EXTIi
Anoniem
Zelfhulpgroep Kalmeringsmiddelen
gaat verslaafdheid te lijf, maar:
4 maandag
22 september 1980
VD/SC/WW
Louter en alleen uit zelfbescher
ming wil Anneke niet, dat ze
met naam en toenaam wordt ge
noemd in dit artikel. Het inter
view dat ik met haar had, werd
ondanks de stralende zon
binnenshuis afgenomen. „Want
wat koop ik ervoor als mijn bu
ren meeluisteren. Veel mensen
kijken er vreemd tegenaan als je
valium slikt, want dan zitje niet
helemaal goed in elkaar. Voor de
meeste gebruikers zelf is het ook
een taboe om het aan derden te
vertellen, zegt zij. Anonimiteit
moet dan ook gewaarborgd zijn
in de Zelfhulpgroep, vindt zij en
vandaar dat niet met adressen,
maar met telefoonnummers
wordt gewerkt.
De één slikt een kalmeringsmid
del vanwege een belabberd hu
welijk, een ander doet het mis
schien vanwege de problemen op'
het werk. Kortom, er zijn legio
redenen op te noemen. Ook An
neke kon er twaalf jaar geleden
'niet meer tegenop'. Een gespan
nen situatie thuis liep uit de
hand, er kwamen lichamelijke
klachten bovenop en daar was
de valium. ,.lk kreeg meteen
drie tabletten per dag voorge
schreven en sindsdien kon ik de
situatie wel aan. Je werd vanzelf
wat matter. Al je gevoelsprikkels
zwakten af."
problematiek gelezen. In sommige
gevallen verandert bij de gebruikers
de wereld in één grauwe mist. Alle
emoties worden in feite met die
middelen onderdrukt. Er zijn wel
veel mensen die eraf willen kamen,
maar ze kampen allemaal met het
probleem dat ze al te ver in dat spi
raal zijn gedraaid. En dan het is een
erg lange weg terug", aldus Anneke,
die wat haar toekomst aangaat opti
mistisch is nu de Zelfhulpgroep zeer
binnenkort zal gaan starten.
Geen out-siders
„Nogmaals, we willen geen outsi
ders," zegt zij over de deelnemers in
de groep. „De mensen die mee wil
len doen hebben toch eigenlijk al
moeite om voor zichzelf te beken
nen dat ze verslaafd zijn. Laat staan
tegenover mensen die zich niet in
die situatie kunnen indenken. Want
ook dat kan een drempel zijn en dat
is het laatste dat we willen."
Al naar gelang het aantal deelne
mers, zal worden gewerkt in groe
pen van zes tot twaalf personem
Wat de kosten aangaat: in principe"
is het allemaal gratis. „Misschien
dat we de eerste keer een grote zaal
moeten huren waarin we een en an
der met de deelnemers door kunnen
spreken, inleiden en eventueel ook
de groepen kunnen opsplitsen. Daar
zal dan wel een bijdrage voor wor
den gevraagd. Maar daarbuiten stel
ik me voor dat het huiskamer-bij
eenkomsten zuilen worden, waarbij
de deelnemers bijvoorbeeld geza-
menlijk 'dokken' voor de koffie".
Twee kanten
Nicolïne Huf (28), arts in Zoeter
meer en persoonlijk geïnteresseerd
in de problematiek, juicht de op
richting van de Zelfhulpgroep ent
housiast toe. „De hulpgroep zou ook
met de artsen moeten gaan praten
om samen een bepaalde weg in te
slaan. Want laten we eerlijk zijn:
het moet toch eigenlijk van twee
kanten komen. We zijn allemaal
mensen en we kunnen allemaal
fouten maken.
Ze heelt daarmee meteen eigenlijk
ai de kern van de problematiek
aangestipt. Volmondig geeft zij toe
dat de medische wereld over hel al
gemeen nogal 'makkelijk' is in het
voorschrijven van kalmeringsmid
delen, zoals bijvoorbeeld valium.
„Natuurlijk", zegt zij, „is er heus
wei een aantal artsen dat kritisch is.
Maar vaak is de verleiding erg groot
om zo'n recept uit te schrijven. Dat
komt ook door de weinig kritische
houding van de patient. Zo raak je
als arts heel gemakkelijk in die mo
len, soms zonder te weten waf de
gevolgen kunnen zijn. We zijn ons
vaak met bewust hoe een patient
verknocht kan raken aan die mid
delen
„Maar aan de andere kant benadruk
ik ook de vraag: Hoeveel mensen
krijgt een arts op zijn spreekuur.
Vaak worden problemen in de li
chamelijke hoek aangekaart, terwijl
er toch meer achter zit Kan je bij
voorbeeld van een arts verwachten
dat hij een huwelijksprobleem op
lost? Ais een arts geen gelegenheid
heeft om over dat wezenlijke pro
bleem te praten, is het heel verlei
delijk om een kalmerend middel
voor te schrijven. Want een pa tién t
verwacht ook dat er iets aan zijn of
haar probleem gedaan wordt,
Makkelijk
Over het 'makkelijk' voorschrijven
van de kalmeringsmiddelen door de
artsen zegt zij: „Het komt best eens
voor dat een arts najaren pas tot de
ontdekking komt van 'Hemel, slikt
die of die al zolang valium'. Weer
anderen houden er een keurig
kaartsysteem op na, terwijl een der
de het tussen neus en lippen door
telefonisch voorschrijft."
Dat iemand verslaafd kan zijn aan
het gebruik van een kalmerings
middel als valium is stellig geen
loze kreet. „Er kan wel een onder
scheid gemaakt worden tussen de
geestelijke- en lichamelijke afhan
kelijkheid. Met geestelijk bedoel ik
echt de angst te hebben dat je niet
zonder kunt. Want zodra dat het ge
val is ben je verslaafd. Lichamelijke
verslaving wil zeggen, dat op het
moment dat het middel niet meer
gebruikt wordt, het lichaam allerlei
verschijnselen kan gaan vertonen.
En dat nodigt juist weer uit tot ge
bruik van het middel. Als een alco
holist geen drank meer binnen
krijgt, begint hij heftig te beven.
Dat verschijnsel is op te heffen door
weer alcohol te gebruiken."
Dat de zelfhulpgroep wat dat betreft
goede resultaten kan boeken staat
voor de vrouwelijke arts als een
paal boven water. „Maar", zegt zij
de waarschuwende vinger opste
kend, „ais de gebruikers door min
dering langzaam weer op het nul
punt komen, zijn ze dan ook echt
geholpen, vraag ik me af Ik bedoel,
op het moment dat zij zonder leven,
zijn ze in feite net zo ver ais toen ze
begonnen met de kalmeringsmidde
len. Want het probleem waarom
men de middelen is gaan gebruiken
is dan namelijk meestal nog niet op
gelost. Wat dat betreft zie ik voor
beide zaken voordeel in een Zelf
hulpgroep. Mensen ontmoeten el
kaar en hebben dezelfde problemen
Kr wordt over gepraat. Waarom ben
jij gaan slikken. Voorbeelden en ge
voelens worden daar aangekaart. Zo
van: Wat deed jij toen je je vanmor
gen weer zo vervelend voelde. De
deelnemers zullen ook allemaal
goed gemotiveerd zijn, lijkt mij. En,
met zijn allen sta je nu eenmaal
sterker. Gedeelde vreugd is nog al
tijd dubbele vreugd. Gedeelde smart
is halve smart
,Het is een
erg lange
weg terug'
Zoetermeer Anneke (38),
huisvrouw in Zoetermeer,
moeder van twee kinderen,
slikt al twaalf jaar drie
tabletten valium per dag. Op
een enkeling na weet de
buitenwereld van niets. Mag
het niet weten. Waarom ook
eigenlijk? Moet je het aan de
grote klok hangen dat je in
feite afhankelijk bent van dat
goedje? „Als ik een dag wil
overslaan zie ik het verschil
niet meer tussen horizontaal
en verticaal. Raak ik m'n
evenwicht kwijt en voel me
onzeker, begin ik te
zwieberen",zegt zij.
Valium behoort tot de zogenoemde
tranquillizers ofwel 'rustigmakers':
middelen die een kalmerende wer
king hebben op de menselijke geest
en, zoals wel wordt gezegd, het
emotioneel evenwicht kunnen her
stellen. Eén op de tien Nederlanders
slikt deze pillen voor kortere of lan
gere tijd.
Hoewel ze het woord beslist niet
zelf in de mond wil nemen, geeft zij
echter grif toe dat ze eraan ver
slaafd is. Ze zit met zovele anderen
in hetzelfde schuitje. Heeft welis
waar pogingen gedaan om de vali-
umpot voorgoed uit haar huisapo
theek te krijgen, maar is nog geen
stap verder gekomen. De reden? „Je
kan het onmogelijk alleen, want
dan moet je enorm sterk zijn. Daar
om dacht ik bij mezelf: waarom
kunnen we m Zoetermeer niet een
zelfhulpgroep oprichten. Een soort
praatgroep met mensen die te ma
ken hebben met dezelfde proble
men."
En aldus is geschied. Althans, deze
zelfhulpgroep is in oprichting. Op
roepen in de plaatselijke media heb
ben ertoe geleid dat al een aantal
Verslaafden' de telefoon heeft ge
pakt om contact te zoeken met de
initiatiefnemers en dat aantal is nog
steeds groeiende. Het gaat om een
Staricommissie Zelfhulpgroep Kal-
menngs- en Slaapmiddelen, Opzet
is mensen bijeen te brengen die el
kaar door middel van gesprekken
over hel gebruik van de tabletten
(waaronder valium.hbrium, seresta,
inslaap- en doorslaapmiddelen, etc.)
ertoe moeten bewegen het gebruik
van deze middelen uiteindelijk stop
te zetten.
Anneke heeft van artsen horen zeg
gen dat er in Zoetermeer duizenden
mensen zouden zijn die dit soort
kalmeringsmiddelen slikken. De
startgroep vindt dat zij op grond
van ervaringen dan ook alle reden
van bestaan heeft. De meeste ge
bruikers zouden het moeilijk vinden
om 'naar builen te treden' en deze
geneesmiddelen achter zich te laten.
De startgroep wil juist diegenen hel
pen, die niet meer zonder kunnen,
maar er wel vanaf willen.
Aanleiding
Anneke is één van de initiatief
neemsters van deze Zelfhulpgroep.
Aanleiding tot de oprichting ervan
was een bijeenkomst georganiseerd
door het Zoetermeerse Vrouwen
Ontmoetingspunt (VOP), waar men
het thema 'Verslaving en kalme
ringsmiddelen' behandelde. Hoewel
de Zelfhulpgroep (de naam zegt het
eigenlijk al) geen hulp van buitenaf
wil, hebben twee Zoetermeerse art
sen zich al bereid verklaard om de
groep waar nodig eventueel
ook medisch bij te staan. „Toen deze
artsen hoorden van onze plannen
hebben zij enthousiast gereageerd
en waren bereid om mee te werken.
Maar er wordt alleen een beroep op
hen gedaan als blijkt dat een deel
nemer medisch gezien echt vast zit.
In ieder geval zodanig dat wij daar
als met-deskundigen geen raad mee
weten. Bovendien hebben we nog
twee maatschappelijk werksters
achter de hand. Let wel: achter de
hand.", zo legt zij uit.
Geen hetze
Om een misverstand uit de wereld
te helpen zegt de Zoetermeerse al
bij voorbaat: „Je moet de oprichting
van de Zelfhulpgroep niet zien als
eert soort hetze tegen de geneesmid
delen-industrie. Want ik onderken
dat de kalmeringsmiddelen over het
algemeen hard nodig kunnen zijn
btj de behandeling van een patient.
Althans, voor zover de tabletten en
poeders als hulpmiddel worden toe
gepast. Maar hoe vaak gebeurt het
niet, dat een arts ze bij wijze van
spreken al bij voorbaat voorschrijft.
Over het algemeen is dat wel te
verklaren. Hij heeft het te druk, er
is niet veel tijd voor een patient,
kortom er wordt niet gepraat Vaak
is er sprake van een psychische
kwestie, terwijl een patiënt dan toch
die middelen krijgt voorgeschre
ven.", aldus Anneke, die er echter
aan toevoegt dat dit in gezondheids
centra veel minder het geval is, om
dat een arts daar vrij snel kan door
verwijzen naar bijvoorbeeld het
maatschappelijk werk.
Kalmeringsmiddelen, die zo om
schrijft zij ze in het algemeen je
gevoelsleven vervlakken". „Uit er
varing weet ik datje jezelf een beet
je kwijtraakt. Dingen beleef je dus
eigenlijk niet meer zoals dat zou
moeten. Maar dat ligt natuurlijk aan
de hoeveelheid die je slikt. Voor de
opzet van die werkgroep, maar uit
eraard ook voor mezelf, heb ik in
tussen al een paar boeken over de
