S
Nog van alles
te zien
Kunstenares stapt up
Cartoons gebundeld
l'i 'fs
|i;.èi 352066-
Vervolg
museum-
rel:
Gemengde
muziek in QT!
vrijdag
31 oktober isao
VD/SCAVW
Een
wekelijkse
pagina vol
informatie
over kunst en
cultuur uit de
regio.
Reacties en
.berichten
fftr •- graag vóór
woensdag
L>.\ 12.00 uur,
naar het adres
t* van deze
j;krant, postbus
|4: Vlaardingen
hv - (t.a.v.J.H.
Ij Bakker),
K tel.010-
Tekening
van Len
Munnik
(geplaatst
met toe
stemming
uitgever)
Hendrik
Bakker
Munnik...
hel idee
dat je toch
nog een
beetje
Sturen.
De priksgewijze woe de van
"Len Munnik
Een boek is iets om te bewaren, de krant gaat 's avonds gewoon weer naar
de schuw. „Ik beschouw dit boekje ergens toch wel als een monumentje.
Het krantewerk is allemaal zo vluchtig."
Martin© v.d. Ven, olieverf.
Schilderijen kijken in Vlaar
dingen, dat kan. Deze weken
zonder meer de uitschieter
wordt gevormd door het
meest nieuwe werk van
Vlaardinger Aad Hofman in
galerie De Duig. Meer over
deze schilder, die een steeds
geprofïleerder eigen vorm
ontwikkelt, elders in het RN.
Maarer is meer. Behalve
Hofman exposeren in De
Duig, Smalle Havenstraat 13,
ook zijn kunstbroeder. Dik
Kats, en Hofmans lerares
Martine v.d. Ven. Het werk
van Kats is bekend: donker,
hoge luchten, mysterieus sta
rende uilen. In zijn nieuwste
werk blijkt een verschuiving
te hebben plaats gevonden
naar de vegetatie. Martine
v.d. Ven is een subtiele aqua-
relliste. Daarnaast hangt er
van haar een opvallende
olieverf van een vrouw aan
het strand.
In de Vlaardïngse galerie
Artoteek nog tot 8 november
drie Vlaardingers, Kees Le-
suis, Koos van Oudheusden
en Pieter van Dorp. Jonge
kunstenaars tussen wier
werk onderling weinig ver
band lijkt te bestaan. Kees
Lesuis maakt abstracte
boeiende kleurenonderzoe-
ken, Pieter van Dorp tekent
een soort rebussen en Koos
van Oudheusden fabriceerde
enorme gegipste schilderijen.
Op de omslag staat een teke
ning van een Don Quichótach-
tig figuur te paard, een beetje
mismoedig naar de grond sta
rend.
Een lange tekenpen dient als
lans, maar dat die fier geheven
is, kan men niet zeggen. Op de
achterzijde dezelfde pen, deze
keer gebruikt als evenwichts-
balk door een koorddanser met
een zuinig, angstig toegekne
pen mondje. Als dit het beeld
is dat Len Munnik, tekenaar-
/cartoonist te Vlaardingen,
van zichzelf heeft, dan kunnen
we concluderen dat hij niet
overloopt van zelfverzekerd
heid.
Wellicht dat zijn tekeningen
bekender zijn dan de naam
waarmee hij signeert: Len.
Naast een groot aantal inciden
tele uitgaven verschijnen zijn
tekeningen regelmatig in het
ochtendblad 'Trouw', waar hij
sinds kort ook politieke pren
ten publiceert, en in het week
blad 'Hervormd Nederland'.
Voorts werkt hij voor de Ne
derlandse Dagblad Pers en het-
feministisch periodiek 'Opzij'.
Maar het grootste bereik zullen
ongetwijfeld gehad hebben de
tekeningen die hij maakte voor
de affiches en brochures van
het Interkerkelijk Vredesbe
raad (IKV).
De bom die aan een tot op een
akelig dunne draad' versleten
kabel, als een zwaard van Da
mocles, boven de hoofden van
een nietsvermoedende menigte
hangt. Een groepje wanhopi-
gen, duwend tegen een bom.
Adam en Eva die door de slang
verleid worden een kernwa
pen uit de boom van kennis
van goed en kwaad 'te snoe
pen'. Beelden die overal in het
land gezien zijn. En begrépen,
maar waarschijnlijk niet door
iedereen gelijkelijk gewaar
deerd.
Len Munnik (35) is nog niet zo
lang full-time als cartoonist be
zig. („Ik ben toch een betrek
kelijke laatbloeier.") Begonnen
op een ontwerpbureau, („De
art-direetor zag er wel wat
in."), via de Vlaardingse druk
kerij Van Dooren tenslotte
naar zijn eigen kamer, waar hij
nu een jaar ongeveer geheel
zelfstandig werkt. Zijn ideaal:
„Het liefst zou ik een subsidie
krijgen en helemaal voor actie
groepen gaan werken." Die
subsidie is er evenwel niet, dus
moet er soms water in de wijn.
Wat hem niet belet maande
lijks een overvloed aan scherp
geslepen, soms wrange prenten
af te leveren.
En nu dan is een gedeelte van
die cartoons gebundeld. 'Er
valt niks te lachen,* noemde
Munnik de bundel, geheel in
stijl met het wat ontmoedigend
beeld van de tekenaar op de
omslag. Het is een selectie die
hij zelf samenstelde en waar
hij zeer tevreden mee lijkt. Te
keningen over oorlog en vrede,
de kerk, de menselijke relaties,
het milieu. Scherp, maar nooit
wreed.
Cartoons tekenen is goedbe
schouwd ook een vorm van
'minimal art'. Een opvatting,
een woede terugbrengen tot de
meest elementaire bestandde
len die door iedereen onmid
dellijk begrepen worden. Ivan
Steiger, de tekenaar van de
Frankfurter AUgemeine. be
schouwt hij in dat opzicht als
een van zijn lichtende voor
beelden. De schijnbaar com
plexe werkelijkheid in mense
lijk herkenbare factoren ont
binden. Len Munnik heeft zich
er in de loop der jaren op toe
gelegd met behulp van strakke
algemene symbolen zijn per
soonlijke visie op de wereld zo
helder mogelijk te profileren.
Het is daarom misschien ook
niet helemaal toevallig dat hij
veel soepeler praat over 'zijn*
onderwerpen, de bewapening,
de christelijke politiek, dan
wanneer het tekenen zélf aan
de orde komt. Hij is met huid
en haar aan zijn onderwerp
overgeleverd.
Pratend over de relatie kunst
en cartoons:
„ïekenen met pen op papier is
het mooiste wat ik tot nu toe
gedaan heb. Ik maak, wat de
Duitsers noemen 'Gebrauchs-
grafik'. En ik zou het ook niet
anders willen. Een tekening
moet functioneel zijn en niet
elitair. Ik bedoel het zo: als je
een schilderij maakt dan ben
jaar een tijd mee bezig. Het
wordt prachtig, maar er is
maar één exemplaar van en
dat kost dan een paar duizend
gulden. Nou, en op een gege
ven moment wisselt dat van
eigenaar. Die kijkt er nog eens
naar, denkt: göh, mooi. Maar
verder heb je het gehad. Ter
wijl ik teken met het Idee:
daar moeten een hoop mensen
van weten. Ik zie mijn eigen
tekeningen echt niet als kunst.
Vind het überhaupt een rot
woord, hoor. Als men het over
mij heeft als kunstenaar, voel
ik me nooit zo op mijn gemak."
Gods akker
Over het doel van zijn teke-
narbeid:
„Invloed uitoefenen, ja. Of
vind je me nu een machtsden-
kertje? Ik vind het vreselijk
fijn om harde tekeningen te
maken. Zoals Stefan Verwey
in de Volkskrant. Keihard, ik
heb daar bewondering voor,
zeker. Maar hij kan het doen.
Wat hij doet is toch in zekere
zin preken voor eigen paro
chie. Ik werk voor Trouw. En
dat is toch anders. Toch een
ander publiek. Ik moet mezelf
soms bewust inhouden. Er
worden voor mij nog wel eens
abonnementen opgezegd. Maar
aan de andere kant, het is toch
ook het publiek dat je graag
bereiken wjlt. Als je ze kunt
overtuigen. Ik heb het idee dat
je op 20'n manier toch nog een
beetje kunt helpen sturen."
En doormijmerend over de
'ernst' van zijn ohderwerpen,
de noodzaak mensen daarvan
te doordringen, plotseling woe
dend:
„Natuurlijk, natuurlijk, je moet
je eigen mening scherp profile
ren. Er zijn nog steeds mensen
die zo ontiegelijk achterlijk
zijn. Laatst zegt iemand tegen
me: ja, maar weet u wel dat de
atoombom niet echt dodelijk
hoeft te zijn? Moet je nagaan.
Dat is toch hlerzoï Ik heb
nachtmerries van de kernbe
wapening. Het gaat een keer
helemaal fout. De werkelijk is
echt zo (zoals Len haar pro
beert te tekenen, jhb). Maar er
zijn nog steeds mensen die me
nen Gods water over Gods ak
ker te kunnen laten lopen. Die
denken: het loopt zo'n vaart
niet. Ik kan daar niet tegen,
Dat juist christenen zich sterk
maken voor bewapening, dat is
toch niet te verteren!"
Dan rustiger:
„Zie je, dat motiveert je. Ik
denk niet dat ik op dit onder
werp ooit uitgetekend raak"
En even later naar aanleiding
van de milieuproblematiek.
„Wij leven hier op een bom.
echt. Ik ben helemaal niet zo'n
doemdenker, maar als je na
denkt dan weet je dat het eens
fout moet gaan. Ik ben me er
gelukkig niet elke dag van be
wust, maar wel vaak. 's Nachts
droom ik ervan. Ik probeer
met tekeningen mensen wak
ker te schudden. Als je dat ma
nipuleren wilt' noemen dan
vind ik dat een legitieme
vorm. Maar het gaat er natuur
lijk wel om welke strategie je
kiest, de harde of de priksge
wijze. Ik geef de voorkeur aan
de priksgewijze."
'Er valt niks te lachen* werd
uitgegeven door het Boeken
centrum in Den Haag en
kost ƒ16,90.
In QT,f, Nieuwstraat 12,
Schiedam, zaterdagavond de
Mixed Up Band uit Leiden.
De' band speelt rock roll
en verder veel 'mixture'.
Aanvang 22.00 uur.
Anderhalf jaar na Komrij, na
Bakker Konings, dus: na de
Schiedamse museumrel, beleven
de jeneverneuzen hun vervolg.
Marjo vair Soest, beeldend kun
stenares, is uit de museumcom-
missïe gestapt en niet zomaar,
niet omdat haar tijd om was, nee,
omdat de commissie politieagen-
tje speelt, omdat de museumstaf
in de gaten wordt gehouden zon
der dat er een positieve, stimule
rende werking vanuitgaat en om
dat bestuurlijk alles zo traag ver
loopt dat dit een dodelijke, ver
lammende werking heeft op elk
initiatief aldus Marjo van Soest
ïn haar klaagbrief. En dan is er
ook nog de PvdA, uiteraard,
want die partij is begonnen en na
aarzelende verwijten in den aan
vang is zij haar voormalige be
stuurders Bakker en Konings er
nog dankbaar voor geworden
ook: Tenslotte heeft nu de PvdA
in Schiedam de.naam, dat zij zich
vanuit onverbloemd cultuurbar
barisme toch opbouwend wil be
zighouden met beeldende kun
sten 't is haast zoals het mu
seumbezoekers betaamt.
Niet iedere PvdA'er die écht in
kunst zich interesseert, is daar
gelukkig mee. Bakker en Ko
nings, die ooit de complete mu
seumcollectie wilden opofferen
ten behoeve van algehele educa
tie van de Schiedamse goege
meente, hebben hun stempel een
tikje te onvervaard gedrukt. In
museumkringen wordt de Schie
damse PvdA nog immer be
schouwd als de Grote Vergeler
van de grote K en dat is alleen
maar erger geworden sinds Hans
van der Vlist, PvdA-statenlid, en
Goos Verweij als gemaal van de
oud-PvdA-wethoudster voor cul
tuur in de commissie zijn geko
men. Want wat zegt Mario van
Soest?
Zij ergert zich aan de mate,
„waarin het PvdA-bestuur zich
denkt te mogen bemoeien met za
ken waarin het zelf hoogstens
aankomend leerling is." Volgens
de kunstschilderes gaat er een
negatieve werking vanuit, en als
dat niet verandert, kan de mu-
seumeómmissie maar het beste
zichzelf opheffen. Marjo van
Soest: „Ik geef zelf het goede
voorbeeld en hoop, dat meer
mensen mij volgen.
door I r Kege!
Wat schort er dan aan?
Marjo van Soest: „Ze willen er
een clubhuis van maken. Educa
tief werk is natuurlijk wel goed,
maar dat willen ze zover door
voeren dat als het museum niet te
snappen is. het dan niet deugt.
Dat is eigenlijk het ergste."
„De bemoeienis gaat te ver. Je
moet er vanuitgaan dat een mu
seumdirecteur er verstand van
heeft. Maar in plaats daarvan
willen ze het zelf allemaal gaan
bepalen, een paar mensen die er
verstand van denken te hebben."
En hebben ze dat?
Maijo van Soest denkt van niet.
„Ze willen het museum gewoon
aan lager wal brengen. Ik heb het
idee dat als het aan de PvdA ligt,
alle kunst uitgeband moet wor
den. En hoe dat dan gebeurt, ja,
er worden allemaal afspraken ge
maakt zonder dat je er erg in
hebt. 't Zijn allemaal onderlinge
spelletjes, die gespeeld worden.
Daar krijg je geen vinger tussen."
Dat zijn nogal grove beschuldi
gingen. Op een volgende Toon
beeld-pagina zullen PvdA-raads-
lid Ton de Vos en commissielid
Hans van der Vlist reageren,
voorlopig houden wij het op Mar
jo's relaas. Maar wel onderbouwd,
graag. Wat is er nu concreet mis?
Marjo van Soest: „Nou, alles. Al
les wat er zou moeten zijn, dat is
er niet."
Voorbeelden?
„Dat die wolken van Gerard uit
VGraveland verwijderd werden"
(Marjo doelt op een omstreden
kunstwerk van haar man, .foto
graaf Gerard van Soest) „en. dat
ik niet mocht meedoen aan een
nieuwe inschrijving omdat ik niet
in de regeling zit" (ook hier gaat
het om 's-Graveland: kunstenaars
uit de contraprestatie zijn uitge
nodigd ideeen te leveren).
Beide voorbeelden, die Marjo
noemt, hebben echter niets te
maken met de museumcommis
sie. „Ja, ik weet ook niet zo goed
hoe alles zit, het komt allemaal
uit het stadskantoor vandaan, het
gaat zo traag. Sinds Posthoorn er
is, is er eigenlijk maar weinig ge
beurd."
Marjo geeft zelf toe dat haar kri
tiek wat vaag blijft. Op de vraag,
waarom zij er bij gelegenheid niet
eerder iets van zei, in de commis
sie zelf bijvoorbeeld, zegt zij: „Ik
wil niet zeggen, dat ik feilloos
ben." En bij een confrontatie met
Marjo van Soest: „Ja, die mensen
kunnen nog zo mooi babbelen
ook, dat' is het enge van hun
macht..."
ideeën voor kunsttentoonstellin
gen en herinsteilïng van de Salon
van de Maassteden, beide gele
verd vanuit de PvdA, zegt zij:
„Ja, die mensen kunnen nog zo
mooi babbelen ook, dat is de enge
macht van dat soort mensen. Ze
kletsen zich er zo uil en denken
ook nog dat zij gelijk hebben."
Volgens Maijo van Soest ligt de
museale malaise niet alleen aan
de muscumcommissie, maar ook
aan de directeur, Hans Paalman,
die al enkele maanden ziek te
bed ligt, Maijo van Soest vindt
dat het stafpersoneel alle misluk
kingen onterecht op zijn brood
krijgt. Maar praat er maar eens
over! Maijo: „Ik zie dat gewoon
niet zitten. Als ik nou het gevoel
heb, dat ik niet tegen die politie
ke gasten op kan, dan kan je
twee dingen doen: of mee blijven
doen, of, dat is misschien niet de
beste manier maar wel een teken
aan de wand, weggaan. Maar zó
heeft het geen enkele zin, 't is
een rotsfeer, die wordt steeds
slechter. De museumcommissie
zit er voor zichzelf, niet voor het
museum!"
De kat gaat naar de commissie,
niet naar Paalman. „Ik vind het
te ver gaan om te zeggen dat hij
op moet stappen. Ik wil wel
kwijt, dat het misschien anders
zou kunnen, als er een andere di
recteur was..." Wel signaleert
Marjo van Soest, dat de conflicten
ten koste gaan van de verhou
ding tussen museum en kunste
naars. „Maar dat begreep ik nog
niet, toen Albert Verkade uit de
commissie stapte en ik hem op
volgde," zegt Marjo over de
kwestie, die nu wat langer gaat
slepen dan het leek ten tijde van
de rel begin '79.
Vandaar: wordt vervolgd.