4
EXTRA]
ikheb
Odysseus
gebonden
W verbannen
'Liverpool'
leertons
juist
buitenlanders
te steunen
I
Dj Wassenaar se
WD Is anders
m
MÈ
!t Is tijd
omafte
rekenen,-
heren
en dame!
woensdag
12 augustus 1881
VD/SC/WW
"ïZï,'ty
De aardappels zijn glazig!
Schiedam Gerard Verhulsdonk, de 56-jarige fractieleider van
de Schiedamse WD, beleeft dezer dagen zijn 'midsummernight
dream'. Niet alleen ziet hij zijn partij in mei 1982 oprukken van
vier naar zes zetels in de Schieaamse gemeenteraad („D'66 is toch
maar een modeverschijnsel") maar bovendien meent hij door een
meer-dan-twee-partijen-coalitie de PvdA van het college van B
en W uit te kunnen sluiten.
Het zal niet moeilijk zijn het CDA los te weken van de PvdA, denkt hij.
Of, zoals Verhulsdonk dat zo bloemrijk kan zeggen: „Ik maak mij sterk
dat er in CDA-kring geen welwillende houding is te ontdekken om los
te komen en dan zit ik meer in sex te denken dan in politiek om te
ontkomen aan de ballarïe der venusheuvel, verkrachting dus, der socia
listen."
Wat nu? Wil Verhulsdonk de PvdA uit het college verbannen? En was
er niet de neiging ïn de VVD om juist met de PvdA een coalitie te vor
men? „Ik ken die veronderstelling wel," zegt Verhulsdonk, „die dateert
uit 1978 toen de PvdA juist hard aan ons zat te trekken. Ik heb toen
gelijk Odysseus mijn bemanning was in de oren gestopt en mijzelf vast
gebonden aan de mast om het sirenegeroep van de PvdA te weerstaan.
In laatste instantie probeerden ze
nog te komen tot een vorm van
samenwerking en zelfs wijlen
mijn grote vriend Engelsman
werd als old-timer, Alte Kamera
den, opgevoerd om de touwen,
waaraan ik gebonden zat, los te
maken en de was in de oren van
mijn bemanning te doen smelten."
Sinds '78 is er niet veel veran
derd. Verhulsdonks weerzin tegen
het socialisme, zoals dat in Schie
dam wordt betracht, is veeleer ge
groeid. „Ik ontken op alle mogelij
ke manieren dat wij een milde op
positie voeren om de PvdA te
vriend te houden. Ik ontken ook
dat wij ze zachtzinnig behandelen.
Ja, Van Woerkom" verweet de
fractie en mij in de laatste leden
vergadering dat wij te slap waren,
maar ik heb toen gezegd: de VVD
bedrijft politiek met mes en vork
en zet niet zomaar wethouders te
gen de muur. Wij zijn mild in
onze kritiek, maar dat is meer ons
karakter dan politieke strategie.
Het is wel zo dat wij na de kamer
verkiezingen, die geprojecteerd op
Schiedam een zetel winst lieten
zien, ons hebben beraden over een
nieuwe marsroute tegen het colle
ge. Om een duidelijker beeld te
geven van de verschillen in bena
dering tussen het college en de
VVD zuilen wij het komende jaar
gebruiken. Het is het laatste jaar
van deze raad, het is tijd om af te
rekenen met deze heren en
dame."
Verhulsdonk weet al wat hij roe
pen zal, als de PvdA over een jaar
zijn partij mocht benaderen voor
coalitievorming. „Ik zal bidden:
oh Heer, laat deze kelk aan mij
voorbijgaan wat de nieuwe
pausen dus nooit zeggen. Want: de
wijn in die kelk lusten wij niet!"
Omdat die wijn rood is?
„Nee, omdat ie van een verkeerd
jaar is. Wij zullen de Rijn opvaren
zonder aan het verzoek van de
PvdA-Lcrelei gehoor te geven.
Wij weten dat wij als liberalen va
ren als Jan de Hartogs schipper
naast God, en dat de verlokkingen
van het stadsbestuur wel interes
sant zijn, maar als je het roer moet
delen met een club zoals de PvdA,
dan moet je te vaak laveren wat
de Rijnreis niet plezierig maakt en
de politiek niet herkenbaar."
Schiedamse bistro
Niettemin is de persoonlijke ver
houding tussen Gerard Verhuls
donk en de meeste PvdA-raadsle-
den bijzonder goed. „Dat komt
ook omdat ik de mensen een poli
tieke keus niet aanreken, 't benne
maar mense. Tweespalt tussen
twee partijen, zoals tussen PvdA
en CDA, dat is ook iets wat wij als
VVD niet kunnen begrijpen. Ook
wat die PvdA onderling allemaal
flikt, zoals het aan de kant willen
zetten van Hans Konings, dat is
voor ons toch zó gek! Ik kan daar
niet bij. Nee, ik maak er geen ge
heim van dat als Schiedam eens
zonder socialisten bestierd zou
kunnen worden, dus door meer
dan twee partijen, bijvoorbeeld
door VVD, CDA, D'66 en eventu
eel klein links samen, dat het wel
dadig voor deze gemeente zou
kunnen zijn. Dus, je begrijpt, ik
ben vooral niet uit op een coalitie
met de PvdA, zeker niet in de
huidige bezetting van die fractie.
Onze achterban hoeft niet bang te
zijn dat wij in een Schiedamse bi
stro een coalitie met de PvdA zul
len voorbereiden, zoals Van Agt
en Wiegel dat pk iten te doen."
Niet in de huidige bezetting,is dat
een kat naar de linkervleugel van
de PvdA, waarmee Verhulsdonk
al vaker de vloer aan veegde
„Neeee. Die linkerflank, hè, en
dan reken ik daaronder Konings,
Dieleroans, De Vos, Van der Lugt,
ik zou ze niet graag in mijn fractie
hebben, maar ik vind dat zij pri
ma werk verzetten. Ik vind ze
moedig» alleen staan ze niet altijd
met beide benen op de grond.
Maar ik herken alleen in hen nog
de strijdbaarheid van het vroegere
socialisme» dat overigens ook toen
niet altijd op realisme geënt was.
En als die linkerflank van de
PvdA juist haar aanvankelijke be
zwaren tegen ons ziet verminde
ren, omdat het met het CDA niet
botert, dan begrijp ik eruit dat zij
ons ziet als een progressieve partij,
en dat klopt dan, want dat is de
VVD in wezen. Althans in Schie
dam. De fractie hier is niet altijd
een weerspiegeling van wat onder
het landelijk VVD-aureool glanst.
Waarin zich dat onderscheidt?
Nou, de Schiedamse afdeling is
bijvoorbeeld onvergelijkbaar met
de Wassenaarse. Nauwelijks elite
bij ons. In de fractie zie je bijvoor
beeld een sappelende middenstan
der en een huisvrouw. En natuur
lijk Ien de Jong, als vertegen
woordigster van een oud Schie
dams geslacht, enige establish
ment die voor ons ook waardevol
is."
Toelichting: mevrouw De Jong-
Sunderman is, vla haar vader, een
voormalig lid van de Schiedamse
Gemeenschap, gerelateerd aan de
distillateursfamilie Van de Ee-
laart. Verhulsdonk heeft, toen hij
nog een klein padvindertje was,
de heer Sunderman leren kennen
als een van de meest liberale figu
ren in de stad, die zijn denken
enigszins beïnvloed heeft „Hij is
mijn districtscommissaris geweest,
een hoge pief in de padvinderhië-
rarchie. Hij had zo'n grote paarse
pluim, waar ik veel ontzag voor
had, 't was alsof Baden Powell
zelf voorbij liep. Ik kwam hem
eens tegen, toen ik als jongen van
dertien als bediende werkte bij
banketbakkerij Van Wijk. Ik
moest toen een doos gebakjes be
zorgen, maar doordat ik vol
plichtsbesef de padvïndersgroet
uitbracht, tjoepte die doos gebak
jes op de grond. Schuldbewust
kwam ik bij mijn baas terug, maar
toen ik zei, ik kwam meneer Sun
derman tegen, toen zei die bak
ker. jongen, dat heb je goed ge
daan, het is een beste man, ik zit
samen met hem in de Nederland
se Protestantenbond..."
„Nee, die twee vrouwtjes bij ons,
in de fractie, Ien en Annie, die
zijn misschien niet spectaculair,
maar, en dat mag wel eens gezegd
worden, die doen voor de fractie
ontieglijk veel informatie natrek
ken, vooral op tijden dat Cor en ik
aan ons gewone werk zijn. Ik zou
dïe twee niet graag missen."
Garandeert die uitspraak het aan
blijven van de vier huidige frac
tieleden Cor van Tilborg, Ineke
de Jong, Annie ifenskers en Ge
rard Verhulsdonk zelf?
„Nou... onze fractie is enthousiast
genoeg om als eenheid te continu
eren. Het is natuurlijk de plaatse
lijke afdeling die het uitmaakt,
maar ik zal die teamgeest wel be
nadrukken."
Kleintjes zijn moe
De WD zal de oppositie dit laat
ste seizoen van de vierjarige raad
speriode dus iets aandikken. In de
commissievergaderingen, die na
de zomervakantie weer op gang
gekomen zijn, heeft de partij al
een voorbehoud gemaakt voor
wat betreft het 'reddingsplan'
voor de Schiedamse gemeentebe
groting 1981. Aanstaande maan
dag komt dat reddingsplan aan de
orde in de gemeenteraad.
Verhulsdonk: „Het college heeft
hier onbegrijpelijke wijzigingen
aangebracht, waarvoor het niet
ingehuurd is. Er staan dingen in
die in de verste verte niet over
eenkomen met het collegewerk
programma. Er zijn andere dingen
die verschoven kunnen worden.
Ik heb de indruk dat alle andere
partijen alles al geslikt hebben,
maar wij gaan er niet in mee. Ja,
hoewel... of de kleine partijtjes
ook instemmen, dat raad ik eigen
lijk maar. Ik weet het niet De
kleintjes, dus D'66, PPR en. CPN,
ze vallen mij de laatste tijd op
door hun veelvuldige absentie.
Politieke moeheid, denk ik. Maar
hoe klein je ook bent, een periode
van vier jaar is gelijk een mara
thon en als je de laatste kilometers
niet uitholt, heb je toch verloren.
Ik heb D'66 nota bene nog ge
waarschuwd: doe nu rustig aan,
want altijd maar van huis, dan
gaatje huwelijk naar de sodemie
ter of je wordt overspannen! Zoals
die partij werkte, dat was niet vol
te houden. Ook Herman Noorde-
graaf, die heeft gewoon te veel
hooi op de vork genomen. Toch
zou het mij spijten, als hij volgend
iaar na de verkiezingen uit de
noot viel."
Buitenlanders
Terug naar het reddingsplan voor
de begroting *81: wat gaat de WD
maandag doen?
Verhulsdonk: „Andere prioritei
ten stellen. Misschien zal je vin
den dat wij als een soort PvdA te
werk gaan, maar ik vind het on
begrijpelijk voor socialisten dat zij
de opvang en begeleiding van de
tweede generatie buitenlanders
willen uitstellen naar volgende ja
ren. Wat leert ons nu de Liver-
pool-rellen? Geef het juist de
grootst mogelijke prioriteit, om te
voorkomen dat een latente racisti
sche houding die als een onder
grondse turfbrand onder de bevol
king smeult straks plotseling op
laait. Ik weet, zo'n standpunt be
tekent geen electorale winst, maar
déér bedrijf je geen politiek voor,
je behoort te handelen naar eer en
geweten! Zelf ben ik er voorstan
der van etnische minderheden ge
legenheid te geven, aan het plaat
selijk bestuur deel te laten nemen,
dus Turken in de gemeenteraad!
maar helaas, de mensen die dit
standpunt delen zijn nog in de
minderheid. Gelukkig deelt Wie
gel mijn standpunt, dat is al iets.
De Turken en Marokkanen, waar
van we hier stikken, die moet je
toch niet beperken tot het passie
ve kiesrecht? Binnen enkele jaren
zit Nederland, en Schiedam ook,
met tien tot vijftien procent bui
tenlanders. Gezien de agenda's
van de gemeenteraad kan ik mij
voorstellen dat de buitenlanders
bij alles een positieve inbreng
kunnen hebben, vooral ook naar
hun achterban toe. Over het in
lichten over reconstructie van een
straat, over onderwijs, over eman
cipatie en volksgezondheid, ja,
gunst, alles! Het gemeentebestuur
raakt iedere burger. En dan de
buitenlanders naar volgende jaren
schuiven, dat kan dan niet. Dat
geld voor die tweede generatie
moet blijven. Van de noodzaak tot
-bezuinigen zijn wij overtuigd,
maar dan moet dat wel anders. En
Zijdeveld maar mekkeren over
een crematorium! Alsof dat zo'n
heet hangijzer is."
Hoe vindt Verhulsdonk de oproep
van genoemde wethouder om in
Den Haag te protesteren om de
bouw van een crematorium toch
mogelijk te maken?
„Een kreet."
„Ja, verdulieme, waarom zegt zo'n
man zoiets nu? Om zich populair
tc maken? Ik zou niet weten bij
wie!"
Financiële curatele
Verhulsdonk: „Als VVD-fractie
zijn wij in het verleden wellicht
iets te begrijpend geweest voor de
problemen, waarmee een rood ge
tint college worstelt met een pro
gram dat gecorrigeerd werd door
een CDA/VVD-regering. Dat
dreigt straks nog uit te monden in
een financiële curatele van 's
lands regering op de stadsrege
ring. Dan heeft Schiedam het niet
goed gedaan! Tenslotte, een stads
regering bestaat uit mensen die
vechten vanuit een loopgravenpo-
sitie. Maar zij zijn wel afhankelijk
van de aan- en afvoertroepen en
die zitten in Den Haag. Vandaar
ook dat onze fractie zijn oppositio
nele rol afstemt op wat de lands
regering voor mogelijkheden
biedt Vandaar ook onze grote re
serves tegen moties, die de huidi
ge regering opwekken kennis te
nemen van de noden van deze
stad. Zo'n motie zal de bestaande
situatie in Schiedam echt niet ver
anderen, want de economist te
Buitenveldert, de wielrenner te
Groesbeek en de kinderboeken
schrijver met de onschuldige blau
we ogen hebben, wel moeilijker
dingen aan hun hoofd. Nee, Schie
dam moet zijn eigen zaakjes zien
te klaren 2ondcr dat één smeekbe
de nodig is!"
Geen wethouder
De snor van Verhulsdonk is ouder
dan zijn politieke loopbaan, name
lijk gekweekt sinds de honger
winter van 1944 toen de Duitsers
de novemberrazzia hielden, en
beide zijn inmiddels imposant. De
VVD-leider, in 1962 de gemeente
raad ingekomen en later Joop van
Woerkom als fractievoorzitter op
gevolgd, liberaal van huis uit
(„vader werd bij Wilton ontslagen
omdat ie lid was van een moderne
bond"), vindt zichzelf na al die ja
ren politiek nog steeds niet ge
schikt voor een wethoudersfunc
tie. Wat dat betreft maakt zijn
fractiegenoot Van Tilborg meer
kans dan hijzelf. „Ik zelf ben er
niet geschikt voor. Als wethouder
beschik je over een hoeveelheid
informatie, die jou all-round zou
moeten maken voor de toebedeel
de portefeuille. Maar gezien mijn
spreekwoordelijke luiheid en de
van humor gespeende gemeente
raad, kan ik mij beter blijven op
werpen als hongerlap aan een dis
waar doorgaans aardappels opge
diend worden die beter doorge
draaid konden zijn, want zij zijn
glazig."
Verhulsdonk kan als enig voor
deel van een wethouderszetel be
door
Kor
Kegel
denken dat hij dan wat dichter bij
burgemeester John te Loo zit. De
WD-fractieleider kijkt er niet
van op dat het Nieuwsblad van
het Noorden destijds Te Lop uit
Winschoten uitwuifde met 'Gijs te
Loo' in de kop, hoewel 's mans
roepnaam in Schiedam als 'John'
is geïntroduceerd. Verhulsdonk
meent dat Te Loo nog te veel af
stand houdt van 'de dingen'.
„Let wel: ik vind het een goede
burgemeester, omdat hij ten eerste
gewantrouwd wordt in de PvdA
en dan kan het alleen maar een
goeie zijn maar ik vind het
jammere van hem dat hij als bur-
gervaér nogal afstandelijk met de
mensen omgaat. Met veel wee
moed denk ik vaak terug aan de
veelvuldige informele contacten
met Arie Lems. De lardering van
Lems was een etentje, een drank
je, een gezellige kout die ik bij Te
Loo mis. Lems wist huiselijke
feestjes te organiseren die geen in
breuk maakten op de privacy,
want zonder de aanwezigheid van
de lastige pers, en die een bepaald
echelon brachten in politiek
Schiedam."
Bijbelteksten
De ooit door zijn voorganger Van
Woerkom als lolbroek getypeerde
Verhulsdonk bemint die informe-
Ie sferen, de speelsheid die een -
mens boeiend maken. „Ik gebruik -
vaak voorbeelden uit de literatuur
en de filosofie, ik spiegel mijn be-
schouwingen daar graag aan. -
Voor mij is altijd verwonderlijk
hoe het CDA reageert als ik bij- -
beheksten citeer en hetzelfde
geldt voor de PvdA als ik dat doe -
met Griekse of Romeinse trage-
dieën en drama's, maar ik doe dat
niet uit een sadistische overdre-
venheid, maar om te etaleren dat
waar wij doorgaans over vergade
ren reeds veel eerder is geschied."
Verhulsdonk: „Welaan, het ver-
driet mij steeds dat vooral uit
CDA en PvdA pogingen worden
ondernomen de navelstreng van
mijn woorden voortijdig door te
knippen, omdat men mii de hu-
mor kwalijkt neemt en de relati-
vatie meer ernst verdient doch
ik veroorloof mij mijn rol te base-
ren op het recht van de hofnar de 'T
waarheid te zeggen zonder opge-
hangen te worden. Alleen, het j,
verhaal van de clown is vaak
dieptreurig, want door het droge
gezelschap wordt dat vaak be-
slempeld tot flauwekul."
En toch: „Ik verwacht dat mijn j
beeldspraak wortel schiet in de j,
intelligentie van de aanwezige
raadsleden, en dat is een hoop die 1
niet gebaseerd is op ijdelheid, i
want dat soort luchtkastelen zijn
gebouwd op zand, maar op libera-
lisme en dat staat op rotsen."
