STREEK
Knotgroep Schiedam wil
achterstand inhalen
m
Heropbouw van de Oostwijk gaat verder
'Als je
je mond houdt
krijg je niets'
Actie voor vrijwilligers J
donderdag
t3 november 1980
VD/SC/WW
tadsvernieuwing
an ook leuk zij n
laardingen Erg populair is de Oostwijk nooit ge-
eest bij de Vlaardingse stadsbestuurderen. Ooit was
r het plan om de Schiedamseweg vanaf de brug uit te
ten dijen tot een brede plak asfalt; het zuidelijk ge-
eelte van de wijk zou vrij gemaakt worden voor indu-
•ie. Toen brak, nog net op tijd, het inzicht door dat de
ijk primair een woonbestemming behoorde te krij-
en. En daarmee het besef dat de Oostwijk als stads-
ernieuwingsgebied zeer snel moest worden aange-
akt. Echter; op papier zijn besluiten snel genomen, in
e praktijk bleek dat alles wel eens heel moeizaam zou
unnen gaan. Voorbeeld was de bebouwing van het
aalslagterrein aan de le Van Leyden Gaelstraat, het
apende gat dat ontstond nadat een vorig stadsbestuur
sloten had de toenmalige, in veler ogen nog gave,
crwijk plat te leggen ten behoeve van de industrie,
werd het eerste Vlaardingse inspraakproject. En
ethouder Goudriaan brak er bijna zijn nek over.
aar de Oostwijk is groter. In
eite omvat de wijk het hele
ebied tussen Spoorsingel en
"hiedamseweg. Zoals in haast
stadsvemieuwingsgebie-
yvonen er veel minder
xachtigen. Zo liet een
nkomensonderzoek in de Zee-
eldenbuurt een schrikbarend
oog aantal mensen zien dat
nder het bestaansminimum
U Maar ook telt de wijk nog-
ni war jonge mensen aie er een
pud huisje kochten en dat op
knapten. Deze eigenaar/bewo
ners hebben over het alge-
aeen over hun inkomen niet
Ie klagen, Daarnaast voorts
nog de sporen van de talloze
kleine bedrijfjes, die zich er
poit vestigden en die de ge-
aeente nu successievelijk
tracht weg te kopen. Tenslotte,
fen ook dat is een verschijnsel
pat zich in alle oude stadsker
ken voordoet; in de wijk valt
pen hoge concentratie van mi-
jrantert te constateren.
Btuk voor stuk factoren die
»en voortvarende aanpak van
ie stadsvernieuwing in de weg
staan. Daarbij komt dat voor
ie Oostwijk nog steeds geen
ntegraal bestemmingsplan
jeldt En toch zal er gewerkt
noeten worden. Stilzitten be
ekent een verdere verkrot
ing en verpaupering van de
«ijk. Bovenaan het program-
na staat.de Zeeheldenbuurt,
ïen gebied binnen de Oostwijk
«aar de sloophamer dreigend
Doven hangt Er zal gehandeld
noeten worden, na de kaalslag
*en nieuw project dus. Maar
Een.flink deel van de Oost-
Lrfjk, gezien In vogelvlucht,
l/an links naar rechts loopt
Diagonaal door het beeld de
Schiedamseweg. Rechts van
Deneden naar boven de ze
/an Leyden Gaelstraat met
■echts daarvan de bedreigde
Zeeheldenbuurt. Met name
de Van, Kinsbergenplaats is
als een bijna rechthoek goed
te herkennen. (Luchtfoto:
Sljthoff Pers Henk van
Westering)
en dat is een constatering die
weliswaar niet op harde gege
vens berust, maar het is een
teneur die men voelen kan
de fut is er uit De afloop van
het kaalslagproject, dat uit po
litiek oogpunt bekeken toch in
heel acceptabele huren resul
teerde. heeft in de wijk zelf
moedeloosheid achtergelaten.
Men maakt de indruk moe ge
vochten te zijn.
Toch moet de werkelijke
stadsvernieuwing nog begin
nen. Er wordt gezocht naar
nieuwe mogelijkheden, een
nieuwe aanpak. De werkwijze
met de oude projectgroep, die
aan één project en één gebied
gebonden was, heeft men laten
varen. Een projectgroep nieu
we stijl is in de maak. Jan
Landsheer, één van de verant
woordelijke ambtenaren voor
r de stadsvernieuwing in de
Oostwijk, zelf als bewoner ac
tief geweest in het stadsver
nieuwingsproces in de Rotter
damse wijk Delfshaven, over
die nieuwe aanpak: „De taak
van de projectgroep nieuwe
stijl wordt veel groter dan
vroeger. Je kunt zeggen dat in
feite alle aspecten die met de
leefbaarheid van de wijk te
maken hebben er onder val
len. Dat is niet alleen de wo
ningbouw, maar ook de relatie
met het onderwijs, het ver
keer, de gezondheidszorg en
het voorzieningenniveau. De
Oostwijk is een stadsvernieu
wingsgebied met heel specifie
ke problemen. Ontwikkelin
gen lopen daar uit de hand."
Hij wijst onder meer op de
verpaupering, het .chronisch
gebrek aan groen en vervolgt:
„Het feit dat de Oostwijk aan
gewezen is als stadsvernieu
wingsgebied houdt de erken
ning in* dat daar iets aan de
hand is. En dat zit 'm niet al
leen in de gebouwde omge
ving. Stadsvernieuwing in een
oude wijk als de Oostwijk is zo
ingewikkeld en veelomvat
tend omdat, terwijl de ver
nieuwingswerkzaamheden be
zig zijn, het leven toch gewoon
doorgaat. Dat is de kern. Daar
door Jan Hendrik Bakker
om gaat het om een goede or
ganisatie waarbij er horizonta
le banden zijn tussen iedereen
die met het proces te maken
heeft: de woningbouwvereni
gingen, de bewoners, de amb
tenaren. Goede en snelle ver
bindingslijnen die een slag
vaardig optreden mogelijk ma
ken."
Het zijn zaken waaraan het in
het verleden nogal eens
schortte. De projectgroep nieu
we stijl, een koepel waaronder
alle deel werkgroepen een on
derkomen vinden, het centrale
punt in de planning van de ge
hele stadsvernieuwing in de
Oostwijk, moet daar verande
ring in brengen. Jan Lands
heer zelf ziet mogelijkheden
genoeg, de bewoners evenwel
hebben hun twijfels. Ze zijn
bang dat huh stem ten onder
gaat in een bureaucratische
kolos. Een vrees die Lands
heer voorbarig lijkte,Door on
derling afspraken te maken en
mandateringen te regelen, zo
dat niet iedereen steeds terug
moet naar zijn achterban, krijg
je juist een soepeler organisa
tie. Nu gaat het naar mijn idee
juist log. De bewoners moeten
er ook niet bij voorbaat argwa
nend tegenover staan."
Het eerste overleg met de be-
wonersgroepen over de project
nieuwe stijl begint 24 novem
ber.
Zeeheldenbuurt
De meest'urgente taak die de
nieuwe projectgroep te wach
ten staat is de heropbouw van
de Zeeheldenbuurt. Een wijk
die in het verleden consequent-
verwaarloosd is: men, in dit
geval de woningbouwvereni-
Jan Landsheer op de In haar laatste dagen verkerende Van Kinsbergenplaats. „Huurvast-
stelllng is geen rekenzaak, maar een politieke kwestie."
gingen, heeft wellicht toch iets
te zorgeloos op de sloop van de
woningen afgeschreven. Sloop
immers Landsheer ver
wacht dat zeker de helft van
de wijk op korte termijn afge
broken zal moeten worden
ontslaat de eigenaren van de
verplichting achterstallig on
derhoud op eigen rekening
weg te werken. Een onprettige
bijkomstigheid die renovatie
wel met zich meebrengt De
huizen verkeren, nu in een
dusdanig slechte staat dat
slechts weinigen nog in een
opknapbeurt geloven.
Op basis van een door TNO
ingesteld onderzoek houdt de
gemeente vast aan een gefa
seerde sloop met snelle ver
vangende nieuwbouw. Een
hernieuwd onderzoek, zoals de
bewoners verlangen, zit er niet
meer in. Het rijk weigert daar
voor geld beschikbaar te stel
len. Maar de bewonersgroep
heeft inmiddels al laten weten
zich niet zonder meer bij sloop
neer te leggen. In dat opzicht
heeft het kaalslagproject toch
diepe wonden geslagen. Hoe
laag de huren ook in landelijk
perspectief genoemd kunnen
worden, veel bewoners kun
nen een maandelijks bedrag
van ƒ400,- niet betalen. De be
woners voorzien straks, als de
eerste slopers arriveren, een
grote doorstroming van bewo
ners naar andere saneringswij-
ken
Hoe denkt Jan Landsheer
over deze problemen? „Ik ben
er van overtuigd dat mensen
best beter willen wonen. Dat
er dan een hogere huur be
taald moet worden is een com
promis. Maar tegelijkertijd ben
ik er ook van overtuigd dat de
illlHIllWllllllllllfflllllllllltlillllllllllllllllffllllllllllllllfllllfllf*
Schiedam De gemeen
te Schiedam gaat het ko
mende winterseizoen
meewerken aan het be
houden van de knotbo-
men De ANWB en de
werkgroep Midden-Delf
land zijn reeds enkele ja
ren bezig met het be
houd van de knotten,
maar door gebrek aan
vrijwilligers start Schie
dam een actie om men
sen te werven die mee
willen werken. Want wil
men het landschap be
houden met de karakte-
De knotwilg moet aange
pakt worden. 22 november'
wordt daarmee gestart.
ristieke beplantingen*
dan zal er ieder jaar ge
knot en gesnoeid moeten
worden,en daar zijn
mensen voor nodig. Het
betreft voornamelijk
knotwilgen, knotessen,^
iepen, eisen en populie
ren.
De knotwilg neemt hiervan
de grootst© plaats in. Deze
boom kent iedereen wel met
zijn knoestige karakter.
Vroeger leverde de boom zijn
twijgen aan de vlechters voor
het maken van beschoeïngen
en het hout aan de klompen
makerijen. Ook-werden de
knotwilgen wel in rijden ge
plant langs de weiden met als
functie het opvangen van de
wind, ter bescherming van
het vee.
De laatste jaren heeft de wilg
geen materiele betekenis
meer, vandaar dat het onder
houd meestal vergeten werd
of pas op de laatste plaats
kwam. Hierdoor worden de
twijgen te lang en wordt de
boom topzwaar. Daar komt
nog bij dat knotwilgen die
slecht onderhouden zijn bo
vendien erg vatbaar zijn voor
de watermerkziekte. Deze
ziekte is te herkennen aan
een verkleuring van het hout
en in de zomer, wanneer ze
in blad staan, aan de verwel
king van de bladeren. Ook
weer een feit waaruit blijkt,
dat knotten wel wenselijk is.
Schiedam gaat door het vele
werk van andere actiegroe
pen een eigen Schiedamse
vrijwilligersgroep oprichten
die meehelpt aan het inhalen
van het achterstallig onder
houd. Er worden mensen ge
vraagd die eens in de 2 a 3
weken op zaterdag mee wil
len werken.
Op 21 en 22 november wordt
er een tentoonstelling gehou
den in wijkcentrum de Blau
we Brug. Op die dagen kan
men informatie krijgen. De
actie wordt gestart op 22 no
vember op drie plaatsen, te
weten: by Boerderij Land-
vreugd, Boerderij Lansber
gen aan de Harre weg en aan
de Joppelaan.
Voor inlichtingen en aanmel
dingen kan men terecht bij
de Knotgroep Schiedam, Pro
fessor Kamerlingh Onnes-
laan 179b, telefoon 26.14.05
na 17.30 uur.
druk van bewoners de huur
ook weer om laag kan halen.
Huurvaststelling is geen re
kenzaak, maar een politieke
zaak. Via de politiek kan een
geldstroom op gang gebracht
worden. Maar op het moment
dat bewoners hun mond dicht
houden, stopt die geldstroom.
Het is een uiterst gerechtvaar
digde zaak dat de prioriteiten
bij de stadsvernieuwing liggen,
maar als je je als bewoners niet
laat horen gaat dat over."
„We hebben het ook gezien in
de VOP. Als de wijkvereni-
ging zich niet hard had ge
maakt voor renovatie, was er
nooit gerénoveerd- Er moeten
eisen gesteld worden. Op het
moment dat bewoners niet
meer zeggen wat ze nodig heb
ben, komen ze ook niet meer
aan de bak. Zo werkt het ge
woon. Als je je mond dicht
houdt, krijg je niets. Dat me
chanisme werkt niet alleen op
lokaal niveau, maar ook op
rijksniveau. Ook de gemeente
moet druk uitoefenen op het
rijk. Zo is Vlaardingen nu ini
tiatiefnemer om samen met
twaalf andere middelgrote ge
meenten het rijk duidelijk te
maken dat er voor deze ger
meente te weinig geld is."
„Waarmee ik zeggen wil: het
heeft wel zin om je als bewo
ners te organiseren. En dan,
maar dat heeft natuurlijk niet
direct met de huren te maken,
het is altijd leuk samen iets
voor elkaar te krijgen. Dat
schept in een wijk ook'een be
paalde band. Het heeft een
wijkopbouwend effect Stads
vernieuwing kan ook leuk
zijn, weet je."
Maasstraat
En dan is er het project dat
aangeduid wordt met de pro
zaïsche benaming 'Maasstraat
en omgeving'. Een gebied vlak
achter de Oosthavenkade waar
veel eigenaar/bewoners een
'huisje hebben. Twee jaar terug
ontstond er een gigantische
heibel, toen bekeild werd dat
de gemeente daar een globaal
onderzoekje naar de kwaliteit
van de woningen had laten
verrichten. Het onderzoek is
de geschiedenis ingegaan als
'het fietskaartje1, zo genoemd
naar de methode van onder
zoek: een ambtenaar die, op
zijn fiets de wijk doorrijdend,
het timmermansoog over de
huizen liet gaan. Als op basis
van dat fietskaartje besluiten
genomen zouden zijn was mis
schien eenderde van het hui
dige huizenbestand overeind
gebleven.
Jan Landsheer: „Het is het
zelfde als met de huren. Door
druk van bewoners is massale
sloop toen voorkomen. Maar
we zijn er nog niet De slag is
nog maar gedeeltelijk gewon
nen. Straks zullen er, dat kan
ik nu wel vertellen, eisen ge
steld gaan worden aan de
kwaliteit van de eigen wonin
gen. Het rijk eist goed onder
houd door de eigenaar/bewo
ners. Zegt: voorkom dat er ga
ten gaan vallen in een gebied
waar nieuwe woningen komen
te staan waar wij aan meebe
taald hebben. En ze hebben
natuurlijk niet helemaal onge
lijk: de gemeente heeft de zorg
voor de leefbaarheid van de
hele wijk. We moeten ook een
beetje verder denken dan
1980. Sommige woningen zijn
niet van die kwaliteit, dat we
Gods water maar over Gods
akker kunnen laten vloeien."
Waar de betrokken bewoners
onmiddellijk na het bekend
worden \an het 'fietskaartje'
al om vroegen, maar altijd nee
op kregen te horen, staat nu
wel op stapel: een nieuw, maar
gedegen kwaliteitsonderzoek.
„We denken aan bouw- en
woningtoezicht. Die moet
maar eens naar het rijk waar
maken dat het meevalt met de
kwaliteit. En mochten er pro
blemen komen, dan denk ik
persoonlijk aan een gezamen
lijke oplossing, een gezamen
lijk aanpak. Het lijkt mii het
beste te komen tot oprichting
van wat ze een stadsvemieu-
wingscürporatie noemen. Zo'n
corporatie van eigenaar/bewo
ners heeft een hoop voordelen-
Het bespaart vooral veel geld
doordat een gezamenlijke aan
nemer in de arm wordt geno
men en je bestaande subsidie
regelingen, gewoon omdat je
de kennis van zaken dan in
huis hebt, ten volle kunt ge
bruiken."
