BED/STREEK]
JAPOMEN
9Ü2
BERm
Wording en verwording
bodem Midden-Delfland
Delftse groep met
debuutelpee en
ludiek tournee
dagblad
1
voor echte
kwaiiteits Perzen
waar u géén
gulden te veel
voor betaalt
[VLAARDINGS
Historisch onderzoek
I recontructie Delfland 1
Kleine maten, grote maten, kmtc maten, alle maten
bruids-
avond-
cocktail
gelegenheids-
Oók fluwelen spencers en fluwelen lange rokken.
20% KORTING
direct industrie werk voor:
Lopende band
medewerker/ster
irrandstad uitzendbureau
Wij bespreken
plaatskaarten
voor u in alle
I Rotterdamse theaters en
schouwburgen.
Ziekenverzorger/ster
A-verpleegkundige (m/v)
irrandstad uitzendbureau
AARDAPPELEN
UIEN
WINTERPEEN
APPELEN
EN PEREN
P. VAN DER LEE
woensdag
3 december 19BO
VD/SC/WW
Mo overtuigd van
succes tango-pop
Delft Mo heeft rich met
de eigenwijsheid van een
gearriveerde popgroep
aan een groot internatio
naal publiek aangediend.
De geheel naar eigen in
zicht gemaakte debuutel
pee van de nieuwe Delftse
muziekformatie wordt
door de nieuwe Neder
landse platenmaatschap
pij Back Door uitgebracht
in Noorwegen, Zweden,
Finland, Denemarken,
Duitsland, Oostenrijk,
Zwitserland. Frankrijk,
Spanje, Portugal, Austra
lië, Canada en Japan-
Geen geringe start voor een
popformatie met zo weinig
ervaring als Mo. Alleen
drummer Harm Bieger was
eerder in verschillende pop
groepen actief en werkte
ook mee aan een aantal Ne
derlandse elpees. Delftse
zangeres Heili Helder en
stadgenoot Clemens de Lan
ge zijn aan een onbekend
avontuur begonnen; broer
Huub de Lange is afgestu
deerd musicoloog en speelde
eerder in een circusorkest.
Mo gaat zijn eigen weg. De
dame en drie heren weten
wat ze willen en accepteren
daarom geen inbreng van
een arrangeur en/of produ
cent. Voor de debuutelpee
heeft Mo deze verantwoor
delijkheden bij zichzelf ge
houden. Achteraf lijkt de
vraag gerechtvaardigd of
dat verstandig is geweest
Het totale geluid klinkt
zoals op veel debuutelpees:
men beschikt over interes
sante composities en een
oorspronkelijke aanpak,
maar weet niet helemaal in
welke richting de muziek
moet worden gestuurd. Ac
centen worden hierdoor
soms verkeerd gelegd of
weggelaten en dat komt de
diepte van het eindresultaat
niet ten goede.
Van de debuutelpee straalt
veel talent af, maar Mo lijkt
de mogelijkheden toch niet
volledig te hebben uitge
buit. Een uitgesproken taak
voor een producer, die ge
makkelijker afstand neemt
van het materiaal. De onge
schoolde stem van Heili
Helder, die zeer spontaan
en met overtuiging zingt,
had bijvoorbeeld meer lei
ding moeten hebben.
Paralel
Het type muziek zal het Ne
derlandse publiek zeker als
minder oorspronkelijk in de
oren klinken dan de leden
van de groep en de mede
werkers van Back Door.
Paralellen met de eerste el
pee van Gruppo Sportivo en
ook overeenkomsten met
Supersister en de zangstijl
van Sonja Kristin a (Curved
Air) zijn waarneembaar.
Mo doet het dus op haar
manier en dat leidde na
vier opnamedagen al tot
een conflict met de platen
maatschappij, waarmee aan
vankelijk in zee was ge
gaan. Clemens de Lange:
,,Die lui wilden inbreng in
onze muziek en daar kon
den wij onmogelijk mee ac-
coord gaan. Omdat we bin
nen het wereldje van de
popmuziek al snel veel be
kendheid hadden gekregen,
konden we gemakkelijk
overstappen naar welke
willekeurige andere maat
schappij. Dat hebben we ge
daan. Door het enthousias
me van Ton van den Bre
mer viel de keuze op Back
Door".
Ton van den Bremer werkt
bij platenmaatschappij Pho
nogram en is stimulator van
het nieuwe label Back Door,
waarmee Phonogram nieuw
talent een kans wil geven.
Over Mo zegt hij: „Het ge
luid van de groep is heel
apart Het is totaal anders
dan wat ik de afgelopen
vijftien jaar heb gehoord. Ik
voorspel Mo een grote toe
komst. Vooral ook door hun
eigen inventiviteit en zelf
standigheid".
Tango-pop
Clemens de Lange noemt
de muziekstijl van Mo tan
go-pop. Het als exclusief
omschreven geluid wordt
voor een belangrijk deel be
paald door de enigszins on
gebruikelijke bezetting van
de Delftse formatie, Heili
Helder zingt, Harm Bieger
verzorgt de percussie
(drums). Clemens de Lange
speelt synthesizer en Huub
de Lange piano en fagot
(bassoon).
Mo behoort dus tot de zeld
zame popgroepen ïn West-
Europa zonder gitaristen.
Clemens de Lange (27): „We
wijzen gitaristen niet van
de hand. In verschillende
kranten hebben we begin
dit jaar advertenties gezet
en gedurende een half jaar
zijn er vele audities ge
weest. Daar zaten soms uit
stekende gitaristen tussen,
maar die waren allemaal
niet eigenwijs genoeg. Ze
speelden keurig hun deun
tjes, maar het klonk alle
maal te traditioneel, te wei
nig afwijkend".
In die advertenties riepen
Huub en Clemens de Lange
ook drummers en zangeres
sen op. Na een moeizaam
proces bleken Harm Bieger
en Heili Helder eigenwijs
genoeg. De broertjes De
Lange, zoals ze zichzelf noe
men. hadden vijftig num
mers op papier gezet en
daaruit werd een selectie
gemaakt voor de onlangs
verschenen debuutelpee.
door
Oscar van der Kroon
„Door de arrangementen is
het oorspronkelijke mate
riaal hier en daar flink ver
anderd. Iedereen had een
even grote inbreng bij de
opnamen. Heili schreef een
aantal teksten en Harm Bie
ger, studerend op het Haags
conservatorium, heeft een
paar nummers uitstekend
gearrangeerd. Hierdoor
heeft de elpee een constante
kwaliteit gekregen".
Ton van den Bremer vertelt
dat Mo tijdens de opnamen
volledig vrij is gelaten: „Ze
hebben goede ideeën en
ontwikkelen zichzelf voort
durend. Sommige popgroe
pen leveren een tape in en
vragen of wil alles verder
willen regelen. De leden
van Mo wachten nergens op
en denken voortdurend
mee. Dat heeft me vertrou
wen gegeven. De komende
maanden zal leren of het
publiek al rijp is voor de
muziek van Mo. Zelf heb ik
het gevoel dat de groep de
tijd een beetje vooruit is.
Voor een doorbraak in Ne
derland ïs het succes van
een single altijd heel be
langrijk. De eerste single
Nancy is twee maanden ge
leden uitgekomen en op de
radio veel te horen geweest
Om voor mij duistere rede
nen viel de verkoop toch te
gen. Pas de afgelopen we
ken is de belangstelling
sterk toegenomen. Daarom
wachten we nog even met
het uitbrengen van de twee
de single Fred Astaire.
Daarmee zal Mo ongetwij
feld doorbreken".
Doorbraak
Hoewel Ton van den Bre
mer ervan overtuigd is, dat
Back Door met Mo een be
langrijke troef in handen
heeft, hoopt de Hilversumse
producent niet dat de door
braak te snel grote vormen
aanneemt. Hij noemt de op
komst en ondergang van
Herman Brood als voor
beeld hoe het niet moet
gaan. „Als we de zaak goed
aanpakken, dan kan de
doobraak naar Amerika
worden gemaakt. Dat heeft
echter veel tijd nodig. De
ambitie is er in ieder geval.
Er wordt hier met hart en
ziel aan Mo gewerkt".
Do nieuwe Delftse popgroep Mo. V.l.n.r. Harm Bieger, Heili Helder, Clemens en
Huub de Lange.
De poptraditie van Delft,
vendig gehouden door Tee-
Set, After Tea, Polle Edu-
ard, ALquin en The Mete
ors, wordt door Mo voortge
zet. In januari begint de
groep een Nederlandse
tournee. Clemens de Lange
benadrukt, dat opnieuw is
gezocht naar een afwijken
de aanpak. Veel duidelijk
heid geeft de Delftenaar
niet. De groep zal in ieder
geval niet optreden in het
traditionele theatercircuit.
De Lange: „We gaan alleen
in de grote steden optreden.
Gedacht moet worden in de
richting van het circus en
de ijsrevues".
Mo wil zo snel mogelijk
full-professioneel worden.
Clemens de Lange, afgestu
deerd aan de Delftse TH:
„Back Door heeft ons inter
nationale steun toegezegd.
De eerste berichten "uit Ja
pan zijn gunstig. Onze mu
ziek is ondergebracht bij
een uitgever in Duitsland
en voor de tour hebben we
een uitstekend management
gevonden. Een dergelijke
aanpak is nodig wil je niet
gaan klooien zoals al die an
dere Nederlandse groepen".
Modehuis
jVVij zijn dinsdag, woensdax
,£0 donderdagavond tot 21.00 uur geopend.
SCHIEDAM
BROERSVF.ST 109
TEL. 267416.
g136-138
Rotterdam
Tel. 010-140619
Freencksplaats 9 Ruben, plain 12
Rotterdam Schiedam
Hl neger sberg Te'. 010-261975
Tel 010-167700
slechts 8 dagen
BONTMANTELS
Flinke krachten, die van aanpakken weten, kun
nen wij regelmatig plaatsen bij relaties Fn Rot
terdam, Schiedam, Vlaardingen en Maassluis.
Volledige dagtaak.
Ploegendienst is mogelijk.
Produktie-ervaring is niet vereist.
Interesse?
Bel even naar Saskta Meijer en maak dan
meteen een afspraak.
Vlaardingen. Weslhavenkade4010 - 35 8311
X BREDE HAVENSTRAAT 6
1 VLAARDINGEN - TELEF. 35.45.25
I Tevens theatergeschenkbonnen
voor elk willekeurig bedrag.
Geopend
van
9.HM3.00
en'
13.30-17.00
uur
OP
zaterdag
gesloten
direct werk in de
gezondheidszorg voor:
Per 6 december a.s. zoeken wij voor éèn van onze re
laties een ziekenverzorger/ster, die bereid is atle
diensten le draaien.
Voor diverse ziekenhuizen in Rotterdam, Schiedam en
Vlaardingen zoeken wij per zo spoedig mogelijk A-
verpleegkundigen. Diensten In overleg. Pert-iime is
mogelijk.
Voor nadere Informatie en wellicht het maken van een
afspraak kunt u kontakt opnemen met Corria
Bergsma.
Vlaardingen, Westhavenkade 4,010-35 8311
Delft In het tijdvak voorafgaande aan de uitvinding
van de dragline, de heimachine, het stoom- of dieselge
maal en de autosnelweg had de mens bij de keus van
zijn woonplaats, zijn akkers en zijn karrepad terdege
rekening te houden met de voorwaarden die de natuur
stelde. Op een al te droge zandige plaats waar de wind'
vrij spel had, moest de mens wijken door verstuiving.
Op al de natte veengronden zou het graan verrotten en
transport over land onmogelijk zijn.
Be mens die leefde in de ding van het veen) ging land
steentijd, in de romeinse tijd,
ilfs
Te koop
aangeboden:
Alles per kist.
Maasdijk 71, Maasdijk
KENNISMAKING g
ALLEENSTAANDEN va. 30 jr..
raterdagav. 8 uur, gezellige
feestelijke dansavond in „Mid-
deirmyse". Konlnglnnelaan 403,*
Vlaardinflsn. Entree ƒ2,50. Inl.
dhr. Vis. tel. 015-567066.
I ONDERHOUD EN "7j
REPARATIE
Voor het LEVEREN, SCHOON
MAKEN EN REPAREREN van
uw geisers naar Smederij Daub.
Callanburgstr. 80, Vtaardlngen.
Tel. 34.30.98,
TE KOOP *1
AANGEBODEN
Het juiste adres voor at uw
MEUBELSTOFFEERWERK Fa.
Hesseu en Co., EendracM-
straat 52. teL 341583 - 348764
na 18.00 uur.
in de middeleeuwen en zelfs
nog lange tijd daarna, had
acht te slaan op het klimaat!
en de geschiktheid van de
bodem voor de activiteiten
die hij wenste te bedrijven.
In het westen werd de mens
daarbij het meest bedreigd
door het opdringende water.
Daarbij moet niet alleen ge^
dacht worden aan overstro
mingen door de zee en de ri
vieren, doch ook aan de stij
ging van het grondwater, de
klink van de bodem en sto
ringen in de afwatering.
Langzamerhand is de mens er
in geslaagd zich los te maken
van de beperkingen die de bo
dem en het klimaat hem stel
den en wel door de ontwik-
kleing van de techniek. Be
langrijk in dit verband was de
ontwikkeling van de huister
pen, de dijken, sloten voor de
afwatering en in eer» ander
vlak de wording van het wa
terschap. Het klimaat lijkt
sinds ae romeinse tijd geen
spectaculaire veranderingen te
hebben ondergaan. Heel an
ders echter is het met de bo
dem gesteld, de bovenste me
ters van de aardkorst.
In 194B heeft Van Liere een
belangrijke studie gewijd aan
de bodem van het Westland.
De kartering van het gebied is
naast recente studies nog
steeds bruikbaar. Het werk
van Van Liere is evenwel op
enkele belangrijke punten
verouderd en achterhaald. Zo
is zijn datering van een klei
laag die een groot deel van het
Westland overdekt op grond
van archeologisch onderzoek
weerlegd. Het Westlanddek
dat ten zuiden van de lijn
Monster-Wateringen en van
daar tot Vlaardingen aan de
oppervlakte is gelegen, werd
niet in de derde eeuw, maar in
de twaalfde eeuw afgezet
Het beeld van het patroon van
vloedkreken van waaruit de
afzetting van klei en zand
plaatsvond is sedert 1948 ver
fijnd. Te weinig oog heeft Van
Liere ook gehad voor vernieti
ging van land door de zowel
de zee als de mens. De land-
vernietiging door de zee vond
plaats ten zuiden van de lijn
Monster-Maassluis. Door af
graving en ontwatering, als
mede door oxidatie (ontbin-
verïoren in gebieden met een
veen dek aan of nabij de opper
vlakte. Dit is in het grootste
deel van Midden-Delfland het
geval geweest.
Dit laatste proces van land ver
lies is in het landschap vast te
stellen, door vergelijking van
de hoogte van het maaiveld in
de Vlietlanden met die in de
omringende polders. Dit ver
schijnsel wacht nog op een ge^
degen historische verklaring.
Klink en oxidatie van het
veen kunnen ingrijpende ver
anderingen. in het landschap
tot gevolg hebben gehad, die
van invloed zijn geweest op de
bewoonbaarheid en de bruik
baarheid van het land voor de
mens. Er moet in dit verband
rekening .worden gehouden
met de mogelijkheid, dat het
maaiveld sedert de vroege
middeleeuwen vele ma tcia
gedaald op plaatsen waar het
veenpakket het dikst was. Een
probleem bij de reconstructie
van de vroegere situatie van
het landschap vormt de om
standigheid, dat het veen door
oxidatie spoorloos kan ver
dwijnen.
De 'jongste geologische kaart
spreekt van Duinkerke afzet
tingen van zand en klei; ge
noemd naar de plaats waar de
karakteristieke opeenvolging
van lagen voor het eerst diep
gaand is bestudeerd. Men on
derscheidt 0, I, II, lila en Illb
afzettingen. Tussen de eerste
vier afzettingen worden in
Midden-Delfland vaak veenaf-
zéttingen aangetroffen, die een
belangrijke rol hebben ge
speeld bij de datering. Voor
Midden-Delfland geldt dat de
Duinkerke 0 laag is afgezet
tussen 1500 en 1800 voor Chr.;
de Duinkerke I tussen 500 en
200 voor Chr.; de Duinkerke
II tussen 250 en 600 na Chr.;
de Duinkerke III tenslotte na
800.
Archeologisch onderzoek heeft
aangetoond dat de Duinkerke
III sedimenten (afzettingen),
die uit twee onderscheiden af
zettingen blijken te bestaan,
afgezet zijn in de twaalfde en
mogelijk zelfs in het begin van
de dertiende eeuw. Verder
gaand archeologisch en histo
risch onderzoek zal hierover
misschien uitsluitsel kunnen
feven. De afzettingen van
>utnkerke I, die als een dek
over een groot deel van Mid
den-Delfland zijn afgezet en
op vele plaatsen een dunne
laag over het veen vormen,
zijn opgebouwd uit compacte
kalkloze zeer zware klei. De
dikte van de afzettingen be
draagt niet meer dan een me
ter en neemt ïn oostelijke rich
ting af.
De voornaamste inbraakgeul
bevond zich ten tijde van de
sedimentatie - beëindigd in de
romeinse tijd - ter plaatse van
de tegenwoordige Gantel. Dit
geulensysteem liep in de rich
ting van Rijswijk en Delft en
vertakte zich daarna onder an
dere in westelijke richting, dus
aan de noordoostelijke zijde
van Midden-Delfland. Bewo-
ningsresten uit de romeinse
tijd worden meestal aangetrof
fen op de Duinkerke I afzet
tingen. Uit de periode tussen
de romeinse tijd en de twaalf
de eeuw 2Ïjn voor Midden-
Delfland geen nieuwe afzettin
gen bekend. Evenmin zijn er
aanwijzingen gevonden dat er
ïn deze periode nog veenvor-
nring op grote schaal heeft
plaatsgevonden.
Westlanddek
In een brede strook, ongeveer
ten westen van de Gaag, als
mede in een zich diep landin
waarts uitstrekkende tong
rond Vlaardingen liggen de
zogenaamde Duinkerke lila
afzettingen aan de oppervlak
te. Deze worden op grond van
archeologische vondsten en
historische berichten meest in
verband gebracht met over
stromingen door de zee en/of
de rivier. De afzettingen uit
deze periode zijn vrijwel ner
gens dikker dan een meter en
vertonen het karakter van een
dek van lichte klei, dat landin
waarts dunner wordt Het is
dit dek dat door Van Liere
Westlanddek wordt genoemd;
een naam die sedert dien is in
geburgerd.
Deze laag is van belang, omdal
zij in een groot deel van hel
Westland een van de factoren
vormt die de tuinbouw heeft
gestimuleerd. Na deze afzettin
gen hebben overstromingen in
het gebied van De Lier nog
gezorgd voor een jongere sedi-
mentlaag. Deze wordt Duin
kerke Illb genoemd en heeft
het karakter van lichte kiel
Na de twaalfde eeuw heeft een
gesloten dijkenstelsel langs de
noordelijke oever van de mon
ding van de rivieren Lek en
Maas het water gekeerd. He
laas toont de geologische kaart
bitter weinig van de uit land
schappelijk en historisch
standpunt interessante ont
wikkeling in en op de bodem,
die na de twaalde eeuw heeft
plaatsgehad.
De klink en oxidatie van het
veen door ontwatering heeft
een sterke daling van het
maaiveld veroorzaakt, zodat
het water niet meer vrijelijk
naar het lager gelegen buiten
water kon stromen. Hoe de
mens zich tegen de waterover
last heeft verweerd door de
aanleg van dijken, woonheu-
veis, afwateringskanalen, slui
zen en polders zijn zaken die
nog in het middelpunt van de
belangstelling staan. Het door
de elementen gevormde land
schap en het werk van de
middeleeuwse mens om de bo
dem aan zich te onderwerpen
heeft op vele plaatsen verba
zingwekkend gaaf de tand des
tijds doorstaan. Het is zaak dat
men zich diepgaand bezint op
de waarde van Midden-Delft,
alvorens draglines en bulldo
zers vrij toegang krijgen voor
de reconstructie van het ge-
bied.
gniiiiiiiiHiiiiiiniiiniiiiiiiiiiiiitiiiiiiijiiiiiiiiiiimiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiaiiuuiuiiiüiKI
De Midden-Delfland Vereniging is van mening, <3at sr_ s
cheologisch onderzoek aan de reconstructie van Midden- S
Delfland vooraf dient te gaan. In de veelheid aan rap-
Z porten van de Reconstructiecommissie is daaraan ïot dus- g
ver nauwelijks aandacht besteed. Dit is tijdens een stu- 2
diedag vastgesteld door de historische verenigingen in de g
regio, die zich hebben verenigd in een stuurgroep. Deze 2
groep poogt het wetenschappelijk verantwoord onder-
1 zoek tijdig op gang te brengen. In samenhang hiermee s
heeft de Mid den-Delfland Vereniging artikelen gepubli- 3
ceerd, die betrekking hebben op de wording van Mid- 2
den-Delfland, het verkavelingspatroon, archeologische
vondsten, de landelijke bebouwing en de kas teel werven g
in het gebied. Bijgaand een publicatie van A. J. van der g:
Valk over de wording en verwording van Midden-Delf- 2
I land. 3
2
SuiiiiiiiiiiiiuiutitntunniiiiuitiiininiiiiinRuiiiiiiununiuimiriraiiuuiiiuiuiuiitiBUUBU^
vL
