4 Sr1881 EXTRA
Als je die woningen zo neerzet, dat niemand er in of uit kan, mpet je je wel even bedenken...
Schiedamse Fennis
De Schiedamse Fennis en de Schiedamseridder van Rappard: Joop van Woerkom
Lindenhof
Schiedam In een
achterkamertje, als
kantoor ingericht, bladert
Joop van Woerkom een
foto-album door.
Kleurenfoto's zijn het. Ze
laten potsierlijke vormen
zien van aangespoeld
wrakhout, vervormde
conservenblikjes en half
verrotte lappen textiel,
die alle op een statief
geplaatst zijn. Kunst dus!
Van Woerkom heeft die
spullen gevonden op het
strand bij Renesse, waar
hij een caravan heeft
staan. Als een strandjutter
inspecteerde hij vaak de
kust, de bizarre
materialen nam hij mee
„en dan keek ik
ernaar en keek ik nog
eens, en dan dacht ik: wat
heeft de zee hier nu voor
bedoeling mee gehad? En
als ik een vermoeden
had, dan stelde ik het zo
op het statief. Je zou
kunnen zeggen: die
objecten zijn gemaakt
door de zee en Van
Woerkom iamen."
Wonderlijke vormen laten de foto's
21'en. Sommige conservenblikjes zijn
tijdens hun woeste verblijf in de
Noordzee zo verweerd, aangetast en
vervormd dat er rare slierten aan
zitten. Zo heeft Van Woerkom een
hele rij 'balletdansers*. Aan zijn ca
ravan heeft hij verwarde woldra
den. flarden goed, die ook aange
spoeld zijn. Wie in Schiedam de
Oud-WD-fractideider J. J. van
Woerkom een beetje kent, zou dit
soort creaties toch niet gauw achter
hem zoeken.
Hij tekent en schildert ook, al vele
jaren. Hij heeft zelfs ooit een jaartje
academie gehad. Aan de muur
hangt zo te zien een ingekleurde
pentekening, maar het is een schil
derij. Het laat het stadshart zien,
zoals Schiedam dat al jaren kent: de
kaalslag, met de kraakbuurt, de
Laan en de Lindenhof op de achter
grond. Het is waar Van Woerkoms
hart naar uitgaat. Geboren op het
Broersveld, waar hij nog steeds
woont, heeft hij er vanuit zijn huis
kamer uitzicht op. En hoewel hij
zegt dat hij soms wel kan huilen als
hij door al die verpaupering wan
delt, hij kijkt met klaarblijkelijk ge
noegen naar zijn schilderij. „Ik ben
er zelf heel tevreden over," zegt hij.
't Is eigenaardig om die neiging tot
esthetiek gade te slaan: Van Woer
kom zoals niet veel mensen hem
kennen, „Ja," zegt hij, „ze denken
altijd, die ouwe Van Woerkom, dat
is zo'n materialist, die alleen voor
zijn pandjes pleit-"
Die huisjes ze lijken inderdaad
vaak de archetypen voor zijn poli'
tiek handelen hebben Joop van
Weerkom zo'n beetje het imago ge
geven van de lokale Fennis. Wat de
man aan onroerend goed heeft, is
verpauperd en staat leeg of is de ge
meente een doom in het oog, omdat
hij er bestemmingsplannen mee in
de weg zou staan. De elf pandjes die
Van Woerkom aan de Baan heeft
staan bijvoorbeeld: ze zijn onbe
woonbaar verklaard. Het eerste
bouwplan voor de binnenstad is spe
ciaal aangepast omdat die huisjes er
nog stonden.
.Schande." roept hij uit „Als ze die
panden nodig hebben bij de ge
meente, laten ze dan in onderhan
deling treden! Met Bolmers destijds
was ik voor negentig procent rond:
de gemeente zou het overnemen.
Dat was begin 1973. Maar toen Bol
mers de laan uit ging, kreeg ik op
een gegeven moment een heel kort
briefje: alle onderhandelingen, die
Bolmers was aangegaan, die werden
abrupt afgebroken Zijdeveld!
Weet je wat Zijdeveld sindsdien ge-
De kaalslag
in de
Schiedamse
binnenstad.
Schilderij 1981.
J. J. van
Woerkom.
Joop van
Woerkom in
'zijn' straatje
met
onbewoonbaar
verklaarde
huisjes: „Mijn
vader heeft ze
destijds
gekocht van de
Lindenhof.
Maar ik ga ze
toch niet
opknappen, als
de gemeente
ze misschien
wil slopen?"
Foto: Jacques
Zorgman.
door Kor
Kegel
'De stront opruimen
in het Gat van Bolmers,
dat doet Zijdeveld niet'
daan heeft? Wéét je dat? Nou, hele
maal niets, Nee, die 48 woningen
die Empeo heeft neergezet, dat is
het monument van twee mensen:
Bolmers en Collé. *t Stóat er ten
slotte maar, en Zijdeveld heeft nog
niets van de grond gekregen. Het
schijnt dat Schaefer, toen die nog
staatssecretaris was, eens gezegd
heeft over Bolmers en Collé: ik wou
maar dat jullie doorgegaan waren!"
„Wat word ik dan zelf wijzer van
die onbewoonbaar verklaarde pan
den? Maak ik er zó soms dikke
winst mee? Maar ik ga ze niet op
knappen als ik het risico loop dat de
gemeente ze wil slopen. Heb ik des
tijds ook tegen Zijdeveld gezegd,
maar zijn commissie stemde toch
voor onbewoonbaarverklaring."
Ben van de pandjes in de Baan is
door Van Woerkom nu toch weer
verhuurd: er is sinds enkele dagen
het punkwinkeltje van Nel den
Held en Bea Wilson. Maar omdat
het pand onbewoonbaar verklaard
is en officieel een woonbestemming
heeft, krijgen ze geen vergunning.
Van Woerkom: „Daar ga ik een
Arob-zaak van maken."
Feller: „Wat denkt die gemeente
wel? Moeilijk doen tegen een parti
culier die gewoon gedwongen werd
zijn huisjes te laten verkommeren
- en er zijn wat mensen gelukkig
in geweest, hoor! Frans van Thie-
nen heeft er gewoond, de zoon van
mijn secretaresse is er in getrouwd,
en de huur van twaalf, vijftien gul
den per week, die vond je nergens.
Als de woningbehoefte dan zo groot
is, dan moet je lijkt mij toch zeker
niet mensen, die er niet uit willen,
toch uit gaan kopen! En zelf doet
die gemeente helemaal niets! Nu
zegt Posthoorn weer dat ie het Zak
kendragershuisje optimaal wil gaan
benutten. Wat is optimaal? Zoals de
Lindenhof? Hij heeft er nog niet
eens een bestemming voor... Ik kom
vaak op de camping in Renesse, hè,
en dan doe ik ook geregeld Zierik-
zee aan; daar heb je buurten zoals
hier vroeger de Verbrande Erven,
Iéuk, en aardig om te zien zeg! En
dan kom ik terug en loop ik door de
stad en dan heb ik echt een brok in
mijn strot, hoor! Roelfsema destijds
met zijn mooie boekje, heeft *t laten
slopen, en dat gaat nog steeds door.
Er is vroeger te weinig begrip ge
weest, dat is er nog, ze weten niet
Hel schaamrood moet
Zijdeveld naar de
kaken stijgen^ en
zijn club erbij
waar ze mee bfzig zijn. Ik begrijp de
brutaliteit van Posthoorn niet, dat ie
nu aan he'. Zakkendragershuisje
durft te kmien. Laat die Jan Scha
per er toe?» in zitten!"
De toon, die Van Woerkom voor
zijn woorden kiest, laat horen dat de
verloedering van de Schiedamse
binnenstad Van Woerkom hoog zit
Aan de Lindenhof bijvoorbeeld ver
bindt hij oude sentimenten: zijn va
der werkte er als loodgieter. Het
was ook zijn vader, die de pandjes
"aan de Baan van het vroegere wees
huis kocht.
„Vroeger had je geen AOW. Mijn
vader kocht die panden en wist met
rijn spaarcentjes de hypotheek te
Met Bolmers was ik
voor 90 procent rond
lossen, zo heeft hij zichzelf kunnen
verzorgen op zijn ouwe dag."
„Nee, die Lindenhof... Ik ben het
met Bolmers ook lang niet in alles
eens geweest, hoor. Hij had dat
nieuwe stuk van de Lindenhof
nooit moeten slopen."
Doorbraak
Zijn ergernis rond de malaise in het
stadshart bewoog Van Woerkom er
drie jaar geleden toe de vereniging
Broersveld Belangen op te richten.
Bewoners en winkeliers werden lid.
Op het stadskantoor werd wel eens
beweerd dat de voormalige fractie
leider van de VVD in de jaren
vijftig was hij zes jaar gemeente
raadslid die belangenvereniging
misbruikte om de doorbraak te be
werkstelligen: de oostelijke toegang
tot de binnenstad die bedoeld was
voor laad- en losverkeer en voor
toekomstige bewoners met een auto.
Die doorbraak zou tenslotte beteke
nen dat de gemeente hem voor zijn
pandjes aan de Baan eindelijk een
geldbedrag zou toekennen. En het
valt op dat Van Woerkom die door
braak nog steeds beter vindt dan
wat er nu aan plannen op tafel ligt
„Die doorbraak was in 1943 al ge
pland. De Nieuwst raat was als toe
voerroute ongeschikt verklaard, ook
het Herenpad werd als ontsluitings-
weg onvoldoende geacht omdat de
toegang bij de Broersvest te smal
was. En Zijdeveld heeft zelf de Lan
ge Kerkstraat afgesloten... Dan
moet je toch wat? Het kan best we
zen dat die ouwe doorbraak van iets
te veel allure was, maar ik vind wel
dat er een behoorlijke verkeersader
tussen de nieuwe bouwblokken
moet lopen."
„Ach, die vereniging, toen die werd
opgericht: sommigen zijn voortijdig
weggelopen, want ze konden het
niet aanhoren: al die jarenlange
plannenmakerij veroorzaakte alleen
maar irritatie. Binnenkort haal ik
de leden wel weer bij elkaar, maar
ik weet wel, die binnenstad komt
hen de neus uit Nou, als ze het niet
eens zijn met het bezwaarschrift
wat ik heb ingediend, dan hoor ik
het toch wel? Maar ik hoor niets en
dat is niet zo verwonderlijk, want
mijn belangen zijn ook bun belan
gen. Het is toch voor het Broersveld
ook belangrijk hoe de laad- en los-
route wordt? En voor Kester geldt
dat net zo. Vorige week hebben ze
in de commissie zitten praten over
het overladen van grote vrachtwa
gens in kleinere transporteenheden.
Zie je het al gebeuren? Dat er straks
een wagen met veertig gashaarden
uit Leeuwarden komt, die bij het
Herenpad even moet gaan overla
den om ze honderd meter verder bij
mijn winkel opnieuw uit te laden?
Zijn ze soms gek geworden?"
Schiedamse Yan
Rappard
Wethouder Chris Zijdeveld heeft
alle winkeliers in de Schiedamse
binnenstad uitgenodigd om in zijn
eigen winkelde op de Hoogstraat 34
naar de bouwplannen voor de
kaalslag te komen kijken. Zijdeveld
hoopt ermee aan te tonen dat het
merendeel der winkeliers liever
van de zeven Ingediende bezwaar
schriften af wil, omdat er dan eer
der gebouwd kan worden. Een van
de bezwaarschriften is van Broers
veld Belangen, Van Woerkom dus,
die het enkele jaren geleden al als
eerste (oud-)pofiticus aandurfde om
in het openbaar het orgaan van de
VVD) te verkondigen: „Zijdeveld
moet wegf" Zijn kritische houding
bestempelt hem op het stadskantoor
wel als de Schiedamse ridder van
Rappard.
Van Woerkom, over dat initiatief
van Zijdeveld: „Hij moet natuurlijk
ingaan op de essentie van alle be
zwaren. De indieners weten waaro
ver ze het hebben. Je kunt een par
ticulier wel vragen wat ie ervan
vindt en dan zegt ie natuurlijk: bou
wen! En dat vind ik ergens ook wel,
die woningen hadden er zelfs al
lèng moeten zijn! Maar als je ze zo
neerzet, dat er straks niemand meer
in of uit kan, moet je je wel even
bedenken! De Broersvest gaat straks
ook al voor de helft dicht' Dan gaan
de mensen straks liever in Kethel
kopen, in het Hof van Spaland of
anders in Vlaardingen en Rotter
dam, dan in onze eigen stad. Maar
daar praat Zijdeveld niet over! Hij
gaat de laatste tijd een beetje op de
publidteitstoer. Hij zegt tegen de
winkeliers: kom maar langs; hij
ramt er een stukje damwand in bij
de Korte Haven en wrikt een steen
tje los op de Hoogstraat maar de
stront opruimen in het Gat van Bol
mers, dat doet ie niet! Hij doet al ze
ven jaar niets en nu tegen de raads
verkiezingen van volgend jaar aan
begint hij met een prïvé-campagne
op een belachelijke manier. Een
wethouder, die zulke onbenullige
dingetjes doet! Ik kan mij niet voor
stellen dat de directeur van een
scheepswerf komt helpen lassen.
Die man heeft andere dingen te
doen, als 't goed is. Ja, en dan weet
ik wel dat je in de politiek aan de
weg moet timmeren, maar dan toch,
zoals hij dat doet: kinderlijk! En on
dertussen verandert hij essentiéle
dingen in het bestemmingsplan!"
,.En dan is hij boos, omdat er be
zwaarschriften komen. Dan geeft
hij anderen de schuld. Als je dat dan
leest, krijg je de pest in! Niet Zijde
veld moet de pest in hebben, maar
iedereen die hij gedupeerd heeft
Het schaamrood moet hem naar de
kaken stijgen, en zijn club erbij!
Want als je de meerderheid in de
raad hebt dan ben je wel verant
woordelijk! Het is gewoon jammer
dat je ze niet aansprakelijk kunt
stellen, want daarvan zijn ze ais
raadslid vrijgesteld, maar persoon
lijk stel ik hun wel verantwoorde
lijk. Er is geen slagvaardig beleid, er
is zelfs geen dom beleid, nee, er is
helemaal geen beleid! Zijdeveld
heeft zich eerst beroepen op de
Kroon, dat die een uitspraak moest
doen en dat hij er niet op vooruit
kon lopen; daarna lag het aan Em
peo, waardoor hij niets kon doen;
toen was de architect weer ziek; en
nu zijn het 2eker de indieners van
die bezwaarschriften weer.,, Nee, op
het moment dat Empeo wegging,
had hij een kant en klaar plan op
tafel moeten leggen. Dat had ge
kund, dan was er al lang gebouwd!"
GTB-terrein
Behalve aan de Baan, waar het de
gemeente in de weg staat, heeft Van
Woerkom ook onroerend goed in
bezit grenzend aan het oude GTB-
terrein, Ook hier wordt gezegd dat
zijn onwil om te verkopen de plan
nen van de gemeente vertraagt. En
ook wordt gezegd dat Van Woer
kom destijds zijn positie als VVD-
raadslid misbruikte en, doordat hij
inzage had in de plannen, snel wat
panden aankocht om er later de ge
meente mee te kunnen dwarsbomen
en aldus een flink bedrag zou kun
nen opstrijken.
„Zeggen ze dat? Nou, die panden
waren toen van Theo van den Berg,
de oud-wethouder die toen net uit
de raad gegaan was. Ik voerde sa
men met iemand anders de directie
van Junker Ruh, een groothandel
in apparaten die tegenwoordig in
Bleiswijk zit, ik was er ook voor de
helft aandeelhouder van. Nu niet
meer. drie, vier jaar geleden ben ik
uit de BV gestapt Maar destijds zat
het bedrijf aan de Gustoweg en
kampte het met ruimtegebrek. Ik
heb die panden van Van den Berg
toen gekocht en verhuurde ze aan
de groothandel. Jarenlang hebben
er fornuizen, koelkasten en dat
Ik maak er toch geen
dikke winst mee?
soort dingen opgeslagen gelegen.
Later, toen Junker Ruh verhuis
de, heeft er nog een tijdje een wijn
handel in gezeten die het als opslag
gebruikte, 't Is nieuw voor mij dat
ik dat tijdens mijn raadslidmaat
schap gedaan heb..."
„Ik heb er wel plannen mee gehad.
Ik wilde er woningen laten bouwen,
eerst 24, en later, toen Bolmers bij
Muwi terecht was gekomen, is er
nog een plan geweest voor 58 wo
ningen. Een aantal ervan had in de
vrije sector gemoeten. En goed be
schouwd, daarom ben ik eigenlijk
blij dat dat niet doorging."
„Tegenwoordig staan de praalwa
gens van de carnavalsvereniging er.
Wat schiet ik daar mee op? Zou ik
er een aardig bedragje uit willen
slepen? Jö, tegen de tijd dat de ge
meente daaraan toe is, ben ik Epis-
schien al lang dood. Heb ik er aan
iets aan gehad?"
