L4
-;r
ËHIlil
Nederlander in Engeland Europa's grootste tomatenteler
rum i
door Pieter Harcksen
mam
jjgSPPggfBp- r.-" 'v
'Al voor de
gaskwestie
stonden ze
met hun rug
tegen de muur'
woensdag
2 december 198]
VD/SC/VAV
'Britse tuinders
volgen ons als
een blind paard'
Littlehampton. Sussex Even
buiten het Zuidengelse Utile-
hampton rijst een futuristisch
gébouw statig uit boven de
kassen. Het pand is gebouwd
in de vorm van de letter 'V\
Deze staat niet voor 'victorie',
zoals een Engelsman onlangs
schertsend opmerkte na afloop
van de glastuinbouwconferen-
tie, maar voor Van Heyningen
Bros. In één van de riante ka
mers van het van koperkleurig
glas voorziene pand zit Wil
van Heyningen, van oorsprong
afkomstig uit het Westlandse
Monster.
Van Heyningen Bros is Europa's
grootste tomatenkweker en wellicht
een van de grootste ter wereld met
een substraatteelt onder een glasop-
pervlakte van ruim 44 hectare. Van
Heyningen heeft driehonderd men
sen in vaste dienst en het bedrijf
geeft een eigen blad liit. genaamd
VanGuard. Jaarlijks teelt Van Hey
ningen op zijn vijf bedrijven in Sus
sex. Wales, en Kent ongeveer veer
tienduizend ton tomaten. Dat bijna
twaalf procent van de landelijke
produHtic.
Vrijwel de gehele afzet geschiedt de
laatste zeven jaar direct aan de gro
te warenhuizen (als Marks Spen
cer) en supermarkten in Engeland.
Van Heyningen kweekte het ras So
natine maar is dit jaar gaan over
schakelen op Marathon, een nieuwe
Hollandse soort die erg in opkomst
is doordat het een witkopvrij ras is.
Gaatje in m'n hoofd
Wilftfean Heyningen zakt ontspan
nen onderuit in een royale leren
fauteuil en begint zijn verhaal. Het
verhaal van een Hollander die het
heeft gemaakt irj het buitenland. Hij
schudt het vlot uit zn mouw en
vertelt achteloos over de enorme
oppervlakte glas die hij stukje bij
beetje opkocht, vaak van andere
Nederlanders die op de Britse bo
dem waren gestrand.
..Ik begon hier in in 1964. een halve
kilomeier hier vandaan", zegt hij
zijn arm uïtstrekend in de richting
van het glas. ..Mijn broer Leo kwam
in J949 voor het eerst hier in de
handel- Hij was het die me op de
mogelijkheden in dit land attent
maakte. In 1962 maakte ik op zes
tienjarige leeftijd de sprong. Eerst
een beetje gereisd en verschillende
dingen gedaan om me de taal een
beetje eigen te maken. Ik begon
twee jaar later met achtduizend me
ter glas. Mijn broer was manager
terwijl ik me met de teelt bezig
hield. De eerste jaren zeiden ze hier
in Sussex dat ik een gaatje in m'n
hoofd moest hebben. Want de be
drijven die ik had gekocht behoor
den toe aan Hollanders, die het hier
niet hadden gered".
Vanaf 1969 werden regelmatig grote
lappen glas bijgekocht.
Grootste kas ter wereld
Nu. in 1981, heeft Van Heyningen
441.000 meter en er zijn plannen
voor de bouw van een zoals er nog
nergens ter wereld een staat. Het
moet een warenhuis worden van
90.000 meter onder één dak. ..Ik
verwacht", zegt Van Heyningen.
..dat er scherpe offertes uit de bus
Zullen komen. Het wordt een Hol
lands bedrijf dat het warenhuis gaat
bouwen. Hel totale projekt zal naar
schatting 6.5 miljoen gulden gaan
kosten- Daarbij zijn inbegrepen de
leidingen, de schermen de verwar
ming etc. Als we voor minimaal vijf
jaar een contract kunnen tekenen
met de National Coal Board, dan
wordt de kas op kolen gestookt".
Afgaande op de bedrijfsresultaten
over 1981 zou het, bekent Van Hey
ningen. niet verstandig zijn om een
dergelijk groot projekt op te zetten.
..Maar we hebben, ondanks de hui
dige problematiek, goede hoop voor
de toekomst. Dit was een matig jaar.
We zagen nu ineens geen devalue
rende pond. Juist tijdens het hoog
seizoen stond het pond extreem
hoog. Dat is voor ons een erg verve
lénde 2aak geweest", legt hij uit
Dat het er met de Engelse tuinbouw
niet al te best voor staat is volgens
Wil van Heyningen te wijten aan
het feit dat de glastuinders in dat
land op hun Lauweren gingen rus
ten. De bedrijven waren toch wel
rendabel, ook al trok mén er niet al
te hard aan. „Maar", schetst Van
Heyningen. „dat is nu voorbij. Ons
beleid, ons inzicht en onze benade
ring is volledig afwijkend van de
Engels* handelswijze. De Britse
tuinders volgen ons nu als een blind
Paard. Wij hebben trouwens een
heel andere Omgang met onze
werknemers. De Engelse tuinder is
heer en meester over z'n mensen.
Honderden jaren gaat dat al zo hier.
Vandaar ook dat het niet zo gek is
Littlehampton Site,
bestaande uit de
Zuider Zee Nursery*
(boven) en de Holland
Nursery. De eerste
glasopstanden van
Holland Nursery
dateren van 1964 en
in 1S69 werd het
complex afgebouwd.
De Zuider Zee Nursery
werd gebouwd in '70-
'71. kwekerij).
Oe meest geavanceerde sorteerlijn op het bedrijf van Van Heyningen Bros. in Littlehampton. De machine, di
eerste volledig electronische ter wereld, weegt, sorteert op kleur en verpakt.
.SA.-*.»"**™*
dat de vakbonden hier de laatste ja
ren zo tegen in opstand zijn geko
men en zo machtig zijn geworden.
Wij hebben ook vakbonden op ons
bedrijf en we hebben er een uitste
kende band mee".
Koude oorlog
Over de energiekwestie en de boos
heid van de Engelse tuinders over
onze aardgasprijs zegt van Heynin
gen: „Ach. het is zo'n gemakkelijke
aanleiding. Ten slotte kan iedereen
uitrekenen dat in 1 gallon olie vijf
kubieke meter gas ziL Een kind van
vijf kan de som maken. Praten over
subsidies vinden de Engelse tuin
ders veel te moeilijk. Maar die grote
verschillen, die zouden inderdaad
moeten verdwijnen. Het ge
schreeuw was veel minder heftig
geweest als het pond dit jaar anders
had gestaan. Want als ze de kans
hadden gekregen, hadden de Engel
sen de Nederlanders ook daar nog
de schuld van gegeven. En op zo'n
moment zegt de Engelsman ineens:
Dat komt allemaal door dat goedko
pe gas van die Hollanders. Nee
hoor, de tuinders stonden hier al
met hun rug tegen de muur.
Als de Nederlandse gasprijs straks
omhoog gaat, dan denk ik dat het
Het fraaie
kantoor van
Van
Heyningen. Het
is gebouwd in
de V-vorm.
volgende gebeurt, Er zal misschien
tien procent van de tuinders afval
len. Maar uiteindelijk heeft dit weer
tot gevolg dat - ook in Nederland -
een betere prijsstructuur ontstaat".
Van Heyningen noemt de hele
kwestie, wat bagatelliserend, 'de
koude ooriog'. Bovendien heeft hij
problemen met het feit. dat iedere
keer de naam Van Heyningen
wordt gekoppeld aan die van de ac
tievoerder Tony 'If it's Dutch, don't
touch' Mitchell. Maar. hoe kan het
ook anders. Mitchell is immers
mede-directeur bij Van Heyningen.
En het bedrijf importeert nu zelf
eenmaal Nederlandse tomaten...
Beloofde Land
Van Heyningen volgt ons land, 20
zegt hij. op de voet wat betreft de
kwaliteitsnormen en eisen, „We
moesten wel, want voorheen "be
trokken de grote warenhuizen en
supermarkten hun tomaten van de
Nederlanders. Ze weten wat voor
kwaliteit daar vandaan komt en hoe
de prijzen liggen. Achttien maanden
geleden hebben we een importfirma
opgericht en nu halen we zelf
groente en fruit uit Nederland
Spanje, Zutd-Amerika. Italië en'
Frankrijk. Wij proberen op die ma
nier in onze levering een continuï
teit .te garanderen. Wij kunnen als
kwekerij alleen de vraag niet aan.
Maar wanneer we tweehonderd
hectare hebben", lacht Van Heynin
gen. „dan kunnen we alle waren
huizen en supermarkten zelf gaan
voorzien. We zitten nu op een
kwart".
Ook Van Heyningen geefi toe. dat
Nederland de prijs op de Engelse
markten bepaalt. „De veilmgklok
bepaalt de prijs. Als de klok bij wij
ze van spreken drie pond aangeeft,
dan wordt de prijs hier direct aan
gepast. Wij staan dan ook constant
in verbinding met de veilingen. Bij
de eerste druk op de knop weten we
hier al hoe laat het is. Dat heeft wel
een nadeel. Supermarkten kunnen
niet werken met een dagelijks ver
anderende prijs. Vandaar dat wij
meestal een vaste weekprijs afspre
ken met onze grote klanten", legt
Wil van Heyningen uit.
Volgens Van Heyningen is Enge
land voor Nederlandse exporteurs
altijd zo'n beetje 'het Beloofde Land"
geweest. Er is inderdaad in dat land
nogal wat te verdienen. Alleen als
het gat in de bloemenmarkt zou
vele perspectieven bieden voor de
nabije toekomst. De Engelsen me
nen dat het in Nederland allemaal
rozegeur en maneschijn is. „Als ik
het heel zwart wit stel", filosofeert
Van Heyningen. „dan zou het best
eens kunnen Ik zie de verre toe
komst wel in Nederland liggen"
'n Twaalf cylinder en een
tosty
Even later verlaten we het riante
kantoor Aan het eind van het pad,
dat naar de voordeur leidt, staat een
blinkende rode twaalf-cyUnder met
een royaal aantal paardekrachten
onder de motorkap. „Kijk, daar haal
ik nou van", zegt Wil van Heynin
gen uit de grond van z'n hart.
„dacht ik een complete wagen te
hebben gekocht - wat je toch wel
van deze Jaguar mag verwachten -
en zit er niet eens een intervalscha-
kelaar op de ruitenwissers". We rij
den door het flauwe heuvelland
schap tussen Littlehampton en
Arundel, op weg naar een plaatselij
ke pub.
Van Heyningen bestelt twee ham-
kaastosties, die even later worden
geserveerd met een blaadje sla en
ehkele partjes tomaat „Hollandse
tomaten?". Van Heyningen glim
lacht en wenkt het meisje achter dé
bar. „Doe me eens een plezier er
vraag eens waar deze tomaten van
daan komen", zegt hij tegen haar.
Het meisje kijkt verbaasd. „Ik
denk", zegt ze. „dat het tomaten van
Jersey of Guernsey (de Kanaalei
landen -red,) zijn". Na enkele minu
ten is ze terug. „Deze tomaten zijn
van Van Heyningen. zeggen ze in
de keuken. Ik geloof dat we ze daar
altijd vandaan hebben. Het is een
grote kwekerij hier in de buurt"
legt ze uit. Wil van Heyningen ge
niet en vat triomfantelijk het glas
bier.
Achter een kier van de keukendeur*!",
staat de eigenaar van de pub te
grinniken. Hij had van Heyningen
zien binnenkomen...
t
