EXTRA
'Behoed Schiedam
voor
deze architect!'
Het gebouw
van zes
miljoen
moet nu al worden 'aangepast'
'r -
Multifunctionele filosofie gaat compleet de mist in
4
1*M ««1
VO/8C/WW
Schiedam Dinsdagmiddag,
rond vieren. Aan de bar drinkt
Gert Rook een pilsje. Ook toe
vallig. „Ik zie hem hier nooit,"
zegt Jouke Post, de beheerder
van de Blauwe Brug. Wat,
komt Rook nooit? De man die
op een steenworp afetand
woont van het wijkcentrum
dat hij zelf ontworpen heeft,
die man laat zich er nooit zien?
Ergens is dat zo gek niet Veel
Groenoorders komen rooit in hun
voor zes miljoen gulden gebouwde
wijkcentrum. De Blauwe Brug heeft
niet zo'n beste naam. Er is nogal
eens wat jeugd, schorremorrie uit de
wijk, dat niets te doen heeft, doel
loos rondhangt en er een puinhoop
maakt. Voor zo'n sfeer ga je niet
gauw naar het Bachplein. Maar is
het de jeugd die daarom een veeg
uit de pan moet krijgen? Nee. Alle
betrokkenen wijten het aan falende
architectuur, zo ook collega's van
Rook. Je kunt er geen muziekje
draaien, in de Blauwe Brug, of in
alle vergaderlokalen hebben ze er
last van. Betaal je daar nu hoge
zaalhuur voor?
Wat heeft het huishoudelijk over
leg' dus besloten? Twee dingen: de
jeugd mag er voortaan geen voet
meer binnen zetten (of zij moeten
eerlijk afspraken met de beheerder
zich uiterst correct te gedragen) en
bij de inspraak voor een sociaal-cul
tureel plan zal een 'aanpassing' van
de BB meegenomen moeten wor
den. Want, tien maanden na de op
levering van het wijkcentrum, is
tnen er al achter dat het peperdure
wijkcentrum een lichte verbouwing
moet ondergaan, wil het ooit écht
een wjjkfunctie krijgen.
Ons kent ons
Was het er dan zo erg, dat aulïte
maatregelen genomen moeten wor
den? „Dat weet je toch," zegt Jouke
Post „Dit gebouw is een regelrechte
ramp. Misschien komen er wat
meer mensen als de jeugd wegblijft
en er wat afscheidingen en intieme
hoekjes bijkomen, maar dat moet je
maar afwachten." De intieme hoek
jes zijn er nu niet De bar mist de
simpele aantrekkelijkheid, die het
eerste het beste café al wèl heeft, en
wie op een bankje in de centrale hal
gaat zitten, wordt bekeken door
elke binnenkomer.
Maatregelen zullen onvermijdelijk
zijn.
De opzet was zo mooi. Enkele jaren
hield de werkgroep wijkontmoe-
tingscentmm Schiedam-Noord zich
bezig met fraaie programma's van
eisen. Het moest een gebouw wor
den dat straalde van openheid, mul
tifunctioneel als het leven zelf, waar
iedereen iedereen kon ontmoeten in
de ons-kent-ons-sferen die een klei
ne goegemeente zoals een hoog
bouwwijk zo eigen is. Daarom ont
braken juist de tussenmuren. De
centrale hal bood toegang tot ver
schillende richtingen. Van daaruit
rnoest je in een wip de bibliotheek
in kunnen stappen, je moest zonder
een deur open te doen aan de bar
kunnen schuiven, je moest langs die
gezellige bar naar de muziekschool
of het kruisgebouw kunnen lopen,
je moest opbouwwerker Jos van der
Lugt in één oogopslag kunnen vin
den, wat je allemaal niet moest, het
was gewoon niet mooi meer. Het
leek wel de hemel op aarde, en nie
mand verbaasde zich erover want
de prijs was zes miljoen.
Tja. kijk. De deur van de biblio
theek zit nu op slot. De meeste be
zoekers van de Blauwe Brug weten
dat nog steeds niet en morrelen ver
geefs aan de deur. „Hiero, hij's digi"
zegt een dame. Het is inderdaad
vreemd. Het wijkcentrum heeft er
een groot deel van zijn veelgeprezen
multifunctionaliteit mee verloren.
Ook als het regent, men moet nu
buitenom. Waarom is dat toch?
Dat was, omdat de lieve jeugd tel
kens als de politie binnenviel naar
de bibliotheek vluchtte, juist een
plek waar men geacht wordt stil te
zijn. Nu de deur op slot zit, kan dat
niet meer. En na het besluit van
dinsdagavond om de jeugd voortaan
te weren is er misschien wat rust te
ruggekeerd. Dat hoopt men nu
maar.
Leidingen
Nu heeft een dichte deur natuurlijk
niets met architectuur te maken. De
oorzaak van die dichte deur heeft
dat in dit geval echter wel. De cen
trale hal van het wijkcentrum is een
onvriendelijke plek met vervelende
kleuren, alLeen maar warm te krij
gen door er alle wijkbewoners (des
noods met geweld) in te proppen,
zoals toen in augustus, bij de ope
ning. Toen leek het wel wat Het
was er hartstikke druk, men vond
het er wel aardig.
Maar moet je 's avonds komen. In
de centrale hal zit niemand. Daar ga
je ook niet in je uppie zitten. Maar
bij de bar zit ook niemand, als ie
trouwens al open is. Boven, bij het
biljart, staan wat jongeren lawaaie
rig te doen. Is er een disco-avond,
dan denk je aldus opbouwwerker
Jos van der Lugt aan de andere
kant van het gebouw dat er een or
kaan langskomt. Maar bet is te duur
om de akoestiek te veranderen.
Adriaan Stigter, de man van de
lichtregelcomputers, zelf perfectio
nist, kan zich over zulke manke
menten opwinden.
(Ik ben met Adriaan eens naar Pa
rijs geweest Hebben we ook geke
ken in het Centre du Beaubourg.
modern cultuurtempeltje. Aparte
vormgeving. Alles 'opengewerkt',
dat wil zeggen, je ziet gewoon de
leidingen en.de bedrading lopen in
plaats van dat het weggewerkt is in
de muur. Dat hoorde in het speelse
ontwerp. Bij de Blauwe Brug zie je
dat ook..Overal blauw gevende lei
dingen. Moot is anders. Het paste
dan ook niet werkelijk in het ont
werp, bet geschiedde om kosten te
besparen. En dan ndg zes miljoen, 't
is me wat.)
Nee. Dit verhaal gaat niet over A, J.
Kuipers, de architect van de Schiedamse
binnenstad die inmiddels berucht is om
zijn meetfoutjes (ach, lijntje vergeten,
maand uitstel). Nee. Het valt niet te ver
wachten dat Kuipers nog kwaad zal
doen in Schiedam. Het Waddinxveense
architectenbureau Treffers en Polgar
heeft hem zonder spijt zien vertrekken,
nadat met veel pijn en moeite het eerste
bouwplan voor het Schiedamse stadshart
was klaargekomen. Nee, niet Kuipers.
Erger nog.
Dit is het verhaal over de Blauwe Brug,
het wijkcentrum van Schiedam-Ncord,
ontworpen door architect Rook. Een
Schiedammer nota bene. Het gebouw
kostte zes miljoen gulden. Nu, nog geen
tien maanden na dc opening, is de nood
zaak aangetoond het wijkcentrum te
verbouwen-
Deugt er dan iets niet? Men zou het zo
zeggen. Jouke Post, beheerder van het
centrum: „Dit gebouw is een regelrechte
ramp."
Architecten in Schiedam spreken schan
de van de prestaties van hun collega
Gert Rook. Eén ervan ging prompt aan
de drank, toen wij hem vertelden dat
Rook ook genoemd is voor de nieuw
bouw over onbepaalde tijd voor wijkcen
trum Schiedam-West. „Het is niet te ge
loven!" riep hij jammerend uit. „Willen
ze hem nog eens? Behoed Schiedam toch
alstublieft voor deze architect!"
Een andere collega, die zich wel meer
verdiept in de politiek van deze stad,
vraagt zich af hoe het gemeentebestuur
ooit zo krankjorem kon zijn zes miljoen
uit te trekken voor een dergelijk ge
bouw. „Het was te voorspellen. De jeugd
mocht er niet komen, maar kwam na
tuurlijk toch. Wat wil je? Wel bouwen
voor de wijk, maar niet voor de jeugd uit
die wijk? Man, voor hetzelfde geld had
er al een open jongerencentrum kunnen
staan!"
Zo leveren zes miljoen Schiedam veel
kommer en kwel op. „De Blauwe Brug?
Gètver, nee, daar kom ik liever niet."
.-v" - !S
J S
SBÊm
Sfeerloos
is de Blauwe
Brug de
grootste
delen van dé
dag. Wat
moet je als
klein meisje
daar nu
doen"?
Volgens Van der Lugt cn de twee
beheerders, Cor Touw en Jouke
Post, zouden wat afscheidingen het
centrum heel wat aantrekkelijker
maken. En ook dan zullen er weer
problemen zijn. Vanaf de bar heb je
nu nog enigszins toezicht op de in
formatiebalie in de centrale hal, al
thans, je moet heel even omlopen.
Gaat in de toekomst met afscheidin
gen worden gewerkt, dan wordt het
zaakje minder overzichtelijk. Waar
dat toe leidt, is nog meer ongezellig
heid. Nu al zijn alle boeken en tijd
schriften verwijderd uit het lees-
hoekje, waar in de praktijk niet ge
lezen werd maar de jeugd rommel
zat te maken. De jeugd klom op de
boekenrekken, daar speelde je zo
leuk. Door die ontwikkelingen ging
wel de hele filosofie achter de Blau
we Brug de mist in.
Vandalisme
„Sinds de opening van de Blauwe
Brug is er veel minder last van
rondzwervende jeugd in de wijk,"
zeï Jos van der Lugt een tijdje gele
den. Hij had dat gehoord van
schoolhoofden uit Groenoord en
Woudhoek. „Ze zeiden: wij hebben
tegenwoordig veel minder last van
vandalisme. Ja, dat klopt, heb ik
toen gezegd, dat hebben wij nu!"
Het is volgens Jouke Post vooral de
jeugd van twaalf tot zestien jaar, die
last geeft. Die jeugd heeft verder
ook niets. Ze zijn te oud voor de ac
tiviteiten van de werkgroep jeugd
werk en te jong voor de kroeg (of
de sociëteit). Ze zitten er net tusse
nin. Er wordt in Schiedam-Noord al
vele jaren gesproken over de nood
zaak van een open jongerencentrum
(dat werd nog eens onderstreept
door de rellen in oktober '78, scher
mutselingen tussen jongeren uit
Schiedam-Noord en Vlaardingen-
Holy, strubbelingen uit louter ver
veling). Maar zover Ss het nog steeds
niet Het is geen wonder dat de
jeugd te hoop loopt in de Blauwe
Brug. „En dan komen ze met twin
tig, veertig man," zegt Jouke Post,
„dat hou je nooit tegen,"
Pieter van der Heiden, binnenhui
sarchitect te Schiedam: „Ik wist niet
dat er in Groenoord ook een Hoog-
Catharijne was?"
Metropool
Van der Heiden vindt de smake
loosheid van de Blauwe Brug alle
perken te buiten gaan. Alsof je met
de kleurtjes rood, blauw en geel in
timiteit brengt in een wijkcentrum!
Hij vindt het schande, zoals hier ar
chitectonisch gefröbeld is. Nu is
Van der Heiden een architect, die
zeer gehecht is aan 'de menselijke
maat', dat is een vakterm die klein
schaligheid aanduidt. De centrale
De jeugd
mag er
straks niet
meer komen.
Maar als het
een slechte
zomer
wordt? Dan
wordt het
hommeles.
door
Kor
Kegel
hal heeft die maat niet, die gaat
meer in de richting van de hal van
het Centraal Station in Den Haag.
Nou ja, bïj wijze van spreken. Want
zulk een metropool is aan het brein,
van Gert Rook nu ook weer niet
ontsproten.
Nieuwe problemen dus, na een ver
bouwing. Zoals daar voorts zijn: de
kosten. Verbouwen kost geld, dat
wordt zonder twijfel weer omgesla
gen in de exploitatie, doorberekend
in de zaalhuur. Jos van der Lugt:
„Moet je mee aankomen! Er is een
tijdje geleden acquisitie gevoerd
voor meer klanten. Maar jd, met
zulke prijzen kan je de boer niet op.
De mensen lachen je vierkant in je
gezicht uit als je ze vertelt wat ze
voor een zaaltje moeten betalen."
De kleine zaal staat het grootste ge-
deelte van de week leeg. De grote
zaal is helemaal een verliespost.
„Wij hebben het voorstel gedaan,
stem het nu eens af op andere hu
ren, op de gangbare. Want er is ge
noeg te doen in de wijk, hoor! Maar
dat gaat naar de Ark of de Marti-
nuskerk, want dat is goedkoper," al
dus Van der Lugt.
Een punt is nog. dat er veel te wei
nig geld is voor een redelijke pro
grammering. Was er voor de ope
ningsweek geen geld te weinig, de
rest van het jaar is er weinig leuks
te organiseren geweest. Activiteiten,
die in principe heel goed op het
Bachplein gehouden konden wor
den, verhuisden naar Passage of het
Zoldertheater in de Teerstoof. „Al
les gaat naar de stad," moppert Van
der Lugt. „Wethouder Posthoorn,
de portefeuillehouder, zal ook niet
op het idee komen dat het hier kan
als je er een beetje geld op toelegt..."
„Dit soort centra kost in het begin
altijd veel tijd en geld," zegt Van
der Lugt. „Als je nu eens een beetje
meer zou investeren, krijgt het een
leuke naam, dan kan je de jaren
daarna op je luie reet gaan zitten.
Nu is er alleen geïnvesteerd in de
feestelijkheden rond de opening en
voor de rest van het jaar was de pot
op. Wat moet je dan?"
Pracht aanrecht
Mopper, mopper. Voor de vrijwilli
gers, die in de Blauwe Brug werken,
is al die negatieve beeldvorming
over hun centrum niet leuk, maar
moet je maar doen of de neus
bloedt? Jouke Post: „De meest ele
mentaire voorzieningen ontbreken.
Was- en spoelruimte. Moet je de
vaatdoek op de wc uitwringen? Er
is niet eens een putje in de vloer om
bet vuile sop in te vegen."
Jos van der Lugt weet ook een aar
dige: „Er staat een pracht van een
aanrecht in het handarbeidslokaal.
Maar de kinderen konden er niet
bij, 't ia te hoog."
Stoelen zonder leuningen staan er
ook genoeg. Leuk, voor als er men
sen uit net dienstencentrum De
Woudhoek komen.
Mosterdpleisters
Zonde, zonde, vindt ook Leo Her-
wig al het geld dat In de Blauwe
Brug is gestoken. Nu heeft de coör
dinator van de stichting federatie
van Schiedamse instellingen voor
sociaal-cultureel werk en samenle
vingsopbouw toch al zo zijn gedach
ten over multifunctionele gebouwen
en die zijn niet bijster aardig. „Wat
is er nu voor multifunctioneels aan
een gebouw waar bibliotheek, op
bouwwerk, muziekschool, kruisge
bouw en bar bij elkaar 2itten? Hoe
bevorder je daar in godsnaam inte
gratie, wat is nu de samenhang? Ja,
jc organiseert eens een Franse week
of zoiets, de bibliotheek richt een
leeshoekje in voor Sartre en De
Beauvoir, de muziekschool leert
muziek spelen van Saint-Saens, de
bar schenkt pernod en het kruis
werk doet aan Franse mosterdpleis
ters. Is dat multifunctioneel?"
Veel meer waarde hecht Leo Her
wig aan kleine accommodaties.
Apart gebouwtje voor dit, apart ge
bouwtje voor dat, dat is wellicht nog
goedkoper ook,
Jos van der Lugt gaat met zijn voor
stel ook die kant op. Hg bepleit een
aanpassing van het gebouw, waarbij
de ontmoetingshal echter aan waar
de inboet. Zijn voorkeur gaat uit
naar een eigen ingang (van buiten
af) voor de muziekschool, een eigen
ingang voor het opbouwwerk, een
eigen ingang voor dit, een eigen
nou ja, eigenlijk zoals alleen de bi
bliotheek dat had. De bibliotheek
kon het zich dan ook permitteren
die deur bij de centrale hal domweg
op slot te doen.
Politie
Aanpassen laten we het althans
zo noemen, want verbouwen klinkt
zo vervelend, zo snel na de opening
is dus noodzakelijk. Dat zal .niet
zonder slag of stoot gaan.
En de jeugd nu? Het huishoudelijk
overleg heeft dan wel besloten de
jeugd te weren, maar zoals Jouke
Post zei. als ze veertig man sterk
binnenkomen, hou je dat niet tégen.
Of je haalt de politie erbij, maar dan
behoudt de Blauwe Brug zijn slechte
naam. Jos van der Lugt: „Wordt het
een goeie zomer, dan blijven ze wèl
buiten, gaan 2e naar het zwemted^
of zo. Maar als het een slechte zo:?
mer wordt, jongens, dan hou ik mijn
hart vast."
Gert Rook, aan de bar, neemt nog
een pilsje. Zes dames zitten schuin
achter hem, in twee groepjes van
drie, te klaverjassen. „Ik pas," zégt
