STAD/STIEEK
Paus Johannes XXIIF bouwt
tehuis voor gehaudicapter.
I
m
Jubilerend
commissaris
Toledo:
Middenin een
woonwijkzoals
de paus het zelf
had gewild
Pastoor
Van der Hei j der
begraven
Inbraak Ij
in kelder
woensdag
13 augustus 1380
VD/SC/WW
Vlaardingen Commis
saris B. van Toledo is
het tegendeel van zijn
collega Bulle Bas, com
missaris van politie te
Rommeldam. Van Tole
do forumuleert behoed
zaam, nuanceert zorg
vuldig» kortom, beant
woordt in geen enkel op
zicht aan het algemeen
beeld dat Marten Toon
der in zijn verhalen van
een commissaris van po
litie schiep: die domme
-autoritaire man, die al
leen maar bevelen snau
wen kan en geen tijd
heeft om even na te den
ken of te luisteren. Dit
jaar viert Van Toledo
(58) zijn jubileum, veer
tig jaar bij de politie
waarvan nu tien jaar als
commissaris te Vlaar
dingen. Aanleiding tot
een gesprek.
De eerste vraag blijkt het hem
meteen al een beetje moeilijk
te maken. „Ja, dat is nou ver
velend, het antwoord daarop
wil ik eigenlijk liever bewaren
voor mijn speech vrijdag
(wanneer Van Toledo zijn re
ceptie geeft, red.), dus dat kan
ik nu alvast niet vertellen.
Waar schrijft u maar dat ik
mijn aanvankelijke toekomst
plannen niet kon verwezenlij
ken, ik was per slot van reke
ning een gedeeltelijke wees en
het was veel te kostbaar in die
tijd om zo'n jongen naar de
universiteit te sturen." Het po
litievak was dus niet zijn eer
ste keus, maar in de loop der
tijd heeft hij er wel voor leren
kiezen.
Ik voorzitter van een
club vee liters jassen?'
Commissaris Ben van Toledo, een voorzichtig man, rechtmatige uitoefening van de bediening.
De 18-jarige Ben van Toledo
zou dus in de voetsporen van
zijn vader treden, die korps
chef was geweest in de ge
meente Steen.wijk. Hij trad in
dienst van de Arnhemse ge
meentelijke politie. Als admi
nistratief ambtenaar, een clas
sificatie die het ern hbs-jongen
mogelijk maakte door te stro
men naar de functie van in
specteur. En dat was dan ook
het plan. Maar het was 1940,
de Duitse bezetting had een
aanvang genomen en daarmee
dé nazificatie van het politie
apparaat. Van Toledo heeft er
van begin af aan niets van
moeten hebben.
„Je hoort achteraf nog wel
eens verhalen dat het wel
meeviel bij de politie, maar ge
loof daar maar niets van." En
hij noemt voorbeelden die
aantonen dat het de Duitsers
weldegelijk ernst was over
tuigde nazi's te kweken. De
jonge agent die op de oplei
dingsschool weigerde de Hit
lergroet te brengen; zijn hand
werd verbrijzeld. De bezetters
hadden een geschoold politie-
kader nodig dat loyaal was aan
de fascistische ideologie. Van
Toledo zag dat in. En om te
ontkomen aan een onvermij
delijke hersenspoeling dook
Van Toledo onder. Hij raakte
meer en meer bij het georgani
seerde verzet betrokken, dat
zijn hoogtepunt had tijdens de
slag bij Arnhem. Hij conclu
deert:
„Nee, ik wil niet beweren dat
er geen goeden onder zaten,
maar tijdens de oorlog was het
imago yan de politie niet al te
best. Die zwarte Duitse unifor
men alleen al. Laat ik het zó
zeggen: in zijn algemeenheid
gezien was de politie toch een
onderdeel van de Duitse bezet
ting." Hij moet het wel voor
zichtig zeggen, want niet al
zijn Nederlandse collega's
trokken indertijd hun conse
quenties.
Voor Van Toledo begint 2ijn
eigenlijke loopbaan bij de poli
tie daarom pas na de oorlog.
Hij behaalt al snel het inspec
teursdiploma, is van 1947 tot
1963 werkzaam bij de gemeen
te Botterdam. Wordt korps
chef in Emmeloord en keert in
1970 naar het Rijnmondgebied
terug, wanneer hij commissa
ris van politie wordt in Vlaar
dingen. Hij heeft de hele na
oorlogse omwikkeling meege
maakt. Welke verandering
trof hem persoonlijk het
meest?
Van Toledo aarzelt niet: „De
manier waarop het rangenstel
sel binnen de politie is veran
derd. Het niveauverschil is
menselijker geworden. Vroe
ger had je de hoge, onaantast
bare commissaris en de ge
woon agent. Als de commissa
ris zei: die paal is zwart, dan
was ie zwart, punt uit. Ik weet
nog goed van mijn administra-
door
Jan Hendrik Bakker
tief werk. Als je dan vanaf *s
ochtends vroeg had gewerkt
en de commissaris kwam le
gen de middag en wilde 's
avonds door vergaderen, dan
kwam het eenvoudig niet in je
op om te zeggen: ja maar, com
missaris, ik wil nu graag naar
huis. Nee, dan bleef je, want
de commissaris kon misschien
eens een potloodje nodig heb
ben of een stukje papier. Daar
wasje voor, hè, als administra
tief, je hield zijn kalender bij
en pakte zijn potloodje. Dat is
nu allemaal veranderd, geluk
kig, er wordt veel meer reke
ning gehouden met de mens."
En ook in andere opzichten
blijkt veel te zijn veranderd en
menselijker geworden. Zoals
de grotere vrijheid die de poli
tieman zelf heeft gekregen. Hij
mag nu lid worden van de
vereniging van zijn eigen keu
ze, wat hem vroeger nogal
eens verboden werd ter wille
van de vermeende onafhanke
lijkheid, En ook naar de bur
gerij toe blijkt het politiewerk
zeer veranderd. Van Toledo:
„Ons werk komt nu voor een
groot deel neer op hulpverle
ning. Vroeger hoorde je nog al
vaak: dat is civiel, dat is niet
voor ons. Maar dat komt nu ei
genlijk niet meer voor. Dat wij
mensen die om hulp komen
vragen wegsturen met het
verhaal dat ze niet bij ons
moeten zijn."
Politiek
Rond Van Toledo's persoon
hebben zich in het verleden zo
nu en dan een paar pseudo-
relletjes voorgedaan, die in
houdelijk nauwelijks iets voor
stelden, maar hem niettemin
voorzichtig hebben gemaakt.
Maar over één zaak is hij toch
onverbloemd hetzelfde blijven
denken: schuin-oversteken,
zoals de Vlaardingse wethou
der van verkeer en vervoer
Goudriaan dat op de kruising
van Gedempte Bïersloot en
Korte Hoogstraat introduceer
de, is nog steeds tegen de wet.
Tussen Goudriaan, die met de
nouveauté een landelijk pri
meurtje nastreefde, en Van
Toledo ontbrandde een pittig
conflict. Het conflict tussen de
punctuele ambtenaar en de
publiciteitsgevoelige politicus.
Nu, sprekend over de verhou
ding politiek en politiewerk
(„Ik vind dat je niet openlijk
lid moet zijn van een politieke
partij"), zegt hij: „Ik heb me
altijd op een strikt politie-tech-
nisch standpunt gesteld. Ook
bij dat schuinoversteken toen.
Het was niet dat ik de pest aan
Goudriaan had. Als Bot of
Wijnslok wethouder was ge
weest had ik precies hetzelfde
gedaan. Het is zuiver politie-
technisch: schuinoversteken is
net zoiets als wanneer je zou
zeggen: jongens, ga maar links
rijden. En de hoofdofficier van
justitie is dat met me eens. Je
moet als ambtenaar er voor
zorgen dat je handelingen op
de wet steunen. Of zoals dat
bij ons heet: rechtmatige uitoe
fening van je bediening."
Tenslotte de mobiele eenhcï
Van Toledo is sinds 1977 voo
zitter van de ME regio Zuii
Holland en Zeeland. De m<
biele eenheid, een club vz
vechtersjassen die er bij gaa
vanwege het avontuur?
„Ja, en daar ben ïk dan zekt
voorzitter van!" Hij prikt zij
vinger verontwaardigd als c
schooljongen die valselijk b
schuldigd is in zijn borst. „J
gaat niet bij de ME omdat
denkt: wat een fijne clu
maar omdat het moet "En h'
blijkt dat de ME helemaal nii
een elitekorps is van gezwore
rauwdauwers, maar gewoc
bestaat uit jonge politiemar
nen die een tijdlang bij de M
dienst moeten doen. Dat ht
apparaat destijds werd opg»
richt was bovendien niet cor
form de wens van de polit:
zelf.
Van Toledo: „Maar er lag n
eenmaal het standpunt dat b
openbare ordeverstoringen d j
politie ingrijpen moest. En nii;i
de militairen, want dan, von
men, zou je situaties krijgt,
die teveel op een toestand gin
lijken van de staat van belej
En toen hebben wij gezegi, j
goed, als het dan moet, war
ik ben helemaal niet zo'n mil- j
tair, maar als het dan toe
moet laten we het dan goe, j
doen en tot een goede samer
werking komen."
En hij vertelt hoe er op hc
ogenblik in de oefenprograrr.
ma's van de ME aandacht be
steed wordt aan het zogenaam
de zachte verzet, hoe hc
geweld van de ME daaraa. i
aangepast kan worden. „W;;
leren ze nu hoe je zacht verze j
zoals bij de kerncentrale ii
Borssele, op een zachte manie 1
moet breken. En let op, el
komt straks een moment da" j
als er ergens een V-l ge von
den wordt de ME komt opdra
ven, niet om met geweld op t
treden, maar gewoon omda
we provinciaal zo goed zijn ge
organiseerd."
Schiedam Aan de Jozef Oreliosingel in Groe-
noord wordt in mei 1981 een tehuis geopend, waar
26 geestelijk gehandicapten onderdak krijgen die
om uiteenlopende redenen niet langer thuis kunnen
blijven wonen. De eerste paal voor dit gezinsver
vangend tehuis nabij de Martinuskerk is vanmid
dag geslagen door de wethouder voor sociale zaken
en volksgezondheid. Riet Taverne- Voor de bouw
heeft de Voorburgse aannemer F. H. Geers BV op
dracht gekregen van de stichting Paus Johannes
XXIII.
Deze stichting zit flink in de
slappe was, zoals dat wel va
ker het geval is met particulie
re instellingen voor liefdadig
werk, die door de verbeterde
sociale voorzieningen van te
genwoordig vaak niet meer
weten wat zij met hun spaar
centen moeten doen. Voor
beelden van welbemiddelde
stichtingen voor het goede
doel zijn iri Schiedam het Fa-
bri-fonds en De Lindenhof.
Stichting Paus Johannes
XXIII onderscheidt zich in dit
opzicht alleen van die andere,
doordat zij nog betrekkelijk
jong is: opgericht in 1965, twee
jaar na de dood van de
drieëntwintigste paus Johan
nes.
Deze stichting heeft al vier .ge
zinsvervangende tehuizen in
de Rijnmond laten bouwen,
drie in Rotterdam en een in
perkel en Rodenrijs. Behalve
in Schiedam-Groenoord is ook
in Sehiebroek de bouw van
een tehuis van start gegaan.
Dok in Schiedam is gekozen
voor een plaats middenin de
bebouwde kom. Dat heeft te
maken met de naam van de
stichting, Paus Johannes
XXIII. Want deze paus hield
er uitgesproken opvattingen
°P na, ook over geestelijke ge
zondheidszorg en integratie
van gehandicapten in de sa
menleving.
Onderweg
Hij was 'de paus van de dia-
mog" en een van de grootste
Kerkvernieuwers van na de
^oriog. in zijn tijd kwamen
theologen die tegenwoordig
nog in opspraak zijn, onder
wie Hans Küng en Ed Schille-
beeckx, voor het eerst in de
kijker. De discussie over de
positie van de rooms-katholie-
ke kerk in de maatschappij
was op gang gezet. Angela Gi
useppe Roncalli, geboren in
1881, sinds 1958 paus Johannes
XXIII, had daartoe het initia
tief genomen met de opening
van een groot oecumenisch
concilie in 1962, het Vatiea-
num II. Dat was dapper van
hem, enerzijds omdat hij be
schouwd werd als een over
gangspaus, anderzijds omdat
het eerste Vaticaanse concilie
door Kor Kegel
was stukgelopen op kerks dog
matisme: de scheuring lussen
Kerk en Staat was een feit ge
worden, maar in plaats van
een verzoening (aggiornamen-
to) tot stand te brengen, pro
beerde de roomse kerk haar
afbrokkelende macht wanho
pig te handhaven.
Toen Roncalli paus werd,
kwam de vernieuwing, de
nouvelle théologie onder het
motto 'Gods volk onderweg'.
De kerk begon weer mee te
denken over wereldse vraag
stukken, de Derde Wereld
kreeg toen van de kerk ook
veel meer aandacht, paus Jo
hannes XXIII schreef ency
clieken waaruit zijn wereldse
bewogenheid sprak ('Mater et
magistra' in 1961 en 'Pacem in
terns' in 1963), hij liet zich uit
over integratie van minderhe
den in de samenleving en hij
legde contact met andere ge
loofsgroepen: door zijn ont
vangst van de aartsbisschop
ti't-U.
De stichting Paus Johannes XXIII bouwt aan de Joieï Orelio singel een gezinsvervangend tehuis voor qeestelllk gahendf-
capten,
van Canterbury ontstond bij
voorbeeld een verbroedering
met de anglicaanse kerk. En
ook dat staaltje van oecume
nisch denken vindt men terug
in de doelstellingen van de
stichting, die nu in Schiedam
een tehuis bouwt.
De bewoners en begeleiders
hoeven niet per se katholiek te
zijn. De stichting hoopt, in na
volging van de paus naar wie
zij vernoemd is, de geestelijk
gehandicapten te integreren in
de maatschappij. Daarom is ge
kozen voor een locatie mid
denin Groenoord.
Oecumenisch
„Nu moet de relatie tussen
stichting en paus niet te strak
■worden gezien," zegt H. J. M.
Bosman, secretaris van de
stichting, „want destijds was
het heel gewoon liefdadigheid
sinstellingen naar bekende
personen te vernoemen. Maar
inderdaad, die link, de oecu
menische grondslag, is er heel
duidelijk, zoals ook de opmer
kelijke uitspraken voor die
tijd, die paus Johannes en ook
monseigneur Beckers over
geestelijke gezondheidszorg
deden. Dat ging over de gelijk
waardigheid van geestelijk ge
handicapten, over gelijke
rechten, integratie. Zij waren
ertegen, dat gehandicapten in
afgelegen oorden werden weg
gestopt."
De integratie tussen de toe
komstige bewoners van het
gezinsvervangend tehuis en de
Groenoorders zal naar alle
waarschijnlijkheid echter
maar tot op zekere hoogte
plaatsvinden. Bosman: „Het
gaat om mensen, die vermoe
delijk nooit helemaal zelfstan
dig in de maatschappij kunnen
staan. Daarin onderscheidt ons
werk zich van dat wat bijvoor
beeld De Lindenhof doel. Ook
De Lindenhof doet aan bege
leide kamerbewoning, maar
heeft meer een trainingsfunc
tie om mensen zelfstandiger te
maken. In óns project begeleid
wonen is er een ander aspect:
verpleging. Het gaat om ge
handicapten van achttien jaar
en ouder, die niet langer thuis
kunnen blijven. In Schiedam
is er een grote behoefte om die
mensen op te vangen."
Bij het ontwerp, vervaardigd
door het Rotterdamse architec
tenbureau van H. Lelieveldt,
is leidraad geweest de gedach
te dat de huisvesting van de
toekomstige bewoners een
normale plaats in de samenle
ving moet kunnen verzekeren.
Behalve dat het in een woon
wijk komt te staan blijkt dat
ook uit de kleinschaligheid: in
twee woonlagen (met gevels in
geelgrijze kallcsteen en don
kerrode houten raampartijen)
kunnen vier afzonderlijke
groepen wonen, elke groep
met een eigen huiskamer en
keuken, met voor alle bewo
ners een eigen zit- en slaapka
mer.
De bewoners zijn nog niet be
kend, evenmin als wie de be
geleiders worden. Bosman:
„Eind dit jaar wordt een toela-
tings- en begeleidingsteam in
gesteld. Dit team gaat selecte
ren uit de aanvragen, die bin
nenkomen bij de katholieke
sociaal-pedagogische dienst in
Rotterdam." Deze dienst heet
officieel de stichting Sint Jo-
zefzorg en deze werkt in het
project begeleid wonen samen
met de stichting Paus Johan
nes XXIII. Het klinkt allemaal
nogal katholiek, ook omdat
wethouder Taverne, van
KVP-huize, de eerste paal
slaat, maar een algemeen
christelijk karakter wordt na
gestreefd. Als het begelei
dingsteam eenmaal de bewo
ners heeft geselecteerd, volg
zo in de lente van volgend jaai
een kennismakingsbijeen
komst met de omwonender
van het tehuis aan de Joze(
Oretiosingel. De omwonenden
waren, evenals de Schiedamsc
ouderverenigingen, ook uitge
nodigd voor de feestelijke bij
eenkomst in het Trefcentrum;
van de Martinuskerk, van mid-
dag ter gelegenheid van dé
eerste paal.
Bergschenhoek Emeritus-
pastoor H. van der Heijden
gistermiddag op de rooms kat*
holieke begraafplaats in Berg-:
schenhoek begraven. Dé
rooms katholieke geestelijke;
die 73 jaar is geworden, is on-;,
der meer kapelaan in Schie-i
dam geweest. j'
In 1957 volgde zijn benoeming
tot pastoor van de parochie;
van de Heilige Boniiatius të
Oud Beijerland en twee jaar
later in Bergschenhoek van de'
St. Willibrord parochie. Eme-i
ritus-pastoor Van der Heijden
is vorige week vrijdag na eeri
langdurig ziekbed in Rotter-i
dam gestorven. I s
SchiedamVanuit een kel-H
der aan de Burgemeester van'5
Haarenlaan hebben inbrekers!
goederen ter waarde van vijf-jf
honderd gulden gestolen. Óe!
buit bestond uit een. hengel! ;!i
twee werpmolens, gereedschap! j;
en een koperen hangslot. Dei
dieven gebruikten vermoede-! 1
lijk een valse sleuteL !|l
