16
WATERWEG
De oprichting
van de synagoge
in Maassluis
HISTORISCH
LOKAAL
Woninkj es
Proveniers
huis:
smalle trappen en kleine zolders
ECONOMISCH DIREKTEUR
rr*
ma
Financieringslasten vanaf f350,-
per maand... één van de vele voordelige
kanten van het Oosthavenproject.
Kunst
klassen
exposeren:
STICHTING VERPLEEGHUIZEN
MERLIJN
AUTOMATISERING
|j|appk! compubar
Rotterdams Nieuwsblad
vrijdag
19 februan 1982
Gedenkbord van de laatste synagoge in Maassluis, aan de Groen van Prlnstererkade. (Aanwezig in het Gemeentemuseum aan de Zuiddijk}.
In de tweede helft van de
achttiende eeuw vestigden
groepen Duitse joden zich
in verscheidene Neder
landse dorpen en steden.
Mogelijk was hun komst
een gevolg van de Bo
heemse bepaling uit
1744/45, waarbij de joden
verbannen werden.
Vanaf ongeveer 1765 wa
ren er joden via Rotter
dam, Leiden en Amster
dam naar Maassluis ge
trokken om zich daar een
bestaan te verwerven. Na
door Albert Brouwer en Ingena Vellekoop
verloop van tijd groeide
hun aantal uit tot een
kleine gemeente, die op
een vaste plaats haar
godsdienst wilde belijden.
Reeds in september 1768
mochten zij van de Maassluise
ambachtsvrouwe synagoge
houden. Behalve haar toestem
ming kreeg de gemeente de
kooplieden Levi Salomons en
Jacob Izaaks als ouderlingen
aangewezen. Zij waren dege
nen die om goedkeuring ge
vraagd hadden. Daarnaast
stelde de ambachtsvrouwe een
aantal bestuurlijke eisen,
waardoor zij een flinke vinger
in de pap kon houden.
Spelregels
De joodse gemeente echter
kon zich niet verenigen met
de benoeming van de ouder
lingen en deed haar beklag bij
het dorpsbestuur. Ze vond
daar maar weinig gehoor,
want het antwoord luidde „dat
de saak de regering niet en
raakt". Desondanks vroegen
de joden of de overheid zich in
deze zaak wilde verdiepen.
Het dorpsbestuur, dat er blijk
baar weinig raad mee wist, be
noemde een commissie om uit
te zoeken in hoeverre het zeg
genschap had in dergelijke
aangelegenheden.
In feite was deze zaak een
pijnlijk geval, want de am
bachtsvrouw e had zich niet
aan de spelregels gehouden.
Zij had buiten medeweten van
het dorpsbestuur de joden toe
stemming gegeven voor de sy
nagoge, hun ouderlingen be
noemd en hen voorschriften
gegeven. In kerkelijke zaken-
bezat de ambachtsheer of -
vrouwe het recht de kerkelij
ke bestuurders te kiezen uit
een dubbeltal, dat door het
dorpsbestuur werd opgesteld,
na overleg met de betrokke
nen.
Rekest
Om een en ander in goede ba
nen te leiden moest de joodse
gemeente een verzoekschrift
indienen bij het dorpsbestuur,
waarin zij toestemming ver
zocht voor het houden van sy
nagoge. Het rekest zou dan
door het dorpsbestuur behan
deld worden.
Op 3 december 1768 dienden
tien vooraanstaande Maasslui
se joden het bewuste stuk in.
Bijna een jaar later, op 18 no
vember 1769, werd de toestem
ming verleend. „Burgemeeste-
ren en scheepenen van Maas-
sluys consenteren voor so ver
hun aengaet, aan de leeden
van de Joodsche Gemeente al
hier het houden van een soge-
naamde Joodsche kerk of sy
nagoge."
Na de officiële goedkeuring
kon op 6 december het be
stuursreglement voor de syna
goge en de joodse gemeente
worden getekend. Ten over
vloede werd hierin vermeld
dat de toestemmir -as gege
ven door de ambot ntsvrouwe
en het dorpsbestuur. Onder de
Amateurs meer in trek
dan echte kunstenaars
Schiedam Misschien valt het echte kunste
naars wat rauw op het dak; misschien ook zijn
zij gesterkt in hun meningen over het cultu
reel charisma van het gewone volk, maar het
is een feit dat de amateuristische tentoonstel
ling, zoals die nog tot maandag in de zieken
huisgalerie Schieland te zien is, veel meer
aandacht heeft getrokken dan vorige exposi
ties met een professioneel en vermeend kwa
litatief karakter.
sent met onder meer het
schilderij 'Gebeukte stad',
waarop een kanonskogel de
oude Roosbeek neerhaalt- De
moeite waard om te zien wat
kunstklasleerlingen kunnen
maken zijn voorts schilde
rijen van Theo Smits (twee
Kortom, de leerlingen van
de kunstklassen van het
museum en de vrijetijds-
boetseerders van het
Schiedamse clubhuis Oost
liggen beter in de markt
dan de kunstroutinier.
Het verplegend personeel
van het Schielandzieken-
huis heeft dat tijdens de
werkuren in de locatie-
Stadhouderslaan aan den
lijve ondervonden.
De eerste verklaring schuilt
in de bekendheid, die veel
van de kunstklasleerlingen
en die van clubhuis Oost in
de stad Schiedam hebben.
Familie en kennissen komen
er natuurlijk sowieso op af.
Maar de tweede uitleg gaat
in de richting van een on
dogmatische aanpak van de
kunsten aars, die leiding ge
ven aan de kunstklassen van
het museum en het clubhuis
in Schiedam-Oost. De exposi
tie van de leerlingen is zo ge
varieerd dat er allicht wel
een schilderij of keramisch
door Kor Kegel
object tussen zu, dat afwijkt
van alle andere en daardoor
ruime aandacht trekt bij de
bezoekers en werknemers in
het Schielandzïekenhuis, die
door de galeriegang lopen.
Heel iets anders
Zo is bijvoorbeeld een stille
ven van lege flessen van de
Schiedamse mevrouw H.E.
van der Sehie-van de Wolff
of een klassieke bos bloemen
van mevrouw D.M. van Dïjl-
van Noort weer heel iets an
ders dan een origineel schil
derijtje als 'Mille fleurs' van
J. Frijlink of een beschilderd
houten kistje met lopende
kraan en flesjes Schweppes
van Ed Barzilay. Opvallend
is het natuurvriendenge-
schilder van mevrouw Oos-
terveen-Hartog en uiteraard
is de oude binnenstadsvriend
en amateur-archeoloog Lam
mert van Wagtendonk pre-
•Brunstïng (een
menpark en een iets kinder
lijker maar gedurfder beeld
van schieeuwende bloemen
die geteisterd worden door
een grijpmachine) en van G.
Castricum, die zich door het
polderleven liet inspireren.
De klei-objecten uit clubhuis
Oost, waar de amateurs les
kregen van achtereenvolgens
Peter Lindauer en Tannek-2
Barendrecht, staan in vitri
nes in de hal van het voor
malige Noletzïekenhuïs,
Vooral de koppen van meer
bedaagde mannen zijn knap
geboetseerd.
Tot maandag is de tentoon
stelling nog te zien. Woens
dagmiddag opent museumdi
recteur Hans Paalman een
tentoonstelling van de ver
maarde plaatselijke beeld
houwer Piet van Stuiven-
berg, een tachtiger, van wie
niet alleen kleine beelden
maar ook zeer onbekende lit
ho's te zien zullen 2ijn. Van
Stuivenberg is op zijn oude
dag niet meer in staat grote
beelden uit te houwen, hij is
zodoende overgegaan op
voor hem nieuwe creatieve
technieken. De opening van
zijn expositie vindt plaats om
half vijf.
Het Proveniershuis: kleine huisjes en'
kleine trapjes...
's-Gravenhage
De Stichting Verpleeghuizen 't Sunneke exploiteert 2 verpleeghuizen in 's-Graven
hage, waaronder een AWBZ inrichting.
Man heeft de beschikking over 163 bedden. De personeelsbezetting bedraagt 160
medewerkers.
De leiding is in handen van een tweehoofdige direktie, een verpleegkundig directeur
en een
Deze laatste funktle komt beschikbaar.
Bij het aangeven van het taakveld van deze funktie moet allereerst gewezen worden
Op de gezamenlijk te dragen direktie - verantwoordelijkheid van de twee direkteuren
vermogen tot werkelijke samenwerking en een onbetwistbare positieve instelling ten
opzichte van de verpleegden/bewoners en de doelstellingen van de Stichting staan
pij de selektie-eisen dan ook voorop.
Eensgezind optreden, zowel naar hef Bestuur als naar patiënten/bewoners en mede
werkers wordt gevraagd op velerlei terrein van beleidsvoorbereiding en uitvoering.
De situatie bij 't Sunneke vraagt meer van de economisch direkleur dan behartiging
van de financieel economische taken, zoals het opmaken van de jaarrekening en be
groting, de kostenbewaking met de hulp van de administratieve staf.
Hij of zij zal tevens de verantwoordelijkheid dragen voor het personeelsbeleid, het
funktioneren van de Ondernemingsraad en de interne organisatie met inbegrip van
de technische dienst. Door de direkteur zullen vele interne en externe kontakten
moeten worden onderhouden onder meer met de staven van de huizen, andere ver
pleeginstellingen en prijsregelende instanties.
Voor deze vakature wordt gezocht naar kandidaten met een bedrijfseconomische
opleiding op HBO-niveau. Ervaring in een leidinggevende funktle - bij voorkeur in da
gezondheidszorg - is onmisbaar.
Een psychologisch onderzoek kan deel uitmaken van de selektieprocedure.
Arbeidsvoorwaarden zullen worden overeengekomen konform het N.2.R, advies en
binnen de geldende richtlijnen van het C.O.T.G. De Stichting is aangesloten bij het
pggm.
Nadere gewenste informaties worden verstrekt door de sekretarls van het Bestuur,
de heer y, h, van Leeuwen, (iel. 070-643061) dan wel de voorzitter Mr. A. A. Th.
Boender, (tel, 070-683263}.
Belangstel lenden worden uitgenodigd hun sollicitatie met curriculum vitae vóór
18 maart 1982 te richten aan de secretaris van het Bestuur, Prins Hendrikplein 4a,
2518 JA 's-Gravenhage.
NOOTEBÖOM
AUTOBANDEN
B.V.
2waluwl«»n84
Schtedam/Kethel
Téf, 700069-708976
b.g.g. 708328
Z3terdags,
tot 13.00 uur geopend
Automatisering te duur?
Alleen voor specialisten?
Overtuig U bij ons van hst tegendeel
Vrijblijvende demonstratie van al onze
pakKetten
Bedrijfsadministratie
Voorraadadministratie
Patientenregistratie
Computers/Randapparatuur
Linten/Diskettes/Papier
Onderhoud
Rodenrijsestraat 94a
3037 NK Rotterdam
tel. 010-674759/678437
Het Oosthavenproject in Vlaardingen
Centrum. Zeer gevarieerde woningen
van terras studio tot 4-kamer spht-leveL
Met badkamer met ligbad. Inbouwkeuken.
Veel ruimte. Winkels vlakbij. Twee
minuten verder een V 6? D en Hema. Een
pittoreske jachthaven aan de voorkant,
een verkeersvrij binnenplein voor de
bewoners aan de achterkant. Het Oost-
havenproject heeft nog veel meer voor
delige kanten. Zoals de prjjs: vanaf
f 95.000,- v,0JL, een parkeerplaats in de
inpandige garage Incluis. Premie op alle
woningen van f400- tot f600,-per
maand. Dat betekent; financieringslasten
vanaf f350,-per maand (incl. voor-
aftrek, exel een lage erfpacht).
Schrijf de eigenaar; Dynamo Project
Nederland, antwoordnummer 3077,
3000 ITO Rotterdam voor nadere infor
matie. Of bel Kok Vastgoed Makelaars,
Rotterdam of Makelaardij De Witte, Vlaar
dingen. Of ga naar de modelwoning
Kok Vastgoed Makelaars B.V.
Westblaak 230 - 3012 KP Rotterdam
k teL: 010-148000 - Lid NBM
Makelaairiil De Witte tel: 010-343844
Scfaiedanseweg 26 - Vlaardingen
Elke woensdag- en zaterdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur staat de
ffloötoiwoimig voor u open Of bel voor een afspraak
Schiedam Wie ia het
Proveniershuis wil gaan
wonen, mag eerst wel een
paar weekjes oefenen in
het lopen op smalle trap
pen. De woninkjes voor
alleenstaanden en twee
persoonshuishoudens, die
in het huis worden
gebouwd, zijn zo klein,
dat de trap tot minimale
afmetingen beperkt bleef.
„De bejaarden die vroeger in
het Proveniershuis woonden
hadden daar ook grote moeite
mee", herinnert Kulik van ge
meentelijk woningbeheer zich.
Die konden, als ze echt oud
werden, nauwelijks meer de
trap op en af."
Het is toch al woekeren met
ruimte bij de verbouwing in
het Proveniershuis. De badka
mer bevindt zich onder de
trap, slapen moet gebeuren in
de kleine woonkamer, of op de
nog kleinere zolder, en kast-
ruimte heeft men helemaal
weg moeten laten. Het zal dui
delijk zijn: de huisjes zijn
klein. Maar wethouder Chris
Zijdeveld vindt het meevallen.
„Je moet het zien als de wo
ningen klaar zijn. Als ze hele
maal ingericht zijn, zal het
enorm meevallen. Die kale
muren komen op je af en dan
ontstaat een kleine indruk,"
Kit in zoldertje
Klein blijft in ieder geval het
zoldertje van de woninkjes.
Dat vond men ook bij woning-
beheer, want in de oorspron
kelijke plannen was een uit
bouw van de dakkapelletjes
opgenomen. „Monumenten
zorg wilde daarvoor echter
geen goedkeuring verlenen.
Het gebouw is een monument
en de rijksdienst stelt gewoon
dat extra uitbouwtjes er niet
op thuishoren. Dat is erg jam
mer, want je had de woninkjes
veel leuker kunnen maken.
Maar ja, we kunnen besluiten
van monumentenzorg niet aan
ons laars lappen", aldus Ver
does van Woningbeheer.
Een tweede verandering in de
oorspronkelijke plannen be
treft de aanpak van de gevel.
Dacht men er aanvankelijk
nog over die door de tijd enig
zins vervuilde gevel helemaal
schoon te spuiten, nu blijkt
ook dat niet door te gaan. Zij
develd: „We hebben navraag
gedaan en daaruit is gebleken
dat de gevel daar toch teveel
onder zou lijden. Nu zullen we
proberen iets te doen door een
deel van de gevel te verven."
De 26 woningen in het Prove
niershuis zullen voor een deel
worden opgeleverd in april (de
Sehiezijde) en de rest in juni.
De huurprijs is berekend op
ƒ237,50 per maand. De toewij
zing geschiedt door het bureau
huisvesting van de gemeente.
Wethouder Zijdeveld ver
wacht dat het storm zal lopen
als de woninkjes klaar zijn.
Voor- en achterhuis
In het voorhuis en het achter
huis wordt op het moment nog
niet gebouwd. Toch is men
van plan ook die beide delen
door Richard Stomp
van het monument in één
bouwstroom onder handen te
nemen. In het voorhuis komen
zes woningen, maar de bouw
daarvan kan pas starten als de
provincie het krediet voor de
bouw heeft goedgekeurd.
In het achterhuis komt een
horeca-gelegenheid. Althans,
dat is de bedoeling; men on
derhandelt op het moment nog
met gegadigden. Volgens de
mensen van de gemeente is
het met name in het Achter
huis nodig dat er iets gebeurt.
Het dichtgetimmerde gedeelte
van het pand zit vol met onge
dierte en bovendien staat er
niets meer op zijn plaats. „Het
is net alsof er een bom is ge
vallen", zeggen gemeentemen
sen.
Als de verbouwingen rond zijn
verkeert het Proveniershuis
weer in een goede staat. De
restauratie die dan zal hebben
plaatsgevonden is echter niet
helemaal perfect. „Dat zou ook
niet kunnen", menen de uit
voerders. „De woningbouw
zou dan onbetaalbaar zijn ge
worden. Je had dan bijvoor
beeld de uitbouwen binnenin
helemaal moeten afbreken
omdat die niet uit echte IJssel-
steentjes bestaan. Pas als je dat
zou doen, zou het echt perfect
zijn geworden."
DOOR DAT TELEFOONTJE
GISTEREN heb IK DE TOTO
UITSLAGEN GEMI5T
JE PAT T DE. KRANT
TOCH ZEKER
JOH
ouderlingen bevonden zich df
gewraakte ouderlingen Sak
mons en Izaaks.
Brood bakken
In het reglement, dat uit 25 ar.
tikelen bestaat, waren bepalin
gen opgenomen omtrent
godsdienstige gebruiken, ha
financieël beheer en de ar.
menzorg. Bovendien werd ge.
noteerd, dat de gemeente ver-
plicht was het brood te laten
bakken bij Cornells Zuyder-
hoek, zolang er over hem getn
klachten waren.
De kooplieden Salomons
Izaaks hadden, vermoedelijk
al in 1767, aan de noordwest-
zijde van het Goudsteen een
huis gehuurd van Willem
Schelvisvanger, waarin syna
goge gehouden werd. Volgens
een artikel in het reglemen
moesten in dit huurcontract^*
namen van de huurders ver
vangen worden „Joodsche G*
meente". De uitgaven, du
reeds waren gedaan voor tijn
mer- en metselwerk zouden
nu voor rekening komen van
de hele joodse gemeente. Aat
de „tweemans-synagoge" yar,
Salomons en Izaaks kwait
hiermee een einde. 1
Met hun protest tegen de han
delingen van de ambacKts-
vrouwe, bereikten de joden,
dat zij hun eigen ouderlingen
mochten kiezen, zonder be
moeienis van wie dan ook. Dt
onenigheden over de oprich
ting van de synagoge moesten
in de toekomst maar lieyer
niet meer opgerakeld worden.
Waarschijnlijk werd daarpm
artikel 20 in het reglement op
genomen: „Niemand sal't eni
ger tijd van eenige questie,
voor dit contract voorgevallen,
mogen spreeken, sullende de
diakens deselve daarover inde
boete van 39 stuivers kunnen
beslaan."
De pianist Piet Veenstra
geeft vanavond in het
sluise Koningshof een recital
Veenstra speelt onder meer
werken van Joh. Sebastian
Bach, Franz Peter Schubert,
Ludwig von Beethoven en Jo
hannes Brahms. Kaarten voor
de avond zijn verkrijgbaar 1
het stadhuis en aan de zaal.
Need of Well komt zaterdag
avond om tien uur spelen in
sociëteit QT aan de Nieuw-
straat 12 te Schiedam. Confet-
ti-swing brengen ze, ook we!
showbop genoemd.
De Vlaardingse Showband
Liberté houdt zaterdag in de;
Casimir Scholengemeenschap
(Claudius Civilislaan) een play
inn voor de Vlaardingse mu
ziekverenigingen, De ingestu
deerde werken zullen 's mid
dags om half twee voor hei
publiek worden uitgevoerd.
Elke derde zaterdagmiddag
van de maand is er een orgel
concert in Schiedams stedelijk
museum. Morgen is Rien
kenende aan de beurt. Zijn or
gelbespeling, gratis toeganke
lijk, duurt van drie tot vier
uur.
De best verklede man en
vrouw, die morgenavond 3e
carnavalsavond van de Instuil
in zaal Arcade bezoeken krij
gen een leuke onderscheiding
Aan de carnavalsavond ver
leent de boerenkapel van Sm1
Ambrosius zijn medewerking
en de avond verkrijgt nog
meer luister door het optreden
van de disc-jockeys Erik et
John. Aanvang: acht uur.
m Fico, de filmcommissie var
het CJV vertoont zaterdag
voor de jeugd de film Arabian
Adventure. In zaal Middel'
huyse beginnen de voorstellin
gen om tien uur en half een-
in Triangel om half twee
's Avonds staat de film High
Anxiety van Mel Brooks OP
het programma.
Vanaf zaterdag organiseer
de werkgroep jeugdwerk W
Schiedam-Noord een fiin»
aantal activiteiten in de Blau
we Brug. Zaterdagmiddag van
twee uur tot half vier kunnp1
kinderen camavalsmasken
komen maken, die zij ma^"
dagmiddag van drie tot vip
uur kunnen opzetten tijden5
het kindercarnaval. Dinsdag
ochtend is er de film 'KlejB'
duimpje'. Woensdagmiddag
om twee uur begint een speur
tocht en zaterdag 27 febniafl
worden de activiteiten afgesi^
ten met een zeskamp, die
twee uur begint.
De kring van draaiorge^
vrienden heeft zondagmiddag
een unieke activiteit in die®*
stencentrum 4 Molens
Schiedam. Tijdens het tw#"
wekelijkse "vrij entree' is
een show, waar allerlei mateu
draaiorgels tentoongesteld
worden. De grote zullen in g*
bruik zijn, de miniaturen kufr
nen bekeken worden. De sho
duurt van een tot vijf uur.
