ROTTERDAM
23
I
Tien jaar zorg voor groen op
9eiland van een half miljoen7
BOTH
SAAB TURBO
Grienden vereniging doet meer dan alleen snoeien
■mmi;
Koos van Donk: „Lukt het nietdan stoppen we ermee
VOOR MENSEN DIE DURVEN!
'N DAG LANG PROEFRIJDEN IN EEN
BIJ E AS. NATUURLIJK!
ÏÏi'k.fJr f
schoenen
tassen
ALEXANDRIA
BARKER
BOTH
BRUNO MAGLI
TESTONI
RZ/KV/RY/RW/RS
Rotterdams Nieuwsblad
vrijdag
26 maart 1382
Vogelklas wil
botanische
9?
De tamme raaf, die blaft als
een hond, maar straks weer
de vrije natuur ingaat.
tuin behouden..
Rotterdam De overlevingskansen van de
gewond geraakte roerdomp waren tot nul ge
reduceerd. De vogel hinkte nog slechts wat
rond, de gebroken poot levensloos met zich
meebungelend.
Zo werd het dier aangetrof
fen door een sportvisser, die
de vogel ving en overbracht
naar de stichting Vogelklas
Karei Schot. Daar werd het
'gebroken pootje gespalkt en
de bewegingen van roer
domp nauwlettend in de ga
ten gehouden. Zes weken
duurde het herstel, toen wees
'een röntgenfoto uit dat de
vogel weer de vrije natuur in
kon. En vorige week zater
dag trok een groepje school
kinderen onder leiding van
Koos van Donk naar de om
geving waar de vogel ooit
was gevangen. Even liep het
dier er wat onwennig in het
fond, begon prompt te ren
nen en vloog weg...
C,Een fantastisch moment",
;zegt Koos van Donk, terug
blikkend op die zaterdagoch
tend. „Je weet dat je weer
een bijdrage hebt geleverd, 't
Js niet veel, maar je hebt
•toch weer iets gedaan".
En zo levert de stichting Vo
gelklas Karei Schot steeds
weer een bijdrage aan het in
stand houden van de natuur
'en het tegengaan van milieu
vervuiling. Het werk van de
circa tien vrijwilligers tellen
de stichting lijkt zo op het
oog op de spreekwoordelijke
druppel op de gloeiende
plaat. Want tegenover het te
rugzetten van die ene her
stelde roerdomp staat de
dood van vele tientallen
soortgenoten ten gevolge van
:de met regelmatige tussenpo-
ren terugkerende oliemor-
singen. Terwijl in de botani
sche tuin aan het Afrikaan-
■derpiein, waar de stichting
gehuisvest is, een sterk ver
magerde reiger op verhaal
komt van doorstane ontbe
ringen tijdens de afgelopen
'winter, komen er elders vele
'om het leven. Maar er wordt
.tenminste iéts gedaan...
'Karei Schol
•De Vogel klas werd in 1953 in
'het leven geroepen door de
biologieleraar Karei Schot
van de Van Oldebarnevelt-
school aan het Afrikaander-
plein. Tijdens de lessen
bracht deze op 54-jarige leef
tijd overleden initiatiefne
mer de leerlingen zoveel
liefde voor vogels bij, dat de
kinderen ook in hun vrije
tijd de natuur ingingen. Een
van hen was Koos van Donk,
die op twaalfjarige leeftijd
met de Vogelklas kennis
maakte en nu het werk van
Karei Schot tracht voort te
zetten.
De aanpak is dezelfde geble
ven. Nog steeds trekken de
vrijwilligers van de stichting
met circa dertig leerlingen
door Hans Soeters
van de brugklassen de na
tuur in, richting Haringvliet
en de Grevelingen. Meestal
vormt het terugzetten van
vogels de aanleiding. Het is
de plezierige kant van het
werk, want soms ook wordt
de stichting onder minder
prettige omstandigheden te
hulp geroepen.
Zoals vorig jaar, toen de 7e
Petroleumhaven besmeurd
was met tweehonderdvijftig
ton olie. Maar liefst 52 pro
cent van de vogels in dit ge
bied kwam door deze mor
sing om het leven. Koos van
Donk praat met ingehouden
woede over deze kant van
zijn werk.
„Het is verschrikkelijk om te
doen. Niet het redden van. de
vogels natuurlijk, maar wel
het afmaken van de vogels
die absoluut niet meer te
redden 2ijn. Die vogels zitten
onder een centimeterdikke
laag olie. Alleen aan de oog
jes kan je nog zien dat het
vogels 2ijn. Zeshonderd heb
ben we er toen noodgedwon
gen moeten afmaken. En het
erge is, dat de dader van de
oliemorsing nog steeds op het
kerkhof ligt..."
Maar soms worden er opmer-
Een medewerkster van de stichting met een eend, die zon
der zwemvliezen werd aangetroffen.
ADVERTENTIE
EURO AUTO
Euro Auto Service bv, 's-Gravelandseweg 408, 3125 BK Schiedam,
Tel. 010-378444 (showroom zaterdag geopend).
kelijke resultaten geboekt.
Onmiddellijk na een olie
morsing in januari werd er
in een laboratorium geëxpe
rimenteerd met een mengsel
van Teepol en Dobanol voor
het schoonmaken van de met
olie besmeurde vogels. „Het
resultaat was verbluffend",
verklaart Van Donk, „want
na behandeling bleken de
vogels nog volledig water
dicht te zijn. Van de 43
meerkoeten die we op deze
manier behandelden stierf er
maar één".
Koos van Donk praat opval
lend nuchter over de vele as
pecten van zijn werk. Hij is
vol lof over de medewerking
van diverse instanties en be
nadrukt enkele malen hoe
goed de samenwerking wel is
met de Vogelwacht Voorne-
Putten en de Vogelopvang in
Schiedam. Vooral tijdens
olierampen leidt die bunde
ling van krachten tot opmer
kelijke resultaten. Vorig jaar
gebeurde dit zelfs tot twee
keer toe, waarbij gebieden
vervuild waren vanaf de Ro
zenburg sluizen tot aan Hoek
van Holland toe. „Op die mo
menten zijn we dagen ach
tereen onafgebroken in
touw. Zo makkelijk laten de
vogels zich namelijk niet
vangen. Benader je ze in het
water, dan vluchten zc het
land op en als je dan ook het
land opgaat, rennen ze weer
het water in. Maar je blijft
be2ig, want vang je ze niet,
dan gaan ze zeker dood",
verklaart Koos van Donk.
Justitie
Maar de stichting doet meer.
In de botanische tuin aan het
Afrikaanderplein werden
enkele grote kooien neerge
zet, waar gewonde vogels
worden verzorgd en ook zo
genaamde 'Justititievogels'
een onderkomen vinden. In
dat laatste geval gaat het om
beschermde vogelsoorten, die
op last van Justitie in beslag
zijn genomen. In afwachting
van de officiële uitspraak
zijn zij tijdelijk aan de zorg
van de stichting toever
trouwd. Zo verblijft er mo
menteel zelfs een gitzwarte
raaf. De vogel is tam en blaft
als een hond. De politie haal
de het dier bij een Rotter
dammer vandaan, die er ne
genhonderd gulden voor be
taald had en de vogel hield
als huisdier.
Koos van Donk, verontwaar
digd: „Zo iets kan natuurlijk
niet. Nederland telt nog
maar honderd raven, waar
van slechts tien broedparen.
Deze vogel gaat dan ook
weer terug de vrije natuur
in, want daar hoort 'ie thuis".
Ook tijdens de winter breken
drukke tijden aan voor de
stichting. Dan worden de
wintervoederingen gecoördi
neerd en worden talloze in
stanties benaderd voor finan
ciële steun. Ook de graanbe-
drijven worden in die perio
des verzocht voer te leveren.
Want al schenkt de dieren
bescherming jaarlijks een be
drag van drieduizend gulden
bestemd voor het kopen van
vogelvoer, de stichting doet
zijn uiterste best om zoveel
mogelijk op eigen benen te
kunnen staan en opende dan
ook een gironummer
(4049613 t.n.v. stichting Vo-
felklas Karei Schot). Zo wor-
en er momenteel pogingen
in het werk gesteld om geld
bijeen te krijgen voor de
bouw van een nieuwe twin
tig meter kooi en een over
kapping van het bassin, zo
dat ook de gewonde roer
dompen er op verhaal kun
nen komen.
In de omgeving van dat bas
sin, in het midden van de bo
tanische tuin, lopen momen
teel ganzen en zwanen. De
ganzen zijn door de stichting
aangeschaft om te waarschu
wen tegen eventuele indrin
gers, terwijl de zwanen tot de
categorie 'Justitievogels' ho
ren. Vliegen kunnen ze
voorlopig niet meer, want de
eigenaar bij wie de vogels
werden weggehaald, heeft
hen de vleugelpennen uitge
rukt. Het blijkt een veel
voorkomende vorm van die
renmishandeling te zijn,
want ook andere vogels die
bij de Vogelklas werden af
geleverd blijken op deze ma
nier te zijn 'gekortwiekt'..
Toch wordt het werk van de
stichting bedreigd. Zo zelfs,
dat Koos van Donk zich tij
dens een wandeling door de
botanische tuin liet ontval
len: „Als de plannen door
gaan, dan stop ik ermee. Ik
pas ervoor om het werk van
jaren zomaar kapot te laten
maken..."
De inzet van die plannen
blijkt diezelfde botanische
tuin te zijn. Toen de stichting
enkele jaren geleden naar
het Afrikaanderplein ver
huisde, troffen' de vrijwilli
gers er een sterk verwaar
loosd stuk grond aan. „Een
wildernis was het", blikt
Koos van Donk terug. „Een
soort vuilnisbelt waar van al
les ingeworpen was. We zijn
toen meteen aan de slag ge
gaan. Stukje bij beetje heb
ben we de zaak opgeruimd.
Vaak ook met behulp van de
leerlingen van de Van Olde-
barneveltschool".
Het resultaat is een schitte
rend stukje natuur, middenin
een oude stadswijk. „Maar de
projektgroep Afrikaander-
wijk heeft nu gesteld dat de
botanische tuin opengesteld
moet worden .voor het pu-
bliek. Iedereen moet er in en
uit kunnen lopen, de hele
dag door. Het heeft iets te
maken met een subsidie, die
er anders niet komt. Wij ver
zetten ons tegen deze plan
nen, want hoe kan je hier nu
de hele dag door mensen la
ten in en uit wandelen als er
op dit stukje grond ook 'Jus-
titievogels' lopen. En denk
ook eens aan de gewonde vo
gels; de rust wordt verstoord
en dat betekent dat er voor
ons niet meer normaal ge
werkt kan worden. En bo
vendien; wie houdt er de
hele dag toezicht? Nu is het
al zo dat we 's ochtends eerst
een rondgang moeten maken
om alle rotzooi die over de
hekken is geworpen weg te
halen. Wie voorkomt straks
dat er vernielingen worden
aangericht. Hier staan talloze
bijzondere bomen. Wie let er
op? En dan de fruitbomen;
heeft iemand de illusie dat
de jeugd de vruchten laten
hangen? Nee toch zeker..."
Daarom informeerden leden
van de stichting bij de om
wonenden. Daaruit bleek dat
het merendeel van de bewo
ners van het Afrikaander
plein niet staat te juichen bij
het plan om de botanische
tuin open te stellen voor het
publiek. „Nu kijkt men van
uit de huizen op een mooi
stukje natuur en dat wil men
zo houden. Ook de Van Ol-
debarneveltschool ziet niets
in de plannen. Gelukkig
heeft de bewonersorganisatie
Afrikaanderplein (BOA) een
soort compromis voorgesteld;
de botanische tuin twee uur
per dag open te stellen voor
het publiek. In zo'n tijdsbe
stek is controle nog een haal
bare kaart. In zo'n alterna
tief zien we wel iets, wat aan
de ene kant kunnen de men
sen dan genieten van een
stukje natuur middenin hun
wijk en aan de andere kant
kunnen wij op een zo rede
lijk mogelijk manier door
gaan met ons werk".
En dat doet de stichting Vo
gelklas Karei Schot nu al bij
na dertig jaar. Werk dat
ïthoon Leden van de Carnisse Grienden uit Rhoon
kunnen nachten wakker liggen als het gaat om het lot
van zomerklokje en dotterbloem. Zij doen alles om te
voorkomen dat wilgen, die overdadig uitgroeien, onder
het eigen gewicht omvallen en ze zorgen dat de grien
den in de omgeving van menselijk vuil worden ont
daan.
Maar niet alleen de plantjes en
de grienden wekken de bewo
gen interesse van de mensen
uit Rhoon. Het gehele eiland
IJsselmonde (bijna een half
miljoen bewoners) vormt het
werkterrein, van de Grienden-
'Wij bewaken het groen op een
eiland van een half miljoen' is
een leuze die de activiteiten
van de vereniging uitstekend
dekt.
De vereniging uit Rhoon be
staat tien jaar en dankt haar
naam aan de actie waarmee
het allemaal begon. In 1972'
dreigden de Carnisse Grien
den hun bestaan te eindigen
onder een dikke laag slib van
het baggerbedrijf Adriaan Vol-
ker, dat het gebied speciaal
daarvoor had aangekocht
Juist op tijd kwamen echter
protesten uit Rhoon en omge
ving tegen de aantasting van
het laatste zoetwatergetijden-
gebied in West-Europa. Bin
nen een paar maanden wisten
de actievoerders van toen te
bereiken dat Volker de grond
tegen kostprijs weer van de
hand wilde doen. Het werd
aangekocht door de speciaal
daartoe in het leven geroepen
stichting ROM (Recreatieschap
Oude Maas) waarin verschil
lende gemeenten participeren.
De actie in '72 redde niet al
leen het stukje natuur, het be
tekende tevens een belangrij
ke herwaardering voor de
grienden, die jarenlang door
een ieder als vrij waardeloos
werden beschouwd. De hout
productie die het gebied aan
vankelijk economische beteke
nis verleende, was gestopt,
omdat plastics en kunststoffen
veel goedkoper bleken dan het
wilgehout uit de grienden.
Met het wegvallen van die
economische waarde taande de
belangstelling voor de grien
den aan de Oude Maas en ei
genlijk liet iedereen ze links
liggen. Iedereen behalve de
vogels die er een rustige
broedplaats vinden. En behal
ve het zomerklokje, dat in de
wereld slechts op drie plaatsen
voorkomt: Aan de Wolga, bij
het Naardermeer en in Rhoon.
Het comité "Redt de Carnisse
Grienden' gaat na haar succes
door. In afgeslankte vorm wel
iswaar, omdat de hoogste nood
voor de grienden voorbij is.
Maar hoewel minder urgent,
werk ligt er genoeg op IJssel-
monde. De belangrijkste taak
van de jonge vereniging wordt
het bewaken van< het land-
schap op het eiland. Een harde
kern van acht bestuursleden
neemt die taak op zich. „Hoe
wel, bewaken: dat is zo'n eng
woord, daar houd ik niet zo
van. Je kunt beter spreken
van een signaalfunctie" verbe
tert bestuurslid Wil Bouw
meester.
„Centraal IJsselmonde is een
groot agrarisch gebied" ver
volgt hij. „IJsselmonde is ei
genlijk het drukst bewoonde
eiland van heel Nederland en
het centrale stuk agrarisch ge
bied is het enige grqen dat er
nog over is. Dat moet bewaard
blijven. Je moet dus proberen
Door Richard Stomp
het nog verder volbouwen van
het eiland te voorkomen. Een
grote stad bij Smitshoek, zoals
de plannen waren, mag niet
worden gebouwd. Dat zou een
gevaar zijn voor de agrariërs.
Als je nu nog afkalving van
het agrarische gebied toestaat
dan kun je ervan opaan dat
het in zijn geheel zal verdwij
nen."
De signaalfunctie wordt bin
nen de vereniging gezien als
de belangrijkste, maar het is
een zeer moeizame taak.
Voorzitter Arnold van Mee-
nen: „Je kunt niet volstaan
met het schrijven van een
brief en daarna rustig achtero
ver leunen. Dat haalt niets uit.
Je moet de zaken voortdurend
blijven volgen en telkens weer
protesteren als de ontwikke
lingen de verkeerde kant op
gaan. Neem alleen al die ster
ke uitbreiding bij Smitshoek.
Daar hebben wij destijds tegen
geprotesteerd, maar telkens
ADVERTENTIE
115 &ZJVfS
sjs&yj?
._x- ""v' MÉ
De grienden bij Rhoon in het jaar dat de vereniging werd
opgericht.
Giuliettai#
v-d- V. Alfa OFF. DEALER
23490. yog GROOT ROTTERDAM.
r auto-hotel
lUR 'rotterdam' b.v.
Mariniersweg 257
L Rotterdam -Tel. 11.33.45.
weer steken dergelijke plan
nen de kop op. Nu gebeurt dat
weer in verband met vliegveld
Zestienhoven. Als daar geen
woninguitbreiding komt, gaat
men naar andere locaties zoe
ken en wordt ook Smitshoek
weer genoemd. Zo moet je al
tijd oplettend blijven; altijd op
het vinketouw zitten.
Hetzelfde geldt voor de ge
plande aanleg van een grote
nieuwe weg die ten Zuiden
van Rhoon zou moeten lopen.
Ook daartegen protesteerde de
vereniging De Carnisse Grien
den, Als je niets doet legt men,
net als in Amerika grote we
gen aan, die de mensen recht
streeks naar de recreatiegebie
den voeren. Die natuurgenie-
ters kunnen dan hun auto par
keren, een wa idelingetje van
vijf minuten maken en daarna
weer weg. Zo gaat dat daar.
Verder lopen willen de men
sen gewoon niet en die ten
dens neemt ook in Nederland
toe."
Het recreatie-element, daar is
men bij de Carnisse Grienden
niet kapot van. Recreanten
verstoren de natuur, dat blijkt
telkens weer. Vogels worden
verjaagd, plantjes ruw ver
trapt Toch erkent ook de
Rhoonse vereniging dat er Iets
aan die recreatie moet worden
gedaan.
„Er moet eigenlijk voor elk
wat wils zijn" meent Wil
Bouwmeester. En dat hebben
wij hier in de grienden. We
hebben de Rhoonse grienden
die volledig zijn opengesteld
voor het publiek en er puur
voor de recreatie zijn. Daar
naast hebben we de Carnisse
Grienden, waar wel mensen
mogen komen, maar slechts in
bescheiden mate. Daar is nog
voldoende rust voor enkele
vogels. Tenslotte hebben we
dan het 'Klein Profijt' een
puur naturreservaat, waar
mensen geen toegang hebben
en de natuur zijn gang kan
gaan. Op die manier kunnen
griendpartijen in al hun diver
siteit bewaard blijven."
Het leeuwendeel van het werk
van de Carnisse Grienden is
vrij abstract. Het bestaat uit
bestemmingsplannen doorne
men, brieven schrijven en pa
pierbergen verzetten. Om daar
enige tegenwicht aan te geven
doet men ook praktisch werk.
Elk jaar worden wilgen in het
agrarische gebied geknot en
elk jaar houdt men een grote
schoonmaakactie in de Carnis
se Grienden. Zo'n laatste actie
vindt ook zaterdag weer
plaats. Tientallen leden trek
ken dan oude kleren aan en
werken een dag lang het vuil
weg dat andere mensen in een
jaar hebben geproduceerd.
Containers vol worden op zo'n
dag bij verzameld in de grien
den. Wegwerpverpakkingen
ontsieren de groene paden,
flessen schieten op tussen het
struikgewas en vorig jaar
stond er zelfs een verdwaald
bankstel. „Elk jaar blijkt het
weer opnieuw een enorme ra
vage te zijn. Je vraagt je daar-y
ADVERTENTIE
en vele andere
TOPMERKEN
maten van klein tot zeer
groot en van smal tot zeer
breed.
TASSEN
In pastel
ttal.
KINDERSCHOENEN
50% korting
SCHIEDAMSEVEST 63
bij de Coolsingel
Van OLDENBARNEVELTPC. 2S
bij de Lijnbaan
WEISSENBRUCHUUN166
Hillegersberg
ROTTERDAM
VAM OLDENB ARNEVELTPt. 25
soms veel weg heeft van de
spreekwoordelijk druppels
op de gloeiende plaat, maar
soms ook tot opmerkelijke
resultaten leidt. „Vooral 's
winters zit het hier barstens
vol vogels", verduidelijkt
Koos van Donk tenslotte.
„Overal vandaan worden
dan vogels gebracht. We zijn
dan ook de enige organisatie
in Rotterdam die zich hier
mee bezighoudt. Daarom ook
zou het betreurenswaardig
zijn als we er mee zouden
moeten stoppen. Alleen maar
omdat men het zo noodzake
lijk vindt dat de omwonen
den zonder omweg het Afri
kaanderplein moeten kun
nen oversteken..."
om weieens af waar je mee be
zig bent."
Toch gaan de mensen van de
grienden door met die actie en
ze roepen een ieder die wil
helpen op om zaterdagochtend
om half tien naar het startpupt
aan de ingang van de Carnisse
Grienden te komen (Achter
zeedijk).
Werk blijft er de eerste jaren
genoeg voor de club uit
Rhoon. Niet alleen moet con
stant worden gewaakt tegen
aantasting van het agrarische
karakter van IJsselmonde, er
zijn ook nog taken waar men
nu niet aan toekomt. Zo zou
den de bestuursleden eigenlijk
wat meer wilgen willen plan
ten en ook willen proberen de
weidevogels beter te bescher
men. „Bovendien zou het wer
ken met leerlingen van de la
gere scholen weer ter hand
moeten worden genomen",
vindt mevrouw T.Visscher
van Heest (secretaris). „Dat
werk hebben we een tijdje gé-
daan en ik moet zeggen, dat
was bijzonder leuk."
Maar aan een dergelijke uit
breiding van activiteiten komt
men nauwelijks toe. De be
stuursleden hebben alleen een
full-time baan en moeten hun
vrije tijd aan de vereniging be
steden. Pas als er meer men
sen komen die daadwerkelijk
willen helpen kunnen de
werkzaamheden worden uit
gebreid.
