STAD/STREEK
'Recht op gas, net als
elke Schiedammer'
Tien eeuwen historie
in een familiekroniek
m
Stickers
Zaterdag
werkdag
Geld als
water (1)
Geld als
water (2)
Tweemaal geboren
Errruit! (1)
Errruit! (Z)
Kethel-kerkhuurt voelt zich achtergesteld
Peter Bechinie
von Lazan laat
Boheems verleden
herleren
vo/sc/ww
dinsdag
27 januari 1981
Schiedam Kethel-
Kerkbuurt is het beu. Vijf
jaar al zijn zij aan het ijve
ren voor de aanleg van
een gasleiding. Noodge
dwongen moeten de be
woners van 127 gezinnen
op olie stoken, een brand
stof die gezien de enorme
prijsstijgingen van de laat
ste jaren een flinke greep
in hun portemonnee bete
kent. De gemiddelde
warmtegraad is 18° Celsi
us, een graad die volgens
een recent ONS-rapport
onder de maat is. Onder
handelingen met de ge
meente zijn tot nu toe
spaak gelopen.
„Ze verwachten gewoon dat
wij geen bonje maken, maar ik
weet nog niet als het om geld
gaat of er geen bonje van
komt," zegt een van de bewo
ners. De investering voor de
aanleg van een gasleiding in
Kethel-Kerkbuurt is drie mil
joen gulden. Een bedrag waar
de gemeente nogal mee in zijn
maag zit, want waar moet dat
vandaan komen?
CDA-raadslid Aad van Lingen
heeft zich ingezet voor de be
woners en stelde in de com
missie financiën dat dit bedrag
altijd ergens vandaan te halen
is. „Is de waterpot op. dan
hebben we nog een fonds Bij
zondere Werken maar het is
onze plicht deze mensen van
Investering
van 3 miljoen
elementaire behoeften te voor
zien," aldus Van Lingen. In de
laatste commissievergadering
van financiën en economische
zaken schaarden zich meer
fracties achter Van Lingen.
Concreet resultaat van deze
vergadering was dat er een
enquête onder de bewoners
gehouden zal worden om de
behoefte aan een gasleiding te
peilen.
Het emotionele relaas van een
gesprek met enkele bewoners,
die de oliestookkosten niet
meer op kunnen en willen
brengen: „In oktober vorig
jaar heb ik 2200 liter olie A 80
Van links naar rechts: C.Smits, J, Ruys. 1. van Adrichem. We willen heren blijven..."
cent gehad," vertelt hovenier
G. Smits. „Twee weken gele
den 1 moest ik hem bij laten
vullen. Ja, en ik had nog een
rotstrop ook want mijn reser
vetank stond open, die was
ook leeggestookt Nu heb ik er
weer 1700 liter bij. Daar kan
ik weer even mee vooruit,
maar dan moet het niet gaan
vriezen want dan kunnen ze
nog een keer komen. In een
half jaar stook ik als het niet
hard vriest 4000 liter A 80 cent
Vlaardingen Bij adelijke en
oude, aristocratische families
staat Vlaardingen niet hoog
genoteerd op het lijstje van fa
voriete vestigingsplaatsen.
Toch heeft er een telg uit van
een oud Boheems vorstenge
slacht in deze stad aan de Wa
terweg domicilie gekozen. Niet
in een of ander operettepaleis,
maar gewoon op de vierde
verdieping van een eigentijds
en comfortabel flatgebouw.
Peter Bechinie von LaZan is
zich, vooral door zijn hobby,
heel goed bewust van zijn af
komst maar met het feit dat er
aan adelijke titels geen maat
schappelijke privileges meer
zijn verbonden schijnt hij niet
zo erg te zitten.
„Ik zou maar niet zoveel op
schrijven over het geslacht Be
chinie of over de geschiedenis
van Bohemen. Ik denk niet
dat dat de mensen in het Rijn
mondgebied veel interesseert,"
zegt hij als we blijven praten
over de lotgevallen van de his
torische Boheemse adel. „Ik
zou veel beter iets kunnen
vertellen over genealogie; over
mijn speurtocht naar het voor
geslacht, dat lijkt me veel
boeiender."
Peter is vijfendertig jaar en is
grafisch ontwerper bij een
dagbladconcern. Hij is ge
trouwd met bibliotheekassis
tente Coby en heeft een zoon
tje dat Wenzel heet („Het is in
de familie Bechinie al eeuwen
lang gebruikelijk om aan één
zoon de naam te geven van de
koning die onze familie in 931
in de adelstand verhief en dat
gebruik wil ik met Wenzel
graag in ere houden.") Hij
spreekt met een licht accent
dat enigszins aan Duits doet
denken en viert dit jaar zijn
tienjarig „genealogen-jubi
leum".
Peter's voorouders hebben
vanaf de tiende eeuw een be
langrijke rol gespeeld in de ge
schiedenis van het koninkrijk
Bohemen (of Cesk^, zoals de
bewoners het zelf noemen.) De
Boheemse adel heeft in de
loop der eeuwen gevoelige
klappen gekregen: in 1620 bij
voorbeeld verlieten bijna alle
aanzienlijke families het land
na de Slag op de Witte Berg,
die het uiteindelijk resultaat
was van een jarenlange gods
dienststrijd.
Definitieve klap
Toen na de Eerste Wereldoor
log Bohemen ophield te be
staan en opging in de nieuw
gevormde staat Tsjechoslova-
kije verloor de Boheemse adel
nog meer aanzien en de laatste
en defitieve klap kwam na de
Tweede Wereldoorlog toen de
nieuwe staat binnen de in
vloedsfeer van de Sowjetunie
terechtkwam. Voor adeldom
was er toen zeker geen plaats
meer, hoewel Peter's familie
bleef êr gewoon bleef wonen
en werken.
In de loop der eeuwen is de fa
milie ook behoorlijk „ausge-
wanderd" door het Oosten
rijks-Hongaarse keizerrijk. Zo
werd Peter geboren in de
Hongaarse hoofdstad Boeda
pest. Hij besloot in 1970 dat
land te verlaten. Hij kwam in
Italië terecht en kon dankzij
kennissen in Nederland ko
men. („Ik voel me vóór alles
Europeaan, dus...") Het vorste
lijk verleden van het geslacht
Bechinie bleef hem bezighou
den en langzamerhand werd
Peter de „geslachtsarchivaris"
van de familie.
Vanuit Vlaardingen de kro
niek over een Tsjechisch vor
stengeslacht samenstellen ver
eist behalve veel vakkennis
ook de nodige handigheid. Ge
gevens uit de Tgechische
staatsbibliotheken, oude naam
registers en belastingboeken
kunnen alleen al vanwege de
afstand niet zomaar even wor
den opgezocht. Bovendien is
de Tsjechische regering niet zo
enthousiast over de historische
inbreng van de oude adel. Pe
ter moet dus gebruik maken
van allerhande trucks en van
de „koeriersdiensten" van
achtergebleven relaties.
Witte plekken
Toch heeft Peter in de loop
van tien jaar al 25 banden van
zijn familiekroniek samenge
steld. Met enkele „witte plek
ken" is hij nu aangeland in de
tachtiger jaren van de dertien
de eeuw. Hij weet in ieder ge
val dat zijn voorouders in 931
in de adelstand werden verhe-
Het familiewapen van de
Bochlnfes van Lazans is een
met ridderhelm bekroond zil
veren schild met drie vissen
in keel (heraldisch rood). Het
is een erg oud wapen en Pe
ter is er best wei een beetje
trots op. „Noblesse nobllge".
ven en dat er dus nog bijna
tweeën een halve eeuw „ont
breken".
„Je zou het een verslavende
hobby kunnen noemen. Als je
er eenmaal aan begint blijft
het je bezighouden. Het is echt
detectivewerk. Mijn vader en
door
Marl Timmermans
Peter Bechinie von UBan:
„Genealogie is geen dllletan-
tenwerk. Detectivewerk zou
je het moeten noemen."
mijn grootvader hadden er al
veel werk voor verzet en een
oudoom in Berlijn had voor de
oorlog ook al enkele banden
klaar. Dat was voor mij de ba
sis, van waar uit ik ben begon
nen. Ik moest al dat werk tot
één geheel samenvoegen en
daarin natuurlijk verbeterin
gen en aanvullingen aanbren-
Genealogie wordt meer en
meer ais een volwaardige we
tenschap beschouwd. Het ver
dwijnen van de zogenaamde
aristocratische barrière maak
te de leer van de afstamming
voor erg veel mensen toegan
kelijk. „Er komt bij veel men
sen natuurlijk snobisme aan te
pas. Die zijn er echt op uit om
hun familie een verwantschap
met het huis van Karei de
Grote toe te dichten. Dat be
zorgt de genealogie vaak een
slechte naam. Afstamming is
vooral tegenwoordig een zaak
van iedereen. Voor iedereen is
het interessant om te weten
wat je voorouders deden en
welke banden er bestaan.
Daarvoor hoef je natuurlijk
•helemaal niet van adel te
zijn."
Gemakkelijker
„Ja, dat adeldom maakt het
wel gemakkelijker. Er is veel
meer over opgeschreven bij
voorbeeld. Al blijft het ook
dan zoeken, hoor. Zeker als je
het op afstand moet doen." Ie
dere avond besteedt hij wel
enkele uren aan zijn histori
sche speurtocht en langzaam
aan is hij de „Bohemenspecia-
list" van de internationale ver
eniging geworden. De genea
loog is lid van de internationa
le genealogenvereniging Adler
en van de Nederlandse vereni
ging Gens Nostra. De leden
van deze verenigingen helpen
elkaar met gegevens en ook
voor Peter is de medewerking
van collega's een belangrijk
element in zijn „detectivear-
be id".
Tussen Brno en Praag ligt
het dorpje Bechyne. Op deze
gravure staat het familieslot
met de hoge toren rechts. „Ik
ben er pas één keer geweest.
Tegenwoordig is het een mu
seum annex „Kuhrort".
Behalve op het werk van zijn
vader, grootvader en oudoom,
de medewerking van relaties
in Tsjechoslowakije en de hulp
van verenigingsleden moet de
Hongaarse immigrant zijn kro-
niekwerk verrichten met ge-
gegevens uit oude boeken. Op
veilingen en in antiquariaten
koopt hij veel bruikbaar mate
riaal. Zijn huiskamer en zijn
werkhoek staan dan ook vol
met oude leren banden, waar
in veelal in Gotisch Duits lan
ge lijsten en beschrijvingen
staan van mensen en families
in het oude Bohemen. Op ver
zoek van eert Tsjechische pro
fessor stelt Peter nu het
naamsregister samen bij een
zestiendelig werk over de ge
schiedenis van de Tsjechische
provincies. „Ik heb geen klas
sieke opleiding gehad, maar
door deze hobby heb ik vrij
goed latijn, middelhoogduits
en tsjechisch geleerd."
„Wensen? Ja, ik zou gewoon
alle bibliotheken en archieven
in Bohemen ongehinderd wil
len napluizen. Dat is ten eerste
al financieel onmogelijk, want
dat zou jaren in beslag nemen.
En eh... laat ik nou maar met
een van de gelegenheid ge
bruik maken om eventuele
Tsjechen in de omgeving te
vragen mij iets te laten weten
over hun voorouders. Als ie
mand iets wil weten kan hij
natuurlijk ook bij mij terecht
Telefoon 35.72.52."
Peter Bechinie is nu begonnen
om een kaartsysteem aan te
leggen van alle personen uit
het familieregister. „Een gi
gantisch werk, dat wel, maar
het is de enige manier om echt
volledig te zijn. Klaar? Ik
denk riet dat je ooit kan zeg
gen dat een familiekroniek af
is. Er blijven altijd wel witte
plekken." En toch blijft Peter
Bechinie von Lafan naar vol
ledigheid streven. De passie
van een genealoog kent geen
slot.
per liter, dat is 3200 gulden,
dus 540 gulden per maand en
dan staan boven de radiatoren
niet eens aan! Dan heb je al
leen je stookkosten maar, daar
komen je andere vaste lasten
dan nog eens bij. Dit jaar heb
ik voor het eerst mijn spaar
bankboekje aan moeten spre
ken en sta ik in het rood."
Ineke van Adrichem vult hem
aan: ,,Je kunt inderdaad niets
meer doen, alles gaat op aan
stookkosten. Wij hebben toch
door
Karin Kuijpers
net zo goed het recht op voor
zieningen die de Schiedam
mers hebben?"
Uit een onderzoek van de
ONS blijkt dat een bedrag van
1500 gulden voor rekening van
de bewoner moet komen als de
gasleiding aangelegd zou wor
den. Een bedrag dat voor som
mige bewoners een breekpunt
zou kunnen zijn. Volgens Ine
ke van Adrichem is dit echter
niet alles. „Daar komt een
nieuwe verwarmingsketel bit
van 1000 gulden en eventueel
nieuwe pannen. Ik denk dat
we kunnen rekenen op 3000
gulden of meer, als de leiding
er komt Waarom moeten wij
nou 1500 gulden betalen als
het eiders in de stad veel min
der kost? De gemeente kan
best als compensatie voor de
hoge stookkosten in de afgelo
pen jaren dit bedrag betalen."
„Trouwens," zegt Kethelinwo-
ner J.Ruys, als de gemeente
een enquête wil houden op ba
sis van die 1500 gulden, dan
winnen ze altijd. Daar moet
eerst nog over gepraat worden,
maar voor het zover is sturen
we een rondschrijven aan alle
bewoners dat ze het formulier
niet moeten invullen zolang de
zaken niet rond zijn. Die drie
miljoen is geen investering,
maar een voorziening waar we
recht op hebben. We willen de
zaken als heren afhandelen,
we zijn geen actievoerders,
maar ik weet nog niet hoe het
zal lopen als het zo doorgaat."
Ook indien de 1500 gulden
aansluitkosten betaald moeten
worden, zullen de aanwezige
bewoners gas nemen. „Als je
maar lang genoeg het leven
hebt, sleepje het er wel uit," is
de mening van de meesten.
Het gemeentebeleid in de gas-
zaak vinden ze treurig. „De
service van de gemeente in
Kethel is bedroevend en zeer
onzorgvuldig," aldus Smits.
„Ze weten ons altijd wel te
vinden voor leuke fietstoch
tjes, maar geven 'niet thuis' als
het om geld gaat."
De Vlaardingse gemeente-se
cretaris, N. H. Duinkerken,
heeft nog altijd geen vijfdaagse
werkweek. Volgens de 'In
structie voor den Secretaris
der gemeente Vlaardingen'
vastgesteld in 1908 en voor het
laatst gewijzigd in 1913, moet
de man zich nog steeds iedere
zaterdag op het stadhuis mel
den, om 's morgens spreekuur
voor de bevolking te houden.
Artikel 6 luidt immers: „Hij is,
voor zooveel zijn tegenwoor
digheid niet elders wordt ver-
eischt, dagelijks, behalve Zon
en Feestdagen, op het hem
door de gemeente aangewezen
kantoor, 's voormiddags van
10 tot 12 uur voor het publiek
te spreken." Maar Duinkerken
kan natuurlijk wel onder die
verplichting uit Hij zegt ge
woon dat dat zijn tegenwoor
digheid thuis wordt vereisebt
De Schiedamse gemeenteraad kon
zijn schzapies vorige week maan
dag moeilijk op het droge krijgen.
Eerst een discussie over waterme
ters, later geharrewar over water
zuivering. Dat heeft wat zweet
droppels gekost.
De watermeters, die bedoeld zijn
voor die huizen in de oude wijken
van Schiedam, die nu nog met
meer dan negen op één meter zit
ten, worden betaald uit het fonds
welzijnsvoorzieningen. „Dat is ook
gek," zei Rob Hijmans van D'66r
„wat heeft een watermeter nu met
welzijn te maken?" De reacties wa
ren simpel: èlles heeft met welzijn
te maken. Al zou je de hele stads
vernieuwing uit dat fonds willen
betalen (en er zou genoeg in zitten),
volgens dat principe kan het zon
der moeite. En toch zijn die water
meters wel een aardige vondst
Want ooit verpatste Schiedam zijn
eeuwigdurend watercontract aan
Rotterdam voor een flink aantal
miljoenen, maar wel zou Schiedam
dan voor het drinkwater moeten
gaan betalen. Die watermiljoenen
kwamen in een pot de waterpot
die tegenwoordig 'fonds welzijns
voorzieningen' heet.. Nu met de
huidige bestemming van de gelden
blijft het een natte bedoening.
Het is opmerkelijk dat raadsleden bij tal van gelegenheden hun ergernis
uitspreken over het feit dat fraaie, nieuwe gebouwen al zo snel beplakt
en bekladderd worden door de gebruikers. Diverse fracties doen zelf ook
aan dergelijke 'verfraaiingen' mee. Op het raampje naast de deur van de
fractiekamers van D'66, CDA en SP/PSP, op de 2e etage van het Vlaar
dingse stadhuis, zitten vieze stickers met partijreklame geplakt De PSP-
fractie gaat nog wat verden die heeft op haar naambordje 'SP/PSP' nog
een klein stickertje geplakt precies over de aanduiding 'SP' heen. Op het
raam van de fractiekamer van SGP/GPV hangt een poster van de Natio
nale Brandweerdag 1980. Bij VVD en PvdA hangt niets.
Artikel Q.
Hij i», toot tooreel eqo tegenwoordigheid niet all
'-wordt rereischt, dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen,
het hem door de gemeente aangewezen kantoor, "s TOor-1
middaga vaa 10 tot 12 nor voor het publiek te spreken J
Artikel 7,
De' Secretaris mag geene 'andere betrekking vet
eénig beroep of bedrijf uitoefenen, zou
i Bar gem «ester eo Wethoude
Al met al voelen wij nattigheid.
Ooit. dus. kreeg Schiedam gratis
drinkwater uit de Maasstad. Later
wilde Rotterdam van dat contract
af en Schiedam stemde ermee in!
Die domheid al vele malen be
treurd, vooral toen het water zo
duur werd de kuup.
Van een deel van het geld, dat
Schiedam kreeg in ruil voor ver
breking van het contract, worden
nu een paar honderd watermeters
betaald. Maar moeten Schiedam
mers daar dankbaar voor zijn?
Toen het water nog gratis was,
kraaide geen haan om zo'n meter.
geboot*
Spaland
fuïri«»£
i Fragmenten uit Elsevlers persbericht.
Het levende bewijs van reïncarnatie geeft Elsevier Nederland BV in een
persbericht over Adriaan van der Veen, de schrijver die in Schiedam en
Vlaardingen binnenkort boeken komt signeren. Van der Veen is twee
maal geboren, als wij Elsevier mogen geloven: eenmaal in Schiedam en
eenmaal in Venray. Goed, een schrijver mèg alles uit zijn duim zuigen,
maar een erkende uitgeverij gaat kennelijk niets te ver.
Voor sommige muziekgezelschap
pen is het carnaval nu eenmaal on
vermijdelijk. Het Schiedams Trio
Mustang, gevormd door de hengste-
rige heren die vorig jaar de feest-
markt probeerden te veroveren
met een lied dat er al tegenaan
hing, heeft ook dit jaar de lijn der
dubbelzinnigheid voortgezet. Het
nieuwe ca ma vals nu mm er heet
'Hup erin, hup eruit'. Feministes
zullen ongetwijfeld geen moeite
hebben met de keuze: errrruit!
Hebt u ook zo'n moeite tot tien te
tellen? Wij gaan bij drie al in de
bocht Van je een. twee, vier, en
waartoe dat leidt, hebt u in onze
krant van vorige week woensdag
kunnen ziem stukje over trio Mus
tang, plaatje erbij van een kwar
tet..
Nou, gewoon. Verkeerde foto. Zo
uniek is die naam niet, en vier
cowboys hadden zich al eens eerder
Mustang genoemd. Om nu met die
nieuwe single van het Schiedamse
trio Mustang te spreken: die ver
keerde foto moet hup d'r uit, de
goede hup d'r in. Maar dan wel bit
de volgende single.
