hop-
cooper. Haar vader was koop
man en buskruithandelaar in
de hoofdstad. Uit het huwelijk
Van der Dussen-Croock wer
den drie dochters geboren: Eli
sabeth, Will em in a en Amme-
rentia. Op drieëndertigjarige
leeftijd overleed Anna Croock
en werd op 19 september 1686
begraven. Gerard van der
Dussen was inmiddels overge
stapt naar de zeemacht; in
1675 werd hij kapitein ter zee.
De veronderstelling dat hij
met een dergelijke loopbaan
het merendeel van zijn tijd
wel op zee zal hebben doorge
bracht lijkt echter onjuist Tij
dens een groot aantal jaren
werd hij genoemd als lid van
het stadsbestuur in Schiedam.
In 1682 was hij raad; in de pe
riode van 1685 tot 1700 vervul
de hij bovendien negenmaal
de burgemeesterspost De be
noeming van stadsbestuurders
gold slechts voor één jaar,
daarna moest opnieuw geko
zen worden.
Van der Dussen woonde in
Schiedam aan de haven, vlak-
Vlaardingen De ge
meentebibliotheek gaat
steeds meer uitlenen dan
boeken alleen. Konden in
de Fransenstraat al diase-'-
rie's en cassettemateriaal
geleend worden, sinds
kort bestaat bovendien de
mogelijkheid complete ta
lencursussen mee naar
huis te nemen.
De cursussen, van het
merk 'Linguaphone*, be
staan uit geluidscassettes
met bijbehorende hoeken,
die de klant op verzoek in
een koffertje over de balie
krijgt aangereikt De cur
sussen richten zich op be
ginners. Voorradig zijn
Nederlands (voor Engels
sprekenden), Frans, Duits,
Engels, Spaans, Italiaans,
Noors, Deens en Zweeds.
Aanvankelijk wilde men de
koffers niet langer dan de ge
bruikelijke boekentermijn aan
de klanten meegeven, drie we
ken dus. Dat is om een taal te
leren wel een beetje aan de
krappe kant, was algauw de
ervaring zodat men de termijn
nu op negen weken heeft ge
steld, waarna verlenging niet
meer mogelijk is. Een termijn
die echter ook maar voorlopig
geldt Directeur Lamens: .Aan
de hand van de praktijk moe
ten we maar bekijken of die
termijn misschien verlengd
moet worden. Het betekent
wel dat we dat meer exempla
ren van de cursussen aan zul
len moeten schaffen."
Voor de cursussen bestaat, on
danks het feit dat er nog wei
nig ruchtbaarheid aan het
nieuwigheidie is gegeven, al
een redelijke belangstelling.
Veel vraag blijkt er te zijn
naar de cursussen Frans en
want Scandinavië komt als
vakantieland steeds meer in
Noors, Deens en Zweeds. Aan
het lenen van de cursussen
zijn voor leden van de biblio
theek, waarvan het lidmaat
schap trouwens ook gratis is,
geen extra kosten verbonden.
Mediatheek
Met de aanschaf van het nieu
we audio-visuele materiaal is
de bibliotheek hard op weg
'mediatheek' te worden. Door
de grammofoonplatenuitleen,
de diaseries, de geluidscasset
tes en nu de talencursussen be
gint het boek een steeds be
scheidener plaats in te nemen.
Directeur Lamens: „Het is een
landelijke trend waarop wij
aansluiten en nu maar hopen
dat er wat extra geld komt
Want in de verre toekomst zit
ten ^e toch ook voorzichtig te
spelen met de gedachte aan vi
deoplaten en -banden."
Dat een dergelijke ontwikke
ling ten koste zou gaan van
het boek en de literatuur, lijkt
Lamens niet zo zorgwekkend.
„Een boek of een diaserie vind
ik toch hetzelfde: een diaserie
over Londen of een boek over
Londen, dat maakt toch nau
welijks uit? En ondanks het
feit dat je voor zo'n diaserie
wel wat moeite moet doen, in
een projector stoppen en zo,
nemen de mensen over het al
gemeen liever een diaserie."
De aanschaf van het audio-vi
suele materiaal gaat voorlopig
nog wel ten koste van het oor
spronkelijke budget voor de
boeken.
bij de Varckesteech, nu Bran-
derssteeg geheten, op de plaats
waar nu het pand van de Lan-
fe Haven 73 staat. Wanneer
ij geen zitting had in het
plaatselijk bestuur, was hij in
1690, 1691 en 1703 gecommit
teerde raad ter Staten van
Holland en Westvriesland.
Schiedam behoorde tot de
stemhebbende steden in de
vergaderingen van de Staten.
De Schiedamse afgevaardig
den woonden met die uit Go-
rinchem, Schoonhoven en
Brielle in het Logement der
Vier Steden in de Korte Hout
straat in Den Haag.
In 1688 raakte de Republiek
der Verenigde Nederlanden in
oorlog met Frankrijk. Deze
oorlog duurde negen jaar. Bij
de Vrede van Rijswijk in 1697
erkende koning Lodewijk
XIV stadhouder Willem III als
koning van Engeland en gaf
Luxemburg, oorspronkelijk
Nederlands bezit, terug. Gedu
rende deze oorlog waren de
Franse en Nederlandse vloot
beurtelings aan de winnende
hand.
In de jaren dat Gerard van der
Dussen niet als stadsbestuur
der of als afgevaardigde werk
zaam was, bleek hij betrokken
te zijn bij de Nederlandse
vloot. De zeemacht, die onder
commandeur Van der Dussen
verenigd was, bestond uit
twaalf schepen, die tesamen
over ongeveer 270 stukken ge
schut beschikten. Het aantal
bemanningsleden telde meer
dan elfhonderd koppen. Pas in
augustus 1693 kwam dit eska
der in zee.
Enkele maanden tevoren, in
juni, waren de meeste schepen
verzameld onder schout bij
nacht Hidde de Vries. Toen De
Vries naar de scheepsmacht
van de bondgenoten werd ge
stuurd nam commandeur Van
der Dussen als vervanger het
bevel van hem over. Een jaar
later voerde hij zelf in de
functie van schout bij nacht
het bevel over de vloot in de
Middellandse Zee.
In 1702 brak de Spaanse Suc
cessie-oorlog uit. Aanleiding
was het overlijden van de kin
derloze koning van Spanje, die
zijn troon naliet aan de klein
zoon van de Franse koning
Lodewijk XIV. Engeland en
de Republiek der Nederlanden
verklaarden Frankrijk de oor
log. Ook nu weer werd de
strijd voor een belangrijk deel
op zee uitgevochten.
Hoewel reeds 69 jaar oud
kreeg Gerard van der Dussen
in 1709 de rang van vice-admi-
raal onder het College der Ad
miraliteit te Amsterdam. Op
17 juli 1711 overleed hij, de be
grafenis vond acht dagen later
te Schiedam plaats.
