Wreek
s
*Ik ben een sjouwer9 geen bouwer'
Menselijkheid
is weg in PvdA9
Directeur-generaal ir, A. de Zeeuw (landbouw)
g
tl
Persoonlijk
IS
I*'
i'-
vrijdag
24 april 1981
1 VD/SC/WW
Bijna honderd jaar ge
leden zette een eigen
zinnige jonge vrouw,
Aletta Jacobs, de strijd
in voor het vrouwen
kiesrecht. Ze had al
eerder geschiedenis
gemaakt, door als eer
ste vrouw in Neder
land aan een universi
teit te studeren en te
promoveren waarna ze
zich ais arts in Amster
dam vestigde.
Het vrouwenkiesrecht
was voor haar echter
de belangrijkste activi
teit omdat met dit wa
pen al die vrouwenbe-
iangen het best te be
hartigen zouden zijn.
In 1320 vond haar
strijd zijn bekroning
toen het actief vrou
wenkiesrecht in de
wet werd vastgelegd.
Wij spraken met een
aantal vrouwen uit de
regio, vertegenwoor
digsters van verschil
lende politieke par
tijen, die van dit recht
gebruik maken.
Vandaag: Jo Ouwens.
o Ouwens' teleurstelling
in haar eig en partij
Schiedam „Ik ben niet verbitterd uit de raad ge
stapt, zoals jullie krant schreef. Wél teleurgesteld.
Teleurgesteld ln de lijn die de Schledamse PvdA en
de rooie vrouwen volgen. De menselijke kant is
daar weggevallen. Er werd alleen nog gepraat over
vormen en procedures. Ik vind dat je daar de men
sen niet mee helpt. Dan onstaat er een kloof. Ik wil
de zo niet meer werken, dus besloot ik uit de raad
te stappen. Een moeilijke beslissing, maar nodig,
anders had ik mijzelf verloochend en de partij ge
frustreerd. En let wel: Ik heb alleen mijn pet maar
afgezet hoor, mijn principes zijn nog exact hetzelf
de."
PvdA-raadslid Jo Ouwens (52)
»s in december vorig jaar uit
de raad gestapt. Na langdurig
overwegen is zij tot dit besluit
gekomen. In haar flat, dat zij
deelt met haar man en twee
zoons, wil ze erover praten,
hoewel zij liever de publicteit
schuwt. Ze spreekt duidelijk
geëmotioneerd, de melancholi
sche ogen snel bewegend. Met
haar benen opgetrokken op de
bank lijkt ze nog kteiner dat
haar anderhalve meter. Mooi
koppie met haar en een spre-*
kend gelaat. „Ik ben een ge
voelsmens," zegt ze, het hoofd
schuin. Ik denk altijd eerst ge
voelsmatig, dan zakelijk. Vind
het fijn dat sommige mannen
dat ook hebben. Want er zijn
er nog zoveel opgevoed met
het idee dat een man niet mag
huilen, niet emotioneel mag
zijn. Waanzin vind ik dat. Als
ik kwaad ben, huil ik. Ja, en
als je op je derde niet geleerd
hebt te huilen, doe je het ook
niet als je dertig bent."
Voorzichtig vraag ik naar de
redenen van haar besluit de
raad uit te stappen. Ze neemt
er de tijd voor. Hand tegen
wang, bedachtzaam: „In de
commissies en de raad worden
besluiten genomen óver en
vóór mensen. De rest van die
tijd was ik bezig mét mensen.
Daar zag ik dat bepaalde groe
pen waar de PvdA zegt voor
op te komen, gedupeerd wer
den door juist die besluiten.
door Karfn Kuljpers
foto's: Jaap Rozema
Zaken duurden te lang, er
werd een te hoge prijs voor be
taald. Dat verschil van over en
voor en met mensen kon ik op
een gegeven moment niet
meer vertalen naar de partij
toe. Daar waren ze bezig met
van de rooie vrouwen. Ook zij
zijn niet' begrijpelijk voor
vrouwen die net wakker wor
den, Die iets verder gaan den
ken dan het huisje en de kin
deren, Zij rijn ook met dingen
bezig die niet aansluiten op het
dagelijkse leven. Kijk, door
het ene te doen, moet je het
andere niet laten. Bezig zijn
met vormen en structuren is
goed, maar verwaarloos dan
niet de basis. Via het VOS-
werk (de cursussen Vrouwen
Orienteren zich in de Samen-
Huisvesting
Twee wisselingen vinden
plaats in de gemeentelijk huis
vestingscommissie. Hans van
Kleef (PvdA) maakt plaats
voor zijn partijgenoot Jannie
Boonstra en Jan de Koning
(CDA) wordt in de commissie
vervangen door Aad van Din
gen van dezelfde partij.
D, Torenvliet
De sportraad zit met een vaca
ture door het vertrek van de
heer D. Torenvliet. Het is de
bedoeling dat op zo kort moge
lijke termijn een vervanger
wordt benoemd.
C. J. van 't Hof
Vijftig jaar lang al is C. J. van
't Hof bestuurslid van de gym
nastiekvereniging Tot Heil
Onzer Ribbenkast (THOR). De
gemeente heeft dat opmerke
lijke feit beloond met een boek
over Schiedam, dat hem op de
jaarvergadering van zijn vere
niging is uitgereikt.
da en M. Weeda-van der Burg
uit Maassluis vieren dinsdag 28
april hun 60-jarig huwelijks
feest. Burgemeester J. van Es
en zijn vrouw zullen die dag
om 15.00 uur namens het ge
meentebestuur hun gelukwen
sen aan het echtpaar aanbie
den. Dat gebeurt op hun hisa-
dres Richard Hol!aan 5. Cor
nells Weeda, gepensioneerd
timmerman, werd op 1 mei
1895 in Maassluis geboren. Ma
ria van der Burg werd ook in
Maassluis geboren, op 3 mei
1894.
processen en procedures,
speelden politiek om het spel.
Maar ze weten niet welke
mensen achter dat papieren
voorstel zitten. Het is toch
waanzin dat ae PvdA de wijk
in moet om te weten wat er
gaande is! Neem het woning-
beleid bijvoorbeeld. Daar
wordt onnodig lang over ge
praat. En buiten de commissies
werd ik dan weer met de
praktijk geconfronteerd. Men
sen die in moeilijke woonom
standigheden leefden en mij
belden. De politici gaan niet
naar de mensen toe. Ja, en om
mensen politiek bewust te ma
ken is tijd nodig. Maak vrou
wen duidelijk dat boodschap
pen doen ook politiek is. Déér
moet je toch beginnen! Niet
aankomen met ingewikkelde
procedures, die te ver van de
mensen afstaan. In de PvdA
gebeurde dit steeds meer. Ja,
en daar moet je een prijs voor
betalen. Op een gegeven mo
ment noemden ze mij een
'rechtse trut'. Waarom? Omdat
ik dat menselijke net zo be
langrijk acht als het zakelijke?
Is menselijk dan rechts? Ik
weet het niet hoor. Misschien
ben ik de oorzaak wel. Toen
mijn collega Ruurd van der
Veer, die ik zeer goed ken. de
raad uitging heb ik geprobeerd
hem tegen te houden. Ik zei,
'blijf zitten, laten we proberen
de zaken de goede kant heen
te buigen'. Hij kon niet meer.
Ik kroop ook in mijn schulp
terug. Ja, kijk, ik ben een sjou
wer, geen bouwer. En bouwers
moeten wat met dat materiaal
doen. Nou, als dan alle stenen
die ik aandraag het etiketje
'rechtse trut' krijgen, zonder
argumenten daarbij, dan is er
Gevoels
mens Jo Ou
wens: 'Veel
verdriet van
verwijdering
rooie vrou
wen'.
geen dialoog mogelijk. Dus
kap ik dan."
Dubbel verdriet
Haar verdriet is zichtbaar.
„Ach," zegt ze, „ik heb enorm
veel telefoontjes gehad van
mensen die medehj hadden.
Onzin, ik ben helemaal niet
zielig. Ik vond de reacties erg
fijn, ben wel teleurgesteld dat
bepaalde mensen niet gerea
geerd hebben. Juist die waar
van ik graag wat gehoord zou
hebben. Die zien nu alleen
maar de lucht als ik ze toeval
lig tegenkom. Ja, en dan denk
ik, 'ze snappen me niet, ze
hebben me niet begrepen*.
Terwijl is zo gehoopt had be
grepen te worden. Ik heb een
keuze gemaakt."
„Wat mij dubbel verdriet ge
daan heeft is de verwijdering
leving, red.) kun je bijvoor
beeld een begin maken met
dat politiek bewustzijn. Het
heeft tijd nodig. Maar doe het
dan simpel. Begin met duide
lijk te maken dat koffie en
thee ook politiek is. En bewaar
ieders vrijheid. Er zijn nog
enorm veel groeperingen die
zich kunnen emanciperen, als
ze willen. Ieder moet de vrij
heid hebben zich te emancipe
ren. Wat wij wel kunnen is ze
wijzen op de mogelijkheden en
hun capaciteiten. Dat je, net
als ik, met alleen een lagere
school best in de raad kan ko
men als je wilt"
Te beperkt
Jo heeft zich bewust niet ver
diept in alleen specifieke
vrouwenproblemen. „Nee, dat
wilde ik niet want daar discri
mineer je jezelf mee. Ik ben
toch door een deel van de be
volking gekozen? Ik ga niet de
verkiezingen in door van te
voren te zeggen dat ik me al
leen met vrouwenkwesties ga
bezighouden. Dat is te beperkt
Er zijn meer groeperingen die
zich moeten emanciperen. Wel
is het belangrijk dat vrouwen
leren voor zichzelf op te ko
men. Want zoals mannen hun
status hebben, hebben vrou
wen dat ook. Ze eigenen zich
soms veel toe. 'Mijn man, mijn
huis, mijn kinderen', da's ook
eng. Dat stukje zelfbevestiging
moet je proberen uit te bou
wen. Hou het niet vast maar
kijk verder. Ik heb ook voor
mijn plekkie in de raad moe
ten vechten. De PvdA onder
schrijft ook dat typisch vrou
welijke eigenschappen herge-
waardeerd moeten worden.
Maar als je daar niets mee
doet, als je dan niet naar
vrouwen wil luisteren, zet
dan ook niet in je vaandel,''
Met haar besluit de raad uitte
gaan heeft Jo gehoopt een
denkproces op gang te b«n«
gen. Nu lacht ze om de affaiie
rond de omstreden PvdAter
Hans Konings. „Ja, dat had>ïi
al van verre aan zien kora«n
Dat moet toch een keer bpt-
sen." Zo zijn er meer zaken.
De totstandkoming van een
RIAGG (Regionaal Instituut
Ambulante Geestelijke Ge.
zondheidszorg) bijvoorbeeld.
„Daar hebben Ruurd en ik in
dertijd hard aangetrokken. Nu
is die er Prima. Dan denk ik
oké, de trein loopt. Er is niis-
schien toch een denkproces
aan de gang."
Tien zetels kwijt
Ook landelijk gezien ziet Jo:de
verkiezingsverwachtingen 4
somber. „Ik denk dat wijjjt
tien explosiezetels kwijtraken.
En dat is wel eens goed. Dit
we op ons donder krijgen, NJfe.
:n gaan we dan weer een
naar elkaar kijken. Als we{ln
de regering komen, zullen kt
offers moeten brengen. Hetk
tijd dat de relaties in de socia
listische beweging onderlag
hersteld worden. Terug npr
de basis. En die beginselen on
derschrijf ik. Het is ook nietito
dat ik de PvdA helemaal,bi
verlaten. Onzin, het lijkt pie
vreselijk om politiek dakkja
te zijn. En geen enkele paftij
komt aan al je idealen tep-
moet." Het opengevallen
na haar vertrek heeft Jo v
gevuld. Sinds april heeft
een betrekking voor halve
gen in een Haagse abortuskli
niek. „Fantastisch, je benthtó
direct betrokken met de mek-
sen, kunt ze ook echt helpen
Als ik nu terugkijk op mjjn
vertrek zijn voor mij de scher
pe kantjes eraf. Ik heb het ge
relativeerd. Natuurlijk bUjt^ik
lid van de partij. Maar dcjjlS
waar ze nu op zijn, daar Stap
niet achter. In de politiek ben
je heel gauw van de men«n
verwijderd. Ben je óver *a
v6ór mensen bezig. Punt is da'
je wel telkens de weg tetbg
moet nemen, naar de basis. En
dat wordt vergeten."
Den Haag De
tuinder zal moeten
geloven aan de ver
hoging van de aard
gastarieven. In twee
jaar zal de prijs per
kubieke meter gas
van voor 1 april bij
na verdubbelen. Er
is geen alternatief: öf
de tuinder accepteert
de aanpassing van de
gasprijs öf hij zal z'n
produkten niet meer
kwijt kunnen aan
het buitenland. Hoe
wel dit in EEG-ver-
band onmogelijk
lijkt, kan het buiten
land maatregelen
nemen, die import-
beperkend kunnen
zijn. Als het zwaard
van Damocles hangt
een invoerverbod
van Nederlandse
tuinbouwprodukten
door de buurlanden
de tuinders boven
het hoofd.
Zo schetst directeur-gene
raal ir. A. de Zeeuw van het
ministerie van landbouw de
huidige situatie. Bovendien
acht hij de kans groot, dat
het Europese Hof in
Luxemburg de Nederlandse
overheid verplicht de gas
prijs - die de tuinders beta
len - te verhogen. „We
kunnen beter een snelle
aanpassing gedurende een
periode van twee jaar ac
cepteren, dan de dag na de
veroordeling in Luxemburg
de tarieven in één keer op
gelegd krijgen", is de me
ning van de directeur-gene
raal.
Hij legt uit: „Wij zouden
veroordeeld kunnen wor
den, omdat twee grootver
bruikers in Nederland (de
industrie en de tuinbouw)
twee verschillende tarieven
betalen. Daar schuilt de on
redelijkheid in, vindt het
'Gasprijs tuinders
moet omhoog, er is
geen alternatief
drie jaar honderd miljoen
ilden per jaar in de tuin-
gulder
bouw
Ir. Ade
alternatief...
buitenland. De industrie be- kwartje per kubieke meter
taalt rond de 39 cent, ter- betalen. De prijs, die de
wijl de tuinders rond een tuinders voor hun gas beta
len, zal even hoog moeten
worden als het bedrag dat
de industrie betaalt. Ook
volgend jaar zal het tarief
dan extra moeten stijgen",
is ir. De Zeeuw van oordeel.
Het directoraat-generaal
van ir. De Zeeuw houdt
zich bezig met produktie,
verwerking en afzet Ook
internationale zaken (waar
onder het EEG-beleid) val
len onder zijn verantwoor
delijkheid. Hij is plaatsver
vanger van minister Braks
in Brussel, alwaar hij regel
matig vertoeft
Ir. De Zeeuw heeft zelf een
vrij intensieve binding met
de tuinbouw. Hij begon als
voorlichter op het proefsta
tion in Naaldwijk, vervol
gens kwam hij op het
Landbouw Economisch In
stituutwaar hij opklom tot
hoofd van de afdeling tuin
bouw. Later kwam hij op
het ministerie voor land
bouw, waar hij als directeur
tuinbouw begon.
„De buitenlandse tuinders
zetten hun regeringen on
der druk. Er zijn spannin
gen ontstaan doordat hun
Nederlandse collega's ge
bruik kunnen maken van
goedkope energie. Relatief
gezien hebben enze tuin
ders het erg goed gehad
door het goedkope aardgas
tarief. De buitenlandse
tuinders kunnen dat niet
meer verdragen", zegt
ir. De Zeeuw.
Wel geeft hij toe, dat de
tuinders het door de aard
gasverhoging niet gemak
kelijker krijgen. „Maar hoe
wel de rentabiliteit van de
bedrijven niet rooskleurig
is, is de elasticiteit van deze
sector om te overleven
groot genoeg. Of de tuin
ders het hoofd boven water
houden, hangt grotendeels
af van de prijsontwikkeling
op de markt. Dat de tuin
ders beweren, dat hun be
drijf meer kost dan dat het
oplevert, is niet helemaal
refiel".
Tuinders hebben, ook al
gaat het slecht, altijd een
inkomen gehad. De cijfers
van het Landbouw Econo
misch Instituut worden niet
helemaal juist door de tuin
ders geïnterpreteerd. De
tuinders zeggen dat iedere
gulden, die ze in hun be
drijf steken, maar 95 cent
oplevert Maar in die gul
den zitten kosten, die eigen
lijk niet worden betaald.
Dat is het eigen werk, dat
een tuinder in z'n bedrijf
steekt of het eigen kapitaal
dat hij heeft geïnvesteerd.
Als iedere gulden maar 95
'cent oplevert, dan zou dat
betekenen dat de tuinder
niet zou kunnen leven",
legt de directeur-generaal
uit
Onverstandig
Volgens de directeur-gene
raal is het onmogelijk om
alléén de gaspriis, die de
tuinders betalen, los te kop
pelen van de olieprijs. „De
loskoppeling van de aard
gasprijs en de olieprijs in
net algemeen zou in princi
pe wel mogelijk zijn. Het is
onverstandig van de tuin
ders om te denken, dat het
buitenland de produkten
toch wel blijft afnemen, ook
al betalen de tuinders hier
veel minder voor hun ener
gie. De buurlanden vinden
wel mogelijkheden waar
mee ze ons ernstig kunnen
plagen. En die klap komt
veel harder aan dan de ver
hoging van de gasprijs. Het
is beter om nu een beetje
pijn te accepteren dan
straks een heleboel pijn te
moeten hebben", schetst
ir. De Zeeuw.
Voor deze pijn heeft de
overheid wel een pleister
op de wonde van de tuin
ders. „Als de. tuinder de
snellere aanpassing van de
aardgasprijs accepteert", al
dus ir. De Zeeuw, „dan is de
overheid bereid gedurende
te pompen. Dit geldv
kan worden gebruik voor^
investeringen in de ener-.s
giebesparende sfeer, het on-j
aerzoek naar energiebespa-^
rende maatregelen en een,*
overbruggingsmogelijkheid
voor tuinders, die het hoofd
net niet boven water kun-4
nen houden'
Volgens de heer De Zeeuw-ï
mogen de tuinders wel blij I
zijn met die driehonderd^
door Pieter Harcksen
miljoen gulden in deze tijd|
van overheidsbezuinigin-
gen. „Er komen moeilijkhe-„
den, dat kunnen we njetji
ontkennen. Maar als we
niet accoord gaan met een j
snelle aanpassing, dan barst j
de bom in Brussel binnen-'
kort. En dan kan van een
geleidelijke aanpassing he->
Femaal geen sprake meer
zijn", is zijn mening.
Ir, De Zeeuw vindt de tuin-
bouw een zeer belangrijke^
bedrijfstak, waarvoor hij*r
veel respect heeft. „Ik heb?'
zelf aan de wieg gestaan
van de gassificatie (de °v*r"
schakeling van olie op gas)—
Toen is afgesproken dat erf
een geleidelijke aanpassing *7
zou komen van beide tarie-7«
ven. Toen de oliecrisis?
kwam, zaten de buitenland*
se tuinders direct vast aan
die hoge olieprijs (daar was
men niet overgeschakeld op
gas), terwijl wij hier de
aardgasprijs stapsgewijs^
aanpasten. In 1978 was de^
pariteit in van olie en gas,*
bereikt (was die geleidelijke^
aanpassing voltooid). Daar-J
na vlogen de olieprijzen^
omhoog en dus moest het£
aardgas weer duurder wor-£
den volgens de oude afspra-i;
ken. Nu zit er echter een?;
zeer groot gat tussen delg
olie- en de gasprijs: olie isij
tweemaal zo duur legt hij}»
uit
Tot slot merkt hij op: „Het*
ministerie bemiddelt alleen-*
maar tussen het Landbouw-*
schap en de Gasunie. Maar^*
het is verstandig als we die?
snelle verhoging van de ta-*'
rieven invoeren. Er is ei-?
genlijk geen alternatief".
h
t
L
1 r
r«S
y
i
