14
EXTRA
5
Voorzitter
Landbouwschap
niet bang
van 'Brussel'
JXJasprijs tuint
moet omhoj
geen altej
TAALEXPERIMENT MET OPMERKELIJK RESULTAAT
Ir.D.
Luteijn
over
dreigende
verhoging
aardgas-
prijs
r
woensdag
«pril 1S81
VD/SCrWW
Vlekkeloos Nederlands schrijven
in het verschiet?
Schoonhoven Jan
antwoort....antwoord, of is het
toch antwoordt? Worstelde u
vroeger ook zo met dit
probleem? Gokte u ten einde
raad ook maar een eind weg,
met als gevolg een rode streep
door het resultaat. U weet nog
niet, hoe het precies zit? Geen
reden om u te schamen. U zult
de enige niet zijn.
U troost zich met de gedachte
dat uw kinderen het beter
zullen leren? Dat is nog maar
de vraag. Weliswaar wordt 300
tot 500 uur op de lagere school
besteedt aan spellingonderwijs,
maar uit onderzoeken blijkt
dat dit grotendeels verloren
tijd is.
Bij het verlaten van de lagere
school kan menig kind nog maar
moeizaam zijn weg vinden in het
doolhof van -t, -d, -dt,-de. -dde,
enzovoorts. Het voortgezet onder
wijs moet niet zelden opnieuw
met dit onderdeel beginnen.
Toch daagt er licht in de taaiduis
ternis. Enkele scholen in Schoon
hoven zijn het probleem op een
experimentele manier te lijf ge
gaan.
De openbare lagere school De Ko
meet heeft daarmee de langste erva
ring. De resultaten van deze nieuwe
methode zijn door het hoofd van
deze school. Piet van Grondelle, on
derzocht, waarbij een opmerkelijke
verbetering aan het licht kwam.
Enige jaren geleden moest dit
schoolhoofd constateren, dat de re
sultaten met betrekking tot het
spellen van de persoonsvorm op zijn
school achterbleven bij het regiona
le gemiddelde. In het kader van een
studie pedagogiek, besloot hij te on
derzoeken in hoeverre een nieuwe
methode tot positieve resultaten zou
leiden. Een tot op dat moment vrij
onbekende aanpak waar hij eigen
ideeën in verwerkte.
Tragedie
In eerste instantie leerde je de wer
kwoordsvorm volgens stam t. In
1956 promoveerde professor Van de
Velde op dit onderwerp. Zijn droe
vige bevindingen legde hij neer in
een proefschrift met de alleszeggen
de titel:" De tragedie van de wer
kwoordsvormen." Hij Het het niet
bij die constatering, maar gaf tevens
de remedie: de analogiemethode.
Naar het voorbeeld van zes stand-
aardwerkwoordenfnoemen. werken,
branden.rusten, lopen en vinden)
moesten de leerlingen tot de juiste
verbuiging van alle overige wer
kwoorden komen. Vanwege het
hierin overheersende gokelement
bracht ook deze methode niet de
verwachte oplossing. Een her
nieuwd onderzoek in de zeventiger
jaren wees uit, dat men in veertien
jaar tijd geen stap verder was geko
men.
Onderwijsvernieuwers in Neder
land kijken vaak naar Amerika,
soms met een schuin oog naar
Duitsland. Tot op een gegeven mo
ment de Nederlandse hoogleraar in
de pedagogiek Van Parreren Rus
sisch ging studeren. Uit Russische
literatuur nam hij kennis van een
systeem, waarbij gebruik werd ge
maakt van wat met een moeilijk
woord een "algoritmisch oplossings
schema" wordt genoemd,
In beginsel is het systeem dus op
gezet vanuit de Russische leerpsy
chologie. Maar de mensen schrik
ken altijd zo, wanneer je dat vertelt
lacht Van Grondelle. "Het werkt
als een soort automaat", verduide
lijkt hij." Wanneer je daar een
kwartje instopt, dan zoekt dat zijn
weg tot het bij het gekozen voor
werp komt. In dit systeem doet de
leerling een aantal stappen aan de
hand van vragen, die net zichzelf
stelt. De antwoorden daarop bepa
len de weg, die uiteindelijk moet
leiden tot de juiste oplossing,"
De monniken Van de Geest en
Swtiste hebben het systeem vereen
voudigd en verbeeld lot de experi
mentele leergang Op pad naar
Puzzelstad" en aangepast aan het
niveau van de lagere school leer
ling. Deze* methode nu besloot Piel
van Grondelle op zijn school te gaan
toepassen.
Het systeem is gebaseerd op vier
groepen regelmatige werkwoorden.
De kijïdetter(= derde letter van
achteren) is bepalend in welke
slraat(j= werkwoordsgroep) het kind
terechtkomt. Is dit een -d, dan gaat
de leerling naar de dubbelzachte
straat. Met een -t komt hij terecht in
de dubbelscherpe straat. Met een
kijkletter, terug te vinden in het
woord fokschaap! het vroegere
kofschip zonder -t) loopt het kind
naar de scherpe straat. Alle andere
letters tenslotte horen thuis in de
zachte straat. In iedere straat staat
een huis rr.et vier kamertjes. Door
het stellen van vragen vindt de
leerling het onderwerp en belandt
zodoende m het daarbij behorende
kamertje, waar het de juiste schrijf
wijze vindt. In een volgend stadium
wordt du leerlmgengidsje vervan
gen door een abstract blokschema.
Zoals er een nu-huis en een vroe-.
ger-huis is, zo is er ook een nu-sche-
ma(tegenwoordige tijd) en een vroe
ger- schema! verleden tijd).
Een eenvoudig voorbeeld ter illu
stratie. In de aanhef gokten we naar
de juiste schrijfwijze van antwoordt.
Aan de hand van het hierbij afge
beelde nu-schema proberen we die
te vinden.
Ik zal antwoorden, het hele wer
kwoord is dus: antwoorden. Kijklet
ter is -d, dus naar de dubbelzachte
straat. Nu gaat u zichzelf een aantal
vragen stellen. Luidt het antwoord:
ja. dan gaat u naar beneden in het
schema, is hel antwoord nee dan
doet u een stapje opzij. Vraag: is Jar*
jk?. Antwoordtnee- dus een stap op
zij. Vraag: is Jan jij? Antwoord; nee
dus weer opzij. Vraag: is Jan een
ander? Antwoord moet zijn: ja, - nu
gaat u dus naar beneden. In de cir
kel ziet u -dt. De juiste schrijfwijze
is dus :antwoordt. Het vroeger-
schema werkt op dezelfde manier.
Hier stelt het kind zichzelf de extra
vraag of er klinkerwisseling plaats
vindt.
Uiteindelijk moeten deze handelin
gen een automatisme worden, zodat
de leerling zonder schema de juiste
oplossing vindt.
Op het eerste gezicht een vrij om
slachtige manter, die. het gevaar in
zich heeft dat de kinderen te gauw
denken de eerste fasen te kunnen
overslaan. Een groot voordeel ech
ter is de controlemogelijkheid Hot
schema volgend kan de leerling zelf
opsporen, waar het de verkeerde
beslissing heeft genomen. Vanuit de
praktijk sprekend zegt Van Gron
delle: Dit systeem is vooral van be
lang voor de wat minder intelligen
te leerling en de leerling met weinig
zelfvertrouwen. Het biedt hun ge
woon meer vastigheid, het geeft re
gels. Gokken behoort tot de verle
den tijd. De leerlingen zijn zelf ook
enthousiast. Ze zien zelf dat 2e op
deze manier minder fouten maken.
Conclusie
Om later de resultaten te kunnen
meten zette Van Grondelle een ge
degen vergelijkend onderzoek op
tussen twee zesde klassen. Hij
streefde daarbij naar een zo groot
mogelijke gelijkwaardigheid, qua
samenstelling en socio-economische
achtergronden. Beiden hadden tot
nu toe met de analogie-methode ge
werkt.
Bij de voortest in september 79 in de
vorm van twee toetsdictees bleken
geen noemenswaardige verschillen.
Op de ene school werd op de oude
voet verder gegaan. De klas van de
Komeet begon volgens een zorgvul
dig uitgekiend weekplan op de ex
perimentele manier, waarbij als ex
tra moeilijkheid het feit, dat deze
klas alles moest vergeten wat zij tot
dan geleerd had.
Na zeven maanden werd beide
groepen opnieuw dezelfde dictees
voorgelegd. Bij de beoordeling werd
uitgegaan van de stelling, dat 90%
van de leerlingen 90% goed moest
hebben geschreven. De uitkomst
was frappant. De Komeet boekte de
opmerkelijke verbetering van 17,6%
tegen 1,9% van de controlegroep.
"Een significant verschil, te verkla
ren vanuit de nieuwe aanpak stelt
schoolleider Van Grondelle. In zijn
scriptie tekent hij hierbij wel aan,
dat de generalisering van deze con
clusie beperkt dient te worden tot
de beide scholen in de specifieke si
tuatie, waarin het onderzoek plaats
vond.
Dit schooljaar is men in de vierde
klas reeds begonnen op deze nieuwe
manier te werken.
Discriminatie
Uitgevers hebben de nieuwe markt
al ontdekt. Alles wat op dit gebied
momenteel verschijnt gaat volgens
Van Grondelle die richting uit.
Slechts een radicale spellingsve
reenvoudiging zou alle moeite teniet
doen. Dit laatste stuit echter op felle
tegenstand. Van Grondelle: "Het
Een leerlingevan de Komeet zoekt in het nu-huis naar de juiste werkwoordsvorm.
zijn altijd de mensen die het beheer
sen, die de regels opstellen en opleg
gen aan de mensen, die er proble
men mee hebben. En zij zijn tegen
elke vorm van vereenvoudiging."
Aan het schrijven van een correcte
spelling wordt nog steeds grote
maatschappelijke waarde toege
kend. Het onvermogen vlekkeloos
door
Phine -Overboek
te schrijven leidt tot sociale onge
lijkheid.
Hopelijk bezorgt deze experimentele
methode kinderen een minder pro
blematische schooltijd. Wellicht
helpt zij mee in hun latere leven
discriminatie op basis van slecht of
slordig taalgebruik ie verminderen.
Ir. D. Luteljn-
../Baisselse'
dreiging valt
mee.,.
Den Haag De dreigende houding van de EEG-part-
ners ten aanzien van het gebruik van 'goedkoop' aard
gas door de Nederlandse glastuinbouw is minder ern
stig dan directeur-generaal ir. A. de Zeeuw van het mi
nisterie van landbouw schetst. De kans op een invoer
verbod van Nederlandse produkten door onze buurlan
den, wat de directeur-generaal gisteren in deze krant
omschreef als „ernstige plagerijen", lijkt minder scherp
aanwezig.
'Ik blijf niet
praten zonder
kans op succes
Dit stelt de voorzitter van
het Landbouwschap ir. D-
Luteijn, „Wij onderkennen
de Europese problematiek.
Vandaar ook dat wij steeds
hebben gezegd dat we tot een
redelijke oplossing met de
Gasunie willen komen. Al
leen interpreteren wij die
'Brusselse' of Europese drei
ging wat minder zwaar dan
dat men dat doet op rege
ringsniveau. Hoewel we niet
om een zekere dreiging
heenkunnen, laten we ons
hoofd niet op hol brengen",
Ir. De Zeeuw van het ministe
rie van landbouw, dat als be
middelaar optreedt, suggereer
de gisteren dat onderhandelen
eigenlijk niet zoveel zin meer
heeft: „Beter nu een beetje
pjjn voelen dan straks een he
leboel pijn hebben. Het is ver
standig om een snelle aanpas
sing van de aardgasprijs te ac
cepteren. Als we worden ver
oordeeld door het Europese
Hof dan wordt de verhoging
van de ene op de andere dag
Welk^robleera, de dreigende
afietproblemen of de aanwij
zing van de Europese Commis-
dus ir. Luteijn.
sie, het zwaarst weegt bij het
Landbouwschap, kan ir. Lu
teijn niet zeggen. „Het is ei
genlijk een wisselwerking tus
sen beide. Wel weten we, dat
een aantal mensen in het bui
tenland afhankelijk is van
onze produkten. Op korte ter
mijn zouden we %vel schade
hebben van zo'n importstop,
maar op langere termijn zie ik
dat niet zo. Uiteindelijk heb
ben zé ons na verloop van tijd
toch weer nodig".
Plagerijen
Van een echte boycot kan bin
nen EEG-verband geen sprake
zijn. Ir. Luteijn schetst echter
een aantal subtiele 'plagerijen'
die het buitenland zou kunnen
gebruiken om Nederland te
dwarsbomen. „Een directe, fy
sieke importstop, daar geloof
ik niet in. Ik denk dat je die
maatregelen moet zoeken in
de verscherping van allerlei
controles, bijvoorbeeld op de
gehaltes van residuen (bijvoor
beeld bromide in sla) of de ex
tra controle op eventuele ziek
tekiemen. Je moet het zien als
een langzaam-aan-actie bij de
douane, die eigenlijk geen ech
te staking is", zo luidt zijn uit
leg.
De onderhandelingen op
'landbouwniveau' verlopen
volgens de voorzitter van het
Landbouwschap wat gemak-
door Pi eter Harcksen
keiijker dan op regeringsni
veau. „Wij nemen het op voor
alle glastuinders in Europa.
Uiteindelijk lijden zij allemaal
onder de energieproblematiek.
Wij steunen dus ook de buiten
landse collega's omdat een
uniform energiebeleid in Eu
ropees verband een hele goede
zaak zou zijn", aldus ir. Lu
teijn, die ook vice-voorzitter in
van de Europese boerenorga-
nisatïe COPA,
De door Ir. De Zeeuw geschet
ste elasticiteit van de sector
glastuinbouw is volgens ir. Lu
teijn nog maar bij een gering
aantal glastuinders aanwezig.
„De laatste zeven jaar hebben
de tuinders heel wat veer
kracht moeten tonen. Onder
de oppervlakte is dan ook een
sluipende uitholling van het
weerstandsvermogen waar te
nemen. Er zullen bedrijven
zijn, die dit niet meer kunnen
bolwerken. De tuinder ver
diende niet zoveel; wat hij aan
winst maakte, stak hij weer in
zijn bedrijf. De tuinder heeft
wel inkomen, maar de uren
die hij maakt, worden maar
voor de helft betaald. Straks,
wanneer de prijs van het aard
gas daadwerkelijk zo schrikba
rend is gestegen, zullen de
meesten wellicht tweemaal zo
veel uren moeten gaan maken
om te overleven", denkt ir-
Luteijn.
Of de in bet vooruitzicht ge
stelde 300 miljoen gulden, die -
verspreid over drie jaar - door
de overheid wordt beschikbaar
gesteld (voor energiebesparen
de maatregelen, het onderzoek
naar energiebesparende moge
lijkheden en als overbrug
gingssubsidie voor hen die het
hoofd niet boven water hou
den), genoeg is, kan ir. Luteijn
niet zeggen. „Het is voor ons
belangrijk, maar het hangt er
van af in hoeverre het geld in
korte termijn ook positieve re
sultaten kan opleveren", zegt
hij.
Aanvaardbaar
Waar ir. Luteijn zeer vaag
over blijft is de inhoud van
wat hij noemt „de aanvaardba
re oplossing". Want wat is
aanvaardbaar. Luteijn glim
lacht „Dat is niet in centen uit
te drukken. Er is in ieder ge
val nog te praten met de Gas
unie. We proberen een basis te
vinden om eruit te komen. Ik
ben niet iemand die aan het
praten blijft als er geen kans
meer is op succes. We hopen
de onderhandelingen vóór de
verkiezingen af te ronden", al-
Tecteur-generaal ir, A. de Zeeuw (landbouw)
dus de voorzitter, die ook
d^érmee een speciale reden
heeft Ook dat weigert hij ech
ter uit te leggen.
De onderhandelingen met de
Gasunie verlopen moeizaam
„omdat", zegt hij, „de proble
men ook erg groot zijn. Als wij
niet tot overeenstemming ko
men, zullen veel bedrijven in
ernstige moeilijkheden komen.
Het belang van een 'aanvaard-
vare oplossing' is zeer groot
voor de sector".
Ir. Luteijn, die zegt zich in dit
stadium niet tot harde uitspra
ken te laten verlokken in ver
band met de belangen die op
het spel staan, zegt tot slot: „Ik
luister wel naar de woorden
van ir. De Zeeuw, maar ik
trek uit wat hij zegt geen con
clusies. Zijn uitspraken beïn
vloeden ons standpunt aan de
onderhandelingstafel op ge
nerlei wijze".
