Oud-medewerker roert
in doofpot museum
Vrouwen te gast, Dirk Brouwer en Centaur
Jonge Maassiuise
componist Meeuwis Rebei:
§§f|
3
Geen avant-garde
te
tei»
vrijdag
21 rovambar 1980
VD/SC/WW
m
Een wekelijkse pagina vol
informatie over kunst en
cultuur uit de regio.
Reacties en berichten graag
vóór woensdag 12.00 uur,
naar het adres van deze
krant,
postbus 110, Vlaardingen
(t.a.v.J.H. Bakker),
tel. 010-352066.
'Alle muziek weerspiegelt
een tijdsbeeld'
Vriendelijk glimla
chend, volledig bereid
om alles over z'n werk
en over zichzelf te ver
tellen, zit hij aan tafel.
Hij wrijft over een be
ginnend maagje, geeft
ronduit toe dat hij in
derdaad wat te dik is
en constateert, na een
peinzende blik op z'n
slobberbroek, dat het
overduidelijk moet zijn
dat hij totaal niet mo
debewust is.
Meeuwis Rebel, 23 jaar
jong, is componist en diri
gent. Dit voorjaar ontving
hij bij zijn afstuderen de
Conservatorium Compos»-
tleprijs voor zijn gehele
oeuvre. Het Ministerie van
CRM gaf hem ais rugge-
steuntje de opdracht voor
een compositie naar eigen
keuze waar een bedrag
van /1O.Ö0Ö,- tegenover
slaat. Hij componeerde in
vrij korte tijd een respec
tabel aantal muziekstuk
ken („Ik kom traag op
gang maar ais ik eenmaal
begin, werk ik razend-
Hij weet nog veel
meer, zegt ie, maar hij
wil dat nog even voor
zich houden. Hij geeft
burgemeester en wet
houders van Schiedam
graag nog even een
kans om snel te ant
woorden op zijn brief
vol vermeende mis
standen in het stede
lijk museum. Als B en
W niets van zich laten
horen, gooit hij de hele
mikmak in de open
baarheid.
Lammert van Wagten-
donk is in het museum
wel aardig thuis. Hij heeft
er van 1975 tot maart '79
gewerkt in WSW-verband,
toen werd hij arbeidsonge
schikt verklaard, maar hij
komt nu nog wekelijks in
het museum want hij is de
kunstklassen gaan volgen.
Van Wagtendonk heeft zo
zijn kritiek op het museale
beleid in Schiedam. „Wat,
door Kor Kegel
museum? Ik zie 't gewoon
als galerie Paalman, voor
een heel klein publiek met
een heel eigen smaak."
Zulke geluiden hoor je wel
meer.
Maar Van Wagtendonk
gaat het nog niet eens zo
om wat er tentoongesteld
wordt, maar om wat er al
lemaal verkeerd gaat en
niet gedaan wordt. „Toen
ik er werkte, kon ik na
tuurlijk niks zeggen," zegt
hij. „Maar nu heb ik er af
stand van genomen."
Vooropgesteld: Van Wag
tendonk heeft een hele
hoge pet op van Chris de
Roo» die in het museum
een heel eigen plaats in
neemt: op zolder heeft De
Roo zijn restauratie-ate
lier, En Lammert van
Wagtendonk werkte daar
onder hem. „Ik heb van
De Roo geleerd zorgvuldig
om te springen met kunst
werken en oude archeolo
gische vondsten. Hij gaf
een goede opleiding. Maar
dat is in het museum nu
het stomme: terwijl het
ene voorwerp met veel
liefde en geduld gerestau
reerd wordt, worden ande
re behandeld als oud vuil.
Het schilderijendepot ziet
er vuil en onverzorgd uit,
op de grond liggen dikke
lagen stof en peuken. En
die oude reclameplaten,
die op de laatste jeneve
rexpositie zijn getoond,
zijn zelfs helemaal verpest.
Paalman zelf heeft die pla
ten aan tafels vastgelijmd,
met heel sterk spul, dat is
er niet meer vanaf te krij
gen. Doodzonde, ze zijn
onvervangbaar. Voor de
kunstcollectie is dat een
ernstig verlies. Ik snap
niet dat zoiets kan gebeu
ren terwijl er een deskun
dige voor dat soort dingen
is aangesteld: De Roo. Die
wordt steeds woedend als
hij eraan denkL Maar ik
vrees dat ze dit ook in de
doofpot stoppen, zoals zo
veel dingen."
Wat dan allemaal
Lammert van Wagten
donk: „Op het restauratie
atelier hadden wij kasten
nodig. Maar die hebben De
Roo en ik zelf in elkaar
moeten timmeren, want de
timmerlieden van het mu
seum hadden geen tijd. Zij
moesten windveren ma
ken voor Paalmans boer
derij in Haarlem!"
Ander punt: „De directeur
heeft geen enkele belang
stelling voor documenta
tie. Het depot staat vol
aanwinsten, waarvan de
gegevens ontbreken. Daar
door kon het voorkomen,
dat vier prenten, die in ei
gendom van het museum
waren, per ongeluk wer
den verkocht. De Roo
krijgt veel verzoeken om
informatie over kunstwer
ken en om determinatie.
Hij geeft ze dan altijd eerst
aan de directeur, dat is
normaal. Maar De Roo
krijgt ze nooit terug! Een
heel bossie brieven is al
zoekgeraakt. Dat is een
bar slechte service van het
museum aan het publiek."
Wat ook nooit naar buiten
is gekomen, is dat de over
zichtstentoonstelling van
Anton Rooskens ooit op
het laatste nippertje afge
last dreigde te worden,
omdat mevrouw Rooskens
ontdekte dat een werk van
haar overleden man over
de verwarming heen hing.
Van Wagtendonk: „Dat is
me een conflict geworden!
Ook omdat er nog werken
van Rooskens gewoon op
zolder stonden, tijdens die
tentoonstelling, terwijl er
nog expositieruimte ge
noeg was."
Persoonlijk is Van Wag
tendonk blij, dat de PvdA,
zoals hij vindt, „de knup
pel nu steeds in het hoen
derhok gooit". De kritiek
van kunstschilderes Marjo
van Soest, die pas uit de
museumcommissie stapte
onder meer vanwege die
PvdA-houding, noemt
Van Wagtendonk dan ook
„gelul in de ruimte".
„Verweij krijgt vaak de
kat, maar ze vergeten dat
hij al meer voor het mu
seum heeft gedaan dan
Paalman," zegt hij. „Ja,
Lammert van Wagten
donk: „Die kunstenaars
denken om d'r brood
je..."
die PvdA'ers worden daar
versleten als idioten en
cultuurbarbaren, Ton de
Vos vinden ze ook een
zak, maar die is wel even
terzakekundig. Een klein
kind kan toch zien dat het
museum achteruit holt als
een paard lopen kan? Mag
je daar dan wat van zeg
gen soms? Oh, man, ik
weet nog veel meer. Ja,
die kunstenaars kijken
naar Paalman vaak op als
of die man halfgod is.
Geen wonder, die lui den
ken om d'r broodje."
Directeur Paalman is mo
menteel wegens ziekte af
wezig. B en W weten niet
goed wat zij met Van
Wagtendonks brief aan
moeten. „Ze willen 't na
tuurlijk intern houden,"
zegt hij.
snel.") waarvan er zes zijn
uitgegeven. Een klarinet
kwartet van zijn hand was
onlangs op de radio te ho
ren: volgend jaar zal de
Wereldomroep meerdere
stukken van hem uitzen
den.
Momenteel werkt Meeu
wis Rebel aan een opera,
geïnspireerd op de Midde-
leeuwse schelmenfiguur
de Vos Remaerde. Daar
naast is hij bezig met het
toonzetten van de gedich
ten van Herman Gorter-
De CRM-opdraeht wordt
gerealiseerd in een thea
terstuk, geéot op de ge
dichten van Paul van Os-
ia ijen. Nijmeegse studen
ten zochten de tekst uit.
Meeuwis Rebel zal de om
lijstende muziek compone
ren. Het ligt m de bedoe
ling om de2e productie in
1982 op het Holland Festi
val te brengen.
De laatste weken wordt
Meeuwis Rebel echter vol
ledig in beslag genomen
door het concert dat hij zal
dirigeren in de Maassluise
Immanuelkerk (Lange
Boonestraat, morgen, 20.15
uur) en dat wordt uitge
voerd door 'zijn* koren: de
Vereenigde Zangers en het
Kamerkoor van de Neder
landse Protestantenbond.
Tussen de beroemde com
ponisten prijkt ook zijn
naam op het programma.
Solisten zijn Koos Bons en
Martin van Broekhoven.
Als klapstuk voert een
balletgroep onder leiding
van vader Jan Rebel een
aantal zigeunerdansen uit
op muziek van Brahms.
„Hoewei werk en hobby
bij mij vrij dicht bij elkaar
liggen en voor een deel in
elkaar overlopen zou je,
als je beslist een onder
scheid wilt maken, het di
rigeren m'n werk kunnen
noemen en het compone
ren m'n liefhebberij, al
was het alleen maar van
wege het financiële as
pect," legt Meeuwis Rebel
uit.
•Dal hij, in z'n functie als
koordirigent met amateurs
moet werken ziet bij be
slist niet als een bezwaar
om tot goede resultaten te
komen. „Er zijn m Neder
land ruim tweeduizend
koren die allemaal uit
amateurs bestaan en maar
drie „beroeps". Maar on
der al die amateurzangers
heb je enorm veel onder
scheid op artistiek en tech
nisch mveau.Het is dc uit
daging om met het mate
riaal dat je tot de beschik
king hebt de beste resulta
ten te bereiken. De mense
lijke stem, ook een onge
schoolde, biedt geweldig
veel mogelijkheden en
door de logopaedische en
zangiechnische kennis die
je als dirigent bezit kun je
een koor opstuwen tot
steeds grotere hoogte. Een
musicus is op een gegeven
ogenblik aan het eind van
z'n technisch kunnen: een
zanger kan altijd méér.
Mede daardoor bestaat tus
sen de koorleden en de di
rigent een enorme wissel
werking, Ik geloof niet dat
mijn zangers het gemak
kelijk bij me hebben.
Waar het m'n werk betreft
ben ik heel ambitieus, het
Meeuwis Rebel:
grotere hoogte."
,,Een koor opstuwen tot steeds
kan altijd beter. Daar
komt bij dat ik een avond
mens ben: tegen de tijd dat
de repetitie is afgelopen en
de koorleden doodmoe zijn
ben ik pas goed warm ge
draaid en zou ik het liefste
dóórgaan."
Hoe beschrijf je zelf de stijl
van je composities?
„Het is moeilijk om jezelf
en je werk een etiket op te
plakken dat de lading voi-
door
Tineke
Diepenhorst
ledig dekt,"zegt Meeuwis
Rebel na enig nadenken.
„Laten we maar zeggen
dat ik mezelf niet als een
avant-gardtst zie. M'n
moeder roept al vanaf de
tijd dat ik op m'n eerste
viooltje kraste dat ik een
pure romanticus ben. Ty
perend voor de romanti
sche muziek is het zuch
ten, zonder oplossing, van
het ene spanningspunt
naar het andere. Ik geloof
wel dat die omschrijving
ook op mijn werk van toe
passing is. Daarnaast
speelt natuurlijk m'n mu
zikale voorkeur voor Beet
hoven en Schubert mee.
En Strawinsky vmd ik de
grootste componist die
deze eeuw heeft opgele
verd."
Heb je ook belangstelling
voor de hedendaagse pop
muziek
„Wel voor goede popmu
ziek, maar dat is niet het
werk dat me via de top-4ö
wordt voorgeschoteld. Alle
muziek weerspiegeit een
tijdsbeeld en is daardoor
interessant want iedere
kunstenaar, ook de compo
nist, geeft weer wat hij
meemaakt. De breed uit
gesponnen melodieen van
Sibelius kunnen alleen
maar de stilte van de ein
deloze Finse wouden
weergeven. In de popmu
ziek van nu, die ik muziek
voor dagelijks gebruik zou
willen noemen, vind je, in
de eenvoudige opbouw,
het strakke ritme en de
herhalingen, de architec
tuur van de moderne stad,
de éénvormigheid en de
flats als blokkendozen te
rug".
Zijn er, naast het dirigeren
en componeren nog ande
re hobby's of activiteiten?
„Ach nee," zegt Meeuwis
Rebel, „ik heb een aquari
um met visjes, ik houd van
lezen, vooral van gedich
ten. Dat is alles, Sport in
teresseert me niet. Het
competitie-element in de
sport, al die ambitie ont
gaat me volledig. Mis
schien omdat ik al m'n
ambitie m m'n werk stop,
er blijft niets over voor
iets anders. Vroeger heb
ik, tot verbazing van ie
dereen, een andere jongen
eens een zwemwedstijd la
ten winnen hoewel ik
vóór lag. Maar voor hem
was het zo belangrijk en
mij kon het eigenlijk niks
schelen"
„Je bent romanticus, je
bent 23, je hebt je voor
keur voor de opera. Waar
om koos je voor de Vos
Reinaen als schelm en
avonturier en waarom
koos je met voor de liefde
ah leidraad van het libret
to?"
Meeuwis Rebel, voor het
eerst wat onzeker: „De
liefde, het is in de opera
cultuur zo'n uitgekauwd
onderwerp. Het is altijd
het leitmotiv, en dan bij
voorkeur in de vorm van
de driehoeksverhouding.
Het gaat nooit tot de kern,
het is eenzijdig en opper
vlakkig Ik weet van me
zelf dat ik de neiging heb
om mensen, en zeker
vrouwen op een voetstuk
te plaatsen. Maar pas als ik
hun kern heb leren ken-
,nen zal ik de muziek kun
nen maken die over de
liefde gaat.
Bezweet en stoffig sleurt
Meeuwis Rebel een dag la
ter met de onderdelen van
een podium in de Imma
nuelkerk, samen met de
koster. „Laat me nou
maar," zegt-ie, „er komen
geen repetities meer voor
het concert. Ik moet het
nu helemaal overgeven
ik kan niks meer verbete
ren. Rustig gaan zitten
componeren lukt nou ook
niet. Laat me maar sjou
wen, dat leidt af..."
In het stedelijk mu- die Bertien van Manen geeft een beeld van het
seum van Schiedam Is bundelde in het boek leven van vrouwen van
tot 15 december een se- 'Vrouwen te gast'. De buitenlandse werkne-
lectie te zien van foto's gelijknamige expositie mers in de Nederlandse
samenleving. Veel op
names werden in de
oude wijken van Schie
dam gemaakt
Het aardige van deze foto's
is dat zij over een veel di
rectere zeggingskracht be
schikken dan alle artikelen
die er in de loop van de tijd
over de positie van de bui
tenlandse vrouw werden
geschreven. Waar het ge
schreven woord ontaardt
in cultuursociologiseh ge
babbel, weet Bertien van
Manen met één goedgeko
zen beeld precies het di
lemma te treffen waarin
deze vrouwen leven. Zij
maakt gebruik van sterke
contrasten, zoals het tradi
tioneel geklede Turkse
vrouwtje met paraplu in
een winderig, nat en erg
Hollands landschap. Het
stedelijk museum is alle
werkdagen geopend van
10.00 tot 17.00 uur, zondags
van 12.30 uur.
Dirk Brouwer In Kunst+
In Vlaardingen openen
deze week twee nieuwe ex
posities. Zaterdag om 17.00
uur in. galerie Kunstde o-
pening van een expositie
van het werk van Dirk
Brouwer. De Vlaardingse
kunstschilder is nog steeds
niet veel veranderd: bij te
kent 2ijn commentaar op
wat hij om zich heen ziet
gebeuren m een aansteke
lijke anecdotisch vorm. Het
geëxposeerde werk, etsen
en aquarellen, dateert uit
de periode 1974 tot 1980.
Tot 14 december. Kunst-*- is
geopend elke zaterdag en
zondag van 13.00 tot 17,00
uur; adres: Johan Willem
Frisolaan. Bovendien vana
vond om 20.00 uur de ope
ning van een grote groep-
sexpositie van leden van de
teken- en schildercluh
Centaur uit Vlaardingen.
In de expositieruimte van
het Hollandiagebouw aan
de Oosthavenkade 42. Cem
taur bloeit als nooit teven
Bertien van Manen foto
grafeerde vrouwen te gast
ren. nieuwe leden kunnen
er niet meer bij, dus we
zijn benieuwd. De expositie
is bedoeld als introductie
aan het publiek en loopt tot
5 december. Het Hollandia-
gebouw is alle werkdagen
geopend van 10.00 tot 18.QQ
uur en van 19.00
uur; zaterdags van
12.30 uur.
tol 22.00
10.00 tot
JHB
