II
Paul Segaars pleidooi voor
amateurtoneel
Twee uitersten in Schiedam en Maassluis
(2)
Steen en Brons
Schiedam had bijna in het teken van het toneel gestaan,
zaterdag. Er was het amateurfestival in De Teerstoof en het
eenacterfestival in de Passage.
Maar alsof de duvel ermee speelde - het kan natuurlik ook zijn
dat Schiedam niet zo „toneelminded" is - de belangstelling bleek
minimaal, zodat in ieder geval het amateurfestival moest
worden afgelast.
De eenacters gaan wèl door. Zaterdag 13 september in het
Passage Theater Utile Dulci met een Japanse Noh-spel en
Groeton met de Medea van Jean Anouilh.
Aanleiding voor een gesprek met Groetonlid Paul Segaar.
„Toneel is luisteren".
Met
stip
donderdag
li Mptembor 1980
VD/SC/WW
Een wekelijkse pagina vol
Informatie over kunst en
cultuur uit de regio.
Reacties en berichten
graag vóör dinsdag 12.00
uur, naar het adres van
deze krant, postbus 110,
Vlaardlngen
(t.a.v. J.H. Bakker),
tel. 010 - 352066.
Op de binnenplaats van het
Maassluise Gemeentelijk
Energiebedrijf aan de Havenstraat
staat een fraai kunstwerk van de
Vlaardingse kunstenaar Jan de
Winter.
Hoewel veel mensen er
onmiddellijk een opengewerkt
schip in zullen herkennen heeft
het beeld alleen de abstracte titel
"bronzen plastiek".
Het is jammer dat dit kunstwerk
vanaf de straat niet zichtbaar is.
Als je het wilt bekijken moet je de
binnenplaats van het
Energiegebouw inlopen en zelfs
dan staat het beeld nog min of
meer verscholen in het goed
onderhouden groen.
In het kader van de zogenaamde
één-procentsregeling werd de
plastiek op 19 november 1971, bij
de officiële opening, aan het
gemeentelijk gebouw toegevoegd.
„Een actuer is niet iemand
die het toneel opkomt, een
kniebuiginkje maakt voor
het publiek, en zijn stukje
opzegt. Als je het lef hebt
om voor een vreemd pu
bliek op de planken te gaan
staan, dan moet je het ook zo
goed mogelijk doen. Je gaat
ook niet op de straat lopen
in een zelfgemaakt pak, als
de zoom er scheef inzit of de
broekspijpen niet even lang
zijn".
Paul Segaar heeft een dui
delijke visie over toneel, en
vooral amateurtoneel. Die
visie komt naar buiten, niet
in een „hecht doortimmerd
betoog", maar in een stroom
van woorden door zijn eigen
enthousiasme.
„De mensen hier in Neder
land weten weinig van to
neel. Als je ziet hoe hier in
Schiedam de abonnementen
voor het Passagetheater ver
kocht worden: de grote be
kenden van de televisie,
daar komt men op af - An-
dré van Duin, John Lanting,
Adèle Bloemendaal, - maar
er gaan vijf voorstellingen
in een abonnement, dus er
moet nog wat bij. - Wat is er
nou nog meer leuk, meneer,
oh, operette, ja, da s ook wel
leuk, doe die er ook maar
bij, - en dan, misschien, als
vijfde rad aan de wagen, iets
minder bekends, aanbevolen
door de meneer achter de
kassa of door kennissen.
Ze kunnen er ook niet meer
van weten, want er wordt
door Nancy Mac Gillavry
heel weinig aandacht aan
toneel besteed. In de kran
ten staat meer sport en op
de scholen, waar de belang
stelling eigenlijk gekweekt
zou moeten worden, is het
ook niet veel. Alleen op de
Vrije Scholen is toneel een
onderdeel van het hele pro
gramma, in rollenspellen en
toneelstukjes. Het is ook
goed voor kinderen om eens
iets anders te moeten „doen"
dan zichzelf, zich moeten in
leven, in de huid van een
ander kruipen".
Door dit gebrek aan direkte
belangstelling en informatie,
blijft voor bet toneel alleen
het indirekte aanbeve
lingssysteem over. Geldt dit
al voor het beroepstoneel,
voor het amateurtoneel blijft
er helemaal weinig anders
over. Als toegewijd lid van
het Noord-Schiedamse
Groeton, spreekt Paul hier
uit eigen ervaring.
„Het onderscheid tussen
professioneel en amateur
wordt vooral door het pu
bliek gebruikt- als iets door
amateurs gedaan wordt, dan
is het bij voorbaat al niet
goed. En dat is onzin. Het
proffesionele toneel kan na
tuurlijk veel meer doen aan
de entourage; dat wordt van
het begin af aan begeleid
door decorateurs, costu
miers, technici. Maar artis
tiek gezien hoeft er hele
maal niet zo'n verschil te
zijn. Ik heb het niet over de
topmensen, dat valt natuur
lijk niet te vergelijken, maar
een goede amateur kan het
spel niveau hebben van een
gemiddelde beroeps."
Op zo'n manier kan het
amateurtoneel aanstekelijk
werken, bijdragen aan een
grotere belangstelling voor
toneel in het algemeen.
Maar daar moet dan wel het
een en ander voor gebeuren.
Paul Segaar:
„Het publiek krijgt een
eindresultaat te zien, en be
seft eigenlijk niet genoeg
i Paul Segaar met Griekse helm, zaterdag op de planken in Medea van Anouilh.
wat daar allemaal aan voor
afgaat. De reacties gaan
meestal over het uit het
hoofd leren - wat knap dat
je dat er allemaal in krijgt -
maar die tekst ieren is echt
het ergste niet. Er zit veel
meer werk aan het leren be
grijpen van de karakters en
de situatie; Bij ons, bij Groe
ton dus, nemen we een
moeilijk karakter vaak mee
naar huis. Dan schrijven we
alles op wat we van die man
(of vrouw) denken: wat voor
jeugd hij gehad heeft, op
welke school hij heeft geze
ten, wat voor baan hij heeft,
enz. Allemaal dingen die he
lemaal niet in de tekst hoe
ven te staan. En dan verge
lijken we dat op de volgende
repetitie met wat de andere
spelers van die figuur den
ken. Zo wordt langzamer
hand het hele stuk op
gebouwd. We werken ook zo
vlug mogelijk zonder boekje.
Mét boek blijf je te veel aan
de tekst hangen, je kan niet
onbelemmerd spelen, en je
Iet niet op je tegenspelers.
De souffleur is er om bij te
springen en als ie het echt
niet meer weet, dan praat je
maar een eind weg, en je
luistert naar je tegenspelers.
Dat is het allerbelangrijkste,
het luisteren naar elkaar; als
je dat doet, dan komt ook je
antwoord logisch naar bo
ven. - zo'n schrijver is echt
niet gek".
Maar waarom is toneel nu
zo belangrijk, waarom wil
hij graag dat meer mensen
vaker naar het theater
gaan?
„Het theater heeft sfeer.
Kijk maar eens bij de pauze
bij een film of bij een to
neelstuk. In de bioscoop
praat niemand met eikaar,
de mensen staan te wachten,
want de film moet nog be
ginnen. In het theater valt
de pauze halverwege het
stuk, dus daar wordt over
gepraat, het is dus socialer.
Toneel is ook levend, het ge
beurt, je 2iet het voor je,
maar er is toch ook ruimte
voor je eigen fantasie. Wij
gaan zelf ook vaak kijken,
ook naar andere amateur-
groepen. En de andere
Sehiedamse groepen komen
ook dikwijls bij ons. De on
derlinge verstandhouding is
hier in Schiedam op het
ogenblik gelukkig erg goed.
Luisteren naar je tegenspe
lers, kijken naar je medespe
lers - dat is toneel".
Dik Box,
bewegende
objecten.
Gemeente Museum Maas
sluis, Zuiddijk 16, Mobielen
van Dik Box, tot 5 oktober,
geopend dinsdag tot en met
zondag van 14.00 tot 17.00 uur.
Daarnaast in het Stedelijk
Museum Schiedam, Hoog
straat 112, overzichtsexposi
tie van het werk van Pieter
Ouborg. Vanaf 12 september
tot 12 oktober. Alle werkda
gen geopend van 10.00 tot
17.00 uur, zondags van 12.30
tot 17.00 uur.
Pieter
Ouborg
Kluwen
1934.
„Als je om je heen kijkt 2ie
je, de dingen zijn zo uit hun
evenwichtgebracht, dat je
denkt: dat kan eigenlijk
niet." Dik Box (1947), een
monumentaal kunstenaar
die zich toelegt op kineti
sche kunst, beeldende kunst
die beweegt, greep dus ei
genhandig in en legde zich
toe op het ontwerp van ob
jecten waarin begrippen als
ruimte, tijd, beweging en
harmonie een belangrijke
rol spelen. „Mobielen"
noemt Box zelf de grote, be
wegende objecten die tot 5
oktober in het kleine Maas
sluise museum ten won
staan gesteld.
Box' preoccupatie met de
beweging stamt van enige
jaren terug. In die tijd
maakte hij persplexglazen
reliëfs, waarin de beweging
al een belangrijke rol speel
de, „maar dan in immaterië
le zin", wat wil zeggen dat
de beweging gesuggereerd.
„Maar op een gegeven mo
ment kon ik niet meer on
der de consequenties uit.
Toen ben ik vier dimensio
nale objecten gaan maken."
Box, die afkomstig is uit de
omgeving van Amsterdam,
las veel over mechanica en
verdiepte zich in de wetten
van die technische weten
schap. Hij leerde zijn objec
ten zo te construeren, dat er
beweging zichtbaar werd,
mogelijk gemaakt door de
draaipunten van een mini
male weerstand te voorzien.
De luchtcirculatie is vol
doende om de beeldhouw
werken in beweging te zet
ten, zelfs de menselijke
adem. De ohjecten zijn
meest bedoeld voor grotere
ruimten, bedrijfshallen bij
voorbeeld, waar ventilato
ren. een draaideur of een
hele luchtrooster voor de
aandrijving zorgen.
Een klein citaat uit wat Dik
Box ter begeleiding van zijn
Maassluise expositie schreef:
„Op verschillende manieren
heb ik getracht de zwaartek
racht met bewegende beel
dende middelen visueel op
te heffen, waardoor de
ruimtelijke werking van het
mobiel vergroot wordt. Uit
identieke geometrische vor
men is het mobiel wetmatig
opgebouwd, zodat in elke
stand een zo open mogelijk
en heldere beeldstructuur
ontstaat."
Moeilijke taal, een moeilijk
en technisch onderwerp.
Dik Box: „Dat heb ik wel
vaker gehoord, maar in feite
is het heel eenvoudig. Ik
kom tot steeds eenvoudiger
vormen. En het is voor mij
echt ook heel emotioneel."
Vanavond geeft Dik Box in
het Maassluise museum een
toelichting op zijn werk,
aanvang 20.00 uur.
Heel ander werk in het ste
delijk museum van Schie
dam, waar vrijdag een over
zichtstentoonstelling wordt
geopend over gehele werk
van Pieter Ouborg. in 1956
overleden. Het gaat om een
totaal van vijftig schilde
rijen, gouaches en tekenin
gen. Ouborg werd in 1893 in
Dordrecht geboren en werd
voorbestemd voor het on
derwijzersvak,
In 1916 vertrok hij naar Ne-
derlands-Indic, waar hij
meer dan twintig jaar heeft
gewoond en in het onderwijs
werkzaam was. In 1939 ves
tigde hij zich als tekenleraar
in Den Haag. Hij zocht naar
een bestaansvorm die hem
als kunstenaar de gewenste
vrijheid liet. Het betekende
wel dat hij, getuige zijn om
vangrijke oeuvre, een gedi-
ciplineerd en hardwerkend
bestaan heeft geleid.
In de expositie ligt het ac
cent enerzijds op het werk
van 1930 tot 1945, de tijd
waarin Ouborg afstapte van
de naturalistische verbeel
ding en een eigen, maar
toch herkenbare wereld
schilderde: landschappen,
waarin concrete voorwerpen
zijn gecombineerd met ge
fantaseerde vormen en
waarin een bovenwerkelijke
atmosfeer de boventoon
voert.
Maar Ouhorgs belangstelling
voor de kunst en het leven
in Indië klinkt ook door als
zijn kennis van omwikke
lingen in de Europese schil
derkunst. Hij onderneemt
kleine experimenten in de
richting van een abstracte
vormentaal. Na de oorlog
breekt die wijziging defini
tief door. Ouborg geeft nu
gestalte aan een bevrijdende,
wereld waarin kleur en
structuur centraal staan. Het
zoekende heeft plaats ge
maakt voor een beeldtaal
die in de eerste plaats vitaal
en uitbundig is. Een aantal
van deze werken behoren
tot de hoogtepunten van de
Nederlandse schilderkunst
uit de naoorlogse jaren.
De niet onsuccesvolle
country
w es te rugroep Calyx
staat op de plaat. Een
dubbelelpee,
uitgebracht 6
september, met de titel
'Country Music -
Double Dutch'.
Een verzamelelpee met
Nederlandse
countrymuziek.
Achtentwintig
nummertjes met
daarbij een apart
boekje.
Calyx had de eer om
temidden van namen
als Saskia en Serge,
The Tumbleweeds en
Early Bird een eigen
lied op te nemen met
de titel 'Western
Express'.
De Nederlandse
Orgel Federatie
organiseert
zondagmorgen weer
het eerste concert op
het theaterorgel van
het Passagetheater
Schiedam. Organist is
de Engelsman Stanley
Whittington.
Aanvang 's ochtends
om 10.30 uur, kaarte..
ƒ5,- en ƒ3,-,
Ter afsluiting van het
muziekproject 'niet-
alledaagse muziek' van
Ozobleu, morgenavond
in het Maassluise
jeugdhol, Pres.
Steynstraat 2. folk (nou
ja, folk) van Trio
Overlast en later op de
avond The Amazing
Stroopwafels.
Morgenavond.
(Volgende week
trouwens Bots, maar
dat terzijde).
Zaterdag om 20.15
uur in de
Maranathakerk te
Maassluis het tweede
concert van de door
Koos Bons
geredigeerde
najaarsserie.
Het programma is
toegespitst op werk uit
de 16e-, 17e- en 18e
eeuw. Medewerking
wordt verleend door de
altmezzo Maria
Huizinga en de
gitariste Willy van der
Hoek, terwijl Koos
Bons zelf orgel en
clavecimbel speelt.
De toegang bedraagt
ƒ5,-met een reductie
van ƒ2,50 voor CJP-ers,
65-plussers en
jongeren.
Intrige organiseert
weer een 24-
uurstentoonstelling.
In het woonhuis van
de familie Gerih aan
de Hofsingel 37,
Vlaardingen
vrijdagavond van 20.00
uur tot zaterdagavond
20.00 uur werk van
Hanny Verhoog
(droogbloemen), Niva
Geerlings (Amerikaans
Macramé) en Astrid
Nijenhuis
(wandkleden).
In de Stadsgehoorzaal
Vlaardingen donderdag
!8 september Jan
Blaaser met zijn
.nieuwe, zeer goed
ontvangen programma
'Bramen zoeken'.
Do belangstelling in de
abonnementen verkoop
was al groot, er zijn
echter nog een paar
plaatsen over.
Verkoop begint
vrijdag. Toegang ƒ12,50
Film deze week
vanavond 20.00 uur jn
B'Bwana. Vlaardingen,
waar Fellini's 'I
ViteHoni' draait en
zondagavond 14
september 'The bad
sleep well* van de
Japanse cineast
Kurosawa -
Toegang ƒ3,50.
Vrijdagavond in dat
zelfde B'Bwana
trouwens een optreden
van de Los Mismos:
„Caraïbische muziek,
die in New-York
beïnvloed werd door
rockmuziek," melden
de programmamakers.
In de Quibus aan de
Sehiedamse Lange
Haven treedt
zondagavond 21.30 uur
componiste en
tekstschrijfster J.
Hannen op.
Daarnaast speelt zij
werk van Joni
Mitchell, Aretha
Franklin en Janis
Joplin. Toegang gratis.
